Nima uchun «Krokus»da kerakli pallada xavfsizlik kuchlari yo‘q edi?

Qanday qilib bir necha ming kishi ishtirokidagi tadbirni (konsert zal 7 mingdan ortiq tomoshabinga mo‘ljallangan) qo‘riqlash uchun faqat o‘zini o‘zi mudofaa qilish vositalarigina ajratilgandi? Nima uchun aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan xavfsizlik kuchlari soni bo‘yicha dunyodagi eng yuqori ko‘rsatkichlardan birini qayd etgan Rossiya poytaxti regionida kerakli pallada tinch aholini himoya qila oladigan qurollangan odamlar yetib kelmadi? Rossiya hukumati nima uchun AQShning Moskvada terakt tayyorlanayotgani to‘g‘risidagi ogohlantirishini e’tiborsiz qoldirdi?

Rossiya rasmiylari uchun yoqimsiz bo‘lgan ushbu savollarga haligacha aniq javoblar yo‘q.

Qurolli hujum to‘g‘risida xabar berilganda maxsus bo‘linmalar qanday harakatlanishi lozim?

FXXning o‘ta xavfli jinoyatchilarni qo‘lga olish va garovga olinganlarni ozod etishga ixtisoslashgan, shaxsi sir qoldirilishini so‘ragan iste’fodagi zobiti BBC bilan suhbatda bunday vaziyatlar uchun maxsus xizmatlarning harakatlari instruksiyalarda aniq belgilab qo‘yilganini aytgan.

«Hozir uzoq cho‘ziluvchi tasdiqlash jarayoni yo‘q. Navbatchi pultiga otishma, garovga olinganlar haqida ma’lumot yetib kelishi bilan u buyruq beradi, doimo jangovar shaylik holatida turadigan birinchi guruh zudlik bilan voqea joyiga yo‘l oladi, qolgan jangovar guruhlar trevoga bo‘yicha joyidan qo‘zg‘aladi.

Birinchi guruh komandiri sharoitga ko‘ra harakat qiladi, zarurat tug‘ilganda qo‘shimcha kuchlar olib kelinadi, operativ shtab tashkil etiladi, keyingi qarorlar shu yerda qabul qilinadi.

Birinchi, navbatchi guruhning vazifasi — imkon qadar tezroq yetib borish. Farqi yo‘q — xoh vertolyotda bo‘lsin, xoh mashinada. Agar bunday imkoniyat bo‘lmasa — eshakka minib bo‘lsa-da, borish kerak», — deydi maxsus xizmatlarning sobiq xodimi.

Rosgvardiyaning Maxsus tezkor javob qaytarish otryadi (SOBR) «Krokus»ga qachon yetib kelgan?

SOBR jangchilari bino ichiga kirgani haqida birinchi bo‘lib soat 21:32 da Mash telegram-kanali xabar tarqatdi, bu politsiya va maxsus xizmatlarga yaqin manba hisoblanadi.

Shubhasiz, binoga kirish bundan oldinroq ro‘y bergan, ma’lumotni qayta ishlash va nashr etishga ma’lum vaqt ketgan. Bo‘linma voqea joyiga yetib kelgan zahoti «Krokus» ichkarisiga kira olmasligi ham tushunarli, jangchilar nima bo‘layotganini tushunib olishi, yo‘nalishlarni belgilashi, atrofni o‘rganishi, binoni o‘rab olishi hamda ehtimoliy chekinish yo‘llarini to‘sishi talab etilardi.

TASS muxbiri voqea joyidan bergan xabarga ko‘ra, Rosgvardiyaning maxsus bo‘linmalari xodimlari soat 21:06 da yetib kelgan. Bu aniq ma’lumot bo‘lmasligi mumkin — ayrim videoyozuvlarda maxsus signalli mashinalar soat 20:30 da bino atrofida bo‘lganini ko‘rish mumkin. Ammo qorong‘i vaqtda bunday mashinalar qaysi idoralarga mansub ekanini aniq aytib bo‘lmaydi.

Bitta narsa aniq — bu vaqtda jangarilar binoda emasdi va shturm haqidagi xabarlar haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi. Bu vaqtga kelib shturm qilinadigan hech kim yo‘q edi, maxsus xizmatlarning amaliyoti mohiyatan qutqaruv amaliyoti edi. Ular binoga kirganidan yarim soat o‘tganida tom qulashni boshlaydi.

Dushanba kuni Tergov qo‘mitasi rahbari Aleksandr Bastrikin Vladimir Putinga «Krokus»ga hujumning tekshirilishi bo‘yicha hisobot berdi va hujum qilganlar binoga soat 19:58 da yetib kelgani, u yerni soat 20:11 da tark etganini aytdi. OAV hisoblariga ko‘ra esa jangarilar binoda bundan ko‘proq vaqt qolishgan — taxminan 18 daqiqa.

OAV ma’lumotlariga ko‘ra, tez yordam va favqulodda xizmatlarga birinchi chaqiruvlar soat 20:01 da kelib tusha boshlagan. «Krokus Siti Holl»dagi otishma to‘g‘risidagi ilk xabar esa telegram-kanallarda soat 20:05 atrofida paydo bo‘lgan.

Rosgvardiya qo‘shinlarining Moskvadagi bosh boshqarmasi bazasi qo‘shni Strogino rayonida, «Krokus Siti Holl»dan uch kilometr masofada joylashgan. Albatta, juma kuni kechqurun Moskvada barcha ko‘chalarda tirbandliklar yuzaga keladi, Moskva halqa avtomobil yo‘lida bu vaqtda harakat to‘xtab qoladi. Shu bilan birga, Stroginodan «Krokus»ga yetib kelish uchun aynan shu yo‘ldan yurish shart emas, Myakininskiy proyezdidagi ko‘prik orqali kelsa ham bo‘ladi.

Jangovar bo‘linma 3 km masofani piyoda, hatto to‘liq jihozlari bilan ham 15 daqiqada bosib o‘tishi mumkin edi.

2002 yilda, chechen jangarilari Dubrovkadagi Teatr markazini egallab olganida, OMON va SOBR xodimlari voqea joyiga taxminan 55 daqiqadan keyin yetib kelgandi.

Ammo o‘shanda vaziyat boshqacha bo‘lgan, maxsus xizmatlarning dastlabki bosqichdagi sust harakatlanishi keyingi voqealar rivojiga ta’sir ko‘rsatmagandi. O‘shanda jangarilar tomoshabinlar va spektakl ijrochilarini garovga olishgan, siyosiy talablarini ilgari surishgan, ular bilan muzokaralar olib borishga harakat qilingan edi.

Bu safar voqealar rivoji butunlay boshqa ssenariyda kechdi va xavfsizlik kuchlari bunga tayyor emasligi ayon bo‘ldi.

SOBR jangchilari «Krokus Siti Holl»ga odatiy chaqiruv sifatida yo‘l olgani ham istisno etilmaydi. O‘tgan haftaning o‘zida Rosgvardiyaning poytaxt bo‘yicha boshqarmasi xodimlari «Trevoga» signali bo‘yicha 4 mingdan ortiq marta chiqib kelishgan, deyiladi idora saytidagi xabarda.