Tush.UZ - Tushlar tabiriO‘zbekistonda davlatga tegishli barcha sanoat tarmoqlari to‘liq xususiylashtirilishi kerak. Bu haqda iqtisodchi Behzod Hoshimov Telegram’dagi kanalida fikr bildirdi.
Behzod Hoshimovning yozishicha, davlatning ishlab chiqarish bilan shug‘ullanishi samarasizlik va qator iqtisodiy muammolarga olib keladi.“Bu hikoyani iqtisodiy siyosatni noto‘g‘ri yuritish haqida qissa deb nomlasak bo‘ladi. Chunki bunday misollar o‘nta emas, yuzlab. Voqea 2017-yilda boshlangan. O‘sha yilgi xabarlar: Loyihaga ko‘ra, “Rezinatexnika mahsulotlari zavodi” Angren shahridagi sanoat hududida barpo etiladi. Uning umumiy qiymati 213,97 mln AQSH dollari ekvivalentiga teng… Moliyalashtirish Xitoyning “Eksimbank”i, “O‘zkimyosanoat”ning o‘z mablag‘lari va O‘zbekiston taraqqiyot va tiklanish jamg‘armasi kreditlari hisobidan amalga oshiriladi.
Tushunishim bo‘yicha, 213,97 mln dollardan 156 millioni Xitoydan qarz edi. Ko‘p vaqt o‘tmay ayon bo‘ldiki, zavod samarasiz. Davlat ko‘zlagan niyatlariga yeta olmadi. Lekin qanday chora ko‘rildi? Kutilganidek, bir qator imtiyozlar berildi va albatta bojlar orqali o‘sha zavodni “himoya” qilishga tushildi. Bunday “himoya” tabiiyki, O‘zbekiston iqtisodiyotiga va o‘zbekistonliklarga to‘liq va mutlaq zarar edi. Lekin o‘sha zavodni “qutqarish” uchun hukumat shunday qimmat va zararli qaror qildi.
Ko‘p vaqt o‘tmay, 213,97 million dollarga — xalq puliga qurilgan zavod 73 million dollarga sotildi. Nega unday narx, xabarim yo‘q. Balki adolatli narxi shu edi, balki katta ehtimol bilan 73 millionga sotib yuborish to‘g‘ri qaror bo‘lgan. Balki vaqt o‘tkazib sotishganida 5 millionga ham olmas edi, kim biladi deysiz. O‘zi samarasiz narsani iloji boricha tez sotib, uni yo‘qotish kerak. Lekin qissadan hissa shuki, davlat tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanishni to‘xtatishi kerak. Mutlaq va so‘zsiz”, — deb yozgan iqtisodchi.
Behzod Hoshimov mavzuni tahlil qilar ekan, davlat hisobidan qarz olish va sanoat bilan shug‘ullanishdan to‘liq voz kechish kerakligiga urg‘u bergan.
“O‘zavtosanoat” ham bor zavodlarini bozorda sotib yuborib, tugatilishi darkor. Butun davlatga tegishli sanoat to‘liq xususiylashtirilishi kerak. Ko‘chada 2024-yil, biz hali ham sovet paradigmasidan, davlatga tegishli bo‘lgan sanoat tashkilotlari kishanlaridan chiqib keta olmayapmiz. Buning sababi — noto‘g‘ri sanoat siyosati. Buning oqibati o‘ta katta samarasizlik, korrupsiya va resurslarni noto‘g‘ri taqsimoti.
Davlatning asosiy funksiyalari bor — jamoat tovarlarini yetkazib berish, masalan, xavfsizlikni yoki toza havo va suvni. Avtomobillarga ballon, avtomobillar yoki temir ishlab chiqarish bu davlatning ishi emas. Bu narsa bilan davlat shug‘ullansa, xalq uchun ham, iqtisodiyot uchun ham kulfatli bo‘layotganini mana o‘nlab yillar davomida shohidi bo‘lib kelmoqdamiz”,— deya fikrini yakunlagan mutaxassis.
Avvalroq iqtisodchi “O‘zavtosanoat” AJ va BYD Europe B.V hamkorligida tuzilgan BYD Uzbekistan Factory kompaniyasi O‘zbekiston hukumatidan elektromobillar importini cheklashni so‘ragani va bu talab hukumat tomonidan qondirilishi bo‘yicha munosabat bildirgandi.
Behzod Hoshimov fikricha, savdoni cheklash faqat va faqat zarar keltiradi.
“O‘zbekiston iqtisodiyoti uchun bu zararni BYD’ni korporativ qiziqishlari uchun bo‘lsa ham qo‘llamaslik kerak. Ertaga agar Apple xat yozib, iPhone’ni ham norasmiy olib kirishlarini cheklashimizni xohlasa, ularga ham unday cheklov qo‘ymasligimiz kerak. To‘g‘ri, rasmiy Apple bizda yo‘q, xohlasa Apple rasmiy olib kirsin, lekin agar rasmiy narx, boshqa alternativadan qimmatroq bo‘lsa, o‘zbekistonlik isteʼmolchilarni tanlovi mavjud bo‘lsin”, — deya holatga munosabat bildirgan mutaxassis.