Tush.UZ - Tushlar tabiriHar tong oynadan tashqariga qarab, keti uzilmas mashinalarga to‘lgan ko‘chalarga ko‘zingiz tushadi. Ulardan yuzaga keladigan “probka”lar esa kishida xuddi hozir avariya bo‘ladiganday vahima uyg‘otadi.
Albatta, bugungi tezkor talab davrda mashina ichidagi haydovchi bugun, yo‘q, hozir besh daqiqadan keyin ham nima bo‘lishini bilmaydi. Sababi, yo‘lda faqat sizning to‘g‘ri yurishingizgina kamlik qiladi.
Kun sayin soni ortib borayotgan YTHlar statistikasini ko‘rib, ularning oqibatini yengillashtirishga qisman bo‘lsa-da hissa qo‘shuvchi sug‘urta xizmatlari haqida o‘ylab qoladi, kishi.
Sug‘urtalash o‘zi qanday xizmat? Haydovchilar uchun uning majburiyligi qanchalik to‘g‘ri?
“Daryo” sug‘urta nimaligi, uning turlari va bu bo‘yicha uzoq yillik haydovchining shaxsiy tajribasi bilan bo‘lishadi.
tushuniladi.Sug‘urta majburiy yoki ixtiyoriy bo‘ladi.
Sug‘urta kompaniyalari odatda sog‘liqni sug‘urtalash, avtomobil, uy-joy va hayot sug‘urtasi xizmatlarini taklif etadi.
Majburiy sug‘urta bir qancha hujjatli shartlarni bajargan jabrlanuvchiga foydadan holi emas.
Masalan, mashina avariyada 10 000 000 lik zarar ko‘rgan bo‘lsa, 8 000 000 ni sug‘urta to‘lab beradi. 2 000 000 ni zarar yetkazuvchi tomonidan to‘lanadi (O‘zining hisob-kitoblarida chiqariladigan summalar bo‘ladi).
Bir marta mashinam avariya bo‘lgan. Sug‘urta pulini olish uchun esa sudda yutib chiqishim, ekspertizalarda aybsizligimni isbotlashim va boshqa yugur-yugurlardan o‘tishim kerak bo‘lgan.
Sudda yutganman. Shundan so‘ng menga 4 200 000 so‘m bergan. U paytda sug‘urtaning eng yuqori summasi shuncha miqdorda edi (Hozir 8 million atrofida).
Sug‘urta bozorining ikki asosiy ishtirokchisi mavjud:
Sug‘urta qiluvchi – risklarni o‘ziga oluvchi va sug‘urta kompensatsiyasini to‘lovchi kompaniya.Sug‘urta kompaniyalari – jismoniy (fuqarolar) va yuridik shaxslar (korxonalar) xatarlarini tuzilgan shartnoma asosida sug‘urtalovchi moliyaviy tashkilotning maxsus turidir.
Ma’lumot uchun, 2022-yil 14-iyun holatiga ko‘ra O‘zbekiston sug‘urta bozorida 42 ta sug‘urta kompaniyalari faoliyat ko‘rsatmoqda.
Sug‘urta qildiruvchi — sug‘urtani qabul qiluvchi jismoniy yoki yuridik shaxs.“Sug‘urta qiluvchi va sug‘urta brokerlarining sug‘urta faoliyatini amalga oshirish huquqi uchun amaldagi litsenziyalar reyestri” jadvalini ko‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir.
Tariflar. Sug‘urta tariflari qonun hujjatlarida belgilangan talablarga javob berishi kerak. Juda past tariflar firibgarlik belgisi bo‘lishi mumkin.
Polisning taxminiy qiymati sug‘urta kompaniyalari veb-saytlarida onlayn-kalkulyator orqali hisoblanishi mumkin.
Turli kompaniyalar xarajatlarini hisoblab va natijalarini solishtirib ko‘rish zarar qilmaydi.
Shartnomada nazarda tutilgan risklar qancha ko‘p bo‘lsa, sug‘urta narxi shuncha yuqori bo‘lishiga e’tibor qaratish kerak.Shartlar. Sug‘urta shartlarini diqqat bilan o‘qish, sug‘urta polisidan tashqari sug‘urta shartnomasini ko‘rib chiqish ham muhim sanaladi.
Sug‘urta hodisasi belgilari keltirilgan bandiga alohida e’tibor qaratish kerak. Sug‘urta nimalarni qoplamasligini aniqlashtirib olgan ma’qul.
Muhim! Turli vaziyatlarda zararni qoplash tartibini aniqlashtirishni unutmaslik hamda kompensatsiya to‘lash muddatlari haqida so‘rash kerak.