Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]

Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]
Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]
Uchaskavoʻy melisamizga yozib ma’lum qilamanki, men kim – oddiy sovet bangisi, qoʻsh gumbazli hammomning ilgʻor oʻt yoquvchisi, adolatparvar deyilguchi mamlakatning adolatga tashna grajdani, adabiy nagʻmada aytganda, fuqarosidurman.
Oʻrtoq kapiton! Sizga ustimdan tagʻin shikoyat tushganini eshitib, haddan tashqari xijolat boʻldim. Xotinim oʻzi shunaqa, maktabda oʻqib yurganda devoriy gazetaga redaktur boʻlgan, joʻrnolistlik kasali hanuz qoʻzib turadi. Xuruji tutganda, eng yaqinidagi odamga, ya’ni shundoq qoʻshni bolishda yotuvchi kaminaga yopishadi.
Oʻtgan kuniyam shunaqa boʻldi. Men ahmoq ishdan yutaqib kelib, bitta choy buyuribman. Choynakni doʻq etkazib oldimga qoʻyib ketdi. Bir qaytarma qilay deb piyolaga qoʻysam, kartishka qaynatilgan suvning oʻzginasi. Jahlim qoʻzib: «Oʻ, enasini koʻrmagan, shuyam choymi?»– deb, va hokazo, yana hokazo gaplarni aytib, andak tergab oʻtdim.
Xotin kishi degani asalarining yashigʻiga oʻxshaydi, sal tegsang, baloga qolasan. Shu zardam bahona boʻldi-yu, bir vaqt qarasam, men palon gektardan palon tsentnerdan makka olgan brigadirman, palon joyga deputotman, sen kim boʻpsanki, menga oliftachilik qilasan, deb tepamdan uchib yuribdi. Arizasida menga siyosiyroq ayb yuklaganiga kelsak, bu gaplarning chiqishiga oʻzi aybdor. Qoʻlini biqiniga choynaksop qilib, masalangni jensovetga qoʻyaman, dedi. Shunda, men battar tutaqib, jensovet, selsovet va hokazo, yana hokazo sovetlarni boʻralab tashladim. Ammo, buni manmansirab ketib, qasddan aytganim yoʻq. Zero, men pahlavon hukumatimizda qancha sallot-u, qancha zambarak borligini yaxshi bilaman.
Shu desangiz, oʻrtoq kapiton, xotinim: «Hali shunaqami?» dedi-yu, tashqariga qarab yurdi. Hovlini kesib oʻtayotib, hovuzcha boʻyida tahorat olayotgan otamni vahshiylarcha turtib yubordi. Chol u tarafga uchdi, obdasta bu tarafga. Otamning hovuzga agʻdarilishi bir nav, chunki u pishiq suzuvchi, urushda Dneprni kechib oʻtgan. Lekin, tilsiz-jagʻsiz yap-yangi sopol obdasta bekorga pachaqlanganiga koʻp achindim. (Bu gapimdan keyin, gʻilay demay, chillashir demay, mahallamizdagi bor yigitni qurilish batalyoniga joʻnatishayotgani kabi, «pishadi» degan bahona bilan, obdastalarniyam armiyaga olish boshlanmagani durust).
Cholni quritish uchun paqqos kiyimini yechib, ayvondagi soʻriga yotqizdim. Ustiga endigina choyshab tortganimda, rayijroqoʻmda shopirlik qiladigan ukasini ergashtirib, xotinim keldi. Qaynogʻam koʻzini folchining pildirogʻidek aylantirib, menga tiraldi. Qirq besh yil yashab, umrimda bunaqa soʻkish eshitmagandim, bir zumda achamni bojamga aralashtirvordi. Hov, goʻdak, dedim unga, pochchangni hurmat qilmasang, sochimdagi oqni hurmat qil, dedim. Shunda u: «Kim goʻdak?» – deb boʻynini choʻzdi. Xato gapiribman, kechirgin, uka, dedim unga, koʻrib turibman, boʻgʻoz xotin obberishsa, bola koʻradigan boʻpqolibsan, dedim. Soʻzim tugab-tugamay, gardanimga gursillatdi. Shunda: «He, oʻsha opangni medaliga...» deb, va hokazo, yana hokazo gaplarni ishlatib, biqiniga soluvdim, opasi orqamdan, ukasi oldimdan tirmashib, meni novvosagʻdarish qilishdi. Itlarning yaylovdagi tanishuviga oʻxshagan sudra-sudra boshlandi.
Soʻrida yotgan otam menga achinib ketdimi, choyshabning tagidan chiqib kelib, bizni ajratishga tushdi. Cholning ahvolini koʻrib, xotinim betini toʻsganicha dahlizga qochdi. Keyin qaynogʻam «bu uydagilar hammasi jinni», deb koʻchaga otildi.
Oʻrtoq kapiton! Xotinim nuqul siyosatni roʻkach qilib, rayijroqoʻm xodimi, Afgʻon urushi qatnashchisi boʻlgan ukam ayovsiz doʻpposlandi, deb yozibdi. Bu qip-qizil tuhmat. Birinchidan, haqorat qilishni qaynogʻam oʻzi boshladi. Hukumat vakili ekanini hisobga olib, to shapaloq tortguncha indamay turdim. Vaholanki, ovozini vaqtida oʻchirish uchun boʻyniga tayyor chandilgan galstoʻkni ozgina tortib qoʻyishim kifoya edi. Afgʻonda boʻlganiga kelsak, shu bolaga ishonib poʻrma berishganiga hayronman. Bir kuni undan «urushda dushmanni doʻstdan qanday ajratarding», deb soʻrasam, «koʻzini rangidan», dedi. Shu bilan bitta kazarmada yotganlarning yuragiga balli.
Oʻrtoq kapiton! Xullas, opa-ukaning igʻvosiga uchmang. Bu muttahamlarga qolsa, hatto Fargʻonadagi isyonniyam mening boʻynimga agʻdarishadi. Oʻzi bu yoqda aybni kimga toʻnkashni bilmay turishibdi.
Yana shikoyatdagi gaplarga qaytsak, qaynogʻam ketganidan keyin alam ustida dahlizga kirib bordim. Senmi hali meni ukangga kaltaklatadigan, deb, shartta xotinimning sochidan changallab, va hokazo, yana hokazo harakatlar qilib, uni odamgarchilikka chaqirdim. Afsuski, tarbiya koʻrmagan bu ayol oilaviy tartib-intizomga tupurib, otasinikiga ketib qoldi. Peshanam shoʻrligidan xoʻrligim kelib, kechasi bilan chilim tortib chiqdim. Natijada ikkita toʻshak, uchta koʻrpa va hokazo, yana hokazo matohlarga choʻgʻ tushib, kichik yongʻin chiqdi.
Oʻrtoq kapiton! Erta-indin xotinim qaytib kelgudek boʻlsa, shu kuygan lattalarni pesh qilib, yangi bir shikoyat yozishi turgan gap. Siz u chalasavodga yaxshilab uqtirib qoʻying – hozir demokratiya zamoni! Demokratiya deyilganda, amerikalik kimni soʻksang soʻkaver deb, frantsiyalik kimni oʻpsang oʻpaver deb tushunadi. Men uchun bu– qaerda cheksang chekaver degani. Huquqim poymol etilmasin!
Yana bir gapim bor, oʻrtoq kapiton. Bundan keyin pogonni xor qilib, er-xotinning oʻrtasiga tushib yurmang, kattaroq ishlar bilan shugʻullaning. Masalan, men boʻgʻzi uzilgan obdastani chorsiga tugib, rayon sugʻurta idorasiga borsam, tahorat vositasining sinishi tabiiy ofatga kirmaydi, deb haqini toʻlashmadi. Iltimos qilaman, shu ishni qattiq tekshirib, tegishli pulimni undirib bersangiz. Agar ish oʻngidan kelsa, oʻzlarini hammomda shahonasifat bugʻlab, keyin ikkalamizdan ortmaydigan kobili shoʻrva qaynatib, va hokazo, yana hokazolarni iste’mol qilib, bir yayragan boʻlardik.
Bor gapim shu. Iloyim, salomat boʻlaylik.

1989
Mualifning boshqa asaralari
1 Aspan attorning arizalari (hajviya) [Anvar Obidjon] 1161
2 Ayollar va xayollar (hajviya) [Anvar Obidjon] 1077
3 Аспан атторнинг аризалари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 873
4 Аёллар ва хаёллар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 1089
5 Babangida (hajviya) [Anvar Obidjon] 968
6 Baqalarning niyati buzuq (hajviya) [Anvar Obidjon] 1113
7 Bayram intyervyusi (hajviya) [Anvar Obidjon] 940
8 Berkinib olgan sirgʻacha (hikoya) [Anvar Obidjon] 1266
9 Bezgakshamol-2 (hajviy hangomalar) [Anvar Obidjon] 1735
10 Boymamat Beshinchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 1045
11 Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon] 939
12 Buzoq guvohlikka chaqirilsin! (hajviya) [Anvar Obidjon] 987
13 Бабангида (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 851
14 Байрам интервюси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 1009
15 Бақаларнинг нияти бузуқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 1037
16 Безгакшамол-2 (ҳажвий ҳангомалар) [Anvar Obidjon] 1069
17 Беркиниб олган сирғача (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 876
18 Боймамат Бешинчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 881
19 Бугунча байрам... (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 882
20 Бузоқ гувоҳликка чақирилсин! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 831
21 Dardingni stadionda ayt (hajviya) [Anvar Obidjon] 1155
22 Davolanish (hajviya) [Anvar Obidjon] 728
23 Даволаниш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 712
24 Дардингни стадионда айт (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 681
25 Eh, la’nati ombor… [Anvar Obidjon] 1189
26 Eh, shoʻrlik erkaklar! (hajviya) [Anvar Obidjon] 942
27 Eng iste’dodli oʻlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 819
28 Энг истеъдодли ўлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 618
29 Эҳ, лаънати омбор… [Anvar Obidjon] 1008
30 Эҳ, шўрлик эркаклар! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 700
31 Gulixonning gulzorchasi (hikoya) [Anvar Obidjon] 794
32 Гулихоннинг гулзорчаси (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 643
33 Hakka xolaning igʻvolari (hikoya) [Anvar Obidjon] 876
34 Halokatdan asrovchilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 729
35 Hemma Malina (hajviya) [Anvar Obidjon] 735
36 Ҳакка холанинг иғволари (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 1089
37 Ҳалокатдан асровчилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 785
38 Ҳемма Малина (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 866
39 Impoʻrtbop yigit (hajviya) [Anvar Obidjon] 913
40 Импўртбоп йигит (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 706
41 Jaqqi (hikoya) [Anvar Obidjon] 1377
42 Жаққи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 843
43 Kambagʻalbop Gulmatiy (hajviya) [Anvar Obidjon] 1304
44 Kasofati temirtak (hajviya) [Anvar Obidjon] 674
45 Keksa yamoqchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 819
46 Kemaga tushganning joni bir (hajviya) [Anvar Obidjon] 950
47 Kezargon Boychechak (qissa) [Anvar Obidjon] 1055
48 Камбағалбоп Гулматий (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 654
49 Кезаргон Бойчечак (қисса) [Anvar Obidjon] 685
50 Кекса ямоқчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 717
51 Кемага тушганнинг жони бир (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 933
52 Madaniy zoʻravonlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 1112
53 Maqolasiz sarlavha (hajviya) [Anvar Obidjon] 948
54 Maqtanchoq (hikoya) [Anvar Obidjon] 1387
55 Marayim gʻijjak (hajviya) [Anvar Obidjon] 908
56 Menga til oʻrgatmoqchi boʻlishgani (h... [Anvar Obidjon] 1156
57 Meshpolvonning janglari [Anvar Obidjon] 6173
58 Ming soʻmlik poʻstak (hajviya) [Anvar Obidjon] 852
59 Mirzaqand naynovning hasratlari (hajviya) [Anvar Obidjon] 733
60 Mishmishali (hajviya) [Anvar Obidjon] 747
61 Маданий зўравонлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 663
62 Марайим ғижжак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 666
63 Мақоласиз сарлавҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 694
64 Мақтанчоқ (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 820
65 Менга тил ўргатмоқчи бўлишгани (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 644
66 Мешполвоннинг жанглари [Anvar Obidjon] 939
67 Минг сўмлик пўстак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 679
68 Мирзақанд найновнинг ҳасратлари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 624
69 Мишмишали (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 664
70 Nishon buqoq va ritmik gimnastika (ha... [Anvar Obidjon] 960
71 Nokdaun (hajviya) [Anvar Obidjon] 662
72 Нишон буқоқ ва ритмик гимнастика (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 765
73 Нокдаун (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 671
74 O...o...jon (hikoya) [Anvar Obidjon] 716
75 Odobli boʻlish osonmi? (hikoya) [Anvar Obidjon] 0
76 Ola-bula sharf (hajviya) [Anvar Obidjon] 726
77 Olovjon (hikoya) [Anvar Obidjon] 662
78 Oltiariq hangomalaridan [Anvar Obidjon] 2433
79 Oltin vasvasasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 970
80 Oltin yurakli avtobola (qissa va hiko... [Anvar Obidjon] 7402
81 Ortigʻalining oʻzginasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 760
82 Oshqovoqsiz satira (hajviya) [Anvar Obidjon] 844
83 Oxirgi sedanatut qissasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 776
84 О...о...жон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 681
85 Одобли бўлиш осонми? (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 0
86 Ола-була шарф (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 684
87 Олий табақали меҳмонлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 667
88 Оловжон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 653
89 Олтиариқ ҳангомаларидан [Anvar Obidjon] 727
90 Олтин васвасаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 684
91 Олтин юракли автобола (қисса ва ҳикоялар) [Anvar Obidjon] 1039
92 Ортиғалининг ўзгинаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 647
93 Охирги седанатут қиссаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 615
94 Ошқовоқсиз сатира (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 647
95 Pidboʻl (hajviya) [Anvar Obidjon] 716
96 Poygakdagilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 730
97 Poʻpisaning ogʻirligi qancha? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
98 Пидбўл (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 735
99 Пойгакдагилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 672
100 Пўписанинг оғирлиги қанча? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
101 Qadrdon yigʻilar (hikoya) [Anvar Obidjon] 857
102 Qiygʻirakning shamoli (hajviya) [Anvar Obidjon] 750
103 Qora bodring (hajviya) [Anvar Obidjon] 737
104 Qorinbotir (doston) [Anvar Obidjon] 1648
105 Qoʻgʻirchoqlar (hikoya) [Anvar Obidjon] 1179
106 Qoʻlaqabli bogʻkursi (hajviya) [Anvar Obidjon] 841
107 Quvish (hajviya) [Anvar Obidjon] 701
108 Қадрдон йиғилар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 643
109 Қийғиракнинг шамоли (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 807
110 Қора бодринг (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 705
111 Қоринботир (достон) [Anvar Obidjon] 654
112 Қувиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 793
113 Қўлақабли боғкурси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 609
114 Қўғирчоқлар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 686
115 Restoranda tanishganlar (hajviya) [Anvar Obidjon] 833
116 Ресторанда танишганлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 671
117 Serkaxonim (hajviya) [Anvar Obidjon] 804
118 Sotti satang hayotidan (hajviya) [Anvar Obidjon] 872
119 Sovigan koʻngil (hajviya) [Anvar Obidjon] 919
120 Soʻlim xiyobonda (hajviya) [Anvar Obidjon] 794
121 Sudxoʻrning ziyofati (hajviya) [Anvar Obidjon] 836
122 Серкахоним (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 739
123 Совиган кўнгил (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 706
124 Сотти сатанг ҳаётидан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 761
125 Судхўрнинг зиёфати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 600
126 Сўлим хиёбонда (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 691
127 Talablarga binoan (hajviya) [Anvar Obidjon] 812
128 Tip-tiniq vujud (hikoya) [Anvar Obidjon] 682
129 Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon] 844
130 Toʻgʻon Takayevning qoshiqbozi (hajviya) [Anvar Obidjon] 888
131 Toʻnni teskari kiyish (hajviya) [Anvar Obidjon] 1026
132 Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 891
133 Tutunfurush (hajviya) [Anvar Obidjon] 804
134 Талабларга биноан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 641
135 Тип-тиниқ вужуд (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 716
136 Томоққа тақаладиган гап (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 634
137 Тутунфуруш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 620
138 Тушунтириш хати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 1160
139 Тўнни тескари кийиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 661
140 Тўпорича гап-гаштаклар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 665
141 Тўғон Такаевнинг қошиқбози (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 689
142 Uch ogʻa-ini (hikoya) [Anvar Obidjon] 960
143 Uyquda nimalar boʻlmaydi! (hikoya) [Anvar Obidjon] 1037
144 Уйқуда нималар бўлмайди! (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 607
145 Уста Гулматнинг жумбоғи (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 659
146 Уч оға-ини (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 800
147 Val… valay… (hajviya) [Anvar Obidjon] 988
148 Вал… валай… (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 1055
149 XX asr talonchiligi (hajviya) [Anvar Obidjon] 771
150 XX аср талончилиги (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 658
151 Xizmatchilik-da, xizmatchilik (hajviya) [Anvar Obidjon] 777
152 Xorij radiosi va... kalish (hajviya) [Anvar Obidjon] 783
153 Xususiy koʻprikcha (hajviya) [Anvar Obidjon] 714
154 Хизматчилик-да, хизматчилик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 637
155 Хориж радиоси ва... калиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 654
156 Хусусий кўприкча (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 713
157 Yerliklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 831
158 Ерликлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 707
159 Ziyodbotirdan boshqasi topiladi (hajviya) [Anvar Obidjon] 764
160 Ziyolicha olishuv (hajviya) [Anvar Obidjon] 812
161 Зиёдботирдан бошқаси топилади (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 633
162 Зиёлича олишув (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 628
163 Oʻshaning erimikan? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
164 Ўшанинг эримикан? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
165 Gʻilay sichqon (hajviya) [Anvar Obidjon] 907
166 Ғилай сичқон (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 623
167 Shiliqabiliq (hajviya) [Anvar Obidjon] 717
168 Shomurod hasibfurushning futbolga bor... [Anvar Obidjon] 650
169 Shubha (hajviya) [Anvar Obidjon] 753
170 Shumqadam (hajviya) [Anvar Obidjon] 708
171 Шилиқабилиқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 670
172 Шомурод ҳасибфурушнинг футболга борга... [Anvar Obidjon] 603
173 Шубҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 685
174 Шумқадам (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 620
175 Chakalakzor afsonasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 821
176 Чакалакзор афсонаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 912
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика