Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]

Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]
Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]
Uchaskavoʻy melisamizga yozib ma’lum qilamanki, men kim – oddiy sovet bangisi, qoʻsh gumbazli hammomning ilgʻor oʻt yoquvchisi, adolatparvar deyilguchi mamlakatning adolatga tashna grajdani, adabiy nagʻmada aytganda, fuqarosidurman.
Oʻrtoq kapiton! Sizga ustimdan tagʻin shikoyat tushganini eshitib, haddan tashqari xijolat boʻldim. Xotinim oʻzi shunaqa, maktabda oʻqib yurganda devoriy gazetaga redaktur boʻlgan, joʻrnolistlik kasali hanuz qoʻzib turadi. Xuruji tutganda, eng yaqinidagi odamga, ya’ni shundoq qoʻshni bolishda yotuvchi kaminaga yopishadi.
Oʻtgan kuniyam shunaqa boʻldi. Men ahmoq ishdan yutaqib kelib, bitta choy buyuribman. Choynakni doʻq etkazib oldimga qoʻyib ketdi. Bir qaytarma qilay deb piyolaga qoʻysam, kartishka qaynatilgan suvning oʻzginasi. Jahlim qoʻzib: «Oʻ, enasini koʻrmagan, shuyam choymi?»– deb, va hokazo, yana hokazo gaplarni aytib, andak tergab oʻtdim.
Xotin kishi degani asalarining yashigʻiga oʻxshaydi, sal tegsang, baloga qolasan. Shu zardam bahona boʻldi-yu, bir vaqt qarasam, men palon gektardan palon tsentnerdan makka olgan brigadirman, palon joyga deputotman, sen kim boʻpsanki, menga oliftachilik qilasan, deb tepamdan uchib yuribdi. Arizasida menga siyosiyroq ayb yuklaganiga kelsak, bu gaplarning chiqishiga oʻzi aybdor. Qoʻlini biqiniga choynaksop qilib, masalangni jensovetga qoʻyaman, dedi. Shunda, men battar tutaqib, jensovet, selsovet va hokazo, yana hokazo sovetlarni boʻralab tashladim. Ammo, buni manmansirab ketib, qasddan aytganim yoʻq. Zero, men pahlavon hukumatimizda qancha sallot-u, qancha zambarak borligini yaxshi bilaman.
Shu desangiz, oʻrtoq kapiton, xotinim: «Hali shunaqami?» dedi-yu, tashqariga qarab yurdi. Hovlini kesib oʻtayotib, hovuzcha boʻyida tahorat olayotgan otamni vahshiylarcha turtib yubordi. Chol u tarafga uchdi, obdasta bu tarafga. Otamning hovuzga agʻdarilishi bir nav, chunki u pishiq suzuvchi, urushda Dneprni kechib oʻtgan. Lekin, tilsiz-jagʻsiz yap-yangi sopol obdasta bekorga pachaqlanganiga koʻp achindim. (Bu gapimdan keyin, gʻilay demay, chillashir demay, mahallamizdagi bor yigitni qurilish batalyoniga joʻnatishayotgani kabi, «pishadi» degan bahona bilan, obdastalarniyam armiyaga olish boshlanmagani durust).
Cholni quritish uchun paqqos kiyimini yechib, ayvondagi soʻriga yotqizdim. Ustiga endigina choyshab tortganimda, rayijroqoʻmda shopirlik qiladigan ukasini ergashtirib, xotinim keldi. Qaynogʻam koʻzini folchining pildirogʻidek aylantirib, menga tiraldi. Qirq besh yil yashab, umrimda bunaqa soʻkish eshitmagandim, bir zumda achamni bojamga aralashtirvordi. Hov, goʻdak, dedim unga, pochchangni hurmat qilmasang, sochimdagi oqni hurmat qil, dedim. Shunda u: «Kim goʻdak?» – deb boʻynini choʻzdi. Xato gapiribman, kechirgin, uka, dedim unga, koʻrib turibman, boʻgʻoz xotin obberishsa, bola koʻradigan boʻpqolibsan, dedim. Soʻzim tugab-tugamay, gardanimga gursillatdi. Shunda: «He, oʻsha opangni medaliga...» deb, va hokazo, yana hokazo gaplarni ishlatib, biqiniga soluvdim, opasi orqamdan, ukasi oldimdan tirmashib, meni novvosagʻdarish qilishdi. Itlarning yaylovdagi tanishuviga oʻxshagan sudra-sudra boshlandi.
Soʻrida yotgan otam menga achinib ketdimi, choyshabning tagidan chiqib kelib, bizni ajratishga tushdi. Cholning ahvolini koʻrib, xotinim betini toʻsganicha dahlizga qochdi. Keyin qaynogʻam «bu uydagilar hammasi jinni», deb koʻchaga otildi.
Oʻrtoq kapiton! Xotinim nuqul siyosatni roʻkach qilib, rayijroqoʻm xodimi, Afgʻon urushi qatnashchisi boʻlgan ukam ayovsiz doʻpposlandi, deb yozibdi. Bu qip-qizil tuhmat. Birinchidan, haqorat qilishni qaynogʻam oʻzi boshladi. Hukumat vakili ekanini hisobga olib, to shapaloq tortguncha indamay turdim. Vaholanki, ovozini vaqtida oʻchirish uchun boʻyniga tayyor chandilgan galstoʻkni ozgina tortib qoʻyishim kifoya edi. Afgʻonda boʻlganiga kelsak, shu bolaga ishonib poʻrma berishganiga hayronman. Bir kuni undan «urushda dushmanni doʻstdan qanday ajratarding», deb soʻrasam, «koʻzini rangidan», dedi. Shu bilan bitta kazarmada yotganlarning yuragiga balli.
Oʻrtoq kapiton! Xullas, opa-ukaning igʻvosiga uchmang. Bu muttahamlarga qolsa, hatto Fargʻonadagi isyonniyam mening boʻynimga agʻdarishadi. Oʻzi bu yoqda aybni kimga toʻnkashni bilmay turishibdi.
Yana shikoyatdagi gaplarga qaytsak, qaynogʻam ketganidan keyin alam ustida dahlizga kirib bordim. Senmi hali meni ukangga kaltaklatadigan, deb, shartta xotinimning sochidan changallab, va hokazo, yana hokazo harakatlar qilib, uni odamgarchilikka chaqirdim. Afsuski, tarbiya koʻrmagan bu ayol oilaviy tartib-intizomga tupurib, otasinikiga ketib qoldi. Peshanam shoʻrligidan xoʻrligim kelib, kechasi bilan chilim tortib chiqdim. Natijada ikkita toʻshak, uchta koʻrpa va hokazo, yana hokazo matohlarga choʻgʻ tushib, kichik yongʻin chiqdi.
Oʻrtoq kapiton! Erta-indin xotinim qaytib kelgudek boʻlsa, shu kuygan lattalarni pesh qilib, yangi bir shikoyat yozishi turgan gap. Siz u chalasavodga yaxshilab uqtirib qoʻying – hozir demokratiya zamoni! Demokratiya deyilganda, amerikalik kimni soʻksang soʻkaver deb, frantsiyalik kimni oʻpsang oʻpaver deb tushunadi. Men uchun bu– qaerda cheksang chekaver degani. Huquqim poymol etilmasin!
Yana bir gapim bor, oʻrtoq kapiton. Bundan keyin pogonni xor qilib, er-xotinning oʻrtasiga tushib yurmang, kattaroq ishlar bilan shugʻullaning. Masalan, men boʻgʻzi uzilgan obdastani chorsiga tugib, rayon sugʻurta idorasiga borsam, tahorat vositasining sinishi tabiiy ofatga kirmaydi, deb haqini toʻlashmadi. Iltimos qilaman, shu ishni qattiq tekshirib, tegishli pulimni undirib bersangiz. Agar ish oʻngidan kelsa, oʻzlarini hammomda shahonasifat bugʻlab, keyin ikkalamizdan ortmaydigan kobili shoʻrva qaynatib, va hokazo, yana hokazolarni iste’mol qilib, bir yayragan boʻlardik.
Bor gapim shu. Iloyim, salomat boʻlaylik.

1989
Mualifning boshqa asaralari
1 Aspan attorning arizalari (hajviya) [Anvar Obidjon] 838
2 Ayollar va xayollar (hajviya) [Anvar Obidjon] 802
3 Аспан атторнинг аризалари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 639
4 Аёллар ва хаёллар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 858
5 Babangida (hajviya) [Anvar Obidjon] 662
6 Baqalarning niyati buzuq (hajviya) [Anvar Obidjon] 826
7 Bayram intyervyusi (hajviya) [Anvar Obidjon] 633
8 Berkinib olgan sirgʻacha (hikoya) [Anvar Obidjon] 944
9 Bezgakshamol-2 (hajviy hangomalar) [Anvar Obidjon] 1489
10 Boymamat Beshinchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 721
11 Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon] 659
12 Buzoq guvohlikka chaqirilsin! (hajviya) [Anvar Obidjon] 661
13 Бабангида (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 613
14 Байрам интервюси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 753
15 Бақаларнинг нияти бузуқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 779
16 Безгакшамол-2 (ҳажвий ҳангомалар) [Anvar Obidjon] 789
17 Беркиниб олган сирғача (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 647
18 Боймамат Бешинчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 637
19 Бугунча байрам... (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 645
20 Бузоқ гувоҳликка чақирилсин! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 604
21 Dardingni stadionda ayt (hajviya) [Anvar Obidjon] 900
22 Davolanish (hajviya) [Anvar Obidjon] 607
23 Даволаниш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 600
24 Дардингни стадионда айт (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 582
25 Eh, la’nati ombor… [Anvar Obidjon] 966
26 Eh, shoʻrlik erkaklar! (hajviya) [Anvar Obidjon] 803
27 Eng iste’dodli oʻlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 693
28 Энг истеъдодли ўлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 527
29 Эҳ, лаънати омбор… [Anvar Obidjon] 872
30 Эҳ, шўрлик эркаклар! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 614
31 Gulixonning gulzorchasi (hikoya) [Anvar Obidjon] 651
32 Гулихоннинг гулзорчаси (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 547
33 Hakka xolaning igʻvolari (hikoya) [Anvar Obidjon] 691
34 Halokatdan asrovchilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 605
35 Hemma Malina (hajviya) [Anvar Obidjon] 611
36 Ҳакка холанинг иғволари (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 847
37 Ҳалокатдан асровчилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 558
38 Ҳемма Малина (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 621
39 Impoʻrtbop yigit (hajviya) [Anvar Obidjon] 730
40 Импўртбоп йигит (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 567
41 Jaqqi (hikoya) [Anvar Obidjon] 1104
42 Жаққи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 717
43 Kambagʻalbop Gulmatiy (hajviya) [Anvar Obidjon] 1119
44 Kasofati temirtak (hajviya) [Anvar Obidjon] 562
45 Keksa yamoqchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 661
46 Kemaga tushganning joni bir (hajviya) [Anvar Obidjon] 766
47 Kezargon Boychechak (qissa) [Anvar Obidjon] 913
48 Камбағалбоп Гулматий (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 546
49 Кезаргон Бойчечак (қисса) [Anvar Obidjon] 584
50 Кекса ямоқчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 614
51 Кемага тушганнинг жони бир (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 811
52 Madaniy zoʻravonlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 935
53 Maqolasiz sarlavha (hajviya) [Anvar Obidjon] 784
54 Maqtanchoq (hikoya) [Anvar Obidjon] 1184
55 Marayim gʻijjak (hajviya) [Anvar Obidjon] 734
56 Menga til oʻrgatmoqchi boʻlishgani (h... [Anvar Obidjon] 896
57 Meshpolvonning janglari [Anvar Obidjon] 5006
58 Ming soʻmlik poʻstak (hajviya) [Anvar Obidjon] 727
59 Mirzaqand naynovning hasratlari (hajviya) [Anvar Obidjon] 614
60 Mishmishali (hajviya) [Anvar Obidjon] 640
61 Маданий зўравонлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 549
62 Марайим ғижжак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 539
63 Мақоласиз сарлавҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 569
64 Мақтанчоқ (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 683
65 Менга тил ўргатмоқчи бўлишгани (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 555
66 Мешполвоннинг жанглари [Anvar Obidjon] 820
67 Минг сўмлик пўстак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 557
68 Мирзақанд найновнинг ҳасратлари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 519
69 Мишмишали (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 551
70 Nishon buqoq va ritmik gimnastika (ha... [Anvar Obidjon] 791
71 Nokdaun (hajviya) [Anvar Obidjon] 554
72 Нишон буқоқ ва ритмик гимнастика (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 652
73 Нокдаун (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 576
74 O...o...jon (hikoya) [Anvar Obidjon] 579
75 Odobli boʻlish osonmi? (hikoya) [Anvar Obidjon] 0
76 Ola-bula sharf (hajviya) [Anvar Obidjon] 571
77 Olovjon (hikoya) [Anvar Obidjon] 521
78 Oltiariq hangomalaridan [Anvar Obidjon] 2137
79 Oltin vasvasasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 821
80 Oltin yurakli avtobola (qissa va hiko... [Anvar Obidjon] 6247
81 Ortigʻalining oʻzginasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 655
82 Oshqovoqsiz satira (hajviya) [Anvar Obidjon] 702
83 Oxirgi sedanatut qissasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 643
84 О...о...жон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 576
85 Одобли бўлиш осонми? (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 0
86 Ола-була шарф (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 582
87 Олий табақали меҳмонлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 565
88 Оловжон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 547
89 Олтиариқ ҳангомаларидан [Anvar Obidjon] 605
90 Олтин васвасаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 585
91 Олтин юракли автобола (қисса ва ҳикоялар) [Anvar Obidjon] 930
92 Ортиғалининг ўзгинаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 554
93 Охирги седанатут қиссаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 503
94 Ошқовоқсиз сатира (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 557
95 Pidboʻl (hajviya) [Anvar Obidjon] 604
96 Poygakdagilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 596
97 Poʻpisaning ogʻirligi qancha? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
98 Пидбўл (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 629
99 Пойгакдагилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 564
100 Пўписанинг оғирлиги қанча? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
101 Qadrdon yigʻilar (hikoya) [Anvar Obidjon] 728
102 Qiygʻirakning shamoli (hajviya) [Anvar Obidjon] 639
103 Qora bodring (hajviya) [Anvar Obidjon] 608
104 Qorinbotir (doston) [Anvar Obidjon] 1230
105 Qoʻgʻirchoqlar (hikoya) [Anvar Obidjon] 966
106 Qoʻlaqabli bogʻkursi (hajviya) [Anvar Obidjon] 737
107 Quvish (hajviya) [Anvar Obidjon] 599
108 Қадрдон йиғилар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 548
109 Қийғиракнинг шамоли (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 678
110 Қора бодринг (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 563
111 Қоринботир (достон) [Anvar Obidjon] 568
112 Қувиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 621
113 Қўлақабли боғкурси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 503
114 Қўғирчоқлар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 587
115 Restoranda tanishganlar (hajviya) [Anvar Obidjon] 720
116 Ресторанда танишганлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 588
117 Serkaxonim (hajviya) [Anvar Obidjon] 613
118 Sotti satang hayotidan (hajviya) [Anvar Obidjon] 631
119 Sovigan koʻngil (hajviya) [Anvar Obidjon] 801
120 Soʻlim xiyobonda (hajviya) [Anvar Obidjon] 672
121 Sudxoʻrning ziyofati (hajviya) [Anvar Obidjon] 668
122 Серкахоним (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 610
123 Совиган кўнгил (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 584
124 Сотти сатанг ҳаётидан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 624
125 Судхўрнинг зиёфати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 506
126 Сўлим хиёбонда (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 552
127 Talablarga binoan (hajviya) [Anvar Obidjon] 618
128 Tip-tiniq vujud (hikoya) [Anvar Obidjon] 560
129 Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon] 683
130 Toʻgʻon Takayevning qoshiqbozi (hajviya) [Anvar Obidjon] 677
131 Toʻnni teskari kiyish (hajviya) [Anvar Obidjon] 931
132 Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 706
133 Tutunfurush (hajviya) [Anvar Obidjon] 711
134 Талабларга биноан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 539
135 Тип-тиниқ вужуд (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 587
136 Томоққа тақаладиган гап (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 517
137 Тутунфуруш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 519
138 Тушунтириш хати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 994
139 Тўнни тескари кийиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 558
140 Тўпорича гап-гаштаклар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 553
141 Тўғон Такаевнинг қошиқбози (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 552
142 Uch ogʻa-ini (hikoya) [Anvar Obidjon] 825
143 Uyquda nimalar boʻlmaydi! (hikoya) [Anvar Obidjon] 909
144 Уйқуда нималар бўлмайди! (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 518
145 Уста Гулматнинг жумбоғи (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 533
146 Уч оға-ини (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 627
147 Val… valay… (hajviya) [Anvar Obidjon] 832
148 Вал… валай… (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 805
149 XX asr talonchiligi (hajviya) [Anvar Obidjon] 638
150 XX аср талончилиги (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 554
151 Xizmatchilik-da, xizmatchilik (hajviya) [Anvar Obidjon] 621
152 Xorij radiosi va... kalish (hajviya) [Anvar Obidjon] 683
153 Xususiy koʻprikcha (hajviya) [Anvar Obidjon] 609
154 Хизматчилик-да, хизматчилик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 565
155 Хориж радиоси ва... калиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 568
156 Хусусий кўприкча (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 584
157 Yerliklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 642
158 Ерликлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 601
159 Ziyodbotirdan boshqasi topiladi (hajviya) [Anvar Obidjon] 642
160 Ziyolicha olishuv (hajviya) [Anvar Obidjon] 660
161 Зиёдботирдан бошқаси топилади (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 510
162 Зиёлича олишув (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 543
163 Oʻshaning erimikan? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
164 Ўшанинг эримикан? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
165 Gʻilay sichqon (hajviya) [Anvar Obidjon] 758
166 Ғилай сичқон (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 537
167 Shiliqabiliq (hajviya) [Anvar Obidjon] 584
168 Shomurod hasibfurushning futbolga bor... [Anvar Obidjon] 532
169 Shubha (hajviya) [Anvar Obidjon] 609
170 Shumqadam (hajviya) [Anvar Obidjon] 590
171 Шилиқабилиқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 575
172 Шомурод ҳасибфурушнинг футболга борга... [Anvar Obidjon] 522
173 Шубҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 588
174 Шумқадам (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 511
175 Chakalakzor afsonasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 721
176 Чакалакзор афсонаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 797
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика