Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon]

Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon]
Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon]
Oʻzbekning boshini tangrimiz million yil pishirgan, oʻzbekning esi koʻp, har bir ishining tagida togʻdek tajriba bor – ovqatni qoʻlida oladi, qoʻli kuymasa, keyin ogʻziga soladi.
Yarim yillik hisobot bilan band boʻlib, qogʻozbozor xonasidan chiqishga ham vaqt topolmay qolgan Toʻymas ogʻa choyxonadan kiritilgan palovli kosaga qoʻl sanchmoqqa shaylanganida, kimdir eshikni nozikkina chertdi. Toʻymas ogʻa kosani zudlik bilan stol javonchasiga tiqib, zardali irillash qildi:
– Kim u? He...
Eshik asta ochilarkan, unga qoplangan buzoq terisi «gʻum-m» deya moʻ‘ragansimon tovush taratdi. Sarvinso iymanibgina ichkariga kirdi.
– Assalomu alaykum... Mumkinmi?
Toʻymas ogʻaning oʻsiq qoshlari qovogʻini toʻsgudek pastlab, burni eski maxsidek gʻijimlandi.
– Kirishga kirding, oʻtir endi. He...
Sarviniso bosh hisobchining qarshisidagi stulga musichadek yengilgina qoʻndi va: «Chaqirtirgan ekansiz. Tinchlikmi?» – deb soʻradi.
– Yaratganga ming qatla shukurki, yurtimizning osmoni tip-tiniq, – zaharpiching qildi Toʻymas ogʻa. – Kolxoʻzimizning fermayu garajlaridayam osoyishtalik. Omaleykin, sen mudir boʻlgan bogʻchadagi ishlar haliyam algʻov-dalgʻov, Soʻriniso.
Sarviniso: «Voy! Nega endi ishlarimiz algʻov-dalgʻov boʻlarkan», deganini biladi, Toʻymas ogʻa suvi qaynagan choydishning qopqogʻidek irgʻishlanib, kecha bogʻchaning yonidan oʻtib borayotganida panjaraning uyogʻida turgan bolalar unga basma-bas loy otishgani, sandiqdek qoʻyning puliga kelgan yangi kastyumi goʻrkovning nimchasiga aylangani, bu esa, bogʻchada ommaviy intizomsizlik hukm surayotganligidan dalolat berishligi haqida sannashgan tutindi.
– Bosh ishbuzuqi oʻzingsan! – Sarvinisoga barmoq bigizladi u. – Zippa payqadimki, gʻoʻr bandachalarga «Muqbil toshotar» degan ertakni oʻqib berib, axloqni izdan chiqargansan!
Kutilmagan xurujdan karaxtlangan Sarvinisoning avvaliga ogʻzi halqalandi, soʻng mungʻayib, yerga koʻz qadadi. Ayolning ruhi singanini koʻrib, Toʻymas ogʻa xiyol xotirjamlandi, soʻzlari ham keskin muloyimlashdi:
– Unaqamas-da, Soʻriniso. Aytaman desang, boshqa narsa qurib ketibdimi? Masalan, sholgʻom toʻgʻrisida ajoyib bir ertak bor. Birinchidan, qishloq xoʻjalik mav-zusida toʻqilgan, ikkinchidan, tarbiyaviy ahamiyati katta. Oʻsha ertakda bir oqsoqol sholgʻomni bitta oʻzi yemoqchi boʻlib koʻp urinadi-yu, uni yerdan yulolmaydi. Bildiki, boshqalar bilan baham koʻrmaslikning iloji yoʻq. Shunda, sichqon mushukni, mushuk itni, it kampirni, kampir cholni, chol sholgʻomni tortib, yerdan sugʻurib olishadi. Ertakdagi hikmatni qara, tirikchilik yoʻlida odamzod hatto hayvonlar bilan til topishishi mumkin ekan. Ana, gap qaerga borib taqalyapti!
Sarviniso fursatdan foydalanib qolishga urinib, bogʻchada oʻyinchoqlar kamligini, shu bois bolalar loy otib oʻynashga majbur boʻlishganini gapira boshlagan edi, Toʻymas ogʻaning yana zardasi qaynab, bu bema’niliklarga, eng avvalo, toʻqlikka shoʻxlik sababchi ekanligini uqtirishga tushdi:
– Tirranchalaring keragidan koʻproq narsa yegandirki, oʻtganga zoʻravonlik qilishayotgandir. Demak, bogʻchangda isrofgarchilik bor, oziqning bir qismini tejab qo-lishni haliyam oʻrganmagansan. Ana, gap qaerga borib taqalyapti!
Sarviniso hanuz hech nimaga tushunmay: «Voy, oʻlchamli oziqni qanday tejayman? Ortib qolganini nimaga ishlataman?» – deya koʻzini gildiratdi. Toʻymas ogʻa miyigʻida kuldi:
– Nima, ortgan narsani sen bilan men yermidik? Bolalardan qolganini yana bolalarga beramiz. Ha, bolalar bizning kelajagimiz. Jumladan, sendayam bola bor, mendayam bola bor. Ana, gap qaerga borib taqalyapti, Soʻriniso!
Tuppa-tuzuk ismining oʻrniga kulgili laqab orttirvolishdan choʻchib, boyadan beri ichi gʻashlanib oʻtirgan Sarviniso, nihoyat bosh hisobchiga sapchilanib tikildi:
– Namuncha?! Nuqul Soʻriniso, Soʻriniso deysiz. Meni otim Sarviniso. Sarv degan daraxt bor, majnuntolga oʻxshaydi...
– Shunaqa degin? – masxaraomuz tirjaydi Toʻymas ogʻa.– Umuman olganda, majnuntol bor joyda bitta soʻriyam boʻladi. Xex-xex-xe.
Tuyqus telefon jiringladi. Toʻymas ogʻa lunjini yigʻishtirib, oliftanamo harakat bilan eshitqini oldi. Kim bilandir allaqanday soliqlar xususida jahllanib-jahllanib soʻzlashgach, eshitqini sharaqlatib joyiga qoʻydi.
– Terimniyam shilvol-e! He...
Toʻymas ogʻa piyoladagi sovuq choydan bir hoʻplab olib, nigohini yana Sarvinisoga doʻlaytirdi:
– Xoʻ-oʻ-sh... gapimiz qaerga keluvdi? Ha, ha, soʻri toʻgʻrisida gaplashib turuvdik. Hm... Xullas, bogʻchangga soʻrining nima keragi bor oʻzi?
– Qanaqa soʻri? – taajjublanib qosh chimirdi Sarviniso.
Shu kuyi tortishuv choʻzilib boraverdi. Mudira «endi soʻrini toʻqib chiqarmang», desa, bosh hisobchi «oʻzing aytmasang, bogʻchangda soʻri borligini men qayoqdan bilardim», deb tergovchilandi, unisi «tuhmat qilmang», desa, bunisi «bundan chiqdi, inventarni allaqachon oʻzlashtirgansan», deb na’ra tortdi. Bu gapdan Sarvinisoning esi chiqqudek boʻlib: «Yo tavba-a!» deya yoqa ushlagan chogʻda, Toʻymas ogʻa koʻzlarini baqalantirib, stolni mushtladi:
– Tavbangni taftishchilarga aytasan! Bogʻchangni ertagayoq tekshiramiz!
– Axir...
– Gap tamom! Joʻna!
– Oldin gapimni eshitsangiz-chi! Iltimos qilaman!
– Hech qanaqa iltimos-piltimos ketmaydi! – bir chaqchayib, bir mugʻambirona qiyalandi Toʻymas ogʻa. – Nima, menga oʻtkazib qoʻygan joying bormidiki, iltimosingni eshitsam? Gap qaerga borib taqalayotganini anglavol! Oʻyla! Gap qaerga taqalyapti, xoʻsh?!
– Manavi yerga taqalyapti, manavi yerga!
Sarviniso kaftini tomogʻiga arra qilib koʻrsatib, jazavalangudek holatda sapchib oʻrnidan turdi. Ayolning qoʻli tomoqqa ishoralanib toʻxtaganini koʻrgach, Toʻymas ogʻaning toʻsatdan chehrasi yorishdi: «E, xayriyat, oxiri tushundi-ya!»
Ha, oʻzbekning boshini million yil pishirishgan, oʻzbekning esi koʻp, har bir gapining tagida ummondek ma’no bor...

1977
Mualifning boshqa asaralari
1 Aspan attorning arizalari (hajviya) [Anvar Obidjon] 1003
2 Ayollar va xayollar (hajviya) [Anvar Obidjon] 899
3 Аспан атторнинг аризалари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 730
4 Аёллар ва хаёллар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 952
5 Babangida (hajviya) [Anvar Obidjon] 794
6 Baqalarning niyati buzuq (hajviya) [Anvar Obidjon] 955
7 Bayram intyervyusi (hajviya) [Anvar Obidjon] 756
8 Berkinib olgan sirgʻacha (hikoya) [Anvar Obidjon] 1091
9 Bezgakshamol-2 (hajviy hangomalar) [Anvar Obidjon] 1594
10 Boymamat Beshinchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 872
11 Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon] 756
12 Buzoq guvohlikka chaqirilsin! (hajviya) [Anvar Obidjon] 795
13 Бабангида (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 712
14 Байрам интервюси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 856
15 Бақаларнинг нияти бузуқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 872
16 Безгакшамол-2 (ҳажвий ҳангомалар) [Anvar Obidjon] 915
17 Беркиниб олган сирғача (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 737
18 Боймамат Бешинчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 734
19 Бугунча байрам... (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 740
20 Бузоқ гувоҳликка чақирилсин! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 695
21 Dardingni stadionda ayt (hajviya) [Anvar Obidjon] 1038
22 Davolanish (hajviya) [Anvar Obidjon] 665
23 Даволаниш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 664
24 Дардингни стадионда айт (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 631
25 Eh, la’nati ombor… [Anvar Obidjon] 1080
26 Eh, shoʻrlik erkaklar! (hajviya) [Anvar Obidjon] 874
27 Eng iste’dodli oʻlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 751
28 Энг истеъдодли ўлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 564
29 Эҳ, лаънати омбор… [Anvar Obidjon] 932
30 Эҳ, шўрлик эркаклар! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 652
31 Gulixonning gulzorchasi (hikoya) [Anvar Obidjon] 710
32 Гулихоннинг гулзорчаси (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 588
33 Hakka xolaning igʻvolari (hikoya) [Anvar Obidjon] 785
34 Halokatdan asrovchilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 646
35 Hemma Malina (hajviya) [Anvar Obidjon] 663
36 Ҳакка холанинг иғволари (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 938
37 Ҳалокатдан асровчилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 652
38 Ҳемма Малина (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 723
39 Impoʻrtbop yigit (hajviya) [Anvar Obidjon] 846
40 Импўртбоп йигит (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 651
41 Jaqqi (hikoya) [Anvar Obidjon] 1259
42 Жаққи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 765
43 Kambagʻalbop Gulmatiy (hajviya) [Anvar Obidjon] 1211
44 Kasofati temirtak (hajviya) [Anvar Obidjon] 603
45 Keksa yamoqchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 759
46 Kemaga tushganning joni bir (hajviya) [Anvar Obidjon] 847
47 Kezargon Boychechak (qissa) [Anvar Obidjon] 980
48 Камбағалбоп Гулматий (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 598
49 Кезаргон Бойчечак (қисса) [Anvar Obidjon] 634
50 Кекса ямоқчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 675
51 Кемага тушганнинг жони бир (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 869
52 Madaniy zoʻravonlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 1030
53 Maqolasiz sarlavha (hajviya) [Anvar Obidjon] 852
54 Maqtanchoq (hikoya) [Anvar Obidjon] 1268
55 Marayim gʻijjak (hajviya) [Anvar Obidjon] 829
56 Menga til oʻrgatmoqchi boʻlishgani (h... [Anvar Obidjon] 1065
57 Meshpolvonning janglari [Anvar Obidjon] 5774
58 Ming soʻmlik poʻstak (hajviya) [Anvar Obidjon] 793
59 Mirzaqand naynovning hasratlari (hajviya) [Anvar Obidjon] 661
60 Mishmishali (hajviya) [Anvar Obidjon] 693
61 Маданий зўравонлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 609
62 Марайим ғижжак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 597
63 Мақоласиз сарлавҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 643
64 Мақтанчоқ (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 762
65 Менга тил ўргатмоқчи бўлишгани (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 593
66 Мешполвоннинг жанглари [Anvar Obidjon] 877
67 Минг сўмлик пўстак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 628
68 Мирзақанд найновнинг ҳасратлари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 567
69 Мишмишали (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 609
70 Nishon buqoq va ritmik gimnastika (ha... [Anvar Obidjon] 835
71 Nokdaun (hajviya) [Anvar Obidjon] 594
72 Нишон буқоқ ва ритмик гимнастика (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 716
73 Нокдаун (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 618
74 O...o...jon (hikoya) [Anvar Obidjon] 658
75 Odobli boʻlish osonmi? (hikoya) [Anvar Obidjon] 0
76 Ola-bula sharf (hajviya) [Anvar Obidjon] 625
77 Olovjon (hikoya) [Anvar Obidjon] 586
78 Oltiariq hangomalaridan [Anvar Obidjon] 2296
79 Oltin vasvasasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 884
80 Oltin yurakli avtobola (qissa va hiko... [Anvar Obidjon] 7054
81 Ortigʻalining oʻzginasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 701
82 Oshqovoqsiz satira (hajviya) [Anvar Obidjon] 742
83 Oxirgi sedanatut qissasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 688
84 О...о...жон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 622
85 Одобли бўлиш осонми? (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 0
86 Ола-була шарф (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 629
87 Олий табақали меҳмонлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 613
88 Оловжон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 586
89 Олтиариқ ҳангомаларидан [Anvar Obidjon] 663
90 Олтин васвасаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 632
91 Олтин юракли автобола (қисса ва ҳикоялар) [Anvar Obidjon] 985
92 Ортиғалининг ўзгинаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 608
93 Охирги седанатут қиссаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 547
94 Ошқовоқсиз сатира (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 600
95 Pidboʻl (hajviya) [Anvar Obidjon] 664
96 Poygakdagilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 672
97 Poʻpisaning ogʻirligi qancha? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
98 Пидбўл (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 680
99 Пойгакдагилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 613
100 Пўписанинг оғирлиги қанча? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
101 Qadrdon yigʻilar (hikoya) [Anvar Obidjon] 798
102 Qiygʻirakning shamoli (hajviya) [Anvar Obidjon] 693
103 Qora bodring (hajviya) [Anvar Obidjon] 656
104 Qorinbotir (doston) [Anvar Obidjon] 1491
105 Qoʻgʻirchoqlar (hikoya) [Anvar Obidjon] 1056
106 Qoʻlaqabli bogʻkursi (hajviya) [Anvar Obidjon] 795
107 Quvish (hajviya) [Anvar Obidjon] 642
108 Қадрдон йиғилар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 592
109 Қийғиракнинг шамоли (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 734
110 Қора бодринг (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 614
111 Қоринботир (достон) [Anvar Obidjon] 613
112 Қувиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 712
113 Қўлақабли боғкурси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 542
114 Қўғирчоқлар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 639
115 Restoranda tanishganlar (hajviya) [Anvar Obidjon] 769
116 Ресторанда танишганлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 627
117 Serkaxonim (hajviya) [Anvar Obidjon] 726
118 Sotti satang hayotidan (hajviya) [Anvar Obidjon] 736
119 Sovigan koʻngil (hajviya) [Anvar Obidjon] 861
120 Soʻlim xiyobonda (hajviya) [Anvar Obidjon] 740
121 Sudxoʻrning ziyofati (hajviya) [Anvar Obidjon] 721
122 Серкахоним (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 688
123 Совиган кўнгил (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 632
124 Сотти сатанг ҳаётидан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 709
125 Судхўрнинг зиёфати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 545
126 Сўлим хиёбонда (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 630
127 Talablarga binoan (hajviya) [Anvar Obidjon] 702
128 Tip-tiniq vujud (hikoya) [Anvar Obidjon] 612
129 Toʻgʻon Takayevning qoshiqbozi (hajviya) [Anvar Obidjon] 773
130 Toʻnni teskari kiyish (hajviya) [Anvar Obidjon] 988
131 Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 816
132 Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon] 1309
133 Tutunfurush (hajviya) [Anvar Obidjon] 756
134 Талабларга биноан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 589
135 Тип-тиниқ вужуд (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 642
136 Томоққа тақаладиган гап (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 558
137 Тутунфуруш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 572
138 Тушунтириш хати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 1062
139 Тўнни тескари кийиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 604
140 Тўпорича гап-гаштаклар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 599
141 Тўғон Такаевнинг қошиқбози (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 599
142 Uch ogʻa-ini (hikoya) [Anvar Obidjon] 898
143 Uyquda nimalar boʻlmaydi! (hikoya) [Anvar Obidjon] 976
144 Уйқуда нималар бўлмайди! (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 560
145 Уста Гулматнинг жумбоғи (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 611
146 Уч оға-ини (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 704
147 Val… valay… (hajviya) [Anvar Obidjon] 898
148 Вал… валай… (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 943
149 XX asr talonchiligi (hajviya) [Anvar Obidjon] 722
150 XX аср талончилиги (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 598
151 Xizmatchilik-da, xizmatchilik (hajviya) [Anvar Obidjon] 702
152 Xorij radiosi va... kalish (hajviya) [Anvar Obidjon] 729
153 Xususiy koʻprikcha (hajviya) [Anvar Obidjon] 660
154 Хизматчилик-да, хизматчилик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 595
155 Хориж радиоси ва... калиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 610
156 Хусусий кўприкча (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 644
157 Yerliklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 710
158 Ерликлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 643
159 Ziyodbotirdan boshqasi topiladi (hajviya) [Anvar Obidjon] 692
160 Ziyolicha olishuv (hajviya) [Anvar Obidjon] 745
161 Зиёдботирдан бошқаси топилади (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 551
162 Зиёлича олишув (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 582
163 Oʻshaning erimikan? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
164 Ўшанинг эримикан? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
165 Gʻilay sichqon (hajviya) [Anvar Obidjon] 837
166 Ғилай сичқон (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 576
167 Shiliqabiliq (hajviya) [Anvar Obidjon] 634
168 Shomurod hasibfurushning futbolga bor... [Anvar Obidjon] 574
169 Shubha (hajviya) [Anvar Obidjon] 653
170 Shumqadam (hajviya) [Anvar Obidjon] 629
171 Шилиқабилиқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 615
172 Шомурод ҳасибфурушнинг футболга борга... [Anvar Obidjon] 561
173 Шубҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 638
174 Шумқадам (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 553
175 Chakalakzor afsonasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 773
176 Чакалакзор афсонаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 843
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика