Parhezchilar va olimlar har zamonda u yoki bu mahsulotni tanovul qilishni taqiqlaydi. Balki hammasi ham u darajada yomon emasdir?
1. Qizil go'sht.
Ozishni istovki kishilarning ko'pchiligi "qizil" go'shtdan voz kechadi va "oq" go'shtni iste'mol qila boshlaydi. Ular yog`siz mol go'shti kaloriyasi bo'yicha deyarli tovuq go'shtiday ekanini va unda yog` miqdori juda kamligini bilmaydi ham. Makkajo'xori bilan boqilgan yuz gramm tovuq go'shtida 129 kaloriya va 4,8 gramm yog` bo'lsa, xuddi shuncha yog`siz mol go'shtida 135 kaloriya va bor-yo'g`i 4,5 gramm yog` bor, xolos. Bundan tashqari, tovuq go'shti bilan taqqoslaganda mol go'shti tarkibida tonusni ko'taruvchi temir moddasi uch barobar va immunitet uchun zarur bo'lgan rux moddasi deyarli to'rt barobar ko'p.
2. Oq non.
Salomatlik haqida so'z borganida, ko'proq oq nonga "malomat toshi" otiladi. Biroq ko'pchilik oq non zarur minerallar (kalstiy, temir), V guruhi vitaminlari va aminokislotalar hamda o'simlik oqsilining miqdori bo'yicha chempion ekanini bilmaydi. Bundan tashqari, olib borilgan tadqiqotlar bug`doy tarkibidagi kleykovina uzoq yillar davomida mustahkam sog`liqni ushlab turish uchun zarur modda hisoblanishini ko'rsatdi. Aynan u onkologik va yurak-qon tomir kasalliklari rivojlanishiga samarali qarshilik ko'rsatadi. Biroq esingizda bo'lsin, oq non qaysi undan tayyorlanishidan qat'i nazar, me'yorida tanovul qilinmasa, uning foydali xususiyati teskari samara berishi mumkin. Shu bois uni boshqa har qanday mahsulot kabi suiste'mol qilmagan ma'qul.
3. Saryog`.
Salomatligimizning yana bir "dushmani" - aslida D, A, E, S, V vitaminlari, kalstiy, fosfolipidlar (hujayralar, ayniqsa asab hujayralari uchun qurilish materiali) va aminokislotalarning ajoyib manbaidir. Tabiiy saryog` teri, sochlar, ko'rish qobiliyati, suyak va mushak to'qimalari uchun juda foydali hisoblanadi. Har kuni yog` yupqa qilib surtilgan ikkita buterbrodni tanovul qilish nafaqat tomirlardagi xolesterin miqdorini ko'paytirmaydi, balki organizmni shifobaxsh antioksidantlar bilan ta'minlaydi ham.
4. Kartoshka.
Uni bejizga "ikkinchi non" deyishmaydi. O'tkazilgan tadqiqotlar kartoshkaning kaliy manbai ekanini hamda u kletchatka va S vitaminiga boyligini ko'rsatdi. Shu bois uni ikkinchi turdagi diabetga olib keluvchi insulin-rezistyentlik rivojlanishida ayblash noto'g`ri. Kartoshkada askorbin kislotasidan tashqari, V guruhi vitaminlari, RR, foliy kislotasi, kalstiy, magniy tuzlari, fosfor va, ayniqsa, kaliy moddasi ko'p. Ovqat hazm qilish traktida kartoshka kraxmali tezda oddiy qandga parchalanadi, shu bois u haqda yengil o'zlashtiriladigan uglevodli mahsulot deyishadi. Kraxmal kartoshkadan uglevod etkazib beruvchi asosiy modda hisoblanadi va aynan shuning uchun ozishni istovchi kishilar undan "qo'rqadi". Lekin kartoshka uglevodlari ovqat hazm qilish tizimiga ijobiy ta'sir qilishi va "zararli" xolesterin darajasini paysatirishi haqida negadir unutib qo'yishadi.
5. Sut.
Sut - har qanday yoshdagi odam uchun ozuqaviylik darajasi yuqori bo'lgan, yengil o'zlashtiriladigan mukammal oziq-ovqat mahsuloti hisoblanadi.100 g sutda 3 g ga yaqin oqsil, 3,2 g yengil o'zlashtiriladigan yog`, kalstiy, fosfor moddalari, A, V va D vitaminlari mavjud. Sutda 250 ga yaqin kimyoviy komponyent, shu jumladan 140 ta turli yog`li kislota borligi aniqlangan. Sut qandi (laktoza) organizmdagi hujayralarning ichki almashinuvida, yurak, buyrak, jigar, bosh miya va asab tizimi faoliyatida qatnashadi. Har kuni bir litrga yaqin sut ichilganida, u katta kishining yog`, kalstiy, fosfor va riboflavin moddasiga bo'lgan o'rtacha sutkalik ehtiyojini, proteinga bo'lgan ehtiyojning 50 foizini, A vitaminiga bo'lgan ehtiyojning 33 foizini, askorbin kislotasi va tiaminga bo'lgan ehtiyojni, yenergiyaga bo'lgan ehtiyojning 25 foizini (temir, mis, maranst va magniydan tashqari), barcha mineral moddalarga bo'lgan ehtiyojni to'liq qondiradi. To'g`ri, ayrim kishilarda sut oqsiliga allergiya bor, ba'zilarda esa laktaza etishmovchiligi mavjud. Biroq agar organizmingiz sutni yaxshi ko'tarsa uni har doim ichib yuring!
6. Tuxum.
Oxirgi o'n yil ichida tuxumlar haqida juda ko'p yomon gaplar aytildi. Biroq yaqinda o'tkazilgan ilmiy tadqiqotlar tuxumni rastiondan chiqarib tashlamaslik kerakligini ko'rsatdi. Tuxum tarkibida organizm uchun zarur bo'lgan ko'plab oziqlantiruvchi moddalar, shu jumladan asosiy vitaminlar va minerallar hamda ba'zi kasalliklarda yordam beruvchi antioksidantlar mavjud. Umum qabul qilingan fikrlarga qaramasdan, tuxumlar qondagi xolesterin miqdorini oshirmaydi.
7. Shirin mevalar.
Qand allaqachon yeng "zararli" mahsulotlar ro'yxatidan o'rin olib bo'lgan. Ularga shirin mevalarni ham kiritishmoqda. Go'yoki ularning tarkibidagi qand moddasi ortiqcha vaznni keltirib chiqarar emish. Ammo mevalardagi qand moddasi sof ko'rinishda emas, balki o'simlik tolalari bilan birgalikda tanovul qilinadi. Ushbu tolalar qandlarning organizm tomonidan o'zlashtirilish jarayonini va bu bilan qondagi qand miqdorini tartibga soladi. O'simlik tolalari o'ziga xos davolovchi vosita bo'lib, ular fruktozaning organizmda ko'payib ketishiga to'sqinlik qiladi. Ammo mevalardan osongina semirish ham mumkin. Buning uchun ularni kilogrammlab iste'mol qilish kerak, albatta. Agar kundalik rastioningizga, masalan bir kilogramm qulupnay yoki malina yoki olma qo'shsangiz, unda kuniga "ortiqcha" 300-400 kkal yoki haftasiga qariyb 2,5 ming kkal olgan bo'lardingiz. Ushbu ortiqcha kaloriyalar esa, albatta, "strategik zapasdan" o'rin olardi.
8. Muzqaymoq.
Bu gapga ishonmasligingiz mumkin, ammo parhezchilarning xulosasiga ko'ra, muzqaymoq yeng yaxshi desertlardan biri hisoblanadi. Haqiqiy muzqaymoq tarkibida organizm uchun qimmatli bo'lgan yuzga yaqin modda bor. Bular aminokislotalar, turli yog`li kislotalar, mineral tuzlar, turli vitaminlar hamda moddalar almashinuvi uchun juda muhim bo'lgan fermyentlardir. Franstuz va ingliz olimlari tabiiy sut yoki qaymoqdan tayyorlangan muzqaymoq asabiy zo'riqishni olishi, asablarni tinchlantirishi, uyquni yaxshilashi, bezovtalikni kamaytirishini isbotladi. Muzqaymoq tarkibidagi triptofan aminokislotasi serotonin, ya'ni "baxt gormoni" ishlab chiqilishiga ko'maklashadi. Ba'zi otolaringolog shifokorlar tomoqni past haroratlarga o'rgatish maqsadida o'ziga xos lokal immunitetni hosil qilish uchun muntazam ravishda muzqaymoq iste'mol qilishni tavsiya etadi. Albatta, buni asta-sekin, muzqaymoqni oz-ozdan egan holda qilgan ma'qul.