Koʻprikdagi chol (hikoya) [Ernest Xeminguey]

Koʻprikdagi chol (hikoya) [Ernest Xeminguey]
Koʻprikdagi chol (hikoya) [Ernest Xeminguey]
Gardishli koʻzoynak taqqan, juldur kiyingan chol yoʻl chetida oʻtirardi. Daryoga qurilgan ponton koʻprikdan esa aravalar, yuk ulovlari, erkagu ayol, bola-baqra oʻtib turardi. Xachirga qoʻshilgan aravalar askarlar nazoratida koʻprikdan sohilga chiqarib qoʻyilar, vakillarga topshirilardi. Goho dehqonlar, toʻpiqlarigacha changga botib, sudralib oʻtardilar. Faqat cholgina joyida qimirlamay oʻtirar, yurishga majoli yoʻqdek tuyulardi.
Koʻprikdan oʻtib narigi tomonni kuzatish, dushman hujumidan ogoh boʻlish mening vazifam edi. Koʻprikda ulovlar siyrak edi, piyodalar ham kamayib qolishgandi, ammo chol hamon shu yerda oʻtirardi.
— Qaerdansiz? — deb soʻradim undan.
— San Karlosdanman,— dedi u. Ona shahrini esiga tushirganimgami, mamnun iljayib qoʻydi.
— Men hayvonlardan xavotirdaman...— deya luqma tashladi chol.
— A?..— dedim men yaxshi tushunmay.
— Ha,— dedi u,— hayvonlarni deb orqada qoldim. San Karlosni tashlab chiqqan soʻnggi odam menman.
U na choʻpon va na chavandozga oʻxshardi. Men uning kir kiyimlariga, sovun koʻrmagan yuziga, gardishli koʻzoynagiga nazar soldim va asta soʻradim:
— Qanday hayvonlar boʻldi ular?
— Har xil,— dedi u bosh chayqab.— Ularni tashlab keldim...
Men koʻprikka qarab turardim. Amriqolik esa Yebro Dalta qishlogʻi tomon termulardi. U dushmanni oʻylar, tiq etgan tovush eshitilsa, vujudi quloqqa aylanardi.
— Qanday hayvonlar ekan-a, ular?— deya takror soʻradim.
— Ikki echki va bir mushuk. Yana toʻrt juft kaptar ham bor.
— Siz ularni qoldirib keldingizmi?
— Ha, chunki toʻplar... Kapitan menga toʻplar oʻq uzadi, boring, dedi.
— Oilangiz yoʻqmi?— deb soʻradim men koʻprik adogʻiga qarab. Oxirgi aravalar koʻprikdan oʻtib, tepalikka tirmashmoqda edi.
— Yoʻq,— dedi u.— Faqat hayvonlarim... Mushuk, albatta, xalos boʻla oladi. Lekin boshqalari... Bilolmadim.
— Qaysi siyosatni ma’qullaysiz? — deb soʻradim undan.
— Siyosatga qiziqmayman,— dedi u.— yoshim yetmish sakkizda, oʻn ikki chaqirim yoʻl yurdim, uzoqqa borolmasam keragov...
— Bu yerda oʻtirmaganingiz ma’qul,— dedim unga.
— Bironta yuk mashinasida Tortosadagi chorrahagacha yetvolsangiz yaxshi boʻlardi.
— Bir oz kutaman,— dedi u.
— Keyin ketarman. Yuk mashinalari qaysi tomonga boradi?
— Barselona tomonga.
— Menga bu yerlar notanish... Katta rahmat sizga. Baraka toping.
U menga moʻltirabgina qarab, tashvishlarini baham koʻrayotganligimdan mamnunligini bildirdi.
— Mushukdan koʻnglim toʻq-a, lekin boshqalari-chi?.. Xoʻsh, siz bu haqda qanday fikrdasiz?
Men yelka qisdim.
— Shaharni toʻplardan oʻqqa tutishsa, ular nima qiladi-a?..
— Kaptarlar qafasdadir, ogʻzini ochiq qoldirgan-misiz?—deb soʻradim men.
— Ha, ochiq.
— Unda, ular uchib ketadi.
— Ha, darvoqe, ular uchadi. Lekin boshqalari-chi? Hm, bu haqda oʻylamaganim ma’qulga oʻxshaydi...
— Agar dam olvolgan boʻlsangiz,— dedim qimtinibgina,— men ketaman...
— Rahmat,— dedi chol va oyoqqa turdi, turdiyu ilkis qalqib, yerga oʻtirib qoldi.
— Men faqat hayvonlarimdan tashvishdaman,— degan ovozi eshitildi orqamdan.— Faqat hayvonlarimdan...

Cholga bir narsa deyish mahol edi. Fashistlar Yebroga yaqinlashib qolishgandi.
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика