Janublik kishi (hikoya) [Roald Dal]

Janublik kishi (hikoya) [Roald Dal]
Janublik kishi (hikoya) [Roald Dal]
Soat oltiga yaqinlashib qolgandi va men basseyn yonida birpas oʻtirib pivo ichgancha quyoshda toblanishga qaror qildim. Men barga kirib pivo sotib oldim va bogʻ orqali basseynga joʻnadim. Bogʻ ajoyib edi-bir tekis qilib qirqilgan oʻtli sayhonlik, gullar, atrof esa palmalar bilan qurshalgandi. Shamol palmalar uchini silkitar, barglar shunga mos ravishda shitirlab ovoz chiqarardi. Basseyn atrofidagi baland soyabonlar ostida koʻplab erkak va ayollar oʻtirishardi. Basseyn ichida esa uch-toʻrt nafar yigit-qiz boʻlib, ular shovqin solgancha bir-birlariga katta rezina toʻpni otib oʻynashardi.
Men toʻxtab, ularga razm soldim. Qizlar mehmonxonada turuvchi inglizlar edi. Yigitlarni esa tanimadim, ammo ularning amerikacha lahjasini eshitgach, yigitlar bugun ertalab kelgan Amerika harbiy kemasining kursantlari ekanligini taxmin qildim.
Men soyabonlardan birining ostiga oʻtirdim va pivomni ochdim. Koʻm-koʻk suvni sachratib oʻynayotganlarni kuzatish menga zavq bagʻishlayotgandi.
Shu payt basseyn cheti boʻylab dadil qadam tashlab kelayotgan boshdan-oyoq oppoq kiyingan pastakkina qariyaga koʻzim tushdi. U tez-tez, xuddi sakrayotgandek yurib kelardi. U boshiga qaymoqrang shlyapa kiyib olgan, basseyn atrofida oʻtirganlarga bir-bir qarab qoʻyardi.
U mening oldimda toʻxtadi va mayda tishlarini koʻrsatib iljaydi. Men ham unga javoban jilmaydim.
— Kechirasiz, yoningizga oʻtirsam boʻladimi?
— Albatta, - dedim men. - Marhamat.
U kursiga yastanib oʻtirdi, soʻng oyoqlarini chalishtirdi. Uning oppoq poyabzali havo kirishi uchun teshikchalar bilan qoplangandi.
— Ajoyib oqshom,-dedi u.-Yamaykada har bir oqshom ajoyib.
Uning talaffuzidan qariyaning italyan yoki ispan ekanligini, ammo har qalay Janubiy Amerikadan ekanligini payqadim. Yaqindan qaraganda bu kishi keksaga, taxminan oltmish sakkiz-sakson yoshlar orasidaga oʻxshardi.
— Ha,-dedim men.-Haqiqatan ham ajoyib.
— Marhamat qilib aytsangiz, bular kim?-U basseyndagilarga ishora qildi.-Ular bizning mehmonxonamizda turishmaydi.
— Menimcha, bular amerikalik dengizchilar,-javob qaytardim men.-Dengizchi boʻlishni istaydigan amerikaliklar.
— Shunaqa boʻlsa kerak. Yana kim ham bunaqa shovqin qilardi? Siz amerikalik emasmisiz?
— Yoʻq. Amerikalikmasman.
Kutilmaganda oldimizda dengizchi yigitlardan biri paydo boʻldi. U hozirgina basseyndan chiqqan, ustidan suv tomardi. Uning yonida ingliz qiz turardi.
— Bu yer boʻshmi?-soʻradi u.
— Ha,-javob qaytardim men.
— Oʻtirsak boʻladimi?
— Bemalol.
— Rahmat,-dedi u.
U oʻtirdi va qoʻlida turgan sochiqni yozib, ichidan sigaret bilan yoqqich oldi. U menga sigaret taklif qildi va men bir dona oldim. Qariya esa rad etdi.
— Yoʻq, rahmat, men sigara chekaman.
U choʻntagidan timsoh terisidan ishlangan quticha chiqardi va sigara oldi, soʻng choʻntagidan yigʻma pichoqcha chiqarib sigarasining bir uchini kesdi.
— Marhamat,-yigit unga yoqqich tutdi.
— Shamolda yonmaydi.
— Juda yonadi-da. Bu zoʻr ishlaydi.
Qariya sigarasini ogʻzidan oldi va boshini bir tomonga qiyshaytirib yigitga qaradi.
— Zoʻrmi?-dedi u astagina.
— Albatta, hech qachon pand bermagan. Har qalay menga.
Qariya boshini xiyol qiyshaytirgancha yigitga tikilib turardi.
— Xoʻsh, xoʻsh. Demak, bu yoqqich sizga hech qachon pand bermaydi. Shundaymi?
— Ha,-javob qaytardi yigit.-Shunaqa,-yigit oʻn toʻqqiz-yigirma yoshlarda edi. Uning yuzi sepkilga toʻla, burni qush tumshugʻiga oʻxshardi. U yoqqichni qoʻlida tutgancha uni yondirishga shay turardi.-U menga hech qachon pand bermaydi,-yana bir marta qaytardi u faxr bilan.
— Bir daqiqaga, iltimos,-qariya qoʻlini uzatib kafti bilan ishora qilib uni toʻxtatdi.-Bir daqiqaga. Balki garov oʻynarmiz?-U yigitga qarab iljaydi.-Rostdan ham yoqqich sizga pand bermasligi haqida.
— Boʻpti,-dedi yigit.-Oʻynaymiz.
— Garov oʻynashni yoqtirasizmi?
— Albatta.
Qariya jim qoldi va sigarasiga tikildi. U yigitning ustidan kulmoqchiga oʻxshardi va ayni paytda nazarimda qandaydir yomon bir fikrni moʻljallayotgandi.
U yigitga qarab dedi:
— Men ham garov oʻynashni yoqtiraman. Albatta garov bogʻlashamiz.
— Toʻxtang,-dedi yigit.-Yigirma besh tsent yoki bor ana, bir dollardan bahslashishim mumkin.
Qariya qoʻl siltadi.
— Menga qarang. Keling, vaqtichogʻlik qilaylik. Garov bogʻlashaylik. Soʻng mening xonamga boramiz. U yerda shamol yoʻq. Garov bogʻlashamanki, siz qatorasiga oʻn marta yoqqichni yondirasiz, lekin hech boʻlmasa bir marta u yonmaydi.
— Garov bogʻlashaman.
— Yaxshi. Garov bogʻlashamizmi?
— Ha, bir dollar tikaman.
— Yoʻq. Men kattaroq narsa tikaman. Men boyman. Menga qarang. Mehmonxona orqasida mening mashinam turibdi. Amerikada chiqarilgan. «Kadillak»...
— E, yoʻq,-yigitcha e’tiroz bildirdi.-Unga loyiq tikadigan narsam yoʻq. Bu bema’nilik.
— Bema’nilik emas. Siz qatorasiga oʻn marta yondirasiz va «Kadillak» sizniki boʻladi. «Kadillak» minishni xohlaysizmi?
— Ha,-yigitcha jilmaydi.
— Yaxshi. Men «Kadillak»ni tikaman.
— Men-chi?
— Doʻstim, men odamlardan imkonsiz narsani soʻramayman. Tushundingizmi?
— Xoʻp, men nimani tikaman?
— Men oddiy narsani soʻrayman. Maylimi?
— Mayli, soʻrang.
— Kichkinagina narsa, undan ajralsangiz ham achinmaydigan narsa.
— Masalan?
— Masalan, chap qoʻlingizning jimjiloq barmogʻini.
— Nima?-Yigitning yuzidagi tabassum gʻoyib boʻldi.
— Nima boʻpti? Yutsangiz-mashina sizniki. Yutqazsangiz-barmogʻingizni olaman.
— Tushunmadim. Nima deganingiz bu?
— Barmogʻingizni kesib olaman.
— Yoʻq! Undan koʻra bir dollar tikaman.
Qariya yelkasini qisdi.
— Xoʻsh, xoʻsh, xoʻsh,-dedi u.-Tushunmadim. Buni zoʻr ishlaydi deysiz-u, bahslasha olmaysiz. Shunaqami?
Yigitcha basseynda choʻmilayotganlarga nigohini burdi. Soʻng qoʻlida turgan sigaretni labiga qistirib, yoqqich gʻildiragini bosdi. Kichkinagina alangani shamol oʻchirib qoʻymasligi uchun yigitcha kaftini toʻsdi.
Oraga jimlik choʻkdi. Qariya yigitni antiqa taklifi bilan oʻylantirib qoʻygandi. Yigit xotirjam koʻrinsa-da, ammo ichini nimadir kemirayotganligi aniq edi. Bir ozdan soʻng yigit betoqatlanib, joyida jim oʻtirolmay qoldi.
— Keling, taklifingizga yana bir marta qaytamiz,-dedi u nihoyat.-Siz xonangizga kirishimizni va agar men yoqqichni qatorasiga oʻn marta yondira olsam, «Kadillak»ni yutib olishimni aytdingiz. Agar bir marta yonmay qolsa ham jimjilogʻimdan ayrilaman. Shundaymi?
— Shunaqa. Siz qoʻrqayotganga oʻxshayapsiz.
— Yutqazsam nima boʻladi? Qoʻlimni uzatib tursam, barmogʻimni kesib olasizmi?
— Yoʻq! Unaqasi ketmaydi. Balki siz qoʻlingizni tortib olarsiz. Birinchi navbatda men sizning qoʻlingizni stolga bogʻlab, agar yoqqich yonmay qolsa, barmogʻingizni kesib olish uchun pichoq bilan shay turaman.
— Mashinangiz nechanchi yilniki?-soʻradi yigit.
— Oʻtgan yili zavoddan chiqqan. Yangi.
Yigit birpas jim turdi, qizga qaradi, soʻng menga nigoh tashladi.
— Yaxshi,-dedi u birdan.-Roziman.
— Zoʻr!-Qariya kaftlarini bir-biriga ishqaladi.-A’lo! Hoziroq ishga kirishamiz. Siz esa ser,-u menga oʻgirildi,-hakamlik qila olasizmi?
— Menimcha,-dedim men,-bu bema’ni garov. Bu menga yoqmayapti.
— Menga ham,-dedi qiz.
— Agar yigit yutqazsa, rostdan ham uning barmogʻini kesib olasizmi?-soʻradim men.
— Albatta. Agar yutsa, «Kadillak»ni beraman. Boshlaymiz. Yuringlar xonamga,-u oʻrnidan turdi.
Yigit menga qaradi:
— Hakamlik qila olasizmi?
— Boʻpti,-dedim men.-Lekin bahsinglar menga yoqmayapti.
— Sen ham yur,-dedi yigit qizga qarab.
Qariya bizni xonasi tomon boshladi. U yanada sergʻayrat boʻlib qolgandi.
— Balki avval mashinamni koʻrarsizlar?-dedi u.-Mana bu tomonda turibdi.
Biz uning ortidan ergashdik va xiyobon chetida turgan yashil rangli «Kadillak»ni koʻrdik.
— Xoʻsh, qalay?
— Zoʻr,-dedi yigit.
— Yaxshi. Uni yuta olarmikinsiz, hozir koʻramiz.
Biz mehmonxonaning ikkinchi qavatiga koʻtarildik. U xonasi eshigini ochdi va biz ichkariga kirdik.
— Dastlab,-dedi u,-ozginadan martini ichamiz.
Burchakdagi stolcha ustida shisha va stakanlar turardi. U ichimlik quyishdan oldin qoʻngʻiroq tugmachasini bosdi. Shu payt eshik taqillab, xonaga mehmonxona xodimasi kirib keldi.
Qariya choʻntagidan hamyonini olib uning ichidan pul chiqardi.
— Marhamat, mana buni oling.-U pulni xodimaga uzatdi.-Biz bir oʻyin oʻynamoqchi edik. Menga bir necha dona mix, bolgʻa va pichoq olib keling. Keltira olasizmi?
— Albatta, ser.-Xizmatchi chiqib ketdi.
Qariya hammamizga martini uzatdi. Biz hammamiz ichimlikdan hoʻplay boshladik. Aftidan, qariya garov va yigitning barmogʻi borasida jiddiy gapirgandi. Jin ursin, yigit rostdan ham yutqazib qoʻysa-chi? U holda biz uni yuta olmagan «Kadillak»ida kasalxonaga olib boramizmi? Bu menga bema’nilikday tuyulardi.
— Bu ahmoqlikka oʻxshamayaptimi?-dedim men.
— Yoʻq, hammasi yaxshi,-javob qaytardi yigit.
— Menga esa ahmoqlikka oʻxshayapti,-dedi qiz.-Yutqazib qoʻysang nima boʻladi?
— Menga baribir. Oʻylab qarasam, chap jimjilogʻimdan hech foydalanmagan ekanman. Mana,-u barmogʻini koʻrsatdi.-Mana, shuncha paytdan beri foydasi tegmagan. Nega garov oʻynamas ekanman?
Qariya iljayib qoʻydi.
— Birinchi navbatda,-dedi u,-hakamga kalitni beraman.-U choʻntagidan kalit chiqarib menga uzatdi.-Hujjatlar mashinada.
Shu payt xonaga mehmonxona xodimasi kirdi. Uning bir qoʻlida pichoq, ikkinchi qoʻlida bolgʻa va mixlar bor edi.
— Rahmat, rahmat! Ketishingiz mumkin.-Qariya xodima chiqib ketgach, asboblarni karavot ustiga qoʻydi.-Tayyorlanamizmi? Mana bu stolni surishib yuboring.
Bu oddiy yozuv stoli edi. Qariya va yigit uni xona oʻrtasiga qoʻyishdi.
— Endi bizga stul kerak,-dedi qariya va stol oldiga stul keltirdi. U xuddi bolalarga tomosha koʻrsatishga shaylanayotgandek ildam harakat qilardi.
— Endi mix. Mix qoqamiz.-U stol ustiga mix qoqa boshladi.
Biz qoʻlimizdagi martinili stakanlarni ushlagancha qariyaning ishini kuzatardik. U ikkita mixni ma’lum bir oraliqda yonma-yon qilib qoqdi. Lekin ularni oxirigacha qoqmadi. Soʻngra ularning mustahkamligini tekshirib koʻrdi.
«La’nati, oldin ham shunaqa ish qilgan, shekilli», dedim ichimda.
Oʻylanib ham oʻtirmayapti. Stol, mix, bolgʻa, pichoq. U nimani xohlayotganini va buni qanday bajarishni juda yaxshi biladi.
— Endi esa,-dedi u,-bizga birorta chilvir kerak.-U «birorta chilvir»ni ham topdi.-Yaxshi, biz tayyormiz. Marhamat, mana bu yerga oʻtiring,-dedi u yigitga.
Yigit stakanini qoʻyib, stulga oʻtirdi.
— Endi chap qoʻlingizni mana bu mixlar orasiga qoʻying. Qoʻlingizni mana shu mixlarga bogʻlayman.
U chilvirni avval yigitning bilagiga, soʻng kaftiga bir necha marta oʻradi va chilvirni mixlarga mahkam bogʻladi. U bu ishni a’lo darajada bajardi. Yigit qoʻlini tortib ololmasligiga hech kimda shubha yoʻq edi.
— Endi, marhamat qilib barmoqlaringizni musht qiling, jimjilogʻingiz qolsin. Oʻng qoʻlingizda yondirasiz. Bir daqiqa.
U karavotga yugurdi va pichoqni oldi. Soʻng stol oldiga kelib turdi.
— Hamma tayyormi?-soʻradi u.-Janob hakam, siz e’lon qilasiz boshlashni.
Yigit xotirjam, oʻng qoʻlida yoqqichni ushlagancha pichoqqa qarab oʻtirardi. Qariya menga qaradi.
— Tayyormisiz?-soʻradim yigitdan.
— Tayyorman.
— Siz-chi?
— Men ham,-dedi qariya va pichogʻini yigitning barmogʻi tepasiga olib keldi.
Yigitcha unga qaradi, lekin bir tuki ham «qilt» etmadi.
— Yaxshi,-dedim men.-Boshlang.
— Necha marta yonganini siz sanab turasiz,-dedi yigit menga.
— Yaxshi.
Yigit bosh barmogʻi bilan yoqqichning qopqogʻini ochdi va oʻsha barmogʻi bilan gʻildirakchani bosdi.
Uchqun sachradi va olov yondi.
— Bir!-dedim men baland ovozda.
Yigit yoqqich qopqogʻini yopdi va bir necha soniya turgach, yana qopqoqni koʻtardi.
U gʻildirakchani kuch bilan aylantirdi va yana olov yondi.
— Ikki!
Voqeani hamma jimgina kuzatardi. Yigit yoqqichdan koʻz uzmasdi. Qariya ham qoʻlida pichoq bilan yoqqichga qarab turardi.
— Uch!.. Toʻrt!.. Besh!.. Olti!.. Yetti!..
Bu aftidan, haqiqatan ham zoʻr ishlaydigan yoqqichlardan edi. Men bosh barmoqning qopqoqni tushirayotganini kuzatib turardim. Soʻng jimlik. Keyin esa barmoq yana qopqoqni koʻtardi. Barcha ishni faqat bosh barmoq bajarardi. Men «sakkiz» deyish uchun nafas oldim. Bosh barmoq gʻildirakchani aylantirdi. Uchqun sachrab, olov yondi.
— Sakkiz!-hayqirdim men va shu lahzada eshik ochildi.
Hammamiz oʻgirildik va ostonada pastak boʻyli, sochlari qora keksa ayol koʻrindi. U joyida birpas turib qoldi, soʻng qichqirgancha oldinga tashlandi:
— Karlos! Karlos!
Ayol qariyaning qoʻlidagi pichoqni tortib oldi. Qariyani esa turtib-turtib karavot oldiga olib keldi. Ayol boshqa tilda, chamasi, ispanchalab unga baqira ketdi. Qariya karavotda boshini likillatgancha jim oʻtirardi.
— Kechirasizlar,-dedi ayol.-Shunday boʻlganidan afsusdaman.-U inglizchada juda silliq gapirardi.-Bu dahshat. Lekin hammasiga oʻzim aybdorman. Oʻn daqiqa yolgʻiz qoldirsam, darrov shunaqa qiladi.-Aftidan, ayol bundan juda xijolatda edi.
Yigit bu paytda qoʻlini stoldan boʻshatgandi. Qiz bilan men jim turardik.
— U judayam xavfli kishi,-dedi ayol.-Biz yashagan joyda u qirq yetti kishining barmogʻini kesgan, oʻn bitta mashinani yutqazgan. Uni oʻldirishlari mumkinligidan qoʻrqib bu yerga olib kelganman.
— Biz ozgina bahslashdik, xolos,-mingʻirladi qariya karavotda oʻtirgancha.
— U garovga mashinani tikdimi?-soʻradi ayol.
— Ha. «Kadillak».
— Uning mashinasi yoʻq. U meniki. Bu esa juda yomon,-dedi ayol.-U garov oʻynaydi va hech narsani tika olmaydi. Men bundan judayam xijolatdaman.
— Biz ozgina bahslashdik, xolos,-yana mingʻirladi qariya.
— Uning garov bogʻlashadigan hech narsasi yoʻq,-dedi ayol.-Mutlaqo hech narsasi yoʻq. Toʻgʻrisini aytsam, uning bor-yoʻgʻini bir paytlar men yutib olganman. Bunga vaqt ketgan, anchagina vaqt. Men qattiq mehnat qilganman va oxir-oqibat uning hamma narsasini yutib olganman.-U yigitga qarab mahzun jilmaydi.
Soʻngra stol oldiga keldi va kalitni olish uchun qoʻlini uzatdi.

Uning qoʻli hali-hanuz koʻz oldimda turadi va hech qachon yodimdan chiqmasa kerak: bu qoʻlda bor-yoʻgʻi ikkitagina barmoq boʻlib, ulardan biri bosh barmoq edi...
Tavsiya qilamiz
. Tush.UZ - Tushlar tabiri
. Yuklamlar ombori
. O'zbekcha Android dasturlar
. Orginal Mp3 lar
. Aralash rasmlar + 9 000
. Kitoblar
Яндекс.Метрика