Tush.UZ - Tushlar tabiri2023-yilda O‘zbekiston konsolidatsiyalashgan byudjeti daromadlari 321,0 trln so‘mga, xarajatlar 380,0 trln so‘mga yetdi. Bunda byudjet taqchilligi yuqori darajada o‘sib, qariyb 59 trln so‘mni (YIMga nisbatan 5,5 foiz) tashkil etdi. Bu avvalgi yillarga qaraganda mutlaq rekord hisoblanadi.
Tabiiyki, umumiy defitsit yuqoriligida mahalliy byudjet tushumlari va chiqimlaridagi muvozanat buzilganining ham ulushi bor. 2023-yilda mahalliy byudjet daromadlari 55,7 trln so‘mni (2022-yilda 47,4 trln so‘m), xarajatlari 101,7 trln so‘mni (2022-yilda 88,8 trln so‘m) tashkil etgan. Bunda xarajatlar daromadlardan 46 trln so‘m ko‘p bo‘lgan va bu taqchillik respublika byudjetiga yuklamani oshirgan.
Yil davomida hududlar mahalliy byudjetidan ijtimoiy sohaga 57,2 trln so‘m, iqtisodiy yo‘nalishga 15,4 trln so‘m, investitsiyalarga 18,2 trln so‘m, davlat hokimiyati va boshqaruvi uchun 8,2 trln so‘mlik xarajatlar amalga oshirilgan.
Hududlar kesimida Toshkent shahrining yillik daromadi 8,2 trln so‘m, xarajatlari 10,3 trln so‘m bo‘lib (byudjet taqchilligi 2,1 trln so‘m), tushum va chiqimlarda bo‘yicha boshqa hududlarga qaraganda eng yuqori ko‘rsatkichni qayd etgan. Qolgan hududlarga nisbatan eng kam daromad (1,4 trln so‘m) va xarajatlar (3,1 trln so‘m) Sirdaryo viloyati hissasiga to‘g‘ri kelgan.
Farg‘ona viloyati byudjetining o‘tgan yildagi daromadlari 5,2 trln so‘mga, xarajatlari 9,9 trln so‘mga yetgan. Bunda hudud byudjetining taqchilligi 4,7 trln so‘m bo‘lgan.
2023-yilda Samarqand viloyati daromadlari 5,1 trln so‘m, xarajatlari 8,8 trln so‘m (byudjet taqchilligi 3,7 trln so‘m), Qashqadaryo viloyati daromadlari 4,6 trln so‘m, xarajatlari 10,5 trln so‘m (taqchillik 5,9 trln so‘m) bo‘lgan. Qashqadaryo byudjetining taqchilligi yil hisobida boshqa hududlarga qaraganda eng yuqori darajada qayd etilgan.
Andijon viloyatining yillik mahalliy byudjet daromadlari 3,9 trln so‘m so‘mni, xarajatlari 8,2 trln so‘mni tashkil etgan. Yuzaga kelgan 4,3 trln so‘m moliyaviy taqchillik respublika byudjetidan qoplangan.
Namangan viloyati daromadlari 3,9 trln so‘m, xarajatlari 8,1 trln so‘m (taqchillik 4,2 trln so‘m), Toshkent viloyati daromadlari 6 trln so‘m, xarajatlari 7,8 trln so‘m ( taqchillik 1,8 trln so‘m) bo‘lgan.
Buxoro viloyati daromadlari 3,9 trln so‘m, xarajatlari 6 trln so‘m, Surxondaryo viloyati tushumlari 3 trln so‘m, xarajatlari 7,9 trln so‘mni tashkil etgan.
Shu bilan birga, Jizzax viloyatining daromadlari 2,2 trln so‘m, xarajatlari 4,6 trln so‘m, Xorazm viloyati tushumlari 2,7 trln so‘m, chiqimlari 5,6 trln so‘m bo‘lgan.
Navoiy viloyati daromadlari 3 trln so‘m, xarajatlari 4 trln so‘m, Qoraqalpog‘iston respublikasi daromadlari 2,8 trln so‘m, xarajatlari 6,8 trln so‘mni tashkil etgan.
Maʼlumot uchun, 2022-yildagi konsolidatsiyalashgan byudjet taqchilligi (-35,2 trillion so‘m) tashqi va ichki kreditlar olish, davlat aktivlarini xususiylashtirish va davlat g‘azna obligatsiyalarini chiqarish hisobidan qoplangandi.
2024-yil uchun tasdiqlangan byudjet qonuniga ko‘ra, joriy yilda mamlakatning konsolidatsiyalashgan byudjet daromadlari 375 trillion so‘mni, xarajatlari 427, 6 trillion so‘mni tashkil etishi prognoz qilingan. Bunda byudjet taqchilligi 52 trillion so‘mdan ortishi kutilmoqda.