Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]

Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]
Tushuntirish xati (hajviya) [Anvar Obidjon]
Uchaskavoʻy melisamizga yozib ma’lum qilamanki, men kim – oddiy sovet bangisi, qoʻsh gumbazli hammomning ilgʻor oʻt yoquvchisi, adolatparvar deyilguchi mamlakatning adolatga tashna grajdani, adabiy nagʻmada aytganda, fuqarosidurman.
Oʻrtoq kapiton! Sizga ustimdan tagʻin shikoyat tushganini eshitib, haddan tashqari xijolat boʻldim. Xotinim oʻzi shunaqa, maktabda oʻqib yurganda devoriy gazetaga redaktur boʻlgan, joʻrnolistlik kasali hanuz qoʻzib turadi. Xuruji tutganda, eng yaqinidagi odamga, ya’ni shundoq qoʻshni bolishda yotuvchi kaminaga yopishadi.
Oʻtgan kuniyam shunaqa boʻldi. Men ahmoq ishdan yutaqib kelib, bitta choy buyuribman. Choynakni doʻq etkazib oldimga qoʻyib ketdi. Bir qaytarma qilay deb piyolaga qoʻysam, kartishka qaynatilgan suvning oʻzginasi. Jahlim qoʻzib: «Oʻ, enasini koʻrmagan, shuyam choymi?»– deb, va hokazo, yana hokazo gaplarni aytib, andak tergab oʻtdim.
Xotin kishi degani asalarining yashigʻiga oʻxshaydi, sal tegsang, baloga qolasan. Shu zardam bahona boʻldi-yu, bir vaqt qarasam, men palon gektardan palon tsentnerdan makka olgan brigadirman, palon joyga deputotman, sen kim boʻpsanki, menga oliftachilik qilasan, deb tepamdan uchib yuribdi. Arizasida menga siyosiyroq ayb yuklaganiga kelsak, bu gaplarning chiqishiga oʻzi aybdor. Qoʻlini biqiniga choynaksop qilib, masalangni jensovetga qoʻyaman, dedi. Shunda, men battar tutaqib, jensovet, selsovet va hokazo, yana hokazo sovetlarni boʻralab tashladim. Ammo, buni manmansirab ketib, qasddan aytganim yoʻq. Zero, men pahlavon hukumatimizda qancha sallot-u, qancha zambarak borligini yaxshi bilaman.
Shu desangiz, oʻrtoq kapiton, xotinim: «Hali shunaqami?» dedi-yu, tashqariga qarab yurdi. Hovlini kesib oʻtayotib, hovuzcha boʻyida tahorat olayotgan otamni vahshiylarcha turtib yubordi. Chol u tarafga uchdi, obdasta bu tarafga. Otamning hovuzga agʻdarilishi bir nav, chunki u pishiq suzuvchi, urushda Dneprni kechib oʻtgan. Lekin, tilsiz-jagʻsiz yap-yangi sopol obdasta bekorga pachaqlanganiga koʻp achindim. (Bu gapimdan keyin, gʻilay demay, chillashir demay, mahallamizdagi bor yigitni qurilish batalyoniga joʻnatishayotgani kabi, «pishadi» degan bahona bilan, obdastalarniyam armiyaga olish boshlanmagani durust).
Cholni quritish uchun paqqos kiyimini yechib, ayvondagi soʻriga yotqizdim. Ustiga endigina choyshab tortganimda, rayijroqoʻmda shopirlik qiladigan ukasini ergashtirib, xotinim keldi. Qaynogʻam koʻzini folchining pildirogʻidek aylantirib, menga tiraldi. Qirq besh yil yashab, umrimda bunaqa soʻkish eshitmagandim, bir zumda achamni bojamga aralashtirvordi. Hov, goʻdak, dedim unga, pochchangni hurmat qilmasang, sochimdagi oqni hurmat qil, dedim. Shunda u: «Kim goʻdak?» – deb boʻynini choʻzdi. Xato gapiribman, kechirgin, uka, dedim unga, koʻrib turibman, boʻgʻoz xotin obberishsa, bola koʻradigan boʻpqolibsan, dedim. Soʻzim tugab-tugamay, gardanimga gursillatdi. Shunda: «He, oʻsha opangni medaliga...» deb, va hokazo, yana hokazo gaplarni ishlatib, biqiniga soluvdim, opasi orqamdan, ukasi oldimdan tirmashib, meni novvosagʻdarish qilishdi. Itlarning yaylovdagi tanishuviga oʻxshagan sudra-sudra boshlandi.
Soʻrida yotgan otam menga achinib ketdimi, choyshabning tagidan chiqib kelib, bizni ajratishga tushdi. Cholning ahvolini koʻrib, xotinim betini toʻsganicha dahlizga qochdi. Keyin qaynogʻam «bu uydagilar hammasi jinni», deb koʻchaga otildi.
Oʻrtoq kapiton! Xotinim nuqul siyosatni roʻkach qilib, rayijroqoʻm xodimi, Afgʻon urushi qatnashchisi boʻlgan ukam ayovsiz doʻpposlandi, deb yozibdi. Bu qip-qizil tuhmat. Birinchidan, haqorat qilishni qaynogʻam oʻzi boshladi. Hukumat vakili ekanini hisobga olib, to shapaloq tortguncha indamay turdim. Vaholanki, ovozini vaqtida oʻchirish uchun boʻyniga tayyor chandilgan galstoʻkni ozgina tortib qoʻyishim kifoya edi. Afgʻonda boʻlganiga kelsak, shu bolaga ishonib poʻrma berishganiga hayronman. Bir kuni undan «urushda dushmanni doʻstdan qanday ajratarding», deb soʻrasam, «koʻzini rangidan», dedi. Shu bilan bitta kazarmada yotganlarning yuragiga balli.
Oʻrtoq kapiton! Xullas, opa-ukaning igʻvosiga uchmang. Bu muttahamlarga qolsa, hatto Fargʻonadagi isyonniyam mening boʻynimga agʻdarishadi. Oʻzi bu yoqda aybni kimga toʻnkashni bilmay turishibdi.
Yana shikoyatdagi gaplarga qaytsak, qaynogʻam ketganidan keyin alam ustida dahlizga kirib bordim. Senmi hali meni ukangga kaltaklatadigan, deb, shartta xotinimning sochidan changallab, va hokazo, yana hokazo harakatlar qilib, uni odamgarchilikka chaqirdim. Afsuski, tarbiya koʻrmagan bu ayol oilaviy tartib-intizomga tupurib, otasinikiga ketib qoldi. Peshanam shoʻrligidan xoʻrligim kelib, kechasi bilan chilim tortib chiqdim. Natijada ikkita toʻshak, uchta koʻrpa va hokazo, yana hokazo matohlarga choʻgʻ tushib, kichik yongʻin chiqdi.
Oʻrtoq kapiton! Erta-indin xotinim qaytib kelgudek boʻlsa, shu kuygan lattalarni pesh qilib, yangi bir shikoyat yozishi turgan gap. Siz u chalasavodga yaxshilab uqtirib qoʻying – hozir demokratiya zamoni! Demokratiya deyilganda, amerikalik kimni soʻksang soʻkaver deb, frantsiyalik kimni oʻpsang oʻpaver deb tushunadi. Men uchun bu– qaerda cheksang chekaver degani. Huquqim poymol etilmasin!
Yana bir gapim bor, oʻrtoq kapiton. Bundan keyin pogonni xor qilib, er-xotinning oʻrtasiga tushib yurmang, kattaroq ishlar bilan shugʻullaning. Masalan, men boʻgʻzi uzilgan obdastani chorsiga tugib, rayon sugʻurta idorasiga borsam, tahorat vositasining sinishi tabiiy ofatga kirmaydi, deb haqini toʻlashmadi. Iltimos qilaman, shu ishni qattiq tekshirib, tegishli pulimni undirib bersangiz. Agar ish oʻngidan kelsa, oʻzlarini hammomda shahonasifat bugʻlab, keyin ikkalamizdan ortmaydigan kobili shoʻrva qaynatib, va hokazo, yana hokazolarni iste’mol qilib, bir yayragan boʻlardik.
Bor gapim shu. Iloyim, salomat boʻlaylik.

1989
Mualifning boshqa asaralari
1 Aspan attorning arizalari (hajviya) [Anvar Obidjon] 1003
2 Ayollar va xayollar (hajviya) [Anvar Obidjon] 899
3 Аспан атторнинг аризалари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 730
4 Аёллар ва хаёллар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 952
5 Babangida (hajviya) [Anvar Obidjon] 793
6 Baqalarning niyati buzuq (hajviya) [Anvar Obidjon] 955
7 Bayram intyervyusi (hajviya) [Anvar Obidjon] 756
8 Berkinib olgan sirgʻacha (hikoya) [Anvar Obidjon] 1091
9 Bezgakshamol-2 (hajviy hangomalar) [Anvar Obidjon] 1593
10 Boymamat Beshinchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 872
11 Buguncha bayram... (hajviya) [Anvar Obidjon] 756
12 Buzoq guvohlikka chaqirilsin! (hajviya) [Anvar Obidjon] 795
13 Бабангида (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 711
14 Байрам интервюси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 856
15 Бақаларнинг нияти бузуқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 872
16 Безгакшамол-2 (ҳажвий ҳангомалар) [Anvar Obidjon] 915
17 Беркиниб олган сирғача (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 737
18 Боймамат Бешинчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 733
19 Бугунча байрам... (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 740
20 Бузоқ гувоҳликка чақирилсин! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 695
21 Dardingni stadionda ayt (hajviya) [Anvar Obidjon] 1037
22 Davolanish (hajviya) [Anvar Obidjon] 665
23 Даволаниш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 664
24 Дардингни стадионда айт (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 629
25 Eh, la’nati ombor… [Anvar Obidjon] 1080
26 Eh, shoʻrlik erkaklar! (hajviya) [Anvar Obidjon] 874
27 Eng iste’dodli oʻlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 751
28 Энг истеъдодли ўлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 564
29 Эҳ, лаънати омбор… [Anvar Obidjon] 932
30 Эҳ, шўрлик эркаклар! (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 651
31 Gulixonning gulzorchasi (hikoya) [Anvar Obidjon] 708
32 Гулихоннинг гулзорчаси (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 588
33 Hakka xolaning igʻvolari (hikoya) [Anvar Obidjon] 785
34 Halokatdan asrovchilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 646
35 Hemma Malina (hajviya) [Anvar Obidjon] 663
36 Ҳакка холанинг иғволари (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 937
37 Ҳалокатдан асровчилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 652
38 Ҳемма Малина (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 723
39 Impoʻrtbop yigit (hajviya) [Anvar Obidjon] 844
40 Импўртбоп йигит (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 650
41 Jaqqi (hikoya) [Anvar Obidjon] 1259
42 Жаққи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 765
43 Kambagʻalbop Gulmatiy (hajviya) [Anvar Obidjon] 1211
44 Kasofati temirtak (hajviya) [Anvar Obidjon] 603
45 Keksa yamoqchi (hikoya) [Anvar Obidjon] 759
46 Kemaga tushganning joni bir (hajviya) [Anvar Obidjon] 847
47 Kezargon Boychechak (qissa) [Anvar Obidjon] 980
48 Камбағалбоп Гулматий (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 598
49 Кезаргон Бойчечак (қисса) [Anvar Obidjon] 634
50 Кекса ямоқчи (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 673
51 Кемага тушганнинг жони бир (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 869
52 Madaniy zoʻravonlik (hajviya) [Anvar Obidjon] 1030
53 Maqolasiz sarlavha (hajviya) [Anvar Obidjon] 850
54 Maqtanchoq (hikoya) [Anvar Obidjon] 1268
55 Marayim gʻijjak (hajviya) [Anvar Obidjon] 827
56 Menga til oʻrgatmoqchi boʻlishgani (h... [Anvar Obidjon] 1065
57 Meshpolvonning janglari [Anvar Obidjon] 5774
58 Ming soʻmlik poʻstak (hajviya) [Anvar Obidjon] 793
59 Mirzaqand naynovning hasratlari (hajviya) [Anvar Obidjon] 661
60 Mishmishali (hajviya) [Anvar Obidjon] 693
61 Маданий зўравонлик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 609
62 Марайим ғижжак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 597
63 Мақоласиз сарлавҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 643
64 Мақтанчоқ (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 762
65 Менга тил ўргатмоқчи бўлишгани (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 593
66 Мешполвоннинг жанглари [Anvar Obidjon] 877
67 Минг сўмлик пўстак (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 628
68 Мирзақанд найновнинг ҳасратлари (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 566
69 Мишмишали (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 609
70 Nishon buqoq va ritmik gimnastika (ha... [Anvar Obidjon] 835
71 Nokdaun (hajviya) [Anvar Obidjon] 594
72 Нишон буқоқ ва ритмик гимнастика (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 715
73 Нокдаун (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 618
74 O...o...jon (hikoya) [Anvar Obidjon] 658
75 Odobli boʻlish osonmi? (hikoya) [Anvar Obidjon] 0
76 Ola-bula sharf (hajviya) [Anvar Obidjon] 625
77 Olovjon (hikoya) [Anvar Obidjon] 586
78 Oltiariq hangomalaridan [Anvar Obidjon] 2296
79 Oltin vasvasasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 884
80 Oltin yurakli avtobola (qissa va hiko... [Anvar Obidjon] 7054
81 Ortigʻalining oʻzginasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 701
82 Oshqovoqsiz satira (hajviya) [Anvar Obidjon] 742
83 Oxirgi sedanatut qissasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 687
84 О...о...жон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 620
85 Одобли бўлиш осонми? (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 0
86 Ола-була шарф (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 629
87 Олий табақали меҳмонлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 613
88 Оловжон (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 586
89 Олтиариқ ҳангомаларидан [Anvar Obidjon] 663
90 Олтин васвасаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 632
91 Олтин юракли автобола (қисса ва ҳикоялар) [Anvar Obidjon] 984
92 Ортиғалининг ўзгинаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 608
93 Охирги седанатут қиссаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 547
94 Ошқовоқсиз сатира (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 600
95 Pidboʻl (hajviya) [Anvar Obidjon] 663
96 Poygakdagilar (hajviya) [Anvar Obidjon] 672
97 Poʻpisaning ogʻirligi qancha? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
98 Пидбўл (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 680
99 Пойгакдагилар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 613
100 Пўписанинг оғирлиги қанча? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
101 Qadrdon yigʻilar (hikoya) [Anvar Obidjon] 798
102 Qiygʻirakning shamoli (hajviya) [Anvar Obidjon] 693
103 Qora bodring (hajviya) [Anvar Obidjon] 656
104 Qorinbotir (doston) [Anvar Obidjon] 1491
105 Qoʻgʻirchoqlar (hikoya) [Anvar Obidjon] 1056
106 Qoʻlaqabli bogʻkursi (hajviya) [Anvar Obidjon] 795
107 Quvish (hajviya) [Anvar Obidjon] 642
108 Қадрдон йиғилар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 592
109 Қийғиракнинг шамоли (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 734
110 Қора бодринг (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 614
111 Қоринботир (достон) [Anvar Obidjon] 613
112 Қувиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 712
113 Қўлақабли боғкурси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 542
114 Қўғирчоқлар (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 639
115 Restoranda tanishganlar (hajviya) [Anvar Obidjon] 769
116 Ресторанда танишганлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 627
117 Serkaxonim (hajviya) [Anvar Obidjon] 725
118 Sotti satang hayotidan (hajviya) [Anvar Obidjon] 734
119 Sovigan koʻngil (hajviya) [Anvar Obidjon] 860
120 Soʻlim xiyobonda (hajviya) [Anvar Obidjon] 740
121 Sudxoʻrning ziyofati (hajviya) [Anvar Obidjon] 721
122 Серкахоним (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 688
123 Совиган кўнгил (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 632
124 Сотти сатанг ҳаётидан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 709
125 Судхўрнинг зиёфати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 545
126 Сўлим хиёбонда (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 630
127 Talablarga binoan (hajviya) [Anvar Obidjon] 702
128 Tip-tiniq vujud (hikoya) [Anvar Obidjon] 612
129 Tomoqqa taqaladigan gap (hajviya) [Anvar Obidjon] 769
130 Toʻgʻon Takayevning qoshiqbozi (hajviya) [Anvar Obidjon] 773
131 Toʻnni teskari kiyish (hajviya) [Anvar Obidjon] 988
132 Toʻporicha gap-gashtaklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 816
133 Tutunfurush (hajviya) [Anvar Obidjon] 756
134 Талабларга биноан (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 589
135 Тип-тиниқ вужуд (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 642
136 Томоққа тақаладиган гап (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 558
137 Тутунфуруш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 572
138 Тушунтириш хати (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 1059
139 Тўнни тескари кийиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 604
140 Тўпорича гап-гаштаклар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 599
141 Тўғон Такаевнинг қошиқбози (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 599
142 Uch ogʻa-ini (hikoya) [Anvar Obidjon] 898
143 Uyquda nimalar boʻlmaydi! (hikoya) [Anvar Obidjon] 976
144 Уйқуда нималар бўлмайди! (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 560
145 Уста Гулматнинг жумбоғи (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 611
146 Уч оға-ини (ҳикоя) [Anvar Obidjon] 704
147 Val… valay… (hajviya) [Anvar Obidjon] 898
148 Вал… валай… (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 943
149 XX asr talonchiligi (hajviya) [Anvar Obidjon] 722
150 XX аср талончилиги (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 598
151 Xizmatchilik-da, xizmatchilik (hajviya) [Anvar Obidjon] 702
152 Xorij radiosi va... kalish (hajviya) [Anvar Obidjon] 729
153 Xususiy koʻprikcha (hajviya) [Anvar Obidjon] 660
154 Хизматчилик-да, хизматчилик (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 595
155 Хориж радиоси ва... калиш (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 610
156 Хусусий кўприкча (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 642
157 Yerliklar (hajviya) [Anvar Obidjon] 710
158 Ерликлар (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 643
159 Ziyodbotirdan boshqasi topiladi (hajviya) [Anvar Obidjon] 692
160 Ziyolicha olishuv (hajviya) [Anvar Obidjon] 745
161 Зиёдботирдан бошқаси топилади (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 551
162 Зиёлича олишув (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 582
163 Oʻshaning erimikan? (hajviya) [Anvar Obidjon] 0
164 Ўшанинг эримикан? (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 0
165 Gʻilay sichqon (hajviya) [Anvar Obidjon] 837
166 Ғилай сичқон (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 576
167 Shiliqabiliq (hajviya) [Anvar Obidjon] 634
168 Shomurod hasibfurushning futbolga bor... [Anvar Obidjon] 574
169 Shubha (hajviya) [Anvar Obidjon] 651
170 Shumqadam (hajviya) [Anvar Obidjon] 629
171 Шилиқабилиқ (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 615
172 Шомурод ҳасибфурушнинг футболга борга... [Anvar Obidjon] 560
173 Шубҳа (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 638
174 Шумқадам (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 553
175 Chakalakzor afsonasi (hajviya) [Anvar Obidjon] 773
176 Чакалакзор афсонаси (ҳажвия) [Anvar Obidjon] 842
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика