Суюнчи (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov]

Суюнчи (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov]
Суюнчи (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov]
Лапас армия хизматини ўтаб қайтди. Назарида худди кечагина чақириқ қоғозини олгандай, икки йил кўз очиб юмгунча ўтиб кетгандай. Поезд раён марказида тўхтади.У ҳали бирга хизмат қилган, йўлда бирга келган сафдошлари билан аранг хайрлашиб улгурган, аммо туғилиб ўсган ерларига тўйиб-тўйиб боқолмаган, ҳавосидан симиролмаган ҳолда поезддан пастга эндигина тушган эди ҳамки, қандайдир одам келганча, уни маҳкам қучоқлаб олди.
— Ассалому алайкум солат укажоним! Қандай, эсон-омон етиб келдингми? Хизмат яхши ўтдими? Соғ-саломатмисан? Сенсирайвераман-да энди, ўзимнинг укамсан-ку, нима дединг? Хафа бўлмайсан-а!?
Лапас ҳайрон бўлди, лекин билдирмади. Ахир орадан икки йил ўтиб кетди. Танимаса ҳам уни танияпти-ку, Балки бирон қариндошидир, аммо ким экан? Қайси холасининг эри? Ҳеч эслай олмади.
— Оббо шоввоз-эй! Шундай қилиб аскарликни ўтаб қайтдим, дегин!? – Қариндошнинг қувончи чексиз эди. Кўзлари порларди. – Оббо аскар укажоним-эй! Шундай қилиб икки йил ҳам ўтиб кетибди-да, а? Айтгандай, исминг нимайди?
— Лапас.
— Ҳа,ҳа, Лапасжон, буни қара-я, ҳатто исмингни эсдан чиқарганман. Қаричилик-да, узр, Лапасжон!Хўш, хизматлар қаерда ўтди?
— Белоруссияда.
Қариндош ҳайратдан ёқа ушлади. – Э, яшшавор! Менам Белоруссияда хизмат қилганман. Зўр жой! Худди ўзимиздагидай, солдатларни жуда яхши кўришади. Қизлари-чи, қизлари! Келиб турармиди қисмларингга?
— Ҳа, энди... – Лапас ийманди.
— Қанақа бўлинмада хизмат қилдинг?
— Стройбатда.
— Ҳечқиси йўқ, ўзбек болаларининг барини стройбатга жўнатишади. Ҳечқиси йўқ, бел қотиб, тўрт-беш сўм пул топиб, бир ҳунарнинг эгаси бўлиб қайтасан. Бўпти, юр... ана бизнинг машина. Хўш, жомадонинг борми?
Лапас ерга қўйган жомадонини олмоқчи эди, қариндош рухсат бермади.
— Шошма-шошма, бу нима деган гап? Бугунча сен меҳмонсан. Тушуняпсанми? Бугунча! Ўзинг биласан, меҳмон отангдан улуғ, деган гап бор. Катта бир нима деганда кичик қулоқ солиши керак. Жомадонни бу ёққа бер.
— Йўқ, ака, сиз тушунмадингиз, сизга оғирлик қилмасин, демоқчи эдим.
— Бугунча оғирлик қилмайди, тез беравер, бошқаси илиб кетмасдан... – Қариндош шоша-пиша жомадонни тортқилаб олди-да, Лапасни ўз машинаси томон етаклади. – Қани энди, солдатчасига марш. Ўзи кўнглим сезганди-я, шу бугун келиб қолади-ёв, деб ҳозиргина вокзалга чиқиб тургандим. Қарасам, дўстларинг билан хайрлашиб, поезддан тушаяпсан. Етганча сени қучоғимга олдим. Йўқса, бу ерда пул ишлайман, деганлар кўп, ана-мана деганча илиб кетишади. Оббо укажоним-эй, шунақа қилиб Белоруссияда хизмат қилдим, дегин-а! Мана, сизлар бизни, бизнинг бола-чақаларимизни чет эл агрессорларидан мунтазам ҳимоя қиляпсизлар. Сизлар борки, биз тинч- омон, бехавотир бола-чақа ташвишида элга хизмат қиляпмиз...
Улар четроқдаги «Москвич»га ўтиришди.
— Тезда Ота-онанг билан кўришасан. Жуда соғингандирсан,а? Айтгандай, қаерда яшардиларинг?
— Барлосда, - деди Лапас ҳайрон бўлиб, аммо сир бермасликка уриниб.
— Яшшавор укам!! – Қариндош дўпписини осмонга отгудай қувониб кетди. – Буни қара-я, ҳатто шуниям эсдан чиқарипман! Қаричилик-да, қаричилик. Айтгандай, исминг нимайди?
— Лапас.
— Ҳа, Лапасжон, укажон! Йиллар ўтиб боряпти. Мана, биз ҳам қирқни уриб қўйдик. Бола-чақа кўпайди. Ўзинг биласан, бир товуққа ҳам дон, ҳам сув дегандай, барини едириш керак, ичириш керак, кийинтириш керак. Бари қўлингга қарайди. Менимча, уйларингга борсак, суюнчига ботиб қолсам кераг-ов, нима дединг? Ҳазилми, икки йил кўришмагансизлар ахир! Айтгандай, отангн оти нимайди?
— Отабой.
— Нима, Отабой аканинг ўғлимисан? Қўлни бер. Ишлар беш. Агар Отабой аканинг ўғли бўлсанг, суюнчига сўзсиз битта қўй оламан. Яқинда айтаётганди, ўғлим армиядан келишига суюнчисига битта қўчқорни боқаяпман, деб. Сўзсиз битта қўй оламиз, нима дединг? Ахир сенинг баҳоинг битта қўйдан арзон эмасдир, тўғрими? Сени олиб борганим учун ҳеч бўлмаса бензин пули беришлари керак-ку, тўғрими? Айтгандай, исминг нимайди?
— Лапас.
— Ҳа, Лапасжон, укажон, мен яхши биламан. Отанг сахий, мард одам. Сендан бор топган-тутганини аямайди. Айтгандай, отанг қаерда ишлайди?
— Отам армияга кетмасимдан икки йил бурун қазо қилган.
— А-а, шунақами? – Қариндош бир оз хўмрайиб жим қолди. Бир минутлик сукут сақлаб бўлгач, яна ўзини ўнглаб давом этди. – Жойи жаннатдан бўлган бўлсин Отабой аканинг, бечора яхши одам эди. Шуни дарров айта қолмайсанми? Сен қазо қилган Отабой аканинг ўғли экансан-да! Мен эса нариги, тирик Отабой акани назарда тутаётган эдим.
— Барлосда меним отамдан бошқа Отабой ака йўқ.
— Барлосда бўлмагани билан Барлосга қўшни қишлоқда бор. Сен ниманиям билардинг, икки йилдан бери Белоруссияда юрган бўлсанг. Оббо-о! Яна эсимдан чиқди, исминг нимайди?
— Лапас.
— Ҳа, Лапас, бу дунёда сен билан мен билмайдиган нарсалар кўп. Ҳайрон бўлаверма. Ўлим ҳақ. Ҳаммамиз ҳам бу беш кунлик дунёжа ўлиб-тирилиб, тирикчилик ғамида елиб югурамиз. Бошқа иложимиз ҳам йўқ. Мана, катта йигит бўлиб қопсан, йигитлик бурчини ўтаб қайтаяпсан. От ўрнини той босар деганлари шу-да! Акаларинг борми7
— Ҳа, иккита.
— Бў-ўлди! Отабой аканинг ўлмагани шу-да! Сизлар борсизлар, Отабо ака демак яшаяпти. Демак, суюнчининг зўрини энди акаларингдан оламиз. Ҳар биридан биттадан қўй, а!! – Қариндош рулни қўйиб юборганча , кафтларини бир-бирига ишқалади. - Иккови икки ёқдан икки қўйни олиб чиқиб турса, олинг ака, йўқса хафа бўламиз, деб туришса, илож қанча, акаларингни хафа қилиб бўлмайди. Бир илож қилиб, қўйларни багажга тиқамиз. Сени ҳурматинг учун-да, ука! Отинг нимайди?
— Лапас!
— Лапасжон, мана, Барлосгаям етиб келдик. Энди ўзинг бошқар, қаёққа ҳайдай.?..
Улар кўк дарвоза қаршисида тўхташди. Қариндош сигнални босди. Лапас машинадан тушаркан, юраги ҳаприқиб кетди. Ўша қишлоқ, ўша кўча, ўша дарвоза. Ҳеч нарса ўзгармаган. Поездда келаётганда гўё ҳамма ёқ ўзгариб кетгандай, у ўз ватанини танимай қоладигандай туюлган эди. Йўқ, ҳаммаси ўша-ўша. Армияга кетишидан сал олдин дарвоза қуришган эди. Бир томонига ғишт етмай очиб қолган, кейин шу очиқ жойга уч-тўртта шох-шабба ташлаб қўйишганди. Ўша шох-шабба ҳалиям турипти. Уйнинг орқаси ярми сувалган, ярми қолиб кетган эди. Икки йил ўтса ҳамки, ўшандай турипти.
Ҳеч нарса ўзгармаган. Мутлақо ҳеч нарса! Ҳатто ҳайрон қоласан.
— Сюрприз қиламиз, ука, сен яширин, - деди қариндош. Акангни исми нимайди?
— Қодир.
— Қодир! Ҳе-йй, Қодир!! – Қариндош дарвозани урди-да, орқасига ўгирилиб, ажабланди. – Ие, ҳалиям турипсанми? Яширин, сюрприз қиламиз.
Ҳовлидан жавоб эшитилди. Дарвоза очилиб, онаси кўринди. Лапас беихтиёр машинага суянди. Нафас ростлади, кейин...
— Лапас! Болам!!

— Онажон!...
Mualifning boshqa asaralari
1 Alibek va qirq doʻstining sar... [Abulqosim Mamarasulov] 1600
2 Anoyi yoki yechilmagan yettin... [Abulqosim Mamarasulov] 630
3 Arabcha oʻyin (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 888
4 Atlas roʻmolcha (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 795
5 Алибек ва қирқ дўстининг сарг... [Abulqosim Mamarasulov] 766
6 Анойи ёки ечилмаган еттинчи т... [Abulqosim Mamarasulov] 620
7 Арабча ўйин (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 651
8 Атлас рўмолча (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 588
9 Birinchi qor (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 726
10 «Baxitli savet ayalining arza... [Abulqosim Mamarasulov] 655
11 «Бахитли савет аялининг арзас... [Abulqosim Mamarasulov] 645
12 Биринчи қор (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 581
13 Eslasa arzigulik voqea (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 620
14 Эсласа арзигулик воқеа (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 605
15 Farishta (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 868
16 Фаришта (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 613
17 Hasharchilar (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 587
18 Hayotning bir lahzasi (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 636
19 Ҳашарчилар (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 583
20 Ҳаётнинг бир лаҳзаси (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 611
21 Ismatning qismati (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 615
22 Исматнинг қисмати (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 502
23 Jarima (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 554
24 Жарима (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 723
25 Lola sayli (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 3072
26 Лола сайли (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 504
27 Maslahat (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 915
28 Men seni sevaman, Buvirajab! ... [Abulqosim Mamarasulov] 820
29 Маслаҳат (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 475
30 Мен сени севаман, Бувиражаб! ... [Abulqosim Mamarasulov] 594
31 Oysha xolaning «kuyov»i (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 644
32 Ойша холанинг «куёв»и (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 536
33 Qaroqchilar (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 601
34 Қароқчилар (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 563
35 Sevishganlar (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 1834
36 Somonchilar (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 556
37 Suyunchi (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 528
38 Севишганлар (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 646
39 Сомончилар (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 491
40 Taftish (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 586
41 Telba muhabbat (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 1178
42 Telpak (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 518
43 Тафтиш (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 536
44 Телба муҳаббат (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 552
45 Телпак (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 480
46 Uch soʻm pul (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 646
47 Uchinchi yoʻl (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 662
48 Uzumzorda (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 515
49 Узумзорда (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 509
50 Уч сўм пул (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 529
51 Учинчи йўл (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 530
52 Yigit ham yigʻlaydimi? (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 0
53 Yigitlikning koʻchasi (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 589
54 Yoʻlovchi (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 596
55 Йигит ҳам йиғлайдими? (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 0
56 Йигитликнинг кўчаси (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 482
57 Йўловчи (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 463
58 Yaxshi niyat (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 708
59 Yaxshi va yomon odamlar (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 827
60 Яхши ва ёмон одамлар (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 572
61 Яхши ният (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 606
62 Yor-yor (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 3596
63 Ёр-ёр (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 530
64 «Zamonamiz qahramonlari» (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov] 619
65 «Замонамиз қаҳрамонлари» (ҳикоя) [Abulqosim Mamarasulov] 639
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика