Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon]

Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon]
Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon]
Bayram oʻtib olgach, balki hamma tashvishlardan qutularmiz. Ertani kutib turaylik-chi...
Ha, tashvishu gʻalvalardan juda qon boʻpketdim. Oʻzi boshdayoq ishim yurishmagandi. Kalxoʻzdagi birodarlar meni chorshanba oqshomida partkom kotibligiga saylashgan boʻlsa, payshanba-sahar Moskvadagi aynigan olomon komfirqani poʻpisalab, maydonga chiqdi. Kun boʻyi televizoʻrning yoniga mixlanib, namoyishchilarning qoʻlidagi shior-piorlarni oʻqish bilan ovora boʻldim. Xayriyat, «Falonchi yoʻqolsin!», «Pistonchi oʻrnini boʻshatib qoʻysin!» degan yozuvlar ichida mening familiyam uchramadi. Moskvadagi ba’zi kattalarga nisbatan xalq orasida hali obroʻyim balandligini payqab, yengil tortdim.
Bu bilan «ishim besh, oʻzim yigirma besh», demoqchi emasman. Aytganimdek, boshimda kuniga bir tashvish, kun ora ikki gʻalva. Shunaqada shaharda tugʻilmaganimga koʻp afsuslanaman. Qishloqilarga hammasi bir goʻr – rahbar deyildimi, tamom: bu raismi, partkommi, bosh bugʻoltirmi, farqlab oʻtirmay, toʻyiga tandir kerak boʻlsayam birinchi uchragan boshliqqa arz qilaveradi. Tunov kuni bir kombayinchi xonamga kirib, xotini qatorasiga qiz tugʻayotganidan shikoyat qipketdi. Men partkomman, bu masalada zootexnikka uchrash, desam tushunmaydi-da.
Shu xildagi mayda masalalarda, ayniqsa, chollardan bezor boʻldim. Biri keksa kommunistligini pesh qilib eshagiga yem soʻrab kelsa, boshqasi «soʻqqaboshman, partiyadan oʻchgan boʻlsayam mayli, bironta kampir topib ber», deb xarxashani boshlaydi. Oʻrgildim bunaqa nayniq bolshavoylardan, gapi oʻqlovdek, siyosatdan – noʻl. Mirza buva degani Kuybishevni Qoʻybeship, Kalininni Kallelin deydi. Abreyim oqsoqol jamoat joyida tap tortmasdan «zamon shunday turaversa, yaqinda oʻzingni xotiningniyam tallon berib oʻpadigan boʻlasan», deb masxarabozlik qiladi.
Oyning oxiri yaqinlashgani sayin, har safar bezgagim xurujini boshlaydi. Bu – asabdan, ishimning eng ogʻir pallasi – a’zolik badallarini toʻplash. Ba’zi muttahamnikiga uch-toʻrt bostirib borganingdan keyin qoʻshnilaridan uyalganidan zoʻrgʻa yarim-yortisini toʻlaydi. Xudoyorxonning soliqchisi emasmanki, yonimda ikkita gurzimusht yigitim tursa. Shunaqalarni byuroga qoʻyib, shartta-shurtta javobini bervoray desam, a’zolar kamaysa oxiri oʻzimniyam shtatim qisqarishi mumkinligini oʻylab, shashtim qaytadi.
Bular-ku mayli, bittasi suvchi, ikkinchisi molboqar... Keyingi paytda odamlarning ichki dunyosini kuzatib yurib, hatto idoradagi faollargayam ishonchim qolmadi. Toʻgʻri, idorachilar gazeta oʻqishadi, badallarni vaqtida toʻlab borishadi, majlislarda oʻzlarini yaxshi tutishadi. Lekin ikkitasi xoli qoldi deguncha, ogʻizlariga tezda shayton qoʻnadi. Masalan, iqtisodchimiz Oʻlantoyni eng sinalgan kommunistlardan deb yurardim: siyosiy saboqni oʻzi olib boradi, shiyponlarga chiqib ma’ruza aytib turadi. Bir kuni idora hovlisiga chiqsam, ferma mudiri bilan shaxmat oʻynab oʻtiribdi. Bunaqa oyliksiz boshqotirmalarga toqatim yoʻq, sekin ortga qaytmoqchi boʻluvdim, gaplari qoʻqqis quloqqa chalinib, toʻxtab qoldim. Kechirasiz-u, bunaqa gapni siyosiy raqiblarimiz ham ochiq gapirmaydi. Chetdan qaraganda, ikkovining koʻzi goʻyo shaxmatda, aslida gapni chayishyapti. Ferma mudiri toshlardan birini «taq» etkazib urib: «Partiya tamom!» – dedi. Etlarim junjikib ketdi, «hozir Oʻlantoydan eshitadiganingni eshitasan, kontur», deb oʻyladim. Buni qarangki: «Ha, bu partiyani yutqazdik», desa boʻladimi. Xonaga kirib, anchagacha oʻzimni bosolmay oʻtirdim. «Sotqin! Sen lappashang Oʻlantoy balki partiyaviyligingni yutqazgandirsan, ammo biz partiyani yutqazmaymiz!» – deb stolni mushtlab yubordim. Kim boʻlishidan qat’i nazar, hammaga hushyor boqish zarurligini ana oʻshanda chuqurroq tushunib yetdim.
Boshqalarning fikrini bilmayman-u, menimcha, baridan xavflisi – yoshlar, hatto Oʻlantoydan ham xavfliroq deyish mumkin. Ammo boshqa tomonini tan olish kerak, oʻng kelib qolsa, yetagingga oson yuradigan toifa ham shu. Mana, temirchimiz Farmonqul juda tez yoʻlga kirdi. Garajdagi ayrim tanobi boʻsh shaxslarning biz toʻgʻrimizda aytadigan gaplarini menga roʻyi rost yetkazib turadi. Oʻlmasam, shu bolani komsorg qilaman. Hozirgisi quyushqonga sigʻmayroq turibdi oʻzi. Yo anqov, yo dushman– hatto shundoq burnining tagidagi devoriy gazetani qolipga sololmaydi. Yaqinda bu gazetadagi aksiltarbiyaviy bir she’rni vaqtida yirtib olishga ulgurdim. Payti kelsa kerak boʻladi deb, mana, yonimda saqlab yuribman:
    «Bismillohir rahmonir rohim!»
    Partbiletni olaman asta.
    Kotib chet el toʻlqinin buzgan
    Apparatdek yoʻtalar qasddan.
    Rangim oʻchib toʻlayman badal,
    «Tap» etkazib urar u muhr.

– Kotib aka, bir oy boʻshmizmi?
– Ha, qutulding...
– Ollohga shukur!
– Ollohing kim?
    Seni majlisda –
    Bir savaymiz, – der u gʻam yemay.
    Choʻkib oʻlgan eski partkomdek
    «Agar xudo xohlasa», demay.

Qarang-a, bularga qoʻyib berilsa, ertaga yo Choʻlpon, yo Fitratning «she’r» degan narsasiniyam siyosiy gazetamizga tiqishtirishadi. Indiniga koʻribsizki, baloga biz qolib oʻtiribmiz-da.
Keyingi vaqtda tepadagilarniyam uncha tushunolmay qolyapman. Aytmoqchimanki, ikki haftacha oldin markazqoʻmdan bir tekshiruvchi keldi. Ishimni koʻrib, unimni oʻpoqqa, bunimni soʻpoqqa chiqardi. Oʻzi partiyaga aloqasi yoʻq joʻrnolist odam, shuni markazqoʻmga ishga olishibdi. Yozgan maqolalarini oʻqisang – «xalq», «xalq»... Xalqing bilan yuravermaysanmi! Bizni ish tamom boshqa olam, tushunmasang, aralashib nima qilasan? Bergan savolini qarang: «Sizni kotiblikka saylashda nima uchun boshqa nomzodlar ham qoʻyilmabdi?» – deydi. Buni raisdan soʻra. Oʻshanda uch kishining nomzodi qoʻyiluvdi – meniki, yana Tursinali bilan Yursinaliniki. Raisimiz: «Tursinali yaxshi mutaxassis, oliy ma’lumotli agronom, traktorchi Yursinaliniyam binoyidek kasbi bor, bularni ishdan qoldirmaylik», deb ikkalasining nomzodini oldirib tashladi. Toʻgʻri-da, men partiya maktabini tugatganman, bundan boshqa qaysi ishni uddalayman?
Tekshiruvchi menga uzoq tikilib turib: «Kam boʻlmasinlar, akaxon!» – deb qoʻydi. Xayriyat, oxiri ahvolimni tushundi shekilli. Soʻng chuqur uf tortib, oʻrnidan turdi, «ha, mayli, bayram oʻtib olsin, balki hamma tashvishlardan qutularsiz», deb joʻnab qoldi.
Mana, bugun bayram...

1990
Mualifning boshqa asaralari
1 Aspan attorning arizalari (hajviya) [Anvar Obidjon] 1006
2 Ayollar va xayollar (hajviya) [Anvar Obidjon] 902
3 Аспан атторнинг аризалари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 732
4 Аёллар ва хаёллар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 955
5 Babangida (hajviya) [Anvar Obidjon] 797
6 Baqalarning niyati buzuq (hajviya) [Anvar Obidjon] 958
7 Bayram intyervyusi (hajviya) [Anvar Obidjon] 760
8 Berkinib olgan sirgʻacha (hikoya) [Anvar Obidjon] 1096
9 Bezgakshamol-2 (hajviy hangomalar) [Anvar Obidjon] 1597
10 Boymamat Beshinchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 876
11 Buzoq guvohlikka chaqirilsin! (hajviya) [Anvar Obidjon] 798
12 Бабангида (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 714
13 Байрам интервюси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 859
14 Бақаларнинг нияти бузуқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 875
15 Безгакшамол-2 (ҳажвий ҳангомалар) [Anvar Obidjon] 917
16 Беркиниб олган сирғача (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 739
17 Боймамат Бешинчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 737
18 Бугунча байрам... (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 743
19 Бузоқ гувоҳликка чақирилсин! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 697
20 Dardingni stadionda ayt (hajviya) [Anvar Obidjon] 1038
21 Davolanish (hajviya) [Anvar Obidjon] 665
22 Даволаниш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 664
23 Дардингни стадионда айт (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 631
24 Eh, la’nati ombor… [Anvar Obidjon] 1082
25 Eh, shoʻrlik erkaklar! (hajviya) [Anvar Obidjon] 875
26 Eng iste’dodli oʻlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 751
27 Энг истеъдодли ўлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 566
28 Эҳ, лаънати омбор… [Anvar Obidjon] 934
29 Эҳ, шўрлик эркаклар! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 654
30 Gulixonning gulzorchasi (hikoya) [Anvar Obidjon] 711
31 Гулихоннинг гулзорчаси (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 589
32 Hakka xolaning igʻvolari (hikoya) [Anvar Obidjon] 787
33 Halokatdan asrovchilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 646
34 Hemma Malina (hajviya) [Anvar Obidjon] 664
35 Ҳакка холанинг иғволари (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 941
36 Ҳалокатдан асровчилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 654
37 Ҳемма Малина (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 725
38 Impoʻrtbop yigit (hajviya) [Anvar Obidjon] 848
39 Импўртбоп йигит (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 654
40 Jaqqi (hikoya) [Anvar Obidjon] 1261
41 Жаққи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 765
42 Kambagʻalbop Gulmatiy (hajviya) [Anvar Obidjon] 1213
43 Kasofati temirtak (hajviya) [Anvar Obidjon] 603
44 Keksa yamoqchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 760
45 Kemaga tushganning joni bir (hajviya) [Anvar Obidjon] 847
46 Kezargon Boychechak (qissa) [Anvar Obidjon] 980
47 Камбағалбоп Гулматий (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 598
48 Кезаргон Бойчечак (қисса) [Anvar Obidjon] 635
49 Кекса ямоқчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 675
50 Кемага тушганнинг жони бир (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 869
51 Madaniy zoʻravonlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 1033
52 Maqolasiz sarlavha (hajviya) [Anvar Obidjon] 852
53 Maqtanchoq (hikoya) [Anvar Obidjon] 1269
54 Marayim gʻijjak (hajviya) [Anvar Obidjon] 831
55 Menga til oʻrgatmoqchi boʻlishgani (h... [Anvar Obidjon] 1065
56 Meshpolvonning janglari [Anvar Obidjon] 5775
57 Ming soʻmlik poʻstak (hajviya) [Anvar Obidjon] 794
58 Mirzaqand naynovning hasratlari (hajviya) [Anvar Obidjon] 661
59 Mishmishali (hajviya) [Anvar Obidjon] 693
60 Маданий зўравонлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 610
61 Марайим ғижжак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 597
62 Мақоласиз сарлавҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 643
63 Мақтанчоқ (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 763
64 Менга тил ўргатмоқчи бўлишгани (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 594
65 Мешполвоннинг жанглари [Anvar Obidjon] 880
66 Минг сўмлик пўстак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 630
67 Мирзақанд найновнинг ҳасратлари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 567
68 Мишмишали (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 610
69 Nishon buqoq va ritmik gimnastika (ha... [Anvar Obidjon] 835
70 Nokdaun (hajviya) [Anvar Obidjon] 595
71 Нишон буқоқ ва ритмик гимнастика (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 716
72 Нокдаун (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 618
73 O...o...jon (hikoya) [Anvar Obidjon] 659
74 Odobli boʻlish osonmi? (hikoya) [Anvar Obidjon] 0
75 Ola-bula sharf (hajviya) [Anvar Obidjon] 626
76 Olovjon (hikoya) [Anvar Obidjon] 586
77 Oltiariq hangomalaridan [Anvar Obidjon] 2297
78 Oltin vasvasasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 886
79 Oltin yurakli avtobola (qissa va hiko... [Anvar Obidjon] 7063
80 Ortigʻalining oʻzginasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 702
81 Oshqovoqsiz satira (hajviya) [Anvar Obidjon] 743
82 Oxirgi sedanatut qissasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 689
83 О...о...жон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 623
84 Одобли бўлиш осонми? (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 0
85 Ола-була шарф (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 631
86 Олий табақали меҳмонлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 614
87 Оловжон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 587
88 Олтиариқ ҳангомаларидан [Anvar Obidjon] 664
89 Олтин васвасаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 633
90 Олтин юракли автобола (қисса ва ҳикоялар) [Anvar Obidjon] 986
91 Ортиғалининг ўзгинаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 608
92 Охирги седанатут қиссаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 549
93 Ошқовоқсиз сатира (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 600
94 Pidboʻl (hajviya) [Anvar Obidjon] 666
95 Poygakdagilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 673
96 Poʻpisaning ogʻirligi qancha? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
97 Пидбўл (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 681
98 Пойгакдагилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 614
99 Пўписанинг оғирлиги қанча? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
100 Qadrdon yigʻilar (hikoya) [Anvar Obidjon] 798
101 Qiygʻirakning shamoli (hajviya) [Anvar Obidjon] 693
102 Qora bodring (hajviya) [Anvar Obidjon] 656
103 Qorinbotir (doston) [Anvar Obidjon] 1491
104 Qoʻgʻirchoqlar (hikoya) [Anvar Obidjon] 1058
105 Qoʻlaqabli bogʻkursi (hajviya) [Anvar Obidjon] 795
106 Quvish (hajviya) [Anvar Obidjon] 642
107 Қадрдон йиғилар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 594
108 Қийғиракнинг шамоли (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 736
109 Қора бодринг (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 616
110 Қоринботир (достон) [Anvar Obidjon] 613
111 Қувиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 713
112 Қўлақабли боғкурси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 543
113 Қўғирчоқлар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 640
114 Restoranda tanishganlar (hajviya) [Anvar Obidjon] 769
115 Ресторанда танишганлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 627
116 Serkaxonim (hajviya) [Anvar Obidjon] 728
117 Sotti satang hayotidan (hajviya) [Anvar Obidjon] 737
118 Sovigan koʻngil (hajviya) [Anvar Obidjon] 863
119 Soʻlim xiyobonda (hajviya) [Anvar Obidjon] 741
120 Sudxoʻrning ziyofati (hajviya) [Anvar Obidjon] 723
121 Серкахоним (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 689
122 Совиган кўнгил (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 634
123 Сотти сатанг ҳаётидан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 711
124 Судхўрнинг зиёфати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 546
125 Сўлим хиёбонда (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 631
126 Talablarga binoan (hajviya) [Anvar Obidjon] 704
127 Tip-tiniq vujud (hikoya) [Anvar Obidjon] 613
128 Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon] 772
129 Toʻgʻon Takayevning qoshiqbozi (hajviya) [Anvar Obidjon] 774
130 Toʻnni teskari kiyish (hajviya) [Anvar Obidjon] 989
131 Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 820
132 Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon] 1309
133 Tutunfurush (hajviya) [Anvar Obidjon] 757
134 Талабларга биноан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 590
135 Тип-тиниқ вужуд (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 643
136 Томоққа тақаладиган гап (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 559
137 Тутунфуруш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 572
138 Тушунтириш хати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 1062
139 Тўнни тескари кийиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 607
140 Тўпорича гап-гаштаклар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 600
141 Тўғон Такаевнинг қошиқбози (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 602
142 Uch ogʻa-ini (hikoya) [Anvar Obidjon] 899
143 Uyquda nimalar boʻlmaydi! (hikoya) [Anvar Obidjon] 978
144 Уйқуда нималар бўлмайди! (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 561
145 Уста Гулматнинг жумбоғи (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 612
146 Уч оға-ини (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 706
147 Val… valay… (hajviya) [Anvar Obidjon] 898
148 Вал… валай… (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 946
149 XX asr talonchiligi (hajviya) [Anvar Obidjon] 723
150 XX аср талончилиги (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 599
151 Xizmatchilik-da, xizmatchilik (hajviya) [Anvar Obidjon] 703
152 Xorij radiosi va... kalish (hajviya) [Anvar Obidjon] 730
153 Xususiy koʻprikcha (hajviya) [Anvar Obidjon] 660
154 Хизматчилик-да, хизматчилик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 595
155 Хориж радиоси ва... калиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 611
156 Хусусий кўприкча (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 644
157 Yerliklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 712
158 Ерликлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 644
159 Ziyodbotirdan boshqasi topiladi (hajviya) [Anvar Obidjon] 693
160 Ziyolicha olishuv (hajviya) [Anvar Obidjon] 747
161 Зиёдботирдан бошқаси топилади (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 551
162 Зиёлича олишув (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 583
163 Oʻshaning erimikan? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
164 Ўшанинг эримикан? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
165 Gʻilay sichqon (hajviya) [Anvar Obidjon] 838
166 Ғилай сичқон (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 576
167 Shiliqabiliq (hajviya) [Anvar Obidjon] 635
168 Shomurod hasibfurushning futbolga bor... [Anvar Obidjon] 575
169 Shubha (hajviya) [Anvar Obidjon] 654
170 Shumqadam (hajviya) [Anvar Obidjon] 629
171 Шилиқабилиқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 616
172 Шомурод ҳасибфурушнинг футболга борга... [Anvar Obidjon] 561
173 Шубҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 638
174 Шумқадам (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 553
175 Chakalakzor afsonasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 774
176 Чакалакзор афсонаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 844
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика