Jonsiz yuz (hikoya) [Yasunari Kavabata]

Jonsiz yuz (hikoya) [Yasunari Kavabata]

— Bechorani koʻrishga qanchalik intiq boʻlayotganingizni koʻz oldimga keltirayapman, — deb gap boshladi qaynonasi uni marhuma xotini yotgan xonaga shosha-pisha boshlar ekan. — Mana, qarang, oʻlim uni qanday koʻyga soldi, — deya mayitning yuziga yopilgan oq yopinchiqni ochishga tutindi. Biroq kuyovi kutilmaganda uning qoʻlini toʻsdi: — Bir zum shoshmang. Uning yuzini yolgʻiz koʻrsam, degandim. U bilan xoli qolsam maylimi? Uning soʻzlari xonani toʻldirib oʻtirgan qarindoshlariga birmuncha erish tuyuldi. Ular bir soʻz demay xonadan chiqishdi va orqalaridan shyojini[1] surib qoʻyishdi. U oq yopinchiqni bir chetidan koʻtarib ochdi. Ayolning jonsiz yuzida gʻam-kulfat ifodasi zohir edi. Quriyozgan lunjlari osilib qolgan, yarim ochiq ogʻzidan sargʻaygan tishlari turtib chiqib turardi. Papiros qogʻoziday yupqa qovoqlari koʻz soqqasiga yopishtirilganday boʻlib koʻrinardi. Peshanasidagi boʻrtib chiqqan tomirlari u chekkan azob-uqubatlardan darak berardi. Eri qimirlashga ham yuragi betlamay marhumaning ado boʻlgan va alamdiyda yuziga boqqancha uzoq oʻtirdi. Keyin oʻrnidan turib, mayitga yaqin keldi va titroq qoʻllari bilan uning jagʻlarini birlashtirishga urinib koʻrdi. Lekin u qoʻlini qoʻyib yuborishi bilan marhumaning ogʻzi yana irjayib qoldi. U yana marhumaning ogʻzini yopib qoʻydi, lekin uning lablari ohista ajralib, oldinga beoʻxshov turtib chiqqan tishlari qaytadan ochilib qolaverdi. U bir necha marotaba unnadi, lekin hech qanday natija chiqmadi. Shunday boʻlsa-da, mayitning ogʻzi atrofidagi ma’yus ajinlar yumshab, muloyimlashganini sezdi. U barmoqlari qizib ketganini, goʻyoki badanidagi barcha issiqlik ularda mujassamlashganini his qildi va jufti halolining yuzidagi chuqur ajinlari va peshonasida boʻrtib turgan tomirlarni zoʻr berib ishqalay boshladi. Kaftlari qizib ketgunga qadar shu yumush bilan mashgʻul boʻldi. Soʻng yana marhumaning yoniga choʻkib, uning yuziga razm soldi. Mayitning yuzi qoʻl tafti ta’sirida qandaydir yangicha tus olgan, tinchlanganday, xotirjam tortganday va munislashganday edi. Shu payt xonaga marhumaning onasi va singlisi kirib kelishdi. — Siz, hoynahoy, yoʻlda toliqqan boʻlsangiz kerak. Tushlik qilib, bir oz dam olsangiz boʻlardi. Lekin birdan onasining koʻzi yoshga toʻldi va tutilib-tutilib dedi: — Yo, parvardigor! Inson ruhiyati naqadar kuchli ekan-a! Shoʻrlik qizim siz qaytib kelguningizcha sira jon bergisi kelmagan edi! Endi esa goʻyo moʻ‘jiza yuz berdi. Unga bir marta qaraganingizgayoq yuzi shu qadar osudalashib, mayinlashibdiki... Endi yetar... Bechorani oʻz holiga qoʻyaylik. Marhumaning singlisi ta’rifi yoʻq lobar, chaqmoqday koʻzlari bilan pochchasining telbanamo koʻzlariga qaradi va hoʻngragancha tiz choʻkdi. ↑ Shyoji — yaponlar xonadonida suriladigan eshik.

Muallif: Yasunari Kavabata