Telpak (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov]

Telpak (hikoya) [Abulqosim Mamarasulov]

Qish yaqinlashib qoldi. Alibekning qulogʻini sovuq urib ketsa, keyin qizlar qaramay qoʻyishi mumkin. Ertaga Oqtepada bozor. Bitta yaxshiroq telpak olish kerak. Yana Toshtemirga iltimos qilishga toʻgʻri keldi. Ertalab ikkovlon uning «Yava»siga mingashib, Oqtepaga borishdi. Izlab-izlab koʻngildagisini topisholmadi. Erta-indin Samarqandga borib, katta bozorni koʻrishga kelishib, oshxonaga oʻtishdi. Kabob buyurishdi. — Yarimtasi-chi? - talab qildi Toshtemir. — Ertalabdanmi? — Tush boʻlyaptiku. — E qoʻy, keyin telpakka pul yetmay qoladi. — Senda pul yoʻqmi? Nurali akani aldab, brigadaning yarmini yeb yotibsan-ku! — Boʻlmaydi-da, sen ruldasan. — Sen hech mening ichmay haydaganimni koʻrganmisan? Xullas, Alibek aroq ham olishga majbur boʻldi. Majbur birga ichdi. Toshtemir «Yava»siga har kun har xil qizlarni mingashtirib yuradi. Shunisiga qiziqib, Alibek ham mototsikl olmoqchi boʻlganda otasi roʻyxush bermadi. Ataylab! Maza-da! Rulda magʻrur oʻtirasan. Orqangdagi qiz belingdan mahkam quchoqlaydi. Alibek mototsiklni juda tez haydab, rulni qattiq-qattiq bursa, qiz qoʻrqib uni mahkam quchoqlasa... Endi... buning gashtiga nima yetsin! Ikkovidan sal naridagi stol atrofida ikki qiz ovqatlanib oʻtirishar, oʻzlaricha allanimalarni gaplashib kulishar, har zamonda ular tomonga ham nazar tashlab qoʻyishar edi. Alibek bilan Toshtemir avval ularga e’tibor berishmadi. Keyin... qizlarning stolida ogʻzi ochiq «Portveyn» shishasi turardi — Qizlar revolyutsiya qilyapti, - dedi Alibek. — Qizlarning uyda ichganini koʻrganman, toʻyda ichganini koʻrganman, ammo... Toshtemir gapini tugatmadi. – Barlosga borib aytsang hech kim ishonmaydi. «Mast boʻlib yoʻlda yumalab ham yotibdi dersan hali», deb rosa ustimizdan kulishar. — Balki shaharlik qizlardir, - tusmolladi Alibek. — Qoʻysang-chi. Shaharlik qiz bunaqa boʻlmaydi. – Har qalay shahar borasida Toshtemir Alibekka nisbatan tajribaliroq edi. Piyolalarini toʻldirib, qizlarga qarab turishgandi, ular bir qarab qoʻyishdi. Shu ondayoq ikki yigit baravar ularga koʻz suzib: «Sizlar uchun!», deb ichib yuborishdi. Qizlardan biri oshkora kulib yubordi, ikkinchisi chetga oʻgirildi. Bu orada qizlar oʻrinlaridan turib, bekat tarafga joʻnashdi. Yigitlar hardamxayol boʻlib, ularning ortidan tushishdi. Imkoni boʻlsa, «ildirish» kerak. Shunaqalarga oʻxshashadi. Bir qarorga kelib ulgurishmay, qizlar bir «Jiguli»ga oʻtirgancha joʻnab qolishdi. Shofyorning yonida ham bittagina yigit bor edi. Tamom! Ikkovini ikkovi ilib ketdi. — Qayoqqa ketishini kuzatib tur, - buyurdi Toshtemir Alibekka, «Yava»siga yugurarkan. – Quvamiz, qoʻldan chiqarmaslik kerak. Mototsiklni katta tezlikda haydab, «Jiguli»ni quvib oʻtishdi. Qizlar ularni tanishdi. Kulcha yuzlisi yana iljaydi. Alibekning yuragi hapriqdi. Mana omad! Qishloqdan chet joy... Zulfiya esa... bilib oʻtiribdimi? Zoʻr qizcha ekan! Doʻmboqqina! Toshtemir ataylab, «Jiguli»ni oʻtkizib yubordi. Doʻmboqqinasi orqaga ham oʻgirilib qaradi. «Ha-a, akaginang aylansin!», deb Toshtemir qichqirib yubordi. Alibek uni turtdi: «Bunisi meniki, sen bunga koʻz olaytirma». Toshtemir yana «Jiguli»ni quvib oʻtdi. E, juda zoʻr boʻldi-da. Xuddi kinolardagiday. Quvib oʻtishadi, orqada qolishadi, yonma-yon borishadi. Qizlar esa hayratlanib ularni kuzatishyapti. Bir qishloqqa kirayotib, ancha oldinga oʻtib ketib qolishgan ekan, orqada «Jiguli» toʻxtab, qizlar tushayotganini payqab qolishdi. Mototsiklni sekinlatib, burib qaytib kelishsa, qizlar oʻsha yerdagi doʻkonni ochishyapti. Demak, doʻkonchi qizlar! Toshtemir to «Yava»sini joylagancha, Alibek tezlik bilan qizlarning ortidan doʻkonga kirdi-da, katta qiz bilan qoʻl berib koʻrishdi, keyin kulcha yuzlining qoʻlini ushlab olgancha: — Sizga bitta gap aytmoqchiman. Imkoni boʻlsa, meni bir daqiqa tinglasangiz. Shu bir ogʻiz gapimni aytishim uchun ataylab orqalaringizdan keldik, - dedi. Nima demoqchi, qanaqa gapi bor, buni hali Alibekning oʻzi ham bilmasdi.. Qizlar hayron, kulcha yuzli hatto qoʻlini tortib olishni ham unutgandi. — Voy, siz nima deyapsiz, mening yigitim bor! Alibek kulib yuboray-yuboray deb oʻzini zoʻrgʻa tutib qoldi... — Qizlar, shu bolaga bitta telpak topib beringlar, - dedi otilib kirgan Toshtemir. – Bechoraning qulogʻini sovuq urib ketmasin. Keyin qizlar qaramay qoʻyishi mumkin. Alibek quvonib ketdi. – Bahona topildi! — Iye! Hali topmadilaringizmi? Bozorni ostin-ustun qilib yuruvdilaringiz-ku telpak deb, - soʻradi katta qiz. — Sizlar bizga telpak kerakligini qaydan bildilaring? — Bizdan ham soʻragandilaringiz-da. Siz qiziqchilik qilib yuruvdingiz-ku, - deya katta qiz Toshtemirga oʻgirildi. — Siz nima degandingiz? — Yoʻq, devdim. — Sotib qoʻydik, doʻkonga borsangiz topib berishimiz mumkin, demaganmidingiz? – oʻsmoqchiladi Toshtemir. — Yoʻ-oʻq, unday demadik, -dedi katta qiz. — Siz aytmaganmidingiz, - deya Alibek kulcha yuzliga murojaat qildi. Qizcha koʻzlarini katta-katta ochgancha hayron boʻlib yelka qisdi. — Bari bir sizlarda boʻlishi kerak, iltimos, bitta telpak topib beringizlar menga, - deya Alibek iltimos qilgan boʻldi. Doʻkonda borlari Alibekka yoqmadi. Doʻkonning ichki xonasida ham bor edi, deb qizlar izlashga tushishganda Alibek pul chiqarish uchun koʻkrak choʻntagiga qoʻl soldi. Qarasa, koʻkragi baland. Quvonib ketdi. Boya Toshtemir xarxasha qilganda u har ehtimolga qarshi ikki shisha aroq olgan, birini koʻkrak choʻntagiga yashirgandi. Aroqning kayfi hali tarqamagan, yurak botir, shartta aroqni chiqarib, doʻkon taxtasi ustiga qoʻydi. — Boya sizlar uchun olgandim. Endi men oladigan telpakni birga yuvamiz. — Kim aytdi sizga, bizlarni ichadi deb. – soʻradi katta qiz, «Toshtemirniki». Jilmayib. Aftidan uning bu gʻaroyib bolalar bilan valaqlashgisi bor edi. — Koʻrdik ichmasligingizni, -dedi – dedi Toshtemir. – Oshxonada oʻtirganlaringizda-chi! Oldilaringda bitta «Portveyn» turgandi. — Iye! Unda vino emas, sirka bor edi, -deya qiz kulib yubordi. — Rostdanmi? — Boʻlmasam-chi! Kabob yeydiganlar uchun qoʻyib qoʻyilgan. «Axmoqqina qizlar ekan. Voy qishloqilar-ey!» — Yoʻq ekan, qolmapti, -deya ichki xonadan Alibekning «kulcha yuzligi» chiqib keldi. — Ataylab keldik, shunaqa emas-da endi axir! – deya Toshtemir oʻpkalangan boʻldi. «Oʻzinikiga» elandi: - Iltimos! Bitta telpak! — Ertaga xoʻjayinim rayPOga boradi. Aytib yuboraman. Ikki-uch kundan keyin bir xabar olingizlar. — Xoʻjayiningiz ham doʻkonchimi? – Toshtemirning yuragi orqasiga tortib ketdi. — Ha, u kishi mudir. Hozir bizni qoldirib ketdi-ku. Hali zamon qaytib kelib qolsa kerak. — «Jiguli»dagimi? — Ha, oʻsha! - «Toshtemirniki» jilmaydi. – Yonidagi yigitga mana bu singlimni unashtirganmiz, - deya «Alibeknikini» koʻrsatdi. – Ular sotilmay qolgan mollarni mashinaga yuklayotganda biz oshxonaga kirgandik. — Ha boʻpti, unda singlingizning baxti uchun ichamiz. Ikkita piyola keltiring, - deya Alibek aroqning ogʻzini ochdi. Shu payt koʻchada gʻiyqillab boyagi «Jiguli» toʻxtadi. Ichidan toʻrt yigit tushdi. Keyin... keyin... boʻlar ish boʻldi, boʻyogʻi sindi. Keyingi gaplarni eslashga aslo hojat yoʻq. Barlosdagi gap-soʻzlarga qaraganda Toshtemir bilan Alibek ichib olib, rulda yurganu, qaerdadir avariya qilgan. Yuz-koʻzlari, badanlaridagi jarohatlar shundan. Barlosda bu haqda boshqacha gap chiqqani yoʻq. Demak, shunday boʻlgani rost. Tagʻin,.. kim biladi deysiz.

Muallif: Abulqosim Mamar...