1408 (hikoya) [Stiven King]

1408 (hikoya) [Stiven King]
1408 (hikoya) [Stiven King]
«Dahshat» janrida ijod qiladigan har bir yozuvchi tiriklayin koʻmilganlar va mehmonxonadagi arvohlar joylashgan xona haqida kamida bitta hikoya yozishi shart. Quyidagi hikoya mening ushbu yoʻnalishdagi hikoyalarimdan biri. Uning gʻalatiligi shundaki, men bu hikoyani mantiqan yakunlamoqchi emasdim. «Kitob qanday yoziladi» degan «darsligim»ga shunchaki ilova sifatida uch-toʻrt sahifa yozib, oʻquvchilarga hikoya qanday yozilishini koʻrsatmoqchi edim. Asosiysi, asar yozayotganimda nimalarga e’tibor berishimni misol bilan koʻrsatishni istagandim. Ammo yoqimli voqea yuz berdi: hikoya meni oʻziga jalb etdi va uni oxirigacha yozib tugatdim. Uni yozarkanman, bu hikoya meni qoʻrqitdi. Dastlab u «Qon va tutun» deb nomlangan audiokitobning bir qismi sifatida paydo boʻldi va qoʻlyozmadan koʻra koʻproq dahshatga soldi. Oʻlgudek qoʻrqdim. Ammo mehmonxonalardagi xonalar raqamlari oʻz-oʻzidan qoʻrquv hissini uygʻotadi, shunday emasmi? Xonaga qadam qoʻyar ekansan, beixtiyor savollar girdobida qolasan. «Mengacha nechta odam bu xonada yotgan ekan? Ularning nechtasi kasal boʻlgan? Nechtasi shu xonada oʻzini osmoqchi boʻlgan?» Uh-h-h. Keling, tekshirib koʻramiz. Mana sizga kalit... va siz shoshmasdan bu toʻrtta raqamning jami yigʻindisi qaysi sonni hosil qilishini hisoblab chiqishingiz mumkin.
Mana oʻsha xona, yoʻlak oxirida.
Mayk Enslin aylanma eshikni ocharkan, zaldagi kreslolardan birida oʻtirgan «Delfin» mehmonxonasi menejeri Olinga koʻzi tushdi. Maykning yuragi hovliqdi. «Baribir advokat bilan birga kelishim kerak edi», oʻyladi u. Nimayam qilardi, endi kech. Agar Olin 1408-xona yonidagi xonalarni taklif qilsa hechqisi yoʻq. Kitobida bir nechta ortiqcha sahifa paydo boʻladi.
Olin unga peshvoz chiqib qoʻlini uzatdi. «Delfin» Oltmish birinchi koʻchada, Beshinchi avenyudan bir necha qadam narida joylashgan, unchalik baland boʻlmagan, lekin koʻrkam bino edi. Mayk qoʻlidagi kichikroq chamadonni chap qoʻliga olib menejerga qoʻl uzatgan paytda bir erkak bilan ayol Maykning yonidan yetaklashib oʻtishdi. Bardan «Kun va tun» musiqasining tovushi eshitildi.
—Janob Enslin. Xayrli kech.
—Janob Olin. Muammo yoʻqmi?
Olin oʻzini yoʻqotib qoʻydi. Xuddi yordam soʻrayotganday zalga alangladi. Roʻyxatga olish xonasi oldida bir erkak ayoli bilan qaysi xonaga joylashish masalasini gaplashayotgandi.
—Janob Olin?-takrorladi Mayk.
—Janob Enslin… siz bilan xonamda gaplashsak boʻladimi?
Albatta, nega yoʻq boʻlarkan? Bu suhbat yozayotgan kitobining 1408-xonaga bagʻishlangan boʻlimini toʻldiradi, kitobxonlar sevadigan dahshatni taqdim qiladi. Bu hali hammasi emas. Bu tashrifga jiddiy tayyorlangan boʻlsa-da, Mayk Enslinda hali toʻliq ishonch paydo boʻlmagandi. Mana endi u Olin 1408-xonadan, Mayk bilan bu tun sodir boʻladigan voqeadan qoʻrqayotganini koʻrdi.
—Albatta, janob Olin.
Olin Maykning chamadoniga qoʻlini choʻzdi.
—Keling.
—Yoʻq, rahmat,-dedi Mayk.-Ichida tish choʻtka va sochiqdan boshqa narsa yoʻq.
—Shundaymi?
—Ha,-bosh silkidi Mayk.-Gavayicha koʻylagimni kiyib olganman,-u jilmaydi.-Hidi arvohlarni quvadigan maxsus suyuqlik sepilgan.
Olin kulmadi. Ogʻir uf tortdi.
—Juda yaxshi, janob Enslin. Ortimdan yuring.
Zalda mehmonxona menejeri ojiz odamga oʻxshab koʻringan, xuddi ketiga tepki yegan itni eslatgandi. Ammo devoriga dub yogʻochlari qoplangan xonasida («Delfin» 1910 yilda ochilgandi. Kitobi u haqdagi ma’lumotlarni kiritmasa ham chop etilishini bilsa-da, Mayk eski gazeta va jurnallardan mehmonxona tarixini oʻrganib chiqqandi) oʻziga ishongan odamga aylandi. Polga fors gilami toʻshalgandi. Stol ustida, sigara qutisi oldida yashil qandilli lampa joylashgandi. Sigara qutisining bu yonida Enslinning uchta kitobi turardi. «Xoʻjayin ham tayyorgarlik koʻribdi», oʻyladi Mayk.
Mayk stol oldidagi kresloga oʻtirdi. Olin ham uning yonidagi kresloga oʻtirdi, oyoqlarini chalishtirdi, soʻng oldinga egilib sigara qutisini qoʻliga oldi.
—Sigara chekasizmi, janob Enslin?
—Rahmat, men chekmayman.
Olinning nigohi uning oʻng qulogʻiga qistirilgan sigaretga qadaldi. Aksariyat muxbirlar hadeb choʻntak kavlayvermaslik uchun shlyapalaridagi «Matbuot» deb yozilgan tasmaga sigaret qistirib yurishardi. Mayk ham uzoq vaqtlardan buyon qulogʻiga sigaret qistirib yurgani uchun avvaliga janob Olin qayoqqa qarayotganini tushunmadi. Keyin esa kulib qoʻydi, qulogʻiga qistirilgan sigaretni oldi va Olinga qaradi.
—Toʻqqiz yildan beri chekmayman. Akam oʻpka rakidan vafot etgan. Uning vafotidan keyin chekishni tashlaganman. Qulogʻimdagi sigaret esa...-u yelkasini qisdi,-ham xotira, ham irim. Xuddi gavayicha koʻylagim singari. 1408-xonada chekishga ruxsat bormi, janob Olin? Har ehtimolga qarshi bilib qoʻyay.
—Albatta.
—Juda yaxshi,-dedi Mayk.-Hech boʻlmasa shundan tashvish qilmas ekanman.
Janob Olin yana uf tortdi.
—Siz hali ham meni fikringizdan voz kechishga koʻndirolmaydi deb oʻylayapsizmi?-dedi u.
—Koʻndirolmasligingizni bilaman,-Mayk sigaretni qulogʻiga qistirdi. U har kuni kechqurun qulogʻidagi sigaretni tashlab yuborib, ertalab yangisini qistirardi. Tashlab yuborayotgan sigaretiga tikilib turarkan, u qanday qilib deyarli yigirma yil davomida kuniga oʻttiz-qirq donadan sigaret chekkanini tasavvur qilolmasdi.
Olin stol ustida turgan kitoblarni qoʻliga oldi.
—Siz adashayotganingizga chin dildan umid qilaman.
Mayk chamadonini ochdi. Ichidan «Soni» diktofonini chiqardi.
—Suhbatimizni yozib olishimga qarshimasmisiz, janob Olin?
Menejer qoʻlini siltadi. Mayk yozuv tugmasini bosdi, kichkinagina qizil chiroq yondi. Tasma aylana boshladi.
Olin bu paytda kitoblarning nomlarini ovoz chiqarib oʻqiyotgandi. Mayk Enslin har safar birortasining qoʻlida oʻzining kitobini koʻrib qolsa turli his-tuygʻularni boshidan kechirardi: faxr, noqulaylik, hayrat, uyalish. Biznesmen sifatida esa uyalmasdi: keyingi besh yil davomida uni yozgan kitoblari boqib kelayotgandi.
Olin uning kitoblari nomini ovoz chiqarib oʻqirkan, Mayk diktofonni yoqqaniga afsuslandi. Chunki u keyinchalik yozuvni qayta eshitganida Olinning ovozida nafrat ohangini sezishini bilardi. U beixtiyor qulogʻiga qistirilgan sigaretga qoʻlini choʻzdi.
«Arvohli uyda oʻtgan toʻqqiz tun»,-oʻqidi Olin.-«Qabristonda oʻtgan oʻn tun», «Arvohli qasrlarda oʻtgan oʻn tun»,-u Maykka qaradi va labida istehzoli tabassum paydo boʻldi.-Bu kitobni yozish uchun Shotlandiyaga borgansiz. Yoʻlga ketgan xarajatlaringiz hisobiga sizning toʻlaydigan soliqlaringiz miqdori pasaygan, toʻgʻrimi? Xullas, arvohlarni ovlash sizning biznesingiz.
—Gapingiz tugadimi?
—Bu kitoblar siz uchun judayam qadrlimi?
—Ha, qadrli. Ammo kitoblarimni tanqid qilib meni mehmonxonadan ketkaza olmaysiz…
—Yoʻq, yoʻq. Shunchaki qiziqish. Ikki kun oldin, siz iltimos bilan kelganingizdan keyin bu kitoblarni Marsel ismli xizmatchiga aytib olib keltirdim.
—Talab bilan, iltimos emas. Va hozir ham talab qilaman. Janob Robertsonning gaplarini eshitgandirsiz. Nyu-York shtati qonuniga koʻra, agar biror xona boʻsh boʻlsayu men unga joylashmoqchi boʻlsam, bu talabimni rad qilishga haqqingiz yoʻq. 1408-xona esa boʻsh. Bu xona doim boʻsh.
Ammo janob Olin «Nyu-York tayms» gazetasining eng koʻp sotilgan kitoblar roʻyxatidan joy olgan Maykning kitoblari mavzusidan hali-beri chetlashmoqchiga oʻxshamasdi. U kitoblarni uchinchi marta koʻzdan kechirdi. Chiroqdan tushgan nur yaltiroq muqovalarda jilolanardi. Muqovalar qizil rangda tovlanardi.
—Shu bugungacha bu kitoblarni koʻrgani vaqtim boʻlmagandi. Ish koʻp. Nyu-York miqyosida olib qaraydigan boʻlsak, «Delfin» kichkina mehmonxona, lekin doim band boʻladi va deyarli har bir mehmon oʻzi bilan biror muammo olib keladi.
—Menga oʻxshab.
Olin jilmaydi.
—Aytishim mumkinki, siz alohida bir muammosiz. Siz, janob Robertson va barcha tahdidlaringiz ham.
Maykka uning soʻzlari yoqmadi. U hech kimga tahdid qilmagandi, agarda janob Robertsonning tashrifi tahdid deb hisoblanmasa. Va uni advokat xizmatidan foydalanishga majbur qilishdi. Xuddi kaliti allaqachon yoʻqolgan eski uy eshigini ochish uchun boltadan foydalanishga majbur boʻlgan odam singari.
«Uy senikimas», dedi ichidagi ovoz, ammo qonun unga buning aksini ta’kidlardi. Qonun agar Mayk istasa va band qilinmagan boʻlsa, «Delfin» mehmonxonasidagi 1408-xonaga joylashishi mumkinligini koʻrsatib turardi.
Mayk Olin hali ham uni istehzo bilan kuzatib turganini his qildi. U xuddi Maykning koʻnglidan kechayotgan fikrlarni oʻqiyotganday edi. U oʻzini noxush his qildi.
—Agar suhbatimizda birorta chuqur ma’no yashiringan boʻlsa, uzr, janob Olin, men bu ma’noni koʻrolmayapman. Boshqa e’tirozingiz boʻlmasa va 1408-xonaga joylashishim mumkin boʻlsa, ijozatingiz bilan...
—Men bittasini oʻqidim... Nima deb ataysiz? Qissami? Hikoyatmi? Voqea,-dedi Olin.-Har bir kitobingizdan bittadan voqeani oʻqib chiqdim. «Arvohli uy»dan Kanzasdagi Rilsbilar uyi haqidagisini...
—Ha. Kimdir Rilsbi oilasining barcha olti nafar a’zosini chopib tashlagan.
—Toʻgʻri. Va oʻz joniga qasd qilgan alyaskalik sevishganlar haqidagi voqeani. Odamlar ularning arvohlarini koʻrishgan ekan... va Gartsbi qal’asida oʻtkazgan tuningiz haqida. Judayam qiziqarli voqealar ekan.
Mayk har qanday maqtov ichidan ham mazax yoki ijirgʻanish ohangini ilgʻay olardi, ammo bu safar maqtov chin dildan aytilganini sezdi.
—Rahmat,-dedi u diktofoniga bir qarab olib.
Olin barmoqlari bilan kitobni chertdi.
—Kitobingizni oxirigacha oʻqib chiqmoqchiman. Yozish uslubingiz yoqdi. Gartsbi qal’asida hech qanday gʻayritabiiy hodisasiz oʻtkazgan tuningiz haqida oʻqib miriqib kuldim. Siz yaxshi yozuvchi ekansiz. Biroq bu kitoblar meni tashvishga ham soldi. Agar kitoblaringiz bilan tanishib chiqmaganimda, sizni hozir kutmayotgan boʻlardim. Anavi advokatni koʻrgach, siz bu la’nati xonada tunni oʻtkazmoqchi ekanligingizni va hech kim sizni bu fikringizdan qaytarolmasligini tushundim. Ammo kitoblar...
Mayk diktofonni oʻchirdi.
—Nima uchun bunday narsalarni kavlab yurishimni bilmoqchimisiz?
—Menimcha, siz bularning barini pul uchun qilasiz,-dedi Olin.
Mayk qizarib ketdi.
—Meni bir narsa tashvishlantirdi, toʻgʻrirogʻi, qoʻrqitdi: men oʻzi yozmoqchi boʻlgan va yozgan narsalariga mutlaqo ishonmaydigan ziyoli, iqtidorli insonning kitobini oʻqidim.
«Unchalik emas», dedi ichida Mayk. U oʻzi ishonadigan oʻnlab hikoyalarni yozgan, ammo bir nechtasini chop etgan xolos. U oʻzi ishonadigan koʻplab she’rlarni yozgan. Lekin Kanzasdagi tashlandiq uyda daydib yuradigan Yujin Rilsbining boshsiz arvohiga ishonmaydi. U bu uyda bir tunni oʻtkazgan va sichqonlardan boshqa hech narsani koʻrmagan. U Vlad Tepesning Transilvaniyadagi qasrida tunni oʻtkazgan, ammo qonsoʻrar chivinlardan boshqa narsaga duch kelmagan. Lekin u bularning hammasini Olinga aytib oʻtirmoqchi emasdi.
—Siz haqsiz, men arvohlarga ham, sharpalarga ham, jinlarga ham ishonmayman. Shuning uchun boshidanoq oddiy kuzatuvchi maqomida ish olib boraman. Roʻparamdan arvoh chiqib qolgan taqdirda ham bunga xolislik bilan yondashaman.
Olin nimadir dedi, lekin Mayk anglamay qoldi.
—Tushunmadim?
— «Yoʻq» dedim,-dedi Olin.
Mayk ogʻir xoʻrsindi. Olin uni yolgʻonchi deb oʻylayapti. Endi faqat ikkita yoʻl bor: yo hammasini aytish kerak yoki bahslashishni toʻxtatish kerak.
—Suhbatimizni boshqa kuni davom ettirsak boʻlmaydimi, janob Olin? Men xonaga joylashib, yuvinib olmoqchiman. Balki koʻzguda Kevin OʻMollining arvohini koʻrarman?
Mayk oʻrnidan turmoqchi boʻldi, ammo Olin qoʻlini koʻtarib uni toʻxtatdi.
—Sizni yolgʻonchi demoqchimasman, janob Enslin. Arvohlar ularga ishonmaydigan odamlarga kam koʻrinadi. Balki Yujin Rilsbi sizning yoningizdan oʻtgandir, ammo siz koʻrmagandirsiz!
Mayk oʻrnidan turdi, soʻng chamadonini olish uchun egildi.
—Agar shunday boʻlsa, 1408-xonadan tashvishlanmasam ham boʻladi, shundaymi?
—Aksincha,-e’tiroz bildirdi Olin.-Tashvishlanishingiz shart. Chunki 1408-xonada arvoh yoʻq, hech qachon boʻlmagan ham. U yerda nimadir bor, buni his qilganman, lekin u arvoh emas. Tashlandiq uyda arvohlarga ishonmasligingiz sizga himoya vazifasini oʻtashi mumkin. Lekin 1408-xonada bu yordam bermaydi. Unday qilmang, janob Enslin. Aynan shuni soʻrash uchun, sizdan oʻtinib soʻrash uchun bugun sizni kutayotgandim.
Mayk uning barcha gaplarini ham eshitar, ham eshitmasdi. «Diktofonni oʻchirib qoʻyganingni qara!-u ichida oʻzini soʻkardi.-Jin ursin! Baribir uning aytganlarini kitobimga kiritaman».
Uning tezroq xonaga chiqqisi kelardi. Nafaqat bir tunni oʻtkazish uchun, balki Olinning soʻzlari yodidan koʻtarilmay turib qogʻozga tushirib qoʻyish uchun ham.
—Keling, ichamiz, janob Enslin.
—Yoʻq, men...
Janob Olin qoʻlini choʻntagiga suqdi va mis plastina bilan halqacha yordamida biriktirilgan kalitni oldi. Plastinaga 1408 raqami oʻyib yozilgandi.
—Marhamat,-dedi Olin.-Menga oʻn daqiqa vaqtingizni ajrating, bir stakandan viski ichamiz va sizga kalitni beraman. Siz qaroringizdan qaytishingiz uchun har qanday narsani berishga tayyorman, ammo fikringizdan qaytarishga urinishim behuda ketishiga ishonch hosil qildim.
—Hozir ham kalitdan foydalanasizlarmi?-soʻradi Mayk.-Ajoyib.
—«Delfin»dagi xonalar 1979 yilda magnit qulflar bilan jihozlangan. Oʻsha yili men boshqaruvchi etib tayinlanganman. 1408 esa eshigi oddiy kalit bilan ochiladigan yagona xona. Unga magnit qulf oʻrnatishning hojati yoʻq, baribir doim boʻsh boʻladi. Oxirgi marta bu xonaga 1978 yilda odam qoʻyilgan.
—Ahmoq qilmang!-Mayk joyiga oʻtirdi, yana diktofonni qoʻliga oldi. Yozuv tugmasini bosdi va dedi: «Mehmonxona boshqaruvchisining aytishicha, 1408-xonaga odam kirmaganiga yigirma yildan oshibdi».
—1408-xona eshigiga magnitli qulf oʻrnatilmagan, chunki imonim komil, qoʻyilganda ham u ishlamagan boʻlardi. 1408-xonada elektron soatlar ishlamaydi. Ayrimlari orqada qoladi, ayrimlari toʻxtab qoladi. Bu xonada aniq vaqtni hech kim bilmaydi. Kalkulyator va uyali telefonlar ham shunday. Agar mashinangizning boshqaruv pulti boʻlsa, uni oʻchirib qoʻyishingizni maslahat beraman, chunki 1408-xonada u istalgan vaqtda ishlab ketishi mumkin. Agarda uni oʻchirib qoʻysangiz, qaytib ishlamay qoladi. Eng yaxshisi, batareykalarini chiqarib qoʻying.-U diktofonni oʻchirish tugmasini bosdi.-Aslida, janob Enslin, noxushliklardan qutulishning eng yaxshi yoʻli-bu xonadan uzoqroq yurish.
—Ilojim yoʻq,-Mayk diktofonni qoʻliga oldi, soʻng choʻntagiga soldi,-ammo viski ichishga vaqtim bor.
Olin shisha olar ekan, Mayk undan 1978 yildan beri 1408-xonaga odam kirmagan boʻlsa, zamonaviy texnologiyalar asosida yaratilgan elektron buyumlar bu xonada ishlamasligi unga qaerdan ma’lumligini soʻradi.
—Men 1978 yildan beri bu xonaga odam kirmagan demadim,-javob qaytardi Olin.-Birinchidan, bu xona yengil tozalanadi. Bu esa...
Toʻrt oydan beri «Arvohli xonasi bor mehmonxonalar» kitobi ustida ishlayotgan Mayk «engil tozalash» nimani anglatishini bilardi. Bu quyidagilarni anglatardi: derazalar ochiladi, changlar artiladi, sochiqlar almashtiriladi. Yotoqxona jihozlariga tegilmaydi.
Ikkita stakan ushlab olgan Olin Mayk tomon kelarkan, xuddi uning fikrini uqqandek dedi:
—Koʻrpa-toʻshak jildlari bugun almashtirilgan, janob Enslin.
—Meni Mayk deb chaqirishingiz mumkin.
—Menga shunisi qulayroq. Siz uchun.
—Siz uchun,-Mayk stakanini Olinning qoʻlidagi stakan bilan choʻqishtirish uchun qoʻlini koʻtardi, ammo u qoʻlini tortib oldi.
—Yoʻq, siz uchun, janob Enslin. Buni talab qilaman. Bugun faqat siz uchun ichamiz.
Mayk uf tortdi, soʻng stakanini choʻqishtirdi.
—Men uchun. Siz dahshatli filmlarda rol oʻynasangiz boʻlarkan.
Olin oʻtirdi.
—Xudoga shukr, bunday filmda rol oʻynamayman. 1408-xona gʻayritabiiy hodisalar yuz beradigan joylar roʻyxati kiritilgan birorta ham saytda yoʻq...
«Mening kitobim chiqqanidan soʻng bu tubdan oʻzgaradi», oʻyladi Mayk.
—…va arvohlar joylashgan mehmonxonalar roʻyxati berilgan sayyohlik kitoblarida ham «Delfin» mehmonxonasi qayd etilmagan. Ammo «Sherri-Niderlend», «Plaza», «Park-Leyn» mehmonxonalari bor. Biz 1408-xona haqida iloji boricha hech kim bilmasligi uchun harakat qilamiz... ammo baribir kimdir bilib qoladi.
Mayk iljaydi.
—Veronika koʻrpa-toʻshaklarni yangiladi,-gapida davom etdi Olin.-Men unga qarab turdim. Veronika va uning singlisi «Delfin» mehmonxonasiga 1971 yoki 72 yilda kelishgan. Vi, biz uni shunday chaqiramiz, «Delfin»ning eng yoshi ulugʻ xizmatchisi, uning ish staji menikidan koʻproq. Opa-singillar 1992 yilgacha 1408-xonani tozalashgan. Veronika va Selesta egizaklar edilar va ular oʻrtasidagi ichki bogʻliqlik opa-singilni xavfdan saqlab qolgan. Baribir ularga xonaning ta’siri boʻlgan.
—Veronikaning singlisi shu xonada oʻlgan demassiz, hoynahoy?
—Albatta, yoʻq. U sogʻligi yomonlashgani uchun 1988 yilda ishdan ketgan. Menimcha, uning sogʻligiga xonaning ta’siri boʻlgan.
—Aytgan gaplaringizga ishonmayman, janob Olin.
Olin kuldi.
—Arvohlar olami tadqiqotchisisiz-da.
—Bu oʻquvchilarim oldidagi burchim,-dedi Mayk quruqqina qilib.
—Men 1408-xonani butunlay unutib yuborishim mumkin edi,-dedi mehmonxona menejeri.-Eshik yopiladi, chiroqlar oʻchiriladi, pardalar tushiriladi… ammo xonaning havosi buzilib, chang qatlami kundan-kunga koʻtarilishini oʻylab bunday qilmadim. Xullas, Vi va Si xonaga tezda kirib, yigʻishtirib, tezda qaytib chiqishardi. Si ishdan boʻshadi, Vining esa lavozimi koʻtarildi. Shundan soʻng xonani boshqalar yigʻishtiradigan boʻlishdi va xonaga doim ikki kishi kirardi... Siz 1408-xonadagi arvohlar ustidan kulishingiz mumkin, lekin ichkariga kirishingiz bilanoq ularning mavjudligini his qilasiz.
Men xonani yigʻishtirishayotganda doim xizmatchilarga qarab turardim,-u bir oz jim boʻlib qoldi, soʻng yana davom etdi.-Agar biror dahshatli voqea yuz bersa ularni xonadan olib chiqib ketish uchun. Xudoga shukr, unday voqea yuz bermadi. Ayrimlar qoʻqqisdan yigʻlab yuborar, ayrimlar qah-qah urib kular, ayrimlar esa hushidan ketib qolardi. Oʻtgan yillar davomida men boshqaruv pultlari, uyali telefonlar, soatlar bilan koʻplab tajribalar oʻtkazdim. Bir ayolning koʻzlari koʻrmay qolgandi.
—Nima?
—Rommi van Gelder. U televizorning changini artayotgandi. Birdan chinqira boshladi. Undan nima boʻlganini soʻradim. U lattani tashlab, qoʻllari bilan koʻzlarini ushladi va koʻzlari koʻrmay qolganini aytdi. Men uni tashqariga olib chiqdim, lift oldiga yetganimizdan keyingina u yana koʻra boshladi.
—Bularning barini meni qoʻrqitish uchun aytyapsizmi, janob Olin? 1408-xonaga kirmasligim uchunmi?
—Yoʻq. Siz xonaning tarixini bu xonada birinchi boʻlib oʻlgan odamdan boshlab bilasiz-ku.
Mayk bilardi. Kevin OʻMolli, tikuv mashinalarini sotish bilan shugʻullanadigan savdogar 1910 yilning 13 oktyabrida shu xonada oʻz joniga qasd qilgandi.
—Besh erkak va bir ayol xonaning yagona derazasidan oʻzlarini pastga tashlashgan, janob Enslin. Uch ayol va bir erkak koʻp miqdorda uyqu dori ichib hayotdan koʻz yumgan, ikki kishi karavotda, yana ikki kishi vannada, bir erkak hojatxonada oʻlik holda topilgan. Bir erkak 1970 yilda oʻzini kiyim javoni ichida osib oʻldirgan...
—Genri Storkin,-dedi Mayk.
—Randolf Xayd bilagidagi tomirlarini kesib tashlagan. Demoqchimanki, janob Enslin, agar oltmish sakkiz yil davomida bu xonada oʻn ikki kishi oʻz joniga suiqasd qilgani sizni fikringizdan qaytara olmagan boʻlsa, xizmatchilarning oh-vohlari sizga mutlaqo ta’sir qilmaydi.
«Oh-vohlar, yaxshi», oʻyladi Mayk, yozayotgan kitobida bu iboradan foydalanishni moʻljallarkan.
Maykni xizmatchilar va ularning oh-vohlari qiziqtirmasdi. Toʻgʻri, Olin aytgan suiqasdlar soni odamni ta’sirlantiradi. Ammo isbot... Avraam Linkoln va Jon Kennedilarning vitse-prezidentlarining familiyalari bir xil-Jonson boʻlgan. Linkoln va Kennedi oxiri 60 bilan tugaydigan yilda prezidentlikka saylanishgan. Linkolnni «Kennedi» teatrida oʻldirishgan, Kennedini «Linkoln» avtomobilida oʻldirishgan. Xoʻsh, bu tasodiflar nimani isbotlaydi? Hech narsani.
—Bu suiqasdlar mening kitobimda oʻz aksini topadi,-dedi Mayk
—Gaplarimga yaxshilab quloq soling. Vining singlisi Selesta yurak xurujidan vafot etgan.
—Ammo uning opasi soppa-sogʻ. Oʻzingiz-chi, janob Olin, bu xonaga necha marta kirgansiz? Yuz martami? Ming martami?
—Judayam qisqa vaqtga kirganman,-dedi Olin.-Bilasizmi, bu xuddi zaharli gaz bilan toʻldirilgan xonaga kirgandek tarzda boʻladi. Bunday xonada nafas olmay turgan ma’qul. Bildim, oʻxshatishim sizga yoqmadi. Ammo ishonavering, bu zoʻr oʻxshatish boʻldi.
U qoʻllarini iyagiga tiradi.
—Ayrim odamlar bu xona ta’siriga tezroq va kuchliroq tushishadi. «Delfin» ochilganiga yuz yil boʻldi va bu vaqt davomida mehmonxona xizmatchilari 1408-zaharlangan xona ekanligiga ishonch hosil qilib boʻlishgan. U haqda hech kim ogʻiz ochmaydi, hech kim eslamaydi. Oʻn toʻrtinchi qavat boshqa mehmonxonalardagi kabi aslida oʻn uchinchi qavat ekanligini hamma biladi, lekin hech kim indamaydi. Bu ham xuddi shunga oʻxshash. Agar bu xona haqidagi hamma ma’lumotlar oshkor etilsa... oʻquvchilaringiz dahshatga tushishadi.
Masalan men Nyu-Yorkdagi deyarli barcha mehmonxonalarda hech boʻlmasa bir marta oʻz joniga suiqasd boʻlganligiga shubha qilmayman, ammo faqat «Delfin»dagina oʻn ikki kishi bitta xonaning oʻzida oʻz jonlariga qasd qilishgan. 1408-xonada tabiiy oʻlim topganlarni aytganim yoʻq hali.
—Necha kishi oʻlgan?-1408-xonada tabiiy oʻlim topgan odamlar ham boʻlganligi Maykning xayoliga kelmagan edi.
—Oʻttiz kishi,-dedi Olin.-Kamida oʻttiz. Oʻttiz kishining oʻlganligini aniq bilaman.
—Aldayapsiz!-soʻzlar Maykning ogʻzidan otilib chiqdi.
—Yoʻq, janob Enslin, ishontirib aytaman, aldayotganim yoʻq. Yoki siz bu xonani shunchaki irim uchun boʻsh ushlab turishibdi deb oʻylayapsizmi?
Mayk Enslin yangi yozayotgan kitobida bu fikrni ham aytib oʻtib ketishni moʻljallagandi.
—Mehmonxona biznesida irim va an’analar bor, janob Enslin, lekin biz ularning ishimizga xalaqit berishiga yoʻl qoʻymaymiz. Xona boʻshadimi, shu zahoti unga odam qoʻyamiz. Faqat bu qoida oʻn uchinchi qavatda joylashgan, eshigidagi raqamlarning umumiy yigʻindisi oʻn uchga teng boʻlgan 1408-xonaga nisbatan qoʻllanilmaydi.
Olin Mayk Enslinga sinchkov nazar tashladi.
—Bu xonada nafaqat suiqasdlar, balki insultlar, infarktlar va tutqanoq xurujlari ham sodir boʻlgan. Bir kishi, bu 1973 yilda sodir boʻlgandi, shoʻrva quyilgan likopga choʻkib ketgan. Siz bunday narsa boʻlishi mumkin emas deyishingiz mumkin, ammo men oʻsha paytda mehmonxona xavfsizlik xizmatida ishlagan va oʻlim haqidagi guvohnomani oʻz koʻzi bilan koʻrgan odam bilan gaplashganman. Xonadagi gʻayritabiiy kuch tush paytida sal boʻshashgandek boʻladi. Ammo oʻsha paytda xonani yigʻishtirishga kirgan ayrim xizmatchilar hozirda yurak kasalligi, qandli diabetga duchor boʻlishgan. Uch yil oldin oʻsha qavatda isitish tizimi ishdan chiqqan va mehmonxonaning oʻsha paytdagi bosh muhandisi janob Nil hamma xonalarni, shu jumladan 1408-xonani ham tekshirib chiqqan. U oʻzini juda yaxshi qilgan, biroq ertasiga miyasiga qon quyilib oʻlgan.
—Tasodif,-qoʻl siltadi Mayk. Lekin ichida Olinning mahoratiga tan berdi. Agar u bolalar oromgohida yetakchi boʻlganida bormi, kechqurun arvohlar haqida hikoya qilganining ertasigayoq oromgohdagi bolalarning toʻqson foizi uyiga qochib ketgan boʻlardi.
—Tasodif,-takrorladi Olin achinish ohangida. U kalitni uzatdi.-Yuragingiz baquvvatmi ishqilib, janob Enslin? Qon bosimingiz, asabingiz joyidami?
Mayk kalitni oldi.
—Shikoyatim yoʻq,-dedi Mayk.-Undan tashqari, mening gavayicha omadli koʻylagim bor. Uni bekorga kiyib olmaganman.
Olin Maykni oʻn toʻrtinchi qavatgacha kuzatib qoʻymoqchi boʻldi.
Zalda ularni bir erkak toʻxtatdi va Olinga bir nechta varaq uzatib, frantsuzchalab nimadir deb pichirladi. Olin ham unga oʻsha tilda nimadir dedi, bosh irgʻadi va barcha varaqlarga imzo chekdi. Bardan pianinoda «Nyu-Yorkda kuz» musiqasi ijro etilayotgani eshitildi.
Erkak «mersi» deb ortiga qaytdi. Olin yana Maykdan chamadonini berishni soʻradi va u yana bu taklifni rad etdi. Liftda Maykning nigohi uch qator tugmachaga qadaldi. Har bir tugmachada raqamlar yozilgan boʻlib, 12 raqamidan keyin 14 raqami kelardi. «Oʻzlaricha,-oʻyladi Mayk,-oʻrtadagi raqamni olib tashlashib, odamlarga uning borligini eslatmaslikka urinishibdi. Bema’nilik... biroq Olin baribir haq. Dunyoning deyarli barcha mamlakatlaridagi mehmonxonalarda shunaqa».
—Janob Olin,-uzoq jimlikni Maykning ovozi buzdi.-Bir narsani soʻramoqchiman. Agar 1408-xonadan shunchalik qoʻrqsangiz, nima uchun bu xonaga aslida hech kim boʻlmasa ham mehmon joylashganini aytmaysiz? Yoki nega oʻz nomingizga qayd qildirib qoʻymaysiz?
—Inson huquqlarini himoya qiluvchi tashkilotlar va boshqa rasmiy muassasalar vakillari meni tovlamachilikda ayblashlaridan qoʻrqdim. Sizni 1408-xonaga joylashish fikridan qaytarolmaganimdek, «Stenli korporeyshn» kompaniyasi direktorlar kengashini bu xonada arvoh borligi uchun hech kimni qoʻymayotganimga ishontirishim qiyin.
Maykni janob Olinning soʻnggi gapi xavotirga soldi. «U endi meni fikrimdan qaytarishga urinmayapti,-oʻyladi u.-Ammo u 1408-xonada kimdir yoki nimadir borligiga ishonadi. Shak-shubhasiz ishonadi».
12 raqami yozilgan tugmacha chirogʻi oʻchdi va 14-tugmacha yondi. Lift toʻxtadi. Eshiklar ochilib, qizil tusli gilam toʻshalgan mehmonxona yoʻlagi koʻrindi. Yoʻlakni oʻn toʻqqizinchi asr uslubidagi gazli fonarlar yoritib turardi.
—Yetib keldik,-dedi Olin.-Sizning qavatingiz. Kechirasiz, siz bilan shu yerda xayrlashaman. 1408-xona chap qoʻlda, yoʻlak oxirida. Zaruriyat boʻlmasa bu xonaga yaqinlashmayman.
Mayk Enslin lift kabinasidan chiqdi. Unda xuddi oyoqlari ogʻirlashib ketgandek, 1408-xonaga borishni istashmayotgandek taassurot uygʻondi. U oʻgirilib Olinga qaradi. Olin qoʻllarini orqasiga qilgancha turardi va Mayk uning rangi oqarib ketganini koʻrdi. Keng, ajinsiz peshonasi esa ter bilan qoplangandi.
—Xonada, tabiiyki, telefon bor,-dedi Olin.-Agar biror narsa yuz bersa qoʻngʻiroq qilishga urinib koʻrishingiz mumkin... Ammo telefon xonaning oʻzi xohlasagina ishlaydi.
Mayk unga hazil bilan javob qaytarmoqchi boʻldi, ammo tili ham xuddi oyoqlaridek ogʻirlashib ketgandi.
Olin bir qoʻlini oldinga uzatdi va Mayk uning qoʻli qaltirayotganini koʻrdi.
—Janob Enslin. Mayk. Unday qilmang. Xudo haqqi...
U shu soʻzlarni aytishi bilan lift eshiklari yopildi. Mayk mehmonxonaning jimjit yoʻlagida bir oz turib qoldi. U lift chaqiruv tugmasini bosmoqchi ham boʻldi.
Ammo agar tugmani bossa, Olin gʻolib chiqadi. Yozayotgan kitobining eng yaxshi bobi oʻrni esa boʻsh qoladi.
Mayk lift chaqirish oʻrniga qoʻlini koʻtardi va qulogʻidagi sigaretni ushlab oʻzini xavotirli fikrlardan chalgʻitdi, soʻng esa omad keltiruvchi gavayicha koʻylagining yoqasini toʻgʻriladi. U 1408-xona tomon qadam tashladi.
Mayk Enslinning 1408-xonada oʻtkazgan qisqagina (etmish daqiqa) damlaridan qolgan yagona narsa diktofonga yozilgan oʻn bir daqiqalik yozuv boʻldi. Diktofon ozgina burishib qolgan, lekin tasmaga zarar yetmagan. Eng gʻaroyibi, tasmaga deyarli hech narsa yozilmagan, ammo yozilgan narsa esa yanada gʻaroyib.
Diktofonni unga bundan besh yil burun ajrashib ketgan xotini sovgʻa qilgandi. Mayk uni ilk safariga (Kanzasdagi Rilsbi fermasiga) beshta daftar va qalamlarga qoʻshimcha sifatida oʻzi bilan olib borgandi. Hozir, 1408-xonaga esa u beshta toʻqson daqiqalik kassetaga qoʻshimcha sifatida bitta daftar va qalam olib kelgandi. Oltinchi kassetani uyidan chiqayotib diktofonga joylashtirgandi.
Koʻnglidan kechayotgan fikrlarni va oʻzi borgan joydagi ovozlarni aks ettirish diktofonda osonroq edi. U koʻplab sirli makonlarga borgan, ammo birorta ham gʻayritabiiy hodisaga duch kelmagandi. Oʻtgan yillar davomida «Soni» diktofoni uning ajralmas hamrohiga aylanib qolgandi.
1408-xona bilan muammo u xonaga kirmasidan boshlandi.
Mayk eshikka qararkan, uning qiyshiqligini koʻrdi.
Butun eshik emas, uning chap tomoni sal qiyshaygandi. Keyin esa eshik xuddi dengizda kema chayqalgandek oldinga-orqaga, oʻngga-chapga ogʻa boshladi. Maykning koʻngli agʻdarilayozdi.
U engashdi (bosh aylanishi va koʻngil aynishi shu zahoti qoldi, eshikning qiyshiq qismi toʻgʻrilandi), chamadonidan diktofonini oldi. Soʻngra yozuv tugmachasini bosdi va «Eshik meni bir tomonga ogʻib oʻziga xos tarzda kutib olmoqda» deyish uchun ogʻzini ochdi.
U «eshik» dediyu jim boʻldi. Mayk diktofonni oʻchirdi. Chunki eshik toʻgʻri boʻlib qolgandi. Mayk oʻgirilib, 1409-xona eshigiga qaradi, keyin nigohini yana 1408-xona eshigiga qaratdi. Ikkala eshik ham bir xil turardi. Hech qanday ogʻish yoʻq, toʻgʻri toʻrtburchak shaklidagi eshiklar.
Mayk yana engashdi, diktofon ushlab turgan qoʻli bilan chamadonini koʻtardi, bu qoʻlidagi kalitni esa qulf tirqishiga uzatdi.
Eshik yana qiyshayib qolgandi.
Bu safar oʻng tomoni qiyshaygandi.
— Boʻlishi mumkin emas,-mingʻirladi Mayk, ammo yana koʻngli oza boshladi. U ikki yil ilgari Angliyaga kemada borgan va oʻshanda adabini yegandi. Bir kuni boʻron turib, kema chayqalgandi. Maykning esida, u kayutada yotgancha qusishga uringan, ammo ichi agʻdarilguday oʻqchisa-da qusa olmagandi. Eshikka, stol yoki stulga qarasa boshi tinmay aylangandi...
«Hammasiga Olin aybdor,-oʻyladi Mayk.-U istaganiga erishyapti. Agar hozir meni shu holatda koʻrganida rosa ustimdan kulayotgan boʻlardi».
Va shu payt uning miyasiga «Olin ayni damda hammasini koʻrib turibdi» degan fikr urildi. Mayk eshikdan nigohini olishi bilan bosh aylanishi va koʻngil aynishi oʻtib ketganini sezmasdan yoʻlakka alangladi. Shiftda, liftning chap tarafida u izlagan narsasini koʻrdi: ichki kuzatuv kamerasi. Mehmonxona xavfsizlik xizmati xodimlaridan biri ekran oldida doimiy ravishda navbatchilik qilib tursa kerak va Maykning ishonchi komil, Olin hozir uning yonida turgancha xuddi maymundek tirjayib uning ahvolini tomosha qilyapti. «Qaytib bizga huquqini eslatmaydigan va advokatini joʻnatmaydigan boʻladi», deydi Olin. «Qarang-qarang!-xitob qiladi xavfsizlik xizmati xodimi hiringlagancha.-Rangi devordek oqarib ketibdi, hali eshikni ochgani ham yoʻq. Bopladingiz, boss! Qaltirashini qarang».
«Bekorlarni aytibsanlar,-oʻyladi Mayk.-Men oila a’zolari oʻldirilgan Rilsbilarning uyida uxlaganman. Ser Devid Smayt xotinlarini choʻktirib oʻldirgan vannaxonada choʻmilganman. Bolalarni qoʻrqitish uchun aytiladigan choʻpchaklarga ishonmay qoʻyganimga ancha boʻlgan. Meni boplaganlaring yoʻq!»
U eshikka boqdi: tekis, toʻgʻri toʻrtburchak. Nimadir deb mingʻirladi va kalitni qulf tirqishiga solib buradi. Eshik ochildi. Mayk ichkariga kirdi. U devordan chiroq tugmasini paypaslab topdi va tugmani bosdi. Shiftga oʻrnatilgan billur qandillardagi chiroqlar nur sochdi. Xona burchagidagi stol ustiga oʻrnatilgan stol chirogʻi ham yondi.
Stol deraza oldiga oʻrnatilgan, bu yerdan Oltmish birinchi koʻchani tomosha qilish... yoki oʻzini pastga tashlash mumkin edi. Agarda shunday istak paydo boʻlsa...
Mayk chamadonini ostona yoniga qoʻydi, eshikni yopdi va diktofonning yozuv tugmasini bosdi. Qizil chiroqcha yondi.
—Olinning aytishicha, men qarab turgan derazadan olti kishi oʻzini pastga tashlagan,-gapini boshladi Mayk,-ammo bu oqshom men oʻzimni «Delfin» mehmonxonasining oʻn toʻrtinchi, kechirasizlar, oʻn uchinchi qavatidan tashlamoqchi emasman. Fikri ojizimcha, 1408-xona yarim lyuks deb ataladigan xonalar toifasiga kiradi. Men turgan xonada ikkita stul, divan, yozuv stoli, televizor va minibar bor. Polga toʻshalgan gilam Olinning xonasidagi fors gilamiga teng kelolmaydi. Devorlarga gulqogʻoz yopishtirilgan. Ular... bir daqiqa...
Agar tasmani tinglayotgan boʻlsangiz, shu lahzada chiqillagan tovushni eshitasiz: Mayk toʻxtash tugmasini bosadi. Umuman olganda, butun yozuv qisqa-qisqa boʻlaklardan iborat. Buning ustiga, har bir boʻlakdan keyin ovoz ohangi oʻzgaradi. Yozuv boshlanishida muhim ish bilan band boʻlgan kishi gapirgan boʻlsa, keyingi yozuv nima boʻlayotganini anglamayotgan, xuddi oʻzi bilan oʻzi gaplashayotgan odamning ovoziga oʻxshaydi. Tinglovchi yozuvni oxirigacha eshitarkan, bu gaplarni gapirgan odam aqldan ozmagan boʻlsa-da, atrofida nimalar boʻlayotganini idrok qilolmaganligiga ishonch hosil qiladi va shuning oʻziyoq bir narsani anglatadi: 1408-xonada qandaydir gʻayritabiiy voqea yuz bergan.
Mayk diktofonni oʻchirgan onda devordagi suratlarga koʻzi tushgandi. Devorda jami uchta surat bor edi: yigirmanchi yillar uslubida kiyingan ayolning zinada turgani tasvirlangan surat, toʻlqinlar osha suzayotgan yelkanli kema va sariq-malla ranglardan hosil boʻlgan natyurmort: olmalar, bananlar, apelsinlar. Suratlar oyna ostiga olingan boʻlib, hammasi qiyshayib turardi.
Zinadagi xonim suratining chap burchagi oʻng tomoniga nisbatan kamida ikki santimetr pastroqda edi. Yoʻlovchilari baliqlarni tomosha qilayotgan yelkanli kema surati ham xuddi shu koʻrinishda edi. Natyurmortning esa chap burchagi oʻng burchagiga nisbatan balandroqda edi. Koʻngil aynish boshlanishi uchun suratga qarashning oʻzi kifoya edi. Suratlar ustidagi oynani chang qop­lagandi. U oynalardan birini barmogʻi bilan artib koʻrdi. Chang qandaydir yogʻli, yopishqoqdek taassurot uygʻotdi. U suratlarni toʻgʻrilab, ortiga tisarildi va ularga birma-bir qarab chiqdi: barcha suratlar toʻgʻri turardi.
U koʻzlarini yumdi, toʻrt marta chuqur-chuqur nafas olib, bir oz nafasini ushlab turdi va nafas chiqardi. Ilgari hech qachon bunaqa hodisaga duch kelmagandi: na arvohlari bilan nom chiqargan qabristonlarda va na qadimiy qoʻrgʻonlarda.
«Bu Olinning ishi. U seni gipnoz qilgan, lekin sen uning izmidan chiqa olding,-dedi ichida qandaydir ovoz.-Sen bu la’nati xonada bir tunni oʻtkazishing shart. Eng asosiysi, Olinga yutqazmaslik lozim. Uning bu xonada oʻttiz kishi oʻlgani haqidagi choʻpchagi yolgʻon boʻlib chiqishi kerak. Shuning uchun nafas ol... chiqar».
U naq bir yarim daqiqa nafas olib-chiqardi va koʻzlarini ochganida oʻzini ancha yaxshi his qilayotgandi.
U yozuv tugmasini bosdi. Qizil chiroq yondi. «Bir daqiqacha boshim aylandi,-u yozuv stoli tomon yaqinlashdi.-Menimcha, Olinning xonasidagi ichkilikning ta’siri boʻlsa kerak. Havo dim. Lekin mogʻor yoki chang isi kelmayapti. Olin xona shamollatib turilishini aytgandi, ammo dim».
Yozuv stoli ustida ichiga bir quti gugurt solingan qalin shishadan yasalgan kuldon turardi. Gugurt qutisiga «Delfin» mehmonxonasi tasviri va mehmonxona eshigi yonida turgan eshikbon surati tushirilgandi.
—Gugurt qutisi bu yerga xuddi 1955 yildan kelib qolganga oʻxshaydi,-Mayk qutini koʻylagi choʻntagiga soldi.-Uni esdalik sifatida olib qoʻyaman. Endi esa xonaga toza havo kiritish payti keldi.
U diktofonni stol ustiga qoʻydi.
—Gʻalaba!-dedi Mayk.-Gʻalaba! Derazaning pastki qismi zoʻrgʻa ochildi, yuqori qismini ochish esa oson boʻldi. Beshinchi avenyudagi avtomobillar oqimining shovqinini eshityapman. Qaerdadir saksofon chalishyapti, menimcha, ikki kvartal naridagi «Plaza» mehmonxonasida boʻlsa kerak. Bu tovush menga akamni eslatyapti.
Mayk qizil chiroqchaga tikilgancha jim boʻlib qoldi. Chiroqcha uni xuddi bir nimada ayblayotgandek edi. Uning akasi «tamaki urushi»ning navbatdagi qurboni boʻlgan. Mayk shu zahoti yengil tortdi. Xoʻsh, nima boʻpti?
—Aslida akamni Konnektikut yoʻlida boʻrilar yeb qoʻyishgan,-dedi u va hiringlagancha diktofonni oʻchirdi.
Mayk yotoqxona eshigi tomon qadam tashladi. U ichkariga kirdi va qoʻllari bilan devorni paypaslagancha chiroq tugmasini qidirdi. Chiroqni yoqdi. Shiftdagi billur qandildan taralgan nur yotoqxonani yoritdi. Ikki kishilik karavot ustiga sariq koʻrpajild toʻshalgandi.
Mayk karavotga yaqinlashdi. Karavotning ikkala tarafiga javonchalar qoʻyilgandi. Ulardan birining ustida qora rangli, raqam teradigan diski katta telefon turardi. Diskning barmoq tiqiladigan teshikchalari unga koʻzlarni eslatdi. Ikkinchi javon ustida olxoʻri solingan idish bor edi.
Koʻrpajild ustida taomnoma yotardi. Mayk karavot chetiga oʻtirdi va taomnomani qoʻliga oldi. Taomnoma frantsuz tilida yozilgan boʻlsa-da, u bu tilni bilgani uchun taomlardan biri axlat aralashtirilgan tovuq goʻshti ekanligini tushundi.
U koʻzlarini yumib ochdi.
Taomnoma frantsuzcha oʻrniga ruscha boʻlib qolgandi.
U koʻzlarini yana yumib ochdi.
Ruschaning oʻrniga italyancha yozuv turardi.
Koʻzlarini yumib ochdi.
Yozuvlar gʻoyib boʻlgandi. Endi Maykning qoʻlidagi qogʻozda oyogʻiga boʻri tishlarini botirib turgan bola surati qarab turardi.
«Bular yoʻq narsalar», oʻyladi Mayk. Bu safar uning qoʻlida ingliz tilida yozilgan taomnoma turardi.
U xuddi qabrdek tor tuyulayotgan devor va karavot oraligʻidan asta sirgʻalib chiqdi. Yuragi shu darajada kuchli urardiki, yuragining har bir urishi nafaqat koʻkrak qafasida, balki boʻyni va boʻgʻimlarida ham sezilardi. Koʻzlari kosasidan chiqib ketguday holatda edi. 1408-xonada qandaydir gʻayritabiiy narsa bor, aniq bor. Olin zaharli gaz haqida gapirgandi. Bularning bari Olinning ishi. Havo aylanib turuvchi tirqishlardan xonaga gaz yuborishgan. U atrofga alangladi, ammo havo aylanib turuvchi tirqishga koʻzi tushmadi.
Koʻzlari qoʻrquvdan katta-katta ochilgan Mayk yotoqxonaga nazar tashladi. Karavotning chap tomonida turgan javon ustidagi idish ichidagi olxoʻrisi bilan gʻoyib boʻlgandi. Mayk ortiga oʻgirildi va eshik tomon bir qadam tashlab toʻxtab qoldi. Devorda surat osigʻliq turardi. U yotoqxonaga kirganida hech qanday suratga koʻzi tushmagandi.
-Bu yerdan chiqishim kerak,-pichirladi u va gandiraklagancha mehmonxonaga chiqdi. Birdan u har qadam tashlaganda chapillagan tovush chiqayotganini, pol esa yumshab borayotganini sezib qoldi.
Devordagi suratlar yana qiyshayib qolgan, ammo oʻzgarishlar faqat shulardangina iborat emasdi. Zinadagi ayol koʻylagi etagini koʻtarib olgandi. U Maykka tikilgancha tishlarini irjaytirib turardi. Yelkanli kemada ranglari oqarib ketgan erkak va ayollar tizilishib turishardi. Suratning chap qismida turgan jigarrang kostyumli erkak qoʻliga shlyapasini ushlab olgan, yuzida dahshat ifodasi qotib qolgandi. Mayk uni tanidi: Kevin OʻMolli, 1408-xonada oʻz joniga qasd qilgan eng birinchi inson. OʻMollining yonida shu xonadan narigi dunyoga ravona boʻlgan insonlar turishar, ularning ham yuzlari dahshatdan bujmayib ketgandi. Uchinchi suratda esa mevalar oʻrnida inson boshi turardi.
Mayk hansiragancha suratlardan koʻzini uzdi va yozuv stoliga yaqinlashdi. Ochiq derazadan kirayotgan shabada pardani hilpiratayotganini koʻrdi, biroq hech qanday shabadani his qilmadi. Xona xuddi ichkariga kirayotgan havoni yutib yuborayotgandek edi. Beshinchi avenyudagi avtomobillar shovqini unga uzoq-uzoqlardan eshitildi.
«Bas qil» demoqchi boʻldi Mayk, lekin u gapirish qobiliyatidan mahrum boʻlgandi. Yuragi dahshatli tezlikda urar, agar yana ozgina tezroq ursa yorilib ketishi aniq edi.
Xuddi uzoq masofaga yugurayotgan sportchi marra oxiriga yetgani singari Mayk ogʻzini katta ochgancha nafas olib kaftini koʻkragiga bosdi. Va koʻkrak choʻntagida diktofon turganini his qildi. Oʻziga qadrdon buyumni his qilish uni ma’lum darajada oʻziga keltirdi. U nimadir deb mingʻirladi. Mayk boshi aylanayotganini sezdi va oshqozoni xuddi hozir tashqariga agʻdarilib chiqadigandek tuyuldi.
Ammo u sal boʻlsa-da oʻziga kelgan, bir narsani anglab turardi: vaqt borligida birortasini yordamga chaqirishi shart. Tirjayayotgan Olin, uning havo aylanib turuvchi tirqishdan gaz kiritgani haqidagi fikrlar uning miyasini batamom tark etgandi. Hamma gap mana shu xonaning oʻzida.
U goʻshakni olish uchun qoʻlini shahd bilan telefonga uzatdi. Aslida esa qoʻli xuddi suv ostida suzayotgandek asta-sekinlik bilan telefon tomon choʻzilayotganini kuzatdi. U hattoki havo pufakchalarini koʻrmayotganiga ajablandi ham.
Barmoqlari goʻshakni tutdi, koʻtardi. Ikkinchi qoʻli esa shunday ohistalik bilan raqamli diskka uzatilib raqam terdi. U goʻshakni qulogʻiga tutdi.
Goʻshakdan xirillagan ovoz eshitildi: «Bu toʻqqiz! Toʻqqiz! Toʻqqiz! Bu oʻn! Oʻn! Hamma yaqinlaring oʻldi! Bu olti! Olti!»
Mayk ovozga dahshat bilan quloq solib turdi. Ovoz mashinaga ham, odamga ham tegishli emasdi-bu ovoz xonaniki edi.
Maykning qoʻlidagi goʻshak barmoqlari orasidan sirgʻalib yerga tushdi. Uning oshqozoni gʻijimlab ogʻrirdi.
U qulogʻiga qistirilgan sigaretni qoʻliga oldi, lablari orasiga qistirdi, choʻntagidan gugurtni chiqardi.
Xona uning koʻz oʻngida eriy boshladi.
Tekis burchak va chiziqlar bukila boshladi. Shiftga osilgan billur qandil ulkan soʻlak tomchisiga aylandi. Suratlar ham egilib-bukila boshladi. Suratdagi ayol tishlarini irjaytirgancha zina boʻylab yuqoriga yugurib ketdi. Telefondan quloqni yorib yuborgudek ovoz tinmay eshitilib turardi: «Besh! Bu besh! Bu xona seni tinch qoʻymaydi! Sakkiz!»
Yotoqxona va yoʻlakka chiqiladigan eshiklar boʻyiga pasayib, eniga kengaya boshladi. Xonada sariq-mallarang nur paydo boʻldi. Mayk gulqogʻozlarning yirtilib, ogʻiz shakliga kirayotganini koʻrdi. «Olti!-boʻkirardi telefon.-Olti!»
Mayk oʻylab ham oʻtirmasdan, u oʻylaydigan holatda emasdi ham, ogʻzini ochgancha gugurt choʻpini qoʻliga oldi, labidagi sigaret tushib ketdi. Choʻpni quti yoniga ishqaladi va darhol quti ichidagi choʻplarga tutashtirdi. «P-sh-shsh»-gugurt choʻplari alanga oldi, burniga yonayotgan oltingugurt hidi urildi. Va Mayk oʻylab ham oʻtirmasdan yonayotgan qutini koʻylagiga tegizdi. Koʻylak shu zahoti «lov» etib alanga oldi. Mayk darhol oʻziga keldi.
Xonada hali ham gʻayritabiiy voqealar yuz berayotgandi. Mayk xuddi gʻor ichida turgandek edi. Pol, devor va shift tasavvur qilib boʻlmas darajada ogʻayotgandi. Surat osilgan devor u tomon yaqinlashib kelardi.
Iyagini yalay boshlagan olov tili uni yana oʻziga keltirdi. Yonayotgan koʻylak taftini his qilgan Mayk yoʻlakka olib chiqadigan eshik tomon tashlandi. Devorlar zirilladi. Mayk eshik tutqichini buradi, eshik ochildi.
Elliginchi yillardagi mashhur bir qoʻshiqda sevgi dunyoni oʻzgartirishi, lekin bunga tasodif sabab boʻlishi aytiladi. Rufus Diaborn, 1414-xonaga joy­lashgan savdogar «Zinger tikuv mashinalari» kompaniyasida ishlardi. Nyu-Yorkka kompaniya rahbariyati bilan muzokara olib borish uchun Texasdan kelgandi. 1408-xonaga joylashgan ilk mehmon derazadan oʻzini tashlab joniga qasd qilgan boʻlsa, tikuv mashinalarini sotadigan yana bir savdogar arvohlar joylashgan mehmonxonalar haqida kitob yozayotgan yozuvchining hayotini saqlab qoldi.
Shuni ham aytib oʻtish joiz, Diabornning oʻzi ham hammasi qanday yuz berganini aniq eslolmaydi. Uning aytishicha, yoʻlakka olov ichida qolgan odam yugurib chiqqan. Undan keyingi voqealar esa mavhumlik pardasiga oʻralgan. U oʻsha paytda xonasiga bir paqircha muz koʻtarib qaytayotgandi.
U bir narsaga amin edi, lekin muxbirlarga bu haqda indamadi, chunki bu hodisaga mantiqiy izoh topolmagandi. Olov ichida chinqirayotgan odamning ovozi borgan sari koʻtarilib borar, unga xuddi oldida odam emas, balki magnitofon turganday va magnitofon ovozini kimdir tinmay balandlatayotganday tuyulgandi. Bu qanday sodir boʻlishi mumkinligini Diaborn aslo tushunolmadi.
Ammo oʻsha paytda u bu haqda oʻylab ham oʻtirmadi. Qoʻlidagi muz toʻla paqircha bilan yonayotgan odam tomon tashlandi. Bu odam xonasidan yugurib chiqib toʻgʻridagi eshikka urilib yerga qulagandi. Ayni shu damda Diaborn uning yoniga yetib keldi. Uni tizzasi bilan bosib, muz toʻla paqirchani uning ustiga agʻdardi.
U muz boʻlaklari ostida kiyimi tutayotgan kishini chalqanchasiga yotqizdi va qolgan-qutgan uchqunlarni oʻchirishga tutindi...
Diaborn kutilmaganda boshini koʻtardi va... hozirgina yerda yotgan kishi chiqqan xonadan ajoyib nur taralayotganini koʻrdi, bu nur uni oʻziga chorladi. U ichkariga kirishga chogʻlandi.
Mayk ham Diabornning hayotini saqlab qoldi deyish mumkin. U Diabornning oʻrnidan turayotganini koʻrdi, uning yuzida 1408-xonadan taralayotgan nur jilvalanardi. Mayk Diabornning shimi pochasidan ushladi:
—U yoqqa kirmang,-pichirladi u.-Qaytib chiqmaysiz.
Diaborn toʻxtab qoldi, yuzlari pufakchalarga toʻlib ketgan kishiga tikildi.
—U yerda arvohlar bor,-dedi Mayk va 1408-xona eshigi taraqlab yopildi.
«Zinger tikuv mashinalari» kompaniyasining eng yaxshi sotuvchilaridan biri boʻlgan Rufus Diaborn lift tomon yugurdi va yongʻindan ogohlantiruvchi qoʻngʻiroq tugmasini bosdi.
«Kuyish jarohatini davolash» jurnalining oʻn oltinchi sonida Mayk Enslinning fotosurati bosilgan. Bu surat Mayk «Delfin» mehmonxonasining 1408-xonasida boʻlganidan soʻng oʻn olti oy oʻtgach chop etilgan. Suratda Maykning chap koʻkragidagi oq kvadrat shakli tasvirlangan. Bu uning choʻntagida boʻlgan diktofonning izi.
Diktofonning burchaklari erib ketgan, lekin ishlaydi va ichidagi tasma ham bus-butun saqlanib qolgan. Maykning agenti Sem Farrell tasmadagi yozuvlarni eshitib boʻlishi bilan qoʻrquvdan eti jimirlagancha tasmani seyf ichiga solib qoʻygan. U yozuvni eshitishni soʻrab iltimos qilganlarning barchasiga rad javobini beradi.
Yozuvni eshitishdan qoʻrqsa-da, Farrel Mayk uni eshitishini va yangi kitobini yozishda yozuvdan foydalanishini istaydi. Farrelning fikricha, uning boʻlajak kitobi Maykning oldin yozgan barcha kitoblarini qoʻshib hisoblaganda ham adadi jihatidan ortda qoldirishi tayin. U Maykning bundan buyon arvohlar haqida umuman kitob yozmasligi haqidagi bayonotiga ishonmaydi.
Mayk Enslin haqida esa uning omadi kelgan deyish mumkin. Buni uning oʻzi ham yaxshi biladi. Agar janob Diaborn boʻlmaganida u teri koʻchirish boʻyicha toʻrtta emas, yigirma-oʻttizta operatsiyani boshidan oʻtkazishi mumkin edi. Agar «Delfin» mehmonxonasi surati tushirilgan gugurt qutisi boʻlmaganida u halok boʻlishi aniq edi. Faqat, ekspertlar uning insult yoki infarkt boʻlib oʻlganini qayd etishardi.
Sem Farrell Mayk yozuvchilik faoliyatini tugatganiga ishonmaydi, lekin buning ahamiyati yoʻq. Maykning oʻzi yozuvchilik faoliyatini yakunlaganiga ishonchi komil. U qoʻliga qalam ushlolmaydigan boʻlib qolgan. Ba’zan ruchka yoki magnitofonga koʻzi tushishi bilanoq «Suratlar qiyshayib qoldi» degan fikr miyasiga uriladi. Qon bosimi ham tez-tez koʻtariladigan boʻlib qolgan, koʻzi ham xiralashib qoldi, bel ogʻrigʻi bezovta qilib turadi... ammo yashasa boʻladi. Ba’zida u qoʻrqinchli tush koʻrib uygʻonib ketadi, biroq qanday tush koʻrganini eslolmaydi. Hozirda u Long-Aylendda yashaydi va havo yaxshi kunlari atrofni aylangani chiqadi.
U sogʻligi yaxshilanib ketishiga umid bilan yashamoqda. Ammo u hozircha xonasidagi chiroqni oʻchirmasdan uxlaydi. Uyida telefon apparati yoʻq, chunki goʻshakni qoʻliga olishi bilan «Bu toʻqqiz! Toʻqqiz! Toʻqqiz! Bu oʻn! Oʻn! Hamma yaqinlaring oʻldi!» degan ovozni eshitishdan qoʻrqadi.

Kun botayotganda esa eshik va derazalaridagi barcha pardalarni tushirib oladi. Chunki u ufqning qizarayotgan rangiga toqat qilolmaydigan boʻlib qolgan.
Tavsiya qilamiz
. Tush.UZ - Tushlar tabiri
. Yuklamlar ombori
. O'zbekcha Android dasturlar
. Orginal Mp3 lar
. Aralash rasmlar + 9 000
. Kitoblar
Яндекс.Метрика