Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon]

Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon]
Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon]
Sal madaniyatli koʻrinay deb shuncha vaqt bekorga ovora boʻldim: tirikchilik masalasi chatoqlashib ketayotganini hazil-huzulga yoʻyib, ming marta shama qilgandirman, na tepadagilar tushunishdi, na pastdagilar. Endi asli toʻporiligimga qaytib, toʻgʻrisini gapiraman – ishlar xurjun! Umuman kun koʻrib boʻlmay qoldi!
Bu qanaqasi – bergan oyliklariga yarasha mol topolmaysan, topgan molingga yarasha oylik berishmaydi. «Qorabotir» kooperativida hamma narsa bor, «Tohir-Zuhra» magazinida hech vaqo yoʻq. Xoʻsh, arzingni kimga aytasan, mahalla oqsoqoligami? Aytib koʻrdim. U beparvo qoʻl siltab: «Ovozingni koʻp ishlatma, uka, oʻsha birinchi yoʻqotgan narsamizni topsak, hamma gʻalva birdan tinchiydi-qoladi», dedi.
Oʻzi bu mamlakatda eng oldin nima gumdon boʻluvdi? Bir eslab koʻraylig-a...
Yoʻq, shakarmas, bu – yaqindagi gap.
Agar yanglishmasam, yurtimizda eng oldin qoʻngʻiroqli soatlar kamayib, gʻofil bandalar koʻpaydi. Gʻofillikdan Lanjlik, Lanjlikdan Befarqlik, Befarqlikdan Gʻurur-sizlik tugʻildi. Gʻurursizlik oʻsib-ulgʻayib, qudrati shu darajaga yetdiki, uning hukmiga tobe erkaklar oʻz bolasiga doʻkondan paypoq topolmay qolsayam, «Xizmat koʻrsatgan paxtakor» degan temirni talashib yuraverdi. Nazoratsiz qolgan xotinlar esa, bolalariga kiyim topish bahonasida bozorma-bozor sangʻiydigan boʻldi. Shunda erkaklar: «Xoʻsh, ojizalarimiz qachon teng huquqli boʻladi», deb dagʻdagʻali savol yogʻdirishdi. Bu – xotinlarimiz qachon yolchitib ishlashadi, degan gap edi. Buni toʻgʻri ilgʻagan dono hukumatimiz ayollarni sayilbop poyabzaldan shartta qisib qoʻydi.
Oʻz foydasiga ish qilishga kelganda, dunyoda ayollardan zoʻrroq kashfiyotchi yoʻq – ular hash-pash deguncha bu mushkul vaziyatdan chiqishga yoʻl topib, erkakcha kiyinishga oʻtishdi. Endi kallani ishlatish navbati erkaklarga keldi. Durustroq chora topisholmagach, xotinlarga aralashvolib, qoʻl uchida ishlashni oʻrganishdi...
Davlatimiz bu gʻayriqonuniy musobaqadan dastlab dovdirab qoldi. Keyin qator kengashlar oʻtkazib, yagona toʻgʻri yoʻlni topdi-yu, bir zarb bilan hamma turdagi ustaralarni sotuvdan supurib tashladi. Natijada, mamlakat fuqarosining jinsini aniqlash imkoni tugʻilib, endi ogʻir ishlarni soqollilarga buyuradigan boʻlishdi. Shoʻring qurgʻur soqollilar har beshyillik sayin ezilgandan ezilaverdi. Insof bilan ayting-chi, bunaqa xoʻrlikka araq ichmasdan chidab boʻladimi?
Xonadonda ichimlik koʻpayganidan keyin, mugʻambir xotinlar ham tezda oʻzini ezilganga solishdi. Senlarni qachon ezibmiz, deyishga erkaklarning tili bormadi. Shu tariqa koʻknoritabiat bolalar koʻpayaverdi. Ular voyaga yetib, tap tortmasdan har xil lavozimlarni egallab olishayotganda lop etib koʻzimiz ochildi, jamiyatni boshqarishda sogʻlarga ham oʻrin qoldirish maqsadida kambagʻal araqni konturrevolyutsioner deb e’lon qildik...
Siz aytgan shakarga mana endi navbat keldi. Balki shakarning batamom qahat boʻlishiga haqiqatanam musallasfurushlar sababchidir. Lekin boshqa narsalar-chi? Nima, zararkunanda piyonistalar kirsovunni piva, shampunni shampanskiy qilib ichvorishdimi?
Masalan, saryogʻ qayoqqa ketdi? Sigirlarga kunjara yetkazib berolmayapmiz desak, ayb oʻzimizga agʻdariladi. Bu – endi yomon. Aybni sigirlarga agʻdaraylik desak, afsuski bahona topolmaymiz, chunki ular norasmiylarga qoʻshilib miting qilayotgani yoʻq.
Bu koʻrgiliklar balki holvadir. Shu ketishda ketaversak, kim biladi deysiz...
Tasavvur qilingki, birdan gugurt gʻoyib boʻldi. Endi koʻrichakni oldirish uchun jarrohga «gardkam» deb uch quti gugurt yumalatasiz. Eng tannoz qizlarning qulogʻida tillo baldoq oʻrniga toʻrt qutidan gugurt. Boyvachchalar otarchining doʻppisiga besh-oltita gugurt qistirvorgan...
Keyin tuz yoʻqoldi. Ilgarilari toʻylarda qancha qoʻy soʻyilib, qancha araq ichilgani gapirilardi. Endi butun shaharda «falonchining bazmida yarim tonna tuz ishlatishibdi», degan mish-mish. Ovqatni ogʻizga olib boʻladimi, yoʻqmi, bu bilan kimning ishi bor. Muhimi – minglab odamlarda shoʻrva qaynatishga tuz topilmayotganda, uning toʻyidagi besh qozon palovning toʻrt yarim qozoni gʻirt tuz...
Aytaylik, mevalar ichida birinchi boʻlib anor qulogʻini ushlab ketdi. Keyin surishtirib bilsak, Yaponiya Dashnobod bilan yuqori bahoda shartnoma tuzib, anorlar tarkibidagi alyumindan (bu yer alyumin zavodiga yaqin) uchoqlar yasab sotayotgan boʻladi...
Ammo, goʻshtning yoʻqolgani anchagacha sezilmadi. Baraka topkur oʻrdak-tovuqlarimiz, harqalay, bir-ikki yilga yarab turdi. Keyin Hindistondan fil, Avstraliyadan kenguru, Mozambikadan tipratikon olib yedik. Undan keyin Argentina toshbaqalariyu Kanada qargʻalarining urugʻini quritdik. Navbat Istambul sichqonlariga kelganda, goʻshtga tashnaligimiz shu darajaga borib yetdiki...
Kunlardan bir kuni «Toshkent – Qarshi» yoʻnalishida borayotgan laynerning aloqachisi Karmana tarafdan zoti noma’lum chumchuq uchib kelayotgani haqida aeroportga xabar berdi. Bu ma’lumot zum oʻtmay yuqoriga uzatildi. Kattaqoʻrgʻon tomonga uchayotgan chumchuqning koordinati toʻliq nazoratga olingach, ovchilar jamiyati yoppasiga qoʻzgʻalib, yakkaxon parrandaning parvozidan bahramand boʻlgan barcha oʻramlarni porox tutuni qopladi.
Koʻp balolarni koʻrgan tajribali chumchuq sochma oʻq yetmaydigan balandlikda qanot qoqayotgani ma’lum boʻlgandan soʻng, Urgut ichki ishlar boʻlimi jangovar quroldan foydalanishga ruxsat soʻrab, tegishli mahkamaga telefonogramma joʻnatdi. Ammo, javob kelgan paytda chumchuq allaqachon Denovni qahramonlarcha yorib oʻtayotgan edi. Nihoyat Turkiston harbiy okrugining vertolyotlari osmonga koʻtarildi. Shovvoz chumchuq ularga ham ustalik bilan pand berib, endi jonholatda Termizga talpindi.
Ob’ekt Afgʻonistonga yaqinlashgani sayin tashvish ortib boraverdi. Chegara qoʻshinlarida birinchi nomerli tayyorgarlik e’lon qilindi, Yer-Havo tipidagi raketalar zoʻr berib nishonni qidira boshladi.
Bu vaqtda chalatirik chumchuqning ikki koʻzi Hayraton koʻprigida edi. Koʻprik ustidan eson-omon oʻtib olsa bas, u yogʻi kimsasiz togʻ etaklari.
Ming afsuski, noyob uchar masalligʻ shu joyga kelganda batamom holdan toydi, qanotlari uning xohishiga boʻysunmay qoʻydi, toshdek qulab, gupillaganicha yerga tushdi... Termizda bayram boshlandi...
Ha, odamzod ozgina xayolparastlikka berilsa, tugalay aqldan ozishi hech gapmas. Agar... unda aqlning oʻzi bor boʻlsa.
Darvoqe, oʻsha birinchi boʻlib yoʻqotgan narsamiz, mabodo, Aql emasmidi?!

1990
Mualifning boshqa asaralari
1 Aspan attorning arizalari (hajviya) [Anvar Obidjon] 702
2 Ayollar va xayollar (hajviya) [Anvar Obidjon] 683
3 Аспан атторнинг аризалари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 553
4 Аёллар ва хаёллар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 743
5 Babangida (hajviya) [Anvar Obidjon] 556
6 Baqalarning niyati buzuq (hajviya) [Anvar Obidjon] 710
7 Bayram intyervyusi (hajviya) [Anvar Obidjon] 540
8 Berkinib olgan sirgʻacha (hikoya) [Anvar Obidjon] 776
9 Bezgakshamol-2 (hajviy hangomalar) [Anvar Obidjon] 1277
10 Boymamat Beshinchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 590
11 Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon] 553
12 Buzoq guvohlikka chaqirilsin! (hajviya) [Anvar Obidjon] 522
13 Бабангида (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 517
14 Байрам интервюси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 544
15 Бақаларнинг нияти бузуқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 601
16 Безгакшамол-2 (ҳажвий ҳангомалар) [Anvar Obidjon] 654
17 Беркиниб олган сирғача (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 550
18 Боймамат Бешинчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 545
19 Бугунча байрам... (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 536
20 Бузоқ гувоҳликка чақирилсин! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 498
21 Dardingni stadionda ayt (hajviya) [Anvar Obidjon] 668
22 Davolanish (hajviya) [Anvar Obidjon] 508
23 Даволаниш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 498
24 Дардингни стадионда айт (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 482
25 Eh, la’nati ombor… [Anvar Obidjon] 784
26 Eh, shoʻrlik erkaklar! (hajviya) [Anvar Obidjon] 621
27 Eng iste’dodli oʻlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 554
28 Энг истеъдодли ўлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 437
29 Эҳ, лаънати омбор… [Anvar Obidjon] 649
30 Эҳ, шўрлик эркаклар! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 530
31 Gulixonning gulzorchasi (hikoya) [Anvar Obidjon] 509
32 Гулихоннинг гулзорчаси (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 469
33 Hakka xolaning igʻvolari (hikoya) [Anvar Obidjon] 576
34 Halokatdan asrovchilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 504
35 Hemma Malina (hajviya) [Anvar Obidjon] 504
36 Ҳакка холанинг иғволари (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 587
37 Ҳалокатдан асровчилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 479
38 Ҳемма Малина (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 514
39 Impoʻrtbop yigit (hajviya) [Anvar Obidjon] 559
40 Импўртбоп йигит (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 461
41 Jaqqi (hikoya) [Anvar Obidjon] 795
42 Жаққи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 504
43 Kambagʻalbop Gulmatiy (hajviya) [Anvar Obidjon] 965
44 Kasofati temirtak (hajviya) [Anvar Obidjon] 459
45 Keksa yamoqchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 510
46 Kemaga tushganning joni bir (hajviya) [Anvar Obidjon] 627
47 Kezargon Boychechak (qissa) [Anvar Obidjon] 770
48 Камбағалбоп Гулматий (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 432
49 Кезаргон Бойчечак (қисса) [Anvar Obidjon] 494
50 Кекса ямоқчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 503
51 Кемага тушганнинг жони бир (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 706
52 Madaniy zoʻravonlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 700
53 Maqolasiz sarlavha (hajviya) [Anvar Obidjon] 585
54 Maqtanchoq (hikoya) [Anvar Obidjon] 1009
55 Marayim gʻijjak (hajviya) [Anvar Obidjon] 599
56 Menga til oʻrgatmoqchi boʻlishgani (h... [Anvar Obidjon] 701
57 Meshpolvonning janglari [Anvar Obidjon] 3577
58 Ming soʻmlik poʻstak (hajviya) [Anvar Obidjon] 587
59 Mirzaqand naynovning hasratlari (hajviya) [Anvar Obidjon] 498
60 Mishmishali (hajviya) [Anvar Obidjon] 513
61 Маданий зўравонлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 442
62 Марайим ғижжак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 425
63 Мақоласиз сарлавҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 452
64 Мақтанчоқ (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 538
65 Менга тил ўргатмоқчи бўлишгани (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 460
66 Мешполвоннинг жанглари [Anvar Obidjon] 640
67 Минг сўмлик пўстак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 452
68 Мирзақанд найновнинг ҳасратлари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 428
69 Мишмишали (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 463
70 Nishon buqoq va ritmik gimnastika (ha... [Anvar Obidjon] 664
71 Nokdaun (hajviya) [Anvar Obidjon] 469
72 Нишон буқоқ ва ритмик гимнастика (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 542
73 Нокдаун (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 497
74 O...o...jon (hikoya) [Anvar Obidjon] 485
75 Odobli boʻlish osonmi? (hikoya) [Anvar Obidjon] 0
76 Ola-bula sharf (hajviya) [Anvar Obidjon] 474
77 Olovjon (hikoya) [Anvar Obidjon] 423
78 Oltiariq hangomalaridan [Anvar Obidjon] 1932
79 Oltin vasvasasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 569
80 Oltin yurakli avtobola (qissa va hiko... [Anvar Obidjon] 3796
81 Ortigʻalining oʻzginasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 554
82 Oshqovoqsiz satira (hajviya) [Anvar Obidjon] 576
83 Oxirgi sedanatut qissasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 531
84 О...о...жон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 474
85 Одобли бўлиш осонми? (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 0
86 Ола-була шарф (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 481
87 Олий табақали меҳмонлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 482
88 Оловжон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 466
89 Олтиариқ ҳангомаларидан [Anvar Obidjon] 495
90 Олтин васвасаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 459
91 Олтин юракли автобола (қисса ва ҳикоялар) [Anvar Obidjon] 651
92 Ортиғалининг ўзгинаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 462
93 Охирги седанатут қиссаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 413
94 Ошқовоқсиз сатира (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 459
95 Pidboʻl (hajviya) [Anvar Obidjon] 492
96 Poygakdagilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 499
97 Poʻpisaning ogʻirligi qancha? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
98 Пидбўл (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 509
99 Пойгакдагилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 468
100 Пўписанинг оғирлиги қанча? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
101 Qadrdon yigʻilar (hikoya) [Anvar Obidjon] 551
102 Qiygʻirakning shamoli (hajviya) [Anvar Obidjon] 521
103 Qora bodring (hajviya) [Anvar Obidjon] 513
104 Qorinbotir (doston) [Anvar Obidjon] 880
105 Qoʻgʻirchoqlar (hikoya) [Anvar Obidjon] 754
106 Qoʻlaqabli bogʻkursi (hajviya) [Anvar Obidjon] 637
107 Quvish (hajviya) [Anvar Obidjon] 509
108 Қадрдон йиғилар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 450
109 Қийғиракнинг шамоли (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 569
110 Қора бодринг (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 463
111 Қоринботир (достон) [Anvar Obidjon] 471
112 Қувиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 504
113 Қўлақабли боғкурси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 421
114 Қўғирчоқлар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 492
115 Restoranda tanishganlar (hajviya) [Anvar Obidjon] 623
116 Ресторанда танишганлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 487
117 Serkaxonim (hajviya) [Anvar Obidjon] 515
118 Sotti satang hayotidan (hajviya) [Anvar Obidjon] 499
119 Sovigan koʻngil (hajviya) [Anvar Obidjon] 615
120 Soʻlim xiyobonda (hajviya) [Anvar Obidjon] 568
121 Sudxoʻrning ziyofati (hajviya) [Anvar Obidjon] 558
122 Серкахоним (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 500
123 Совиган кўнгил (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 481
124 Сотти сатанг ҳаётидан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 522
125 Судхўрнинг зиёфати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 415
126 Сўлим хиёбонда (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 457
127 Talablarga binoan (hajviya) [Anvar Obidjon] 483
128 Tip-tiniq vujud (hikoya) [Anvar Obidjon] 439
129 Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon] 573
130 Toʻgʻon Takayevning qoshiqbozi (hajviya) [Anvar Obidjon] 560
131 Toʻnni teskari kiyish (hajviya) [Anvar Obidjon] 720
132 Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon] 1003
133 Tutunfurush (hajviya) [Anvar Obidjon] 588
134 Талабларга биноан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 431
135 Тип-тиниқ вужуд (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 474
136 Томоққа тақаладиган гап (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 439
137 Тутунфуруш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 427
138 Тушунтириш хати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 820
139 Тўнни тескари кийиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 467
140 Тўпорича гап-гаштаклар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 472
141 Тўғон Такаевнинг қошиқбози (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 464
142 Uch ogʻa-ini (hikoya) [Anvar Obidjon] 667
143 Uyquda nimalar boʻlmaydi! (hikoya) [Anvar Obidjon] 745
144 Уйқуда нималар бўлмайди! (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 439
145 Уста Гулматнинг жумбоғи (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 438
146 Уч оға-ини (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 502
147 Val… valay… (hajviya) [Anvar Obidjon] 690
148 Вал… валай… (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 654
149 XX asr talonchiligi (hajviya) [Anvar Obidjon] 530
150 XX аср талончилиги (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 452
151 Xizmatchilik-da, xizmatchilik (hajviya) [Anvar Obidjon] 527
152 Xorij radiosi va... kalish (hajviya) [Anvar Obidjon] 574
153 Xususiy koʻprikcha (hajviya) [Anvar Obidjon] 505
154 Хизматчилик-да, хизматчилик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 488
155 Хориж радиоси ва... калиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 483
156 Хусусий кўприкча (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 482
157 Yerliklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 538
158 Ерликлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 499
159 Ziyodbotirdan boshqasi topiladi (hajviya) [Anvar Obidjon] 544
160 Ziyolicha olishuv (hajviya) [Anvar Obidjon] 552
161 Зиёдботирдан бошқаси топилади (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 435
162 Зиёлича олишув (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 449
163 Oʻshaning erimikan? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
164 Ўшанинг эримикан? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
165 Gʻilay sichqon (hajviya) [Anvar Obidjon] 608
166 Ғилай сичқон (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 430
167 Shiliqabiliq (hajviya) [Anvar Obidjon] 477
168 Shomurod hasibfurushning futbolga bor... [Anvar Obidjon] 442
169 Shubha (hajviya) [Anvar Obidjon] 514
170 Shumqadam (hajviya) [Anvar Obidjon] 491
171 Шилиқабилиқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 455
172 Шомурод ҳасибфурушнинг футболга борга... [Anvar Obidjon] 422
173 Шубҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 488
174 Шумқадам (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 412
175 Chakalakzor afsonasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 607
176 Чакалакзор афсонаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 639
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика