Ta’zim (hikoya) [Nazarmat]

Ta’zim (hikoya) [Nazarmat]

Men yaqinda togʻdagi olis bir qishloqda boʻldim. Qishloq markazidagi gulzorda mangu olov yonib turibdi. Gulxan yonida urushda halok boʻlgan qishloq mardi-maydonlarining xotirasiga marmardan yodgorlik tiklangan. Soqoli koʻksiga tushgan, yoshi yetmishlarga borgan bir moʻysafid olti-etti yashar nevarasini yetaklab, yodgorlik yoniga keldi. Boboning ham, nevaraning ham qoʻlida anvoyi gullar. Ular gullarni yodgorlik poyiga qoʻyib, ancha vaqt koʻzlarini gulxandan uzmay, sukut saqlab turdilar. Men ham ular yonida turdim. Togʻ shamoli gulxan choʻgʻini oʻynardi. Qariya boshini gulxandan koʻtardi. Men bilan koʻrishib, hol-ahvol surab, maydon yonidagi buloq boʻyida savlat toʻkib turgan azim chinor tagidagi soʻriga boshladi. Dasturxon yozildi. Nevara choy keltirdi. Otaning suhbatga mushtoq ekanligini sezdim. Choy asnosida dardu dilimiz ochilib ketdi. Ota qirq yoshida gʻalaba bilan uyiga qaytib kelganligini aytdi. Frontda zenitchi boʻlib, fashist kalxatlarini qiyratgan ekan. Yodgorlikka gul qoʻyilgan kun otaning ham, nevarasining ham tugʻilgan kuni ekan. Ota oʻz tengqurlaridan koʻp kishi ikkinchi jahon urushida halok boʻlganligini aytdi. Soʻng bunday dedi: — Qani endi ular hayot boʻlganlarida mana shu sizu biz soyasida dam olib oʻtirgan chinor tagida osh qilib, yetmish yilligimni nishonlayotgan boʻlar edik. — Boshqa tengqurlaringiz ham bordir, sovxoz ulugʻ yoshingizni esga olgandir, — dedim. Ota menga xursand qaradi: — Ulugʻ yoshimni yaxshi nishonladilar. Rahmat ularga! Ammo tengqurlarim boʻlganda yanada boshqacharoq boʻlardi. Bir koʻrpada katta boʻlgan koʻpgina doʻstlarimdan ayrilganman. Ular xotirasiga shu yodgorlik tiklanib, gulxan yonib turibdi. Shuning uchun har kuni bu yerga bir marta ta’zimga kelaman. 1976

Muallif: Nazarmat