Ramazon taqvimi 29.03.2024
Saharlik - 4:51 | Iftor - 18:48
*Toshkent vaqti bilan

«Putin bilan men hech narsadan qaytmaymiz» - Lukashenko yadro quroli, Ukraina va undan tashqaridagi urush haqida

Lukashenko qo‘shni Ukrainadagi urush haqida, o‘zining rejimi Rossiya agressiyasiga yordam berayotgani haqida ko‘p gapirdi. BBC to‘rt soatdan ko‘proq davom etgan nutqdan muhim iqtiboslarni keltirdi.

Rossiya yadro quroli: G‘arb sanksiyalari va Putinning bosimi

1996 yilda Rossiyaga olib ketilgan yadro qurollari yana Belarusga qaytarilishi Belarus uchun ham, Rossiya uchun ham jiddiy o‘zgarishlarni anglatadi. Rossiya Federatsiyasi uchun bu SSSR parchalanganidan keyin boshqa davlat hududida bunday qurollar birinchi marta joylashtirilishi. Belarus esa o‘tgan yil fevraligacha konstitutsiyada yozilgan yadrosiz maqomga ega edi.

Rossiya yadro qurollari mavzusi Lukashenkoning murojaatida birinchi va asosiysi bo‘ldi. U mamlakatning yadroviy maqomi qaytishini G‘arb sanksiyalari bilan bog‘ladi va bu Vladimir Putinning emas, o‘zining g‘oyasi ekanini ta’kidladi.

«Hozirgi sharoitda men Rossiya prezidenti Putin bilan yadro qurolini Belarusga qaytarish bo‘yicha muzokaralarni keskin faollashtirdim. Gap 90-yillarda kafolat ostida olib ketilgan yadroviy qurollarni qaytarish haqida edi. Kafolat deganda olib ketganlarga qarshi sanksiyalar qo‘llamaslik, bosim o‘tkazmaslik, hujum va inqilobni rejalashtirmaslik tushunilar edi. Ammo hamma narsa oyoq osti qilindi, hamma narsa buzildi», dedi Lukashenko.

U Vladimir Putin ham o‘ziga «juda qattiq bosim» o‘tkazgani haqida gapirib qo‘ydi. «Uning aytganini hali ham eslayman: tushun, ular seni ezib tashlaydi, yo‘q qiladi. Va sen strategik kallaklarga xizmat qila olmaysan... Keyin juda qattiq bosim bo‘ldi va men kafolatlar ostida chekinishga majbur bo‘ldim», dedi u.

Belarus konstitutsiyasidan yadrosiz maqom haqidagi bandni chiqarib tashlash bo‘yicha referendum 2022 yil 27 fevralida bo‘lib o‘tdi. Plebissit ishtirokchilarining 82 foizi Belarusning yangi konstitutsiyasini yoqlab ovoz berdi va bu Yevropadagi muxolifatda ham shubha uyg‘otdi.

Keyinroq Belarus davlat ommaviy axborot vositalari «taklif etilganlar» deb atagan odamlarning (hukumatparast jurnalistlar va aholining ayrim toifalari, rejim uchun muhim bo‘lgan maxsus tanlangan kishilar) savollariga javob berar ekan, Lukashenko yanada keskinroq gapirdi: «Agar kerak bo‘lsa, biz Putin bilan birga bu yerga olib kiramiz. Hatto strategik qurollarni ham».

«Ular buni tushunishi kerak, xorijdagi yaramaslar, ular bugun bizni ichkaridan ham, tashqaridan ham portlatmoqchi. Biz mamlakatlarimiz, davlatlarimiz va xalqlarimizni himoya qilish uchun hech narsadan qaytmaymiz», dedi Lukashenko.

Taktik yadroviy qurollarni strategik qurollardan ajratib turuvchi aniq ta’rif yo‘q, ammo strategik yadro qurollari qudratli kuchga va kengroq ta’sir doirasiga ega.

Urush va eskalatsiya haqida

Lukashenko Ukrainadagi urush haqida tinchlikka chaqirish bilan gapira boshladi va hatto harbiy harakatlarni to‘xtatishni taklif qilishini aytdi.

«Biz hozir, eskalatsiya boshlanishidan oldin to‘xtashimiz kerak. Men tavakkal qilib, jangovar harakatlarni to‘xtatishni taklif etaman. Sulh e’lon qilish kerak. Bunda qo‘shinlar va qurol-yarog‘ ko‘chirilmasligi shart. Hamma turgan joyida xuddi o‘likdek qotib qolishi kerak», dedi Lukashenko Ukrainadagi urush haqida gapirar ekan.

Belarus prezidenti o‘zining «tinchlik rejasi» tafsilotlari haqida gapirmadi. Ukraina hukumati Belarusni betaraf vositachi emas, balki tajovuzga sherik sifatida ko‘radi.

«Men sizga bir sirni aytaman: bugun Ukrainada frontning ikkala tomonidagi odamlar, rota va vzvod komandirlari allaqachon o‘zlari kelishuvga erishmoqda», deb qo‘shimcha qildi Lukashenko. Na Rossiya, na Ukraina manbalari ilgari bunday muzokaralar haqida gapirmagan.

Biroq, tez orada Belarus rahbari Ukraina mojaroning ahamiyatsizligi va Rossiya qurollari haqidagi an’anaviy ritorikaga o‘tdi.

«Agar ertaga sayyoramizning qaysidir qismida kichik mojaro boshlansa, ular Ukrainani unutishadi. Ularga hech kim qurol bermay qo‘yadi. Odamlar jang qilishni xohlamaydi», deb ishontirdi Lukashenko.

Shu bilan birga, Yevropa davlatlari ham, AQSh ham Ukrainaga moliyaviy va harbiy jihatdan, urushdan keyin ham kerak bo‘lganda yordam berishga qayta-qayta ishontirishgan.

So‘ngra Lukashenko o‘t ochishni to‘xtatish xuddi amalga oshgandek gapira boshladi.

«Agar G‘arb jangovar harakatlardagi tanaffusdan o‘z harakatlarini aldash yo‘li bilan kuchaytirish uchun yana bir bor foydalanishga urinsa, Rossiya mojaroning kuchayishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun harbiy-sanoat kompleksi va armiyaning to‘liq quvvatidan foydalanishi shart: fosforli o‘q-dorilar, boyitilmagan uran va hatto boyitilgan urandan ham», dedi u.

Avvalroq, Putin Buyuk Britaniyadan Ukrainaga boyitilmagan uranli snaryadlar yetkazib berilishiga ishora qilib, buni Belarusda yadro qurolini joylashtirish uchun asos sifatida ko‘rsatgan edi. Boyitilmagan uranli o‘q-dorilari yadro quroli emas va Belarusning yadroviy qurollanish rejalari Putinning bayonotidan ancha oldin amalga oshirilgan bo‘lishi kerak edi.

Qayd etish joizki, Rossiya uzoq vaqtdan beri Ukraina urushi paytida fosforli o‘q-dorilardan foydalanganlikda ayblab kelinadi.

«Polsha tahdidi» haqida

Foto: GETTY IMAGES

Lukashenko 2014 yilda Rossiya Qrimni annexia qilganidan keyin kuchaytirila boshlagan, o‘tgan yilning 24 fevralidagi keng ko‘lamli bosqindan keyin yanada kuchaytirilgan Polsha armiyasiga e’tibor qaratdi.

«So‘nggi shartnomalarga muvofiq, Polsha yaqinda 366 ta «Abrams» tanki va Janubiy Koreyaning mingta «Qora pantera»si, shuningdek, 900 ta K9A1 o‘ziyurar gaubitsasi, 38 ta HIMARS, 50 ta Javelin tankka qarshi tizimini oladi. O‘zi ham 1500 ta «Barsuk» piyodalar jangovar mashinasini ishlab chiqaradi», dedi Lukashenko.

«Polsha 2035 yilga borib qurolli kuchlar sonini 300 mingga yetkazish to‘g‘risida qaror qabul qildi. Ya’ni, bugungi kundagidan deyarli ikki barobar ko‘p», deb qo‘shimcha qildi u.

Lukashenko buni Polsha Belarusga hujum qilmoqchi bo‘lganining belgisi sifatida talqin qildi.

«Ular mamlakatimizni yo‘q qilish uchun Belarus hududiga bostirib kirishga hozirlik ko‘rmoqda. Ular jangchilarimizni qochoq jangari, sodda qilib aytganda, xuddi banditdek ko‘rmoqda. Ular jangchilarimizga achinmaydi. Bizda shunday ma’lumotlar bor. Bugun ular Ukrainada dastlabki tajribaga ega bo‘lmoqda. To‘g‘rirog‘i, ulardan ko‘proq «to‘p yemi» sifatida foydalanishyapti».

Shu vaqtgacha Polsha ham, NATO rahbariyati ham, AQSh ham Belarusga hujum qilish rejalari haqida gapirmagan.


Joylangan vaqt : (31 Mart 2023 22:00)

Manba: www.kun.uz
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика