Farishta (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov]

Farishta (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov]

Alibek Samarqanddan oʻqishdan yiqilib qaytdi. Toʻgʻrisini aytganda, yiqilmadi. Yon-veriga qarasa, ishongan tanishi yoʻq. Kallasi aynib, hujjatini SamGASI ga topshiripti. Buni qarang-a! Matematikaning «m» harfini ham bilmaydi-yu, tagʻin... Yana, Samarqandda yurgandan keyin biri u deb, ikkinchisi bu deb, oyogʻingdan oladiganlar chiqar ekan... Bor-e, dediyu, hujjatlarini qaytib olib, Barlosga ravona boʻldi. Sovxozda uzum terish boshlanayotgandi.Brigadir Nurali aka oʻziga hisobchi topolmay turgan ekan. Alibekning koʻchada salanglab yurganini koʻrib, taklif qildi. Toʻrtinchi sinf matematikasini tushunsang, qoʻshish-ayirish, boʻlish-koʻpaytirishni bilsang boʻldi, eplaysan, dedi. Alibek jon-jon deb rozi boʻldi. Baxt kulib boqqanini koʻr. Hisobchi boʻlish yomon emas. Bir mavsumda qanchadan-qancha pul ishlab olish mumkin. Boʻldi endi, Nurali aka bilan kelishib, oʻzigayam, otasigayam (omborda mudir), onasigayam (uy bekasi), akasigayam (student), opasigayam (ikki yil burun togʻ tarafga erga tegib ketgan, hozir chaqalogʻini boqyapti), singlisiyu (besh yoshli), ukasigayam (beshikda) ish haqi yozaveradi. Ana pul, mana pul. Qolgan uka-singillar oʻzlari ishlashadi. Ularga ham yordam qilib turish mumkin. Bu yogʻi zoʻr boʻladi. Pulga botadi. Bundan tashqari yaqinda Pedtexnikumning studentlari yordamga kelishadi. Bu degani - kayfu-safo degani. Maishat... Toʻqson foizi qizlar. Bittasini ilintirib olsa, har kuni uchrashuvlar, oʻpishishlar, tizzaga bosh qoʻyib yotishlar... mazza!... (Koʻngil qursin, nimayam deysiz!). Oʻtgan yili qishloqning yoshi katta bolalari yayrab qolishgandi. Uni esa, qizlar maktab oʻquvchisi deb nazariga ilishmagandi. Alibekka roza alam qilgandi. Oʻzingdan ikki-uch yosh katta bolalar studentkalar bilan qanday uchrashuv tashkil qilganlarini, xilvatgohlarda... Eh-he, u yogʻini eshitaversang, chiday olmay qolasan. Gap shu yerga yetganda Alibek oʻzini tutolmay, butun vujudi koʻz boʻlib, hamsuhbatiga tikilar, ogʻzining tanobi qochayotganini sezar, lekin... - Oldin tansa tushisharkan, oʻsha yerdan bitta-bitta yetaklab ketaverisharkan (yolgʻon boʻlsa xudoning oʻzi kechirsin!) Bu yil Alibek ham xuddi shunday qiladi. Oʻtgan yili kichkina edi. Maktab oʻquvchisi edi. Endi... boʻyi oʻsgan, kerak boʻlsa, Samarqandini ham koʻrib keldi. Ha, Alibek hazilakam odam emas. Koʻp narsani oʻrgandi, koʻzi pishdi. Umuman, oʻsha qizlar qoʻlida boʻladi (axir hisobchi-ku!) Lyuboyiga: senga koʻproq yozaman desa, boʻldi, oʻzi yugurib oldiga keladi. Alibek studentkalarni qanday oʻziga qaratishni yaxshi biladi. Ular kunlik normani bajarishi kerak, bu esa oson emas. Xullas... Alibek ish boshlash uchun uzumzorga borsa, sinfdoshi Zulfiya savat koʻtarib, uzum terib yuripti. — Iye, Alibek, senam qaytib keldingmi? - deb soʻradi u, muloyim koʻzlarini tikib, iljayarkan. - Oʻqishga oʻtolmadingmi? — Shunaqa boʻlib qoldi. Toʻgʻrisini aytsam, oʻqishga oʻtish qiyin boʻlib ketipti. Avvalambor tanish kerak, soʻng unga beradigan pul kerak. Ikkoviyam boʻlmasa, oʻqishdan umidingni uzaver. Shuni bildimu, imtihonga yetmasdan qaytib kelaverdim. Oʻzing nima qilib yuripsan? — Ishlayapman. Qurbonoy bilan birga Ikkita savatni uzumga toʻldirib, qator orasidan Qurbonoy ham chiqib kelib qoldi. Alibek unga ham qaytish sabablarini tushuntirdi. Zulfiya juda zoʻr qiz boʻlib ketipti-da! Yo avvaldan shunaqamidi? Atirgulday ochilganini qarang! Biram mayin boqadiey odamga. Erib ketging keladi-ya! Qoʻlimga ushlab hidlasam deysan! Maktabda oʻqib yurgan paytlari payqamagan ekan. Ayniqsa qaddi-qomati! Ajoyib! Zoʻr!! Qarashlari goʻyo yuragingga igna sanchayotganday boʻlaveradi. Shunaqa ignaning yana sanchilaverishini istaysan, huzur qilasan. – Alibek oʻz oʻylaridan xursand boʻlib ishshaydi. — Nimaga kulasan? – Zulfiyaning oʻzi muloyim kulimsirab turardi. — Maktabda oʻqib yurgan paytlarimiz esimga tushib ketdi, - dedi Alibek, hamon koʻzlarini qizdan uzmay. - Oʻshanda kichkina eding. — Nima, endi katta boʻlib qolipmanmi? — Ha, juda chiroyli boʻlib ketipsan! — Rostdanmi?.. Sen esa,.. Samarqandga borib aynib kepsan! - Zulfiya gapini hazilga burmoqchi boʻldiyu, qattiq hayajonlanayotganini yashirolmadi. Betlari duv qizarib, - seni qarayu, - degancha savatlardagi uzumlarni yashiklarga toʻkib, Qurbonoyning orqasidan qator oraligʻiga yugurib ketdi. Qizning ustida bor-yoʻgʻi qishloqcha keng tikilgan qizil gulli koʻylak boʻlib, oʻziga juda yarashgan, boʻy-bastini koʻz-koʻz qilib turardi. Uzun qilib tashlab qoʻyilgan ikki oʻrim sochi toʻlgʻanib, kishi zavqini oshirardi. Alibek ishshayganda uni orqasidan kuzatib qoldi. Vujudiga lazzatli titroq kirganini angladi. Oʻylab turgan gapi qanday ogʻzidan chiqib ketganiga oʻzi hayron: «juda chiroyli boʻlib ketibsan!» Oʻz dadilligidan gʻururlanib qoʻydi: «Bekorga Samarqandga borib keldimmi? Qancha hayotiy tajribalarim oshdi. Zoʻr! Judayam zoʻr! Zulfiyasi qurmagʻur-ey! Juda chiroyli boʻlib ketibdi-ya!» Alibek bir daqiqa oʻz ogʻushida tasavvur qilib koʻrdiyu, yuragi oʻynoqlab ketdi. Kun boʻyi uni oʻyladi. Har safar uning savat toʻldirib chiqishini kutadi. Zulfiya endi faqat Qurbonoy bilan birga chiqadigan boʻldi. Dugonasiga uning gapini aytgan boʻlsa kerak, ikkovi ham unga kulib qarashadi. Ayniqsa, Zulfiyaning tabassumi - muloyim, mayin, rohatbaxsh, mazza qilasan odam... Bir vaqt qizlar chinqirishib, qator oraligʻidan yugurib chiqishdi. Shu atrofda oʻralashib yurgan Alibek «nima gap?» deb yetib bordi. Qoʻrqqanlari endi oʻzlariga nash'a qilayotgan qizlar qotib-qotib kulishardi. Tokning orasidagi katta novdaga arilar uya qoʻygan ekan. Uzum terayotganda novdani silkitib yuborishgan shekilli, bezovta boʻlgan arilar ikkoviniyam shiriqtirib quvipti. — Ishqilib chaqmadimi? – Alibek homiy sifatida soʻrarkan, Zulfiyaning qoʻllarini, yuzini ushlab koʻra boshladi. Ayni paytda yuragi chidab boʻlmas darajada gʻapriqib borayotganini sezdi. Sal boʻlmasa, quchoqlab olay derdi. Hamon kulayotgan Zulfiya yigitning hayajonli qaltiroq barmoqlarini his etib, birdan oʻziga keldi, ammo goʻyo hech narsani sezmaganday, yana kulaverdi va shu yoʻsin sezdirmay oʻzini olib qochdi. — Qaerda u ? Menga koʻrsatinglar-chi! - Alibekning mardligi tutdi. Tokzordagi ari inlarini quritishni u oʻtgan yiliyoq oʻrganib olgan. Agar uya qoʻlga sigʻadigan boʻlsa, shartta in-pini bilan sugʻurib olib majaqlab tashlash kerak.Ari kaftni chaqolmaydi. Chaqqanda ham ta’sir qilmaydi. Agar qoʻrqsa, qoʻlga qoʻlqop kiyib olsa oʻam boʻladi. Undan ham osoni, barglarni tutib turib, inni birdan qisimlash... Alibek oʻylaganiday qilib, arilarni kaftlari bilan siqimlab oldi-da, rosa ezgʻiladi. Qizlar gʻayrat bilan qarab turishardi. Alibek hammasini ezgʻilab boʻlib, goʻyo bunaqa ishlar har kungi odatiday, qoʻlidagilarni bamaylixotir yerga tashladi. Shu payt majaqlangan in ichidan bir ari oʻrmalab chiqib, vizz etib yetgancha Alibekning betidan chaqdi. U ogʻriqning zoʻridan «shapp» betini changalladi. Zulfiya: «nima boʻldi?» degancha atrofida girdikapalak boʻlib qoldi. Inda omon qolganlari yana bor ekan, oʻrmalab chiqishayotgandi, Qurbonoy shoshib tepkilab oʻldiraverdi. Bari bir ikki-uchtasi qochib chiqib, Alibekning atrofida ancha vaqt vizillashib yurishdi. Alibek eng asosiysi – majaqlangan inni yerga tashlagandan keyin darhol tepkilash kerakligini esdan chiqargan ekan. Zulfiya koʻzini ushlab oʻtirgan Alibekning yelkasiga chap qoʻlini qoʻydi, oʻng qoʻli bilan boshidagi durrani yechib olib, bir uchini tupukladi-da, ari chaqqan joyga bosdi. Shu usuldagi davolashni uch-toʻrt marta takrorlagandan keyin durrani Alibekning oʻziga berib, oʻrnidan turdi. Alibek avval ogʻriqning zoʻri bilan hech narsaga e’tibor bermagandi. Ogʻriq kamayganday boʻlgandan soʻng hozirgina Zulfiyaning momiq koʻkraklari elas-elas yelkasiga tegib ketanini oʻylab, yuziga baxtiyorlik yoyildi. — Qalay, endi ogʻrimayaptimi? – soʻradi qiz. Biror narsani sezganmi, koʻzlari baxtiyorona suzilar, betlari qizarib ketgandi. — Hechqisi yoʻq, - deya Alibek oʻrnidan turdi. Durrani berayotib, Zulfiyaning qoʻlini bir necha soniya tutib turdi. Vujudiga harorat yugurdi. Qani endi,.. qani endi,... yana ari chaqsayu...Bu qoʻllarni uzoq ushlab turish uchun sakson sakkiz marta arilarga talanishga rozi. Zulfiya qoʻlini olmay, shoʻxlik bilan oʻziga tikilib turaverdi oʻsha payt. Alibek chidamadi, bu qoʻllarni qoʻyib yubordi. Qizning nigohlariga dosh berolmay (sadqai yigit ket!) , koʻzlarini olib qochdi. Yana titray boshladi. Nihoyat qiz boʻshagan qoʻlini yigʻishtirib, uzum terishni davom ettirishga tushdi. Qurbonoyga nimadir degandi, ikkovi yalt etib Alibekka qarashdiyu, piqillab kulib yuborishdi. Alibek xilma-xil oʻylarga botib, uzumzorlar oraligʻidagi yoʻl bilan karta orasidagi yoʻlakka joʻnadi. Yengilgina boʻlib qolgandi. Xuddi birov «puff» desa uchib ketadiganday. «Qiz emas bu, farishta! Farishta!!» - Alibek oʻz kashfiyotidan xursand boʻlib ketdi. Uni xayol olib qochdi. ... Ikkovlon qoʻlni qoʻlga berib, bir-biriga iljaygancha ketishyapti. Birdan Alibekning koʻzlariga nimadir kirib ketadi. Farishta darrov boshidagi roʻmolni yechib oladi-da, uning koʻzlariga bosadi. Yigit bu nozik qoʻllar ustiga oʻz qoʻlini qoʻyadi. Qoʻllar qoʻllarga, koʻzlar koʻzlarga tutashadi. Ulardan chaksiz mehr, mayinlik, muloyimlik, sadoqat ufuradi. Alibek asta uning qoʻllarini silay boshladi. Nozik qoʻllar uning boʻyniga chirmashadi. Farishta uning koʻzlariga yana bir necha daqiqa tikilib turadi-da, boshini sekin Alibekning koʻksiga qoʻyadi. Alibek endi Zulfiyaning sochlarini silaydi. Undagi xushbuy hidni toʻyib-toʻyib hidlaydi. Yana toʻlib-toshib murojaat qiladi: — Zulfiya! — Ha! – U boshini koʻtarmay, hayajonli ovozda javob beradi. — Men seni endi Zulfiya demayman. — Iye, nega? — Men senga yangi, ajoyib ism topdim. — Aytchi? — Farishta! — ... – Zulfiya qiqirlab kuladi. – Endi meni doim shunaqa qilib chaqirasanmi? — Ha! Yana bir narsa desam xafa boʻlmaysanmi? — Qani, eshitaylik-chi! — Seni sevib qoldim. Alibek farishtani asta quchoqladi. Sochlarini mehr bilan siladi. – U sevgi izhor qilgandi. Shu vaqtgacha izhori dil qanaqa boʻlar ekan, deb orzu qilib, kitoblarda oʻqib, kinolarda koʻrib yurardi. Hozir oʻzi shunaqa voqeaning ishtirokchisi boʻlib turipti. Zulfiya kulib yuboradi. — Nimaga kulyapsan? — Gaplaring qiziq. . — Nimasi qiziq? — Yigitlar qizlarga qanday sevgi izhor qilisharkan, deb oʻylardim, endi... — ...endi oʻzingga sevgi izhor qilishyapti. — Menga qara, - Zulfiya boshini koʻtardi. – Qanaqa qilib sevasan? — Bilasanmi?.. – Alibek chaynaldi, - bilasanmi, sevish... «shunaqaki, hozir men seni juda yaxshi koʻrib qolganimni, sensiz yashay olmasligimni sezyapman», demoqchi boʻladi, biroq koʻproq xayolga berilib ketganidan traktor haydaganda hosil boʻlgan katta kesakka qoqilib yiqildiyu, oʻziga keldi. — Iye, Alibek, shu yerdamisan. Men seni qachonlardan beri izlayapman. Alibek qarasa, qoshida brigadir - Nurali aka turipti. Jinoyat ustida qoʻlga tushganday , lol boʻlib qoldi. Shalviragancha brigadirga ergashdi. Qatordan karta oraligʻiga chiqayotganda qayrilib qarab, baland tokning panasidan oʻziga mehr bilan tikilib turgan Zulfiyaning nigohini ilgʻadi. «Ajoyib! Zoʻr!» – necha martalab takrorlan fikrlarini yana takrorladi, mastday gandiraklab borarkan. Aslida ham mast, xayoli joyida emasdi uning. – «Farishta! Mening farishtam!» – Alibek tamshanib qoʻydi. Endi avvalgi betututuq oʻylari qolib, Alibek butunlay boshqa odamga aylanib ulgurgandi. Karta oraligʻining qaerida boʻlmasin, Zulfiyaning savat toʻla uzum koʻtarib chiqishini poylaydi. U ham tez-tez chiqar, soʻng qaytib ketishga shoshilmas, yashikni bemalol olib, bilmagan kishidek, atrofdan nigohi bilan Alibekni izlar, nigohlar toʻqnashsa, bir-biriga otashli,cheksiz, chegarasiz, baxtga toʻliq tabassum hadya qilardiyu, savatlarini bilaklariga ilgancha, uzumzor orasiga chopqillab kirib ketardi. Oʻsha kuni Alibekning hech bir oila a’zosiga ish kuni yozilmadi. Zulfiyaning tergani tabelga ikki baravar oshib, besh kun yakuniga koʻra «sotsialistik musobaqa gʻolibi» ga aylandi. Student qizlar ham yordamga kelishdi, lekin Alibek hozircha ularning yoniga borgani yoʻq. Umuman, borish xayoliga kelmay qolgan. Istamaydi...Vassalom!

Muallif: Abulqosim Mamar...