Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon]

Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon]
Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon]
Sal madaniyatli koʻrinay deb shuncha vaqt bekorga ovora boʻldim: tirikchilik masalasi chatoqlashib ketayotganini hazil-huzulga yoʻyib, ming marta shama qilgandirman, na tepadagilar tushunishdi, na pastdagilar. Endi asli toʻporiligimga qaytib, toʻgʻrisini gapiraman – ishlar xurjun! Umuman kun koʻrib boʻlmay qoldi!
Bu qanaqasi – bergan oyliklariga yarasha mol topolmaysan, topgan molingga yarasha oylik berishmaydi. «Qorabotir» kooperativida hamma narsa bor, «Tohir-Zuhra» magazinida hech vaqo yoʻq. Xoʻsh, arzingni kimga aytasan, mahalla oqsoqoligami? Aytib koʻrdim. U beparvo qoʻl siltab: «Ovozingni koʻp ishlatma, uka, oʻsha birinchi yoʻqotgan narsamizni topsak, hamma gʻalva birdan tinchiydi-qoladi», dedi.
Oʻzi bu mamlakatda eng oldin nima gumdon boʻluvdi? Bir eslab koʻraylig-a...
Yoʻq, shakarmas, bu – yaqindagi gap.
Agar yanglishmasam, yurtimizda eng oldin qoʻngʻiroqli soatlar kamayib, gʻofil bandalar koʻpaydi. Gʻofillikdan Lanjlik, Lanjlikdan Befarqlik, Befarqlikdan Gʻurur-sizlik tugʻildi. Gʻurursizlik oʻsib-ulgʻayib, qudrati shu darajaga yetdiki, uning hukmiga tobe erkaklar oʻz bolasiga doʻkondan paypoq topolmay qolsayam, «Xizmat koʻrsatgan paxtakor» degan temirni talashib yuraverdi. Nazoratsiz qolgan xotinlar esa, bolalariga kiyim topish bahonasida bozorma-bozor sangʻiydigan boʻldi. Shunda erkaklar: «Xoʻsh, ojizalarimiz qachon teng huquqli boʻladi», deb dagʻdagʻali savol yogʻdirishdi. Bu – xotinlarimiz qachon yolchitib ishlashadi, degan gap edi. Buni toʻgʻri ilgʻagan dono hukumatimiz ayollarni sayilbop poyabzaldan shartta qisib qoʻydi.
Oʻz foydasiga ish qilishga kelganda, dunyoda ayollardan zoʻrroq kashfiyotchi yoʻq – ular hash-pash deguncha bu mushkul vaziyatdan chiqishga yoʻl topib, erkakcha kiyinishga oʻtishdi. Endi kallani ishlatish navbati erkaklarga keldi. Durustroq chora topisholmagach, xotinlarga aralashvolib, qoʻl uchida ishlashni oʻrganishdi...
Davlatimiz bu gʻayriqonuniy musobaqadan dastlab dovdirab qoldi. Keyin qator kengashlar oʻtkazib, yagona toʻgʻri yoʻlni topdi-yu, bir zarb bilan hamma turdagi ustaralarni sotuvdan supurib tashladi. Natijada, mamlakat fuqarosining jinsini aniqlash imkoni tugʻilib, endi ogʻir ishlarni soqollilarga buyuradigan boʻlishdi. Shoʻring qurgʻur soqollilar har beshyillik sayin ezilgandan ezilaverdi. Insof bilan ayting-chi, bunaqa xoʻrlikka araq ichmasdan chidab boʻladimi?
Xonadonda ichimlik koʻpayganidan keyin, mugʻambir xotinlar ham tezda oʻzini ezilganga solishdi. Senlarni qachon ezibmiz, deyishga erkaklarning tili bormadi. Shu tariqa koʻknoritabiat bolalar koʻpayaverdi. Ular voyaga yetib, tap tortmasdan har xil lavozimlarni egallab olishayotganda lop etib koʻzimiz ochildi, jamiyatni boshqarishda sogʻlarga ham oʻrin qoldirish maqsadida kambagʻal araqni konturrevolyutsioner deb e’lon qildik...
Siz aytgan shakarga mana endi navbat keldi. Balki shakarning batamom qahat boʻlishiga haqiqatanam musallasfurushlar sababchidir. Lekin boshqa narsalar-chi? Nima, zararkunanda piyonistalar kirsovunni piva, shampunni shampanskiy qilib ichvorishdimi?
Masalan, saryogʻ qayoqqa ketdi? Sigirlarga kunjara yetkazib berolmayapmiz desak, ayb oʻzimizga agʻdariladi. Bu – endi yomon. Aybni sigirlarga agʻdaraylik desak, afsuski bahona topolmaymiz, chunki ular norasmiylarga qoʻshilib miting qilayotgani yoʻq.
Bu koʻrgiliklar balki holvadir. Shu ketishda ketaversak, kim biladi deysiz...
Tasavvur qilingki, birdan gugurt gʻoyib boʻldi. Endi koʻrichakni oldirish uchun jarrohga «gardkam» deb uch quti gugurt yumalatasiz. Eng tannoz qizlarning qulogʻida tillo baldoq oʻrniga toʻrt qutidan gugurt. Boyvachchalar otarchining doʻppisiga besh-oltita gugurt qistirvorgan...
Keyin tuz yoʻqoldi. Ilgarilari toʻylarda qancha qoʻy soʻyilib, qancha araq ichilgani gapirilardi. Endi butun shaharda «falonchining bazmida yarim tonna tuz ishlatishibdi», degan mish-mish. Ovqatni ogʻizga olib boʻladimi, yoʻqmi, bu bilan kimning ishi bor. Muhimi – minglab odamlarda shoʻrva qaynatishga tuz topilmayotganda, uning toʻyidagi besh qozon palovning toʻrt yarim qozoni gʻirt tuz...
Aytaylik, mevalar ichida birinchi boʻlib anor qulogʻini ushlab ketdi. Keyin surishtirib bilsak, Yaponiya Dashnobod bilan yuqori bahoda shartnoma tuzib, anorlar tarkibidagi alyumindan (bu yer alyumin zavodiga yaqin) uchoqlar yasab sotayotgan boʻladi...
Ammo, goʻshtning yoʻqolgani anchagacha sezilmadi. Baraka topkur oʻrdak-tovuqlarimiz, harqalay, bir-ikki yilga yarab turdi. Keyin Hindistondan fil, Avstraliyadan kenguru, Mozambikadan tipratikon olib yedik. Undan keyin Argentina toshbaqalariyu Kanada qargʻalarining urugʻini quritdik. Navbat Istambul sichqonlariga kelganda, goʻshtga tashnaligimiz shu darajaga borib yetdiki...
Kunlardan bir kuni «Toshkent – Qarshi» yoʻnalishida borayotgan laynerning aloqachisi Karmana tarafdan zoti noma’lum chumchuq uchib kelayotgani haqida aeroportga xabar berdi. Bu ma’lumot zum oʻtmay yuqoriga uzatildi. Kattaqoʻrgʻon tomonga uchayotgan chumchuqning koordinati toʻliq nazoratga olingach, ovchilar jamiyati yoppasiga qoʻzgʻalib, yakkaxon parrandaning parvozidan bahramand boʻlgan barcha oʻramlarni porox tutuni qopladi.
Koʻp balolarni koʻrgan tajribali chumchuq sochma oʻq yetmaydigan balandlikda qanot qoqayotgani ma’lum boʻlgandan soʻng, Urgut ichki ishlar boʻlimi jangovar quroldan foydalanishga ruxsat soʻrab, tegishli mahkamaga telefonogramma joʻnatdi. Ammo, javob kelgan paytda chumchuq allaqachon Denovni qahramonlarcha yorib oʻtayotgan edi. Nihoyat Turkiston harbiy okrugining vertolyotlari osmonga koʻtarildi. Shovvoz chumchuq ularga ham ustalik bilan pand berib, endi jonholatda Termizga talpindi.
Ob’ekt Afgʻonistonga yaqinlashgani sayin tashvish ortib boraverdi. Chegara qoʻshinlarida birinchi nomerli tayyorgarlik e’lon qilindi, Yer-Havo tipidagi raketalar zoʻr berib nishonni qidira boshladi.
Bu vaqtda chalatirik chumchuqning ikki koʻzi Hayraton koʻprigida edi. Koʻprik ustidan eson-omon oʻtib olsa bas, u yogʻi kimsasiz togʻ etaklari.
Ming afsuski, noyob uchar masalligʻ shu joyga kelganda batamom holdan toydi, qanotlari uning xohishiga boʻysunmay qoʻydi, toshdek qulab, gupillaganicha yerga tushdi... Termizda bayram boshlandi...
Ha, odamzod ozgina xayolparastlikka berilsa, tugalay aqldan ozishi hech gapmas. Agar... unda aqlning oʻzi bor boʻlsa.
Darvoqe, oʻsha birinchi boʻlib yoʻqotgan narsamiz, mabodo, Aql emasmidi?!

1990
Mualifning boshqa asaralari
1 Aspan attorning arizalari (hajviya) [Anvar Obidjon] 833
2 Ayollar va xayollar (hajviya) [Anvar Obidjon] 792
3 Аспан атторнинг аризалари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 637
4 Аёллар ва хаёллар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 856
5 Babangida (hajviya) [Anvar Obidjon] 659
6 Baqalarning niyati buzuq (hajviya) [Anvar Obidjon] 820
7 Bayram intyervyusi (hajviya) [Anvar Obidjon] 630
8 Berkinib olgan sirgʻacha (hikoya) [Anvar Obidjon] 935
9 Bezgakshamol-2 (hajviy hangomalar) [Anvar Obidjon] 1484
10 Boymamat Beshinchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 719
11 Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon] 655
12 Buzoq guvohlikka chaqirilsin! (hajviya) [Anvar Obidjon] 650
13 Бабангида (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 611
14 Байрам интервюси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 749
15 Бақаларнинг нияти бузуқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 777
16 Безгакшамол-2 (ҳажвий ҳангомалар) [Anvar Obidjon] 784
17 Беркиниб олган сирғача (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 646
18 Боймамат Бешинчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 635
19 Бугунча байрам... (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 643
20 Бузоқ гувоҳликка чақирилсин! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 602
21 Dardingni stadionda ayt (hajviya) [Anvar Obidjon] 895
22 Davolanish (hajviya) [Anvar Obidjon] 605
23 Даволаниш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 597
24 Дардингни стадионда айт (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 580
25 Eh, la’nati ombor… [Anvar Obidjon] 961
26 Eh, shoʻrlik erkaklar! (hajviya) [Anvar Obidjon] 791
27 Eng iste’dodli oʻlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 687
28 Энг истеъдодли ўлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 525
29 Эҳ, лаънати омбор… [Anvar Obidjon] 869
30 Эҳ, шўрлик эркаклар! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 611
31 Gulixonning gulzorchasi (hikoya) [Anvar Obidjon] 649
32 Гулихоннинг гулзорчаси (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 544
33 Hakka xolaning igʻvolari (hikoya) [Anvar Obidjon] 688
34 Halokatdan asrovchilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 602
35 Hemma Malina (hajviya) [Anvar Obidjon] 606
36 Ҳакка холанинг иғволари (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 845
37 Ҳалокатдан асровчилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 557
38 Ҳемма Малина (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 617
39 Impoʻrtbop yigit (hajviya) [Anvar Obidjon] 727
40 Импўртбоп йигит (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 564
41 Jaqqi (hikoya) [Anvar Obidjon] 1084
42 Жаққи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 713
43 Kambagʻalbop Gulmatiy (hajviya) [Anvar Obidjon] 1116
44 Kasofati temirtak (hajviya) [Anvar Obidjon] 559
45 Keksa yamoqchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 658
46 Kemaga tushganning joni bir (hajviya) [Anvar Obidjon] 762
47 Kezargon Boychechak (qissa) [Anvar Obidjon] 911
48 Камбағалбоп Гулматий (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 543
49 Кезаргон Бойчечак (қисса) [Anvar Obidjon] 582
50 Кекса ямоқчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 610
51 Кемага тушганнинг жони бир (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 808
52 Madaniy zoʻravonlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 930
53 Maqolasiz sarlavha (hajviya) [Anvar Obidjon] 777
54 Maqtanchoq (hikoya) [Anvar Obidjon] 1179
55 Marayim gʻijjak (hajviya) [Anvar Obidjon] 726
56 Menga til oʻrgatmoqchi boʻlishgani (h... [Anvar Obidjon] 885
57 Meshpolvonning janglari [Anvar Obidjon] 4946
58 Ming soʻmlik poʻstak (hajviya) [Anvar Obidjon] 722
59 Mirzaqand naynovning hasratlari (hajviya) [Anvar Obidjon] 612
60 Mishmishali (hajviya) [Anvar Obidjon] 636
61 Маданий зўравонлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 547
62 Марайим ғижжак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 537
63 Мақоласиз сарлавҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 566
64 Мақтанчоқ (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 679
65 Менга тил ўргатмоқчи бўлишгани (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 552
66 Мешполвоннинг жанглари [Anvar Obidjon] 815
67 Минг сўмлик пўстак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 555
68 Мирзақанд найновнинг ҳасратлари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 518
69 Мишмишали (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 548
70 Nishon buqoq va ritmik gimnastika (ha... [Anvar Obidjon] 789
71 Nokdaun (hajviya) [Anvar Obidjon] 552
72 Нишон буқоқ ва ритмик гимнастика (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 650
73 Нокдаун (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 574
74 O...o...jon (hikoya) [Anvar Obidjon] 578
75 Odobli boʻlish osonmi? (hikoya) [Anvar Obidjon] 0
76 Ola-bula sharf (hajviya) [Anvar Obidjon] 569
77 Olovjon (hikoya) [Anvar Obidjon] 519
78 Oltiariq hangomalaridan [Anvar Obidjon] 2134
79 Oltin vasvasasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 814
80 Oltin yurakli avtobola (qissa va hiko... [Anvar Obidjon] 6212
81 Ortigʻalining oʻzginasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 652
82 Oshqovoqsiz satira (hajviya) [Anvar Obidjon] 698
83 Oxirgi sedanatut qissasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 637
84 О...о...жон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 573
85 Одобли бўлиш осонми? (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 0
86 Ола-була шарф (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 580
87 Олий табақали меҳмонлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 561
88 Оловжон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 544
89 Олтиариқ ҳангомаларидан [Anvar Obidjon] 602
90 Олтин васвасаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 581
91 Олтин юракли автобола (қисса ва ҳикоялар) [Anvar Obidjon] 928
92 Ортиғалининг ўзгинаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 552
93 Охирги седанатут қиссаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 502
94 Ошқовоқсиз сатира (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 555
95 Pidboʻl (hajviya) [Anvar Obidjon] 601
96 Poygakdagilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 593
97 Poʻpisaning ogʻirligi qancha? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
98 Пидбўл (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 627
99 Пойгакдагилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 562
100 Пўписанинг оғирлиги қанча? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
101 Qadrdon yigʻilar (hikoya) [Anvar Obidjon] 723
102 Qiygʻirakning shamoli (hajviya) [Anvar Obidjon] 636
103 Qora bodring (hajviya) [Anvar Obidjon] 606
104 Qorinbotir (doston) [Anvar Obidjon] 1209
105 Qoʻgʻirchoqlar (hikoya) [Anvar Obidjon] 961
106 Qoʻlaqabli bogʻkursi (hajviya) [Anvar Obidjon] 734
107 Quvish (hajviya) [Anvar Obidjon] 595
108 Қадрдон йиғилар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 545
109 Қийғиракнинг шамоли (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 675
110 Қора бодринг (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 558
111 Қоринботир (достон) [Anvar Obidjon] 565
112 Қувиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 618
113 Қўлақабли боғкурси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 502
114 Қўғирчоқлар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 584
115 Restoranda tanishganlar (hajviya) [Anvar Obidjon] 714
116 Ресторанда танишганлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 586
117 Serkaxonim (hajviya) [Anvar Obidjon] 611
118 Sotti satang hayotidan (hajviya) [Anvar Obidjon] 619
119 Sovigan koʻngil (hajviya) [Anvar Obidjon] 795
120 Soʻlim xiyobonda (hajviya) [Anvar Obidjon] 666
121 Sudxoʻrning ziyofati (hajviya) [Anvar Obidjon] 664
122 Серкахоним (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 605
123 Совиган кўнгил (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 581
124 Сотти сатанг ҳаётидан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 621
125 Судхўрнинг зиёфати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 505
126 Сўлим хиёбонда (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 549
127 Talablarga binoan (hajviya) [Anvar Obidjon] 615
128 Tip-tiniq vujud (hikoya) [Anvar Obidjon] 558
129 Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon] 678
130 Toʻgʻon Takayevning qoshiqbozi (hajviya) [Anvar Obidjon] 673
131 Toʻnni teskari kiyish (hajviya) [Anvar Obidjon] 925
132 Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon] 1215
133 Tutunfurush (hajviya) [Anvar Obidjon] 708
134 Талабларга биноан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 537
135 Тип-тиниқ вужуд (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 585
136 Томоққа тақаладиган гап (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 513
137 Тутунфуруш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 517
138 Тушунтириш хати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 990
139 Тўнни тескари кийиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 556
140 Тўпорича гап-гаштаклар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 551
141 Тўғон Такаевнинг қошиқбози (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 551
142 Uch ogʻa-ini (hikoya) [Anvar Obidjon] 821
143 Uyquda nimalar boʻlmaydi! (hikoya) [Anvar Obidjon] 904
144 Уйқуда нималар бўлмайди! (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 517
145 Уста Гулматнинг жумбоғи (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 531
146 Уч оға-ини (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 624
147 Val… valay… (hajviya) [Anvar Obidjon] 828
148 Вал… валай… (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 802
149 XX asr talonchiligi (hajviya) [Anvar Obidjon] 635
150 XX аср талончилиги (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 552
151 Xizmatchilik-da, xizmatchilik (hajviya) [Anvar Obidjon] 617
152 Xorij radiosi va... kalish (hajviya) [Anvar Obidjon] 680
153 Xususiy koʻprikcha (hajviya) [Anvar Obidjon] 606
154 Хизматчилик-да, хизматчилик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 564
155 Хориж радиоси ва... калиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 567
156 Хусусий кўприкча (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 581
157 Yerliklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 638
158 Ерликлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 598
159 Ziyodbotirdan boshqasi topiladi (hajviya) [Anvar Obidjon] 640
160 Ziyolicha olishuv (hajviya) [Anvar Obidjon] 659
161 Зиёдботирдан бошқаси топилади (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 509
162 Зиёлича олишув (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 540
163 Oʻshaning erimikan? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
164 Ўшанинг эримикан? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
165 Gʻilay sichqon (hajviya) [Anvar Obidjon] 747
166 Ғилай сичқон (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 534
167 Shiliqabiliq (hajviya) [Anvar Obidjon] 582
168 Shomurod hasibfurushning futbolga bor... [Anvar Obidjon] 529
169 Shubha (hajviya) [Anvar Obidjon] 607
170 Shumqadam (hajviya) [Anvar Obidjon] 586
171 Шилиқабилиқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 573
172 Шомурод ҳасибфурушнинг футболга борга... [Anvar Obidjon] 519
173 Шубҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 586
174 Шумқадам (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 507
175 Chakalakzor afsonasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 717
176 Чакалакзор афсонаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 793
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика