Merosxoʻr (hikoya) [Richard Xarvik]

Merosxoʻr (hikoya) [Richard Xarvik]

Jon Flison hashamatli uy ayvonida oliy sifatli shotland viskisidan hoʻplab oʻtirardi. Havo ajoyib edi. Flison hayotda hamma narsaga birdaniga erishish qiyin ekanligini tushunardi. Xotin masalasida uning omadi ham yurishgan, ham yurishmagan edi. Kora qirq besh yoshlardagi, toʻladan kelgan, shallaqi bir ayol edi, ammo uning otasidan qolgan millionlab dollarlari uning bu kamchiliklarini yopib turardi. Jondagi hamma narsa, toʻgʻrirogʻi, u foydalanishi mumkin boʻlgan hamma narsa Koraga tegishli edi. Qanchalik achchiq boʻlmasin, Flisonning oʻzi ham buni tan olishga majbur edi. Uning istagini bajo keltirishga shay bir necha xizmatkorlari boʻlgan bu uyni asrga tengdosh eman daraxtlari qurshab olgandi. Sohilda oppoq yaxta suzishga tayyor holda chayqalib turardi. Garajda oynaday yaltirovchi toʻrtta qimmatbaho mashina bor edi. Qasrmonand uy yonidagi ulkan bogʻni esa Koraning uyiga keladigan mehmonlar «dunyoning sakkizinchi moʻ’jizasi» deb atashardi. -Jon!..-Uning xayollarini xotinining yoʻgʻon, quloqni qomatga keltiruvchi ovozi buzdi. Kora undan bir necha qadam narida oʻtirgancha surat chizayotgandi.-Jon!.. -Ha, azizam,-shu zahoti javob berdi Flison ovoziga mayinlik va mehribonlik ohangini berishga tirishib.-Biror narsa kerakmi? -Jon, menga muzday choy olib kel. -Kora, uyda shuncha xizmatkor bor,-oʻzini tutolmadi Jon. U oʻzini ogʻir-bosiq kishi deb hisoblardi, ammo bosiqligi ish bermadi.-Oʻshalarga aytsang boʻlmaydimi? -Men bilan bunaqa ohangda gaplashma, Jon,-sovuq tabassum bilan uni toʻxtatdi Kora.-Xizmatkor-xizmatkor, er esa er. Agar choy olib kelsang yaxshi boʻladi. Kora shu soʻzlarni aytgach, yana chizayotgan suratiga oʻgirilib suhbat yakunlanganini va eri uning iltimosini bajarishi lozimligini bildirdi. Aniqrogʻi, iltimosini emas, buyrugʻini. U eri choy olib kelishiga shubha qilmasdi, shuning uchun hal boʻlgan masalani muhokama qilib oʻtirishni vaqtni behuda oʻtkazish deb hisobladi. Jon Flison ichida soʻkindi. U ogʻir xoʻrsinib oʻrnidan turdi va choy olib kelgani ketdi. Jon gʻazabdan titrardi. Oshxonada oʻziga kelgach, u koʻzlarini yumdi va ichida oʻngacha sanadi. Flison oʻzining ham xuddi anavi chizilayotgan surat kabi Koraga tegishli ekanini yana bir marta tan olishga majbur edi. Xotini unga mayda-chuyda xarajatlar uchun haftasiga yuz dollar berar, qartada yutqazib qoʻysa toʻlar, ammo jiddiy xaridlar qilishiga yoʻl qoʻymasdi. Ular besh yildan buyon birga yashashsa-da, u haligacha yangi tufli yoki koʻylak uchun xotinidan pul soʻrardi. Jon yana bir marta ogʻir xoʻrsindi va bu oʻyin qanchalik ogʻir boʻlmasin, chidashi shartligini xayolidan oʻtkazdi. Bunga chidashi shart. U xotinining vasiyatnomasini koʻrgandi. Agar Kora vafot etsa, uning barcha millionlari eriga, ya’ni Jonga oʻtadi. U xotinidan oʻn yosh kichik boʻlib, salomatligi ham joyida edi. Buning ustiga, uning aniq maqsadi bor edi-atrofidagi hamma narsaning qonuniy egasiga aylanish. Jon choy keltirdi va xotinining oldidagi stolchaga qoʻydi. U koʻzlaridagi qahrni bildirib qoʻymaslik uchun xotiniga qaramaslikka harakat qildi. -Rahmat, azizim,-minnatdorchilik bildirdi Kora.-Asabing buzilmadimi? Jon Flisonning uning tovoqdek basharasiga boplab tushirgisi keldi, ammo oʻzini qoʻlga olishi shart ekanligini bilardi. Biroq baribir oʻzini savoldan tiya olmadi: -Boʻshmanmi? Ketsam boʻladimi? -Sening oʻrningda boʻlganimda bunday ohangda gapirmagan boʻlardim,-darhol qovogʻini uydi ayol.-Oʻzing yaxshi bilasan, Jon, sen mening birinchi erim emassan. Oxirgisi boʻlmasliging ehtimoli ham bor. Iltimos, buni esingdan chiqarma. Kora ajrashish haqida birinchi marta tahdid qilmayotgandi. Bir oyda ikki-uch marta u istagan vaqtida ajrashishi va uni hech narsasiz qoldirishi mumkinligini aytishni kanda qilmasdi. Jon ham mashina, uy, xizmatkorlar kabi oddiy buyum ekanligini, shuning uchun oʻzini munosib tutishi kerakligini eslatib turardi. Flison bu gaplarga koʻnikib qolgandi. Albatta, bu tahdidlar quruq soʻzlar edi. Shunchaki, Koraga uni tahqirlash, uyda kim xoʻjayin ekanligini eslatish, oʻz qudratini namoyish etish yoqardi. Shuning uchun Jon goh choyga, goh losonga yoki qandga, xullas, xotini nimani oʻylab topsa shunga yugurardi. Va har safar Jon Flison gʻururini bir chetga surib qoʻyib, oʻziga oʻzi xotinining oʻlimiga guvoh boʻlishini va barcha boyliklarning egasiga aylanishini aytardi. Uning bunday umid qilishiga asos bor edi. Doktorlar doimiy ravishda Korani kamroq ovqat yeyishi lozimligini aytib ogohlantirishardi. U parhez qilishi shart edi. Uning yuragi zoʻriqib ishlayotgani, bu ketishda yuragi zoʻriqishni koʻtarolmasligini aytishardi. Koraga esa, tabiiyki, bunday gaplar yoqmasdi. U tajribali doktorlarni xuddi qoʻlqopdek almashtirardi va oxir-oqibat katta pul uchun uning barcha istaklarini ma’qullovchi bir firibgarni topib olgandi. Hozir u ilgarigidek istaganini yer va xohlagancha yerdi. Jonga xotinining yangi doktori judayam yoqdi. U vijdon va burch degan narsalardan ancha yiroqda edi. Bu nusxa yurak bunchalik ulkan goʻsht uyumiga qon yetkazib berolmay qolishini biror marta ham aytmadi. Flison Korani koʻmib kelganidan soʻng uni yaxshilab mukofotlashni diliga tugib qoʻydi. U bu kunga oz qolganiga umid qilardi... Jon Flisonning boshi uzra qora bulutlar paydo boʻla boshladi. Aftidan, bu safar Kora ajrashish haqida jiddiy gapirayotgan edi. Yakshanba kuni u tushlikka Oskar Vutenni taklif etganda Flison ishlari chappasiga ketayotganini tushundi. Unda xuddi kinoteatrda oʻtirib bundan besh yil oldin koʻrgan filmini qaytadan koʻrayotgandek taassurot uygʻondi. Jon Kora-u paytlarda uning familiyasi Barton edi-uni tushlik qilishga olib kelgan yakshanbani juda yaxshi eslardi. Oʻshanda Genri Barton unga moʻltirab qarab qoʻygani ham yodidan chiqmasdi. U hattoki Koraning oʻsha paytdagi eriga qarab nimalarni xayolidan kechirganini ham unutmagandi. Oʻshanda Barton unga qoʻshnining bezori bolasiga oʻyinchogʻini oldirib qoʻygan bolakayga oʻxshab koʻringandi. Oʻshanda, besh yil oldin Jonning tushlikda paydo boʻlishi va ajrashish haqidagi hujjatlarning rasmiylashtirilishi orasida ikki hafta oʻtgandi. Bu ikki hafta davomida Genri Barton xuddi burchakka qisilgan jonivordek allaqachon oʻziga tegishli boʻldi deb oʻylagan millionlarni burnining ostidan olib qoʻyishayotganini nochorlik bilan kuzatib turgandi. Jon Flison besh yil ilgarigi voqealarni juda yaxshi esladi va Koraning yangi eriga navbatni boʻshatishi kerakligini angladi. Oʻtgan besh yil ichida u Koraning fe’l-atvorini yaxshi bilib olgandi. Xotinining oʻzini tutishidan u bir haftacha vaqti qolganini sezdi. Agar uning boshiga ham Bartonning qismati tushishini istamasa, zudlik bilan nimadir qilishi shart... Bu qaror dushanba kuni ertalab Flison gazeta oʻqib oʻtirgan paytda miyasiga keldi. Tunda yaqin atrofda joylashgan turmadan bir necha nafar xavfli jinoyatchilar qochishgandi. Ularning hammasi oʻta ogʻir ravishda qotillik sodir qilishgani uchun umrbod qamoq jazosiga mahkum etilganlar edi. -Mayls,-chaqirdi Jon eshikbonni,-siz turmadan qochgan jinoyatchilar haqida radiodan biror narsa eshitdingizmi? -Har soatda yangiliklarda berib turishibdi, ser. Politsiya ularni bizning hududimizda yashirinishgan deb hisoblamoqda.-Mayls qoʻrgʻonni oʻrab turgan qalin oʻrmonga nigoh tashladi va qoʻshib qoʻydi:-Ular hozir oʻrmonda bizni kuzatib turgan boʻlishlari mumkin. Ha, qoʻshnilar borasida omadimiz kelmagan. -Rahmat, Mayls.-Jon unga ketishi mumkinligini bildirib bosh irgʻadi va chuqur oʻyga choʻmdi. «Aftidan, taqdirning oʻzi menga sovgʻa tayyorladi,-oʻyladi Jon Flison.-Turmadan qochgan mahbuslar, bundan zoʻrini oʻylab topish qiyin! Qoʻlga tushmaslik uchun hech narsadan toymaydigan qotillar! Aynan rejam uchun qulay». Tushlikdan soʻng Kora bilan Vuten hovuzda choʻmilgani ketishdi. Ular uyga qaytishganida Oskar Jonning yoniga keldi va kinoyali iljaydi: -Ichasizmi, Flison? Jon Flison uni urib yuborishdan oʻzini zoʻrgʻa toʻxtatib qoldi. Bu ablah oʻzini allaqachon bu yerning xoʻjayiniga aylangandek tutayotgandi. -Rahmat, Vuten,-dedi Jon.-Viski… Bilasizmi, Oskar,-dedi u Vutenning iljaygancha stakanlarga viski quyishini kuzatib turarkan,-Kora bilan besh yillik turmushimiz davomida shotland viskisiga oʻrganib qoldim. Ilgari umuman viski ichmasdim, hozir esa kuniga besh-olti stakan ichmasam uxlolmayman. -Menimcha, yaqinda sizda uyqusizlik kasali boshlanadi, Flison,-oshkora uning ustidan kuldi raqibi va stakan uzatdi. Jon endigina javobga ogʻiz juftlagandi, ammo unga Mayls xalaqit berdi. -Janob Flison,-dedi u Jonga,-sizni bezovta qilmoqchi emasdim, ammo bu juda muhim. Radioda aytishdi, qochoq jinoyatchilar Uinslou-Jankshn yaqinida bir kishini otib tashlashibdi. Oʻldirilgan odam fermer ekan. Ular fermaga kelib pul va oziq-ovqat talab qilishgan, u bechora esa qarshilik koʻrsatishga uringan. Kechki gazetada ularning suratlari chiqibdi. Odam emas, yirtqich deysiz,-eshikbon unga gazetani uzatdi va dedi:-Ular shu atrofda, ser. Hamma narsaga tayyor turish kerak. -Barcha ehtiyot choralarini koʻring,-dedi Jon Flison.-Qorovulga qurol bering. Ogohlantirib qoʻyganingiz uchun rahmat. Eshikbon chiqib ketgach, Jon soatga qaradi. Toʻqqiz yarim. Uinslou-Jankshn bu yerdan yetti mil narida. Oʻrmon orqali bu masofani ikki-uch soatda bosib oʻtish mumkin. Demak, Kora yarim tunda oʻlishi kerak. Vuten bu paytda uyiga ketgan, xizmatkorlar esa dong qotib uxlashayotgan boʻladi. Kechki ovqatni ayvonda qilishdi. Kora bilan Vuten Flisonga e’tibor ham bermay tinmay valaqlashdi. Besh yil oldingi xuddi shunday voqea esiga tushgan Jon kutilmaganda kulib yubordi. Kora unga ajablanib qaradi va soʻradi: -Nimadan xursandsan, Jon? Flison indamay yelkasini qisdi va kulishdan toʻxtadi. Ovqatdan soʻng Mayls brendi keltirdi. Kora va Oskar Vutenning tabassumlari Jonning bu dargohni tark etish vaqti yetib kelayotganini anglatardi. Soat oʻn birda Oskar Vuten oʻrnidan turdi va xayrlashdi. -Koʻrishguncha, Kora,-dedi u.-Ajoyib kun uchun rahmat... Xayrli tun, Flison. -Xayrli tun, Vuten,-javob qaytardi Jon. Soʻng uning ortidan borib eshikni yopdi.-Istagan paytingizda kelavering. Bir necha daqiqadan keyin Oskar Vutenning mashinasi koʻzdan gʻoyib boʻldi. -Bugun oʻzingni gʻalati tutding, Jon,-dedi Kora sovuq ohangda.-Bugun oʻzingning xonangda yotasan. -Nimaga? -Nahotki shuni ham tushunmasang, Jon? Ahmoq emassan-ku. -Munosabatlarimiz tugadi demoqchimisan? Meni haydamoqchimisan? -Ha. Bu haqda ertaga gaplashamiz. Kora oʻz xonasi eshigini yopdi. Jon Flison brendi quydi va maydalab hoʻplay boshladi. Eshikbon kirdi. -Xizmat yoʻqmi, janob Flison? -Yoʻq, ketishingiz mumkin, Mayls,-jilmaydi Jon.-Xayrli tun. -Xayrli tun, janob Flison. Eshikbon va xizmatkorlar qoʻrgʻondan uch yuz metr naridagi uyda yashashardi. Uyda Flison va Koradan boshqa hech kim qolmadi. Jon shoshilmasdan yana bir qadah brendini boʻshatdi va oʻn bir yarimda xonasiga kirdi. Devorda osigʻliq turgan miltiqni oldi va oʻqladi. Soʻng latta olib choʻntagiga soldi. Chiroqni oʻchirgach, Flison deraza orqali ayvonga chiqdi. Osmonda yulduzlar charaqlardi. «Korani chaqirish kerak», oʻyladi Jon. Xotinini chaqirishdan oldin u bir chetda yotgan zanglagan tikanli sim boʻlagini qoʻliga oldi. Simda barmoq izlari qolmasligi uchun Flison qoʻliga lattani oʻrab oldi. -Kora!-chaqirdi Jon Flison. U xotini eshitib turganini, ammo atay javob qaytarmayotganini bilardi.-Kora, tezroq bu yoqqa!-baqirdi u tashvishli ovoz bilan. -Qaerdasan, Jon?-nihoyat ovoz berdi xotini. -Xonamdaman. Tezroq kir. Flison ayvonda kutib turardi. -Qaerdasan, Jon?-yana soʻradi Kora ayvonga chiqib.-Nima boʻldi? Nim... Jon Flison xotinining ortidan kelib boʻyniga tikanli simni tashladi va bor kuchi bilan oʻziga tortdi. U tikanli sim xotinining yogʻdan iborat tomogʻiga osonlik bilan botayotganini rohatlanib his qildi. Koraning qoʻllari yuqoriga koʻtarildi. U simni boʻynidan olib tashlashga urindi, ammo kuchlar teng emasdi. Jon yoshroq va kuchli edi. U sirtmoqni yanada qattiqroq tortdi. Bir necha soniyadan soʻng xotini tipirchilagancha jon berdi. Jon miltiqni qoʻliga oldi va oʻrmon tomonga oʻq uzdi. Miltiqni boʻshatgach, u telefon oldiga bordi va sherifning raqamini terdi. -Sherifning idorasimi?-qaltiroq ovozda soʻradi Flison.-Bu Jon Flison… Ha, Koraning eri. Falokat yuz berdi. Xotinim oʻldi. Uni turmadan qochgan jinoyatchilar boʻgʻib oʻldirishibdi. Ularni tuta olmadim. Ularga oʻq uzdim, ammo qorongʻida... nima? Ha, albatta, ular ekanligiga ishonchim komil. Oʻqim birortasiga tegdimi-tegmadimi, bilmayman. Kelasizlarmi? Yaxshi. Kutaman. Faqat tezroq kelinglar. Jon goʻshakni asta joyiga qoʻydi va mamnun iljaydi. Hammasi rejadagiday ketayotgandi. U Koraning oʻlimini qochoqlarga agʻdarishiga ishonardi. Uning rejasi puxta ishlangan, har bir mayda-chuydani e’tiborga olgandi. -Janob Flison! Radio…-Xonaga Mayls yugurib kirdi.-Janob Vuten… -Mayls, nima gap? -Radioda…-Eshikbon nafasini rostladi.-Ular... qochoq jinoyatchilar janob Vutenni... Oʻldirishibdi. Oʻn birdan qirq besh daqiqa oʻtganida. Uni bu yerdan oʻn mil naridan topishibdi... Jon Flison ayvonga qaradi. Kora yuztuban holda yotardi. Jonga u xuddi iljayayotgandek tuyuldi.

Muallif: Richard Xarvik