Badoyi ul-Vasat (I- qism) [Alisher Navoiy]
![Badoyi ul-Vasat (I- qism) [Alisher Navoiy]](http://uzsmart.ru/kutubxona/asarlar/badoyi'-ul-vasat-i-qism-alisher-navoiy/badoyi'-ul-vasat-i-qism-alisher-navoiy.jpg "Badoyi ul-Vasat (I- qism) [Alisher Navoiy]")
| Badoyi ul-Vasat (I- qism) [Alisher Navoiy] |
| Xazoyin ul-Maoniy: Uchinchi Devon Alif Harfining Ofatlarining Ibtidosi «Badoye’»din 1 Ey navbahori orazing subhigʻa jonparvar havo, Andin gulu bulbul topib yuz barg birla ming navo. Toʻbiyu shohi sidradur koʻyung giyohi, negakim Ushshoq ashku ohidin har dam topar suyu havo. Zahri firoqingdin qayu oshiqki boʻldi talxkom, Noʻshi visoling yetmasa, Iso anga topmas davo. Chun qoziyul hojot sen da’voi mahring qilgʻali, Dardu firoq anduhidin kelturmisham ikki guvo. Qilmay qabul ijodning imkoni yoʻq, soʻngra yana Maqbulini rad aylamak lutfungdin oʻlgʻaymu ravo. Zohid, koʻngulning xilvatin matlub gʻayridin orit, Sen sayr qilsang qil, kerak koʻnglungga boʻlsa inzivo. Desang Navoiy jon aro mahbub boʻlgʻay jilvagar, Avval koʻngul koʻzgusidin mahv ayla naqshi mosivo. 2 Ne sun’ungdin ajab yuz ming jahon boʻlmoq yana paydo, Ne mulkungga xalal yuz ming jahondek boʻlsa nopaydo. Ne poyoni jalolu kibriyodurkim tafovut yoʻq, Agar yuz ming jahondek boʻlsa nopaydo va yo paydo. Azal ham sen, abad ham sen, ne avval birla oxirkim, Anga yoʻq ibtido paydo, munga yoʻq intiho paydo. Irodang birla taqdiringdin oʻlgʻay ikki kavn ichra, Agar boʻlsa fano zohir vagar boʻlsa baqo paydo. Falak ham ojiz, axtar ham zabun, sayru sukun ichra Ki, sendindur, ne boʻlsa anjumu aflok aro paydo. Bahona ummohot oʻldiyu obo yoʻqsa sun’ungdin, Ato birla anogʻa ne atovu ne ano paydo. Nechakim bahr ila kon boʻlsa, sendin tarbiyat yetmay, Emastur mumkin oʻlmoq durru la’li bebaho paydo. Chu bahri rahmating mavj ursa, paydo boʻlmagʻay xascha, Necha jurm ahlidinkim boʻlsa yuz koʻhi xato paydo. Navoiyning tilin shukrunggʻa goʻyo aylakim, boʻlgʻay Anga hamding gulistonida har dam yuz navo paydo. 3 Ey, qilib lutfu ato birla ulus komi ravo, Ey, vujudu adam ikkisi vujudinggʻa guvo. Sen solib nav’i bashar xayli mizoji aro za’f, Sendin aflok tiboida qavi barcha quvo. Ofarinish sipahida bir emas yuz mingdin Mehrkim, chekti falak burjida zarbaft livo. Yetmasa gardi rahing koʻhli boʻlub Ruhulloh Ojiz aylar chogʻi xuffosh amosigʻa davo. Lutfung ollida kirib ravzagʻa ahli isyon, Qahring oʻlgʻanda tushub vaylgʻa ahli taqvo. Sharqdin gʻarbni bir dam borib ahli talabing Kim, boʻlub himmat ayogʻi bila ul qavm ravo. Gulshani vaslinga har qushki havo koʻrguzdi, Yetmadi lek agar yetti qilib erdi havo. Zotinga gʻayrni kimsa nachuk etgay tashbih, Mosivalloh chu savo keldiyu ul zot sivo. Yo rab, ul barg nasib etki, Navoiy topqay Bogʻi tavhid gulu bulbuldek bargu navo. 4 Ey, jamoling jilvasi mir’ot insu jon aro, Lek oʻlub ul jilva komil mazhari inson aro. Topmagʻan boʻlsa labingning sharbatidin choshni, Bas bu ne jonbaxshliqdur chashmai hayvon aro. Nega olam oʻrtadi, husnung oʻtidin lam’aye, Tushmagan boʻlsa jamoli Yusufi Kan’on aro. Tushmagan boʻlsa quyoshingdin qoʻligʻa partave, Bas ne bayzo erdi jaybi Musai Umron aro. Esmayin lutfung riyozidin chaman sari nasim, Gulga bulbul qayda vola boʻldi bu boʻston aro. Fayz agar olmas vujudung gulsitoni atridin, Shammai naqshi vujud imkon emas imkon aro. Tortibon solgʻil Navoiyni karam daryosigʻa Kim, boʻlubtur gʻarqa bahri bodai isyon aro. 5 Yo rab, oʻlgʻon chogʻda jonim jismi vayrondin judo Ul boʻlub mundin judo, sen boʻlmagʻil andin judo, Chun judo boʻlsam meni gʻamnok yoʻqu bordin Ne gʻamim, sen boʻlmasang men zori hayrondin judo. Naqdi jon chiqqanda imon gavharin koʻnglumga sol, Aylagil jondin judo, lek etma imondin judo. Xonumondin oyirib, qilgʻanda zindon ichra hibs Qilma lutfung men aloxonu alomondin judo. Hashr gʻavgʻosi aro osiyligʻimgʻa rahm qil, Lutf ila ilgim tutub, qil ahli isyondin judo. Garchi oʻldum kofiri ishq ahli islom ichra qot, Ul zamonkim boʻlgʻusi kofir musulmondin judo. Elga maxlas istasang, yetti tamugʻni ayla kul, Aylabon bir shu’la bu ohi duraxshondin judo. Jannat istab aylaganlarni ibodat qilmagʻil Kavsaru toʻbiyu qasru huru rizvondin judo. Barchadin ayru Navoiygʻa qilib vasling nasib, Qilmagʻil, yo rab, ani mundin, muni andin judo, 6 Ey gulshani ruxsoring oʻlub dahrgʻa oro, Ruxsor uza soching gul uza anbari soro. Gung etti Masihoniyu tor etti quyoshni, Ul nutqi dilorom ila ul husni diloro. Gesuvu yuzung sunbuliyu bargi gulidin, Devona menu shifta laylan va nahoro. Ul yerdaki raxshing qilibon jilvai parvoz, Uchmoqqa falak qushlarigʻa anda ne yoro. Zaxm eldin oʻlub zohiru sendin bori marham, El unf ayon aylabu sen barcha madoro. La’linggʻa yetib xora agarchi ushatibdur, Chun anda yetib la’l boʻlub qadrda xoro. Bildi chu hadisingni Sahih emdi Navoiy, Maskan chu tilar boʻlsa ne Batho, ne Buxoro. 7 Ey, sanga muqtadoliq iki kavn aro, Anta xayrul bashar, anta xayrul varo. Kimki favqus surayyo edi manzili, Tobe’ing boʻlmagʻach kirdi taxtas-saro. Zotinga faxr etib yetmish ikki fariq, Orazing sham’idin yorub ikki saro. Nafsinga rahmati haq bila iqtiron, Mu’jiz otinggʻa sihru fusun iftiro. Hashrgʻa tegru me’rojing afsonasi, Xayli xayl maloyik aro mojaro. Ham raf’atinggʻa arshi barinda makon, Ham Buroqinggʻa xuldi barinda charo. Kim kasofat bila qoʻydi yuz na’tingga, Gar quyosh erdikim, boʻldi yuzi qaro. Yo nabiyallox, ahvolima qil nazar, Jurmu isyonu ojizligʻim mo taro. To aning birla boʻlgʻay, Navoiy, sening Na’tu hamding bayonigʻa doston saro. 8 Ulki ishq ahlini oʻlturmak erur odat anga, Jon kerak boʻlsa koʻngul aylamagay ragʻbat anga. Hajr muhlik ekanin mundoq agar bilsam edi, Tutmagʻay erdim agar oʻlsam edi ulfat anga. Ul pariy suvratigʻa telba koʻngul boʻldi asir, Ishq aro, voyki, yuzlandi ajab suvrat anga. Yuzi koʻzni yoritur, lek quyosh xira qilur, Bilur ulkim koʻzi borkim, munga yoʻq nisbat anga. Tosh urarlar meni Majnungʻaki, qozmish Farhod, Ishq aro mencha qachon erdi ekin shiddat anga. Uldi Majnun koʻrubon dilbarinu men koʻrmay, Mencha yoʻq erdi ekin oʻlganida hasrat anga. Diyda poboʻsin ayogʻinggʻa magar eltur ashk, Yoʻq esa muncha yugurmakda nedurur sur’at anga. Meni sargashtada hijron oʻqidin ming paykon, Charxi gardongʻa mushobih koʻrunur hay’at anga. Dahrning gulshanidin boʻyi vafo tutma tama’ Kim, sabo mashshotasi sepmadi bu nakhat anga. Ey xush ul rindki, mugʻ dayrini qildi maskan, Yetsa ham mugʻbachalar ishqida yuz ofat anga. Ey koʻngul, qoʻyma Navoiyniki, hushyor oʻlgʻay, Koʻp yetardek esa davron elidin mehnat anga. 9 Kilk erur jismimki, til boʻlmish demakdin lol anga, Ichda pechu tobligʻ nolamni angla, nol anga. Sun’ kilkidin yozildi goʻyi, ul goʻyi zaqan, Nuqtalar yangligʻ zanaxdoningda ikki xol anga. Kokulung elga jahonni tiyra qilgʻon dud erur, Har sari zulfung iki yonida tushkan dol anga, Koʻynda ovora koʻnglum xasta ermish, ey rafiq, Lutf etib ma’lum qilsangkim, ne boʻlmish hol anga. Ey musavvir, topmasang Layliyu Majnun chehrasin, Dilbarimni bil munga oʻxshash, meni timsol anga. Soqiyo, koʻnglumni davron qildi koʻptin-koʻp malul, Boʻlgʻali forigʻ kerak bir jomi molomol anga. Ey Navoiy, kimki qildi hajr bedodin qabul, Rahbari sarmanzili vasl oʻldi bu iqbol anga. 10 La’li labingki, jonim erur mubtalo anga, Maxlas demonki, istaram oʻlgʻay fido anga. Hajring balosigʻa ne iloj aylagay Masih, Ranjidur ulki zahr yemakdur davo anga. Vasling qushiki ashk ila ohimdin etti ram, Goʻyo yarashmadi bu su birla havo anga. Mar’yam kebi ano edi tuqqonda ul Masih, Tarso emon desamki, kim erdi ato anga. Dashnomim etsa shod nechuk boʻlmayinki, men Andoq haqirmenki, dey olmon duo anga. Soqiy mayiki yor labu orazi kebi Boʻlgʻay nazar harimida rangu safo anga. To ichsam ani ul yuzu lab jilva aylasa, Jon koʻzgusida raf’ boʻlub mosivo anga. Ulkim zamona ahlidin istar vafovu mehr Kim, naqshi mehr koʻrdi munga yo vafo anga. Ayb etmangiz, Navoiy agar boʻlsa benavo, Qoʻydimu davr charxi muxolif navo anga. 11 Hajridin har nechakim boʻldi koʻngul zor manga, Hech rahm etmadi ul shoʻxi jafokor manga. Gʻunchadekdurkim, ocharlar kuch ila barglarin, Boʻlgʻali hajrida qonligʻ koʻngul afgor manga. Otashin la’ldek axgar toʻkadurlar har dam, Labi hajrida iki diydai xunbor manga. Zulfidin shiddati kufrum erur ul hadgʻachakim, Sabha toricha erur rishtai zunnor manga. Yaxshiroq ravza savodidin, agar dast berur Ul quyosh koʻyida bir soyai devor manga. Chunki bu qubbai xazro aro juz hodisa yoʻq, Ey koʻngul, avlo erur kulbai xammor manga. Ey Navoiy, ne mayu mutribu ne huonu ne ishq Xonaqah tarki erur, anglaki, nochor manga. 12 Lablaringdin garchi qon yutmoq damo-damdur manga, Gar dame jomi visoling yiqsa, ne gʻamdur manga?! Pand eshitmay, koʻrub ani, yuz balogʻa uchradim, Koʻzlarim chiqsunki, yuz muncha sazo kamdur manga?! Qofi shavqum sharhini tahrir qildim, vah, ne sud Kim, anga irsol uchun Semurgʻ mahramdur manga?! Yorkim, mundoq nihondur koʻzdinu men telbamen Kim, degaykim, fitna boʻlgʻan nasli odamdur manga, Qora chirmab yosh toʻkub, afgʻon qilurmen xomadek, Etkali nolon koʻngul bu nav’ motamdur manga?! Oʻzga yuzga boqma deb, bir-bir koʻzumgʻa bosti muhr, Iynak-iynak har qora bir naqshi xotamdur manga? Dahr aro tushkan havodis oʻtidin mone’ emas, Koʻz yoshimdin garchi koʻz tushkuncha bir namdur manga?! Soqiyo, jomi jahonbin tutki, andin kashf etay Kim, koʻp ish bu korgah vaz’ida mubhamdur manga?! Dilbari ollida Majnun naqdi jon sarf etmadi, Ey Navoiy, ishq atvori musallamdur manga?! 13 To seningdek qotili xunxoraye bordur manga, Billah, ar oʻlmakdin oʻzga choraye bordur manga?! Noʻshi jon har bodakim ahbob ila noʻsh aylading, Garchi hargiz demading ovoraye bordur manga?! Vasli iqboliyu men, hayhot, basdur bu sharaf Kim, yiroqdin davlati nazzoraye bordur manga?! Deb emish har kimda bor zaxme, otay marham bir oʻq, Shukr erurkim, har sarimoʻ yoraye bordur manga?! Bordi ul xurshidu ashkim oqti, vah, tole’ koʻrung Kim, ne yangligʻ axtari sayyoraye bordur manga?! Sabr soldim koʻngluma vasling tilab, vah, bot kelib Turfa koʻrkim, shisha ichra xoraye bordur manga?! Dema koʻp, ey nafskim, dunyo arusin iqd qil, Uyda ba’zidek sogʻin makkoraye bordur manga?! Dev urub ishqi majoziy ichra majnun aylagan, Yova der, bukim pariy ruxsoraye bordur manga?! Ey Navoiy, kuymakimni qilmagʻaysen man’, agar Jon aro bilsang ne otashporaye bordur manga?! 14 Labing sari tokim nazardur manga, Yosh oʻrnida xuni jigardur manga. Dema mendin ayril, dogʻi umr sur Ki, ul umr oʻlumdin batardur manga. Tugonlar diram shaklidur zod uchun, Adam sari chunkim safardur manga. Qilur ayb oshiqligʻim barcha xalq, Ulus aybi, vahkim, hunardur manga. Tabibo, yana sabrdin dema soʻz Ki, bu sharbatingdin zarardur manga. Dema mayni tark etki, soqiy yuzi Bu koʻzgu aro jilvagardur manga. Navoiy, ul oy hajrida tunu kun Qotiq shomu tiyra sahardur manga. 15 Javru zulmung garchi oʻlmaklik nishonidur manga, Chunki sendindur hayoti jovidonidur manga. Ul parivash ishqidin, nosih, meni man’ etmakim, Telbalik vaqtiyu oshiqliq zamonidur manga. To oʻqubmen ishq harfin darsu takroru sabaq Vomiqu Farhodu Majnun dostonidur manga. Muztaribmen charx yangligʻkim, nujumi tiyradin Tanda har kun yuz tuman dogʻi nihonidur manga. Hech ranje zohir oʻlmay men xud oʻldum, ey tabib, Lek bilkim, qasdi jon etkan falonidur manga. Eyki, dersen ishq aro oʻlmak ziyondur, umr sud, Har ne sudidur sanga, nekim ziyonidur manga. Koʻrmisham vojib baqosin ravshan, andoqkim quyosh Toki imkon soya yangligʻ koʻzda fonidur manga. Bu fano dayrin baqosiz erkanin to angladim, El surudi ishrati motam figʻonidur manga. Ey Navoiy, voizu firdavsi a’lo zikrikim, Bogʻi xuld ul huri paykar ostonidur manga. 16 Qildi yuz pora koʻngul boʻlgʻali afgor sanga, Yuz koʻngul birla meni ishq giriftor sanga. Yoʻq badan birla koʻnguldin manga yuz mehnatu dard Kim, boʻlubtur badan afgoru koʻngul zor sanga. Gʻam tuni subh tilarsen, koʻngul uz, zaxming koʻp, Voqif oʻlkim, damidin yetmasun ozor sanga. Eyki, dersen manga oshiqmusen, ahvolima boq, Vahki, til birla nechuk qilgʻamen izhor sanga. Eyki, davron gʻamidin yoʻq senga bir lahza amon, Bilki, xush ma’man erur kulbai xammor sanga May ich, ei shayxki, matlub yuzi jilvasidin, Qilmadi man’ bajuz pardai pindor sanga. Vasl koʻyida, Navoiy, turubon istama yor, Muddai borida ul koʻyda ne bor sanga. 17 Bahona qatlimadur ishqdin fasona sanga, Qilurgʻa qatl ne hojatdurur bahona sanga. Oʻqi oʻtunlari ichra sen oʻtsen, ey koʻnglum, Boshogʻlari uchidan har taraf zabona sanga. Quruq tanim oʻq uchidin koʻrunmas, ey chobuk, Yaqin ketur, kerak ersa soʻngak nishona sanga. Ihota aylading, ey bahri ashk, yer kurrasin, Ajab emastur, agar yoʻqturur karona sanga, Dam urma mugʻbachalar ishvasidin, ey zohid, Vujud naqshin oqizmay mayi mugʻona sanga. Zamona tarkini kom aylabon xalos oʻlgʻil, Desangki, solmasa nokomligʻ zamona sanga. Navoiyo, gʻami chun jonu koʻnglung oldi, ne sud, Surudi dilkash ila jonfizo tarona sanga. 18 Mehnat oʻqidin qabaqdek qolmisham afgʻon aro Kim, bukun chobuksuvorim yoʻqturur maydon aro. Tiyralikdin koʻr etibtur koʻzlarim har kungi gard Kim, bor erdi toʻtiyo bu diydai giryon aro. Senki maydon ichra yoʻqsen, paykaredur joni yoʻq, Har pari paykarki markab sekretur javlon aro. Garchi har shoʻxe surar maydongʻa oʻq yangligʻ samand, Chun sening raxshing emas, billah, oʻqidur jon aro. Ter oqizgʻan ablaqingdektur seni kelgaymu deb, Har sari tushkan koʻzum yuz ming duri gʻalton aro. Onsiz urmish halqa chobuklar, ne yangligʻ etmayin Kim, koʻrunmas zarra, xurshid oʻlmasa davron aro. Mehrdek gar tavsani gardunga mingilkim, sipehr Past etarda farq yoʻq xurshid ila Kayvon aro, Gar quyosh zangin falakraftorligʻ raxshingga os Kim, tuzar ul zang navhang nagʻmasin afgʻon aro. Ey Navoiy, ket bu maydondin, gar ul hur oʻlmasa, Billah, oʻlsam turmagʻaymen ravzayu rizvon aro. 19 Vahki, rasvomen yana devonavu oqil aro, Bul-ajab holim boʻlub afsona har mahfil aro. Muztar erdim hajrdin, yor etkan ermish tarki mehr, Mushkuledur ishqdin har dam manga mushkul aro. Aqlu sabru hush itib, koʻnglumda qoldi dogʻlar, Korvon koʻchsa, qolur oʻtlar yeri manzil aro. Oʻqlaring mujgon kebi giryon koʻzum atrofida, Rost bordur ul qamishliqkim butar sohil aro. Kirpiking tushkan koʻngul ichra xayoling, ey pariy, Goʻyiyo Yusuf nuzul etmish chahi Bobil aro. Qullugʻung dogʻidin oʻlsam, istamon ozodliq Kim, bu tamgʻadur nishoni Mudbiru Muqbil aro. Maskaning istar Navoiy, nasya jannat ahli zuhd, Muncha-oʻq boʻlur tafovut olimu johil aro. 20 Ey alifdek rost qadding hasrati jonlar aro, Jism ichinda jon kebi sen barcha sultonlar aro. Qushqa oʻxsharkim, tikandur oshiyoni, ey koʻngul, Tiyri boroni gʻamingdin qoldi paykonlar aro. Gʻam topar hajringda ashkim ichra koʻnglum porasin, Ish kuni topqan kebi el gʻoyibin qonlar aro. Chok koʻnglum xoʻblar koʻngli aro topti shikast, Vah, butun qolgʻaymu yoruq shisha sandonlar aro. Dogʻlar ichra aliflar zor jismim mulkida, Gʻam sipohigʻa silichlar boʻldi qolqonlar aro. Elga koʻyungdur makon, men qulni qavmogʻligʻ nedur, Bulbul oʻlsa, zogʻ ham boʻlur gulistonlar aro. Ista yirtuq janda kiyganlarda ma’ni maxzanin Kim, bu yangligʻ ganj oʻlur ul nav’ vayronlar aro. Atlasu zarbaft aro nodon aningdek hashv erur Kim, xatoyi safhada sabt oʻldi afshonlar aro. Bu eshikni chun tilab keldi Navoiy tengridin, Ul sababdin goʻyiyokim qoldi darbonlar aro. 21 Demaki, kirdi oʻsi qatl vaqti qonim aro Kim, ul alif kebi kirdi oʻlarda jonim aro. Ulub edim gʻami hajringda, boʻlmasa erdi Labing taxayyuli jon jismi notavonim aro. Gar aylasam vatan ul koʻy aro, meni qovmang Ki, ishq shu’lasi oʻt soldi xonumonim aro. Koʻzu koʻngul qurumish, ne toʻkay ayogʻinggʻa Ki, qolmamish duru la’li ushbu bahru konim aro. Ajab yoʻq, oqsa erib magʻzi ustixonimkim, Oʻtun soʻngaklar erur shu’lai nihonim aro. Sabuhi istayu yetkach sahar ochildi eshik, Bu fath dayrida oʻtmas edi gumonim aro. Navoiy, istama juz yigʻlamoq, unumdinkim Nashot zamzamasi yoʻqturur figʻonim aro. 22 Seningdek bute yoʻqturur Chin aro, Buti chin sening bandang oyin aro. Magar obi hayvongʻa kirish Masih, Kaloming labi la’li shirin aro. Gulandomlar ichra, ey gul’uzor, Qizil gul kebisen rayohin aro. Qadingdek desam sarvni, qilma ayb, Agar tushmadi rost taxmin aro. Firoq ichrakim va’da qilding visol, Ajab lutf qilding ayon kin aro. Koʻngulda sen oʻlsang, tafovut nedur, Yoʻlum boʻlsa gar kufr, agar din aro. Navoiy duo aylar ul hur uchun, Maloyik, madad aylang omin aro. 23 Bagʻir xunobidin za’f oʻldi gʻolib xasta jonimgʻa, Ogʻir erdi gʻizo, avd etti zahmat notavonimgʻa. Labing hajrida jismim konidin bir pora la’ledur Koʻngul zaxmida, yaxshi boqsalar har qatra qonimgʻa. Adam durjiki ogʻzing huqqasidur, marhame andin Davodur gʻunchadek koʻnglumdagi dogʻi nihonimgʻa. Sarigʻ yuzumdin el yigʻlar, magarkim oʻlmakim yetti Ki, mundoq xosiyat bar’aks boʻldi za’faronimgʻa. Salohim pardasi kuydi ul oʻtlugʻ yuz xayolidin, Figʻonkim, oyni yod etmak zarar qildi katonimgʻa. Ul oy kulbamgʻa keldi, jonduru xunob ila ohim, Bu tortigʻlar murattab aylamishmen mehmonimgʻa. Qaroru aqlu hushum ishqing oʻti birla churkandi, Samum esdi balo dashtida ozgʻan korvonimgʻa. Zamon avroqiyu ishqim edi Farhodu Majnundin, Falak bir-ikki fasl etti izofat dostonimgʻa. Navoiy, Zuhra udin motamim tutqonda kuydurdi Falak sari erishib borgʻan uchqunlar figʻonimgʻa. 24 Oʻtgʻa solgʻil sarvni, ul qaddi mavzun boʻlmasa, Yelga bergil gulni, ul ruxsori gulgun boʻlmasa. Sarsari ohim esar gʻam shomi hijron togʻigʻa, Yaxshidur tong otqucha bu togʻ homun boʻlmasa. Telbalikdin, vahki, har dam dardim afzundur, agar Ul pariy ishqida har dam dardim afzun boʻlmasa. Gar koʻngul qatl istabon sen va’da qilding tongla deb, Ushbu dam oʻltur, bu ehson birla mamnun boʻlmasa. Xirqa jinsin rahn uchun, ey shayx, olmas piri dayr, Boda bermas, toki oʻzluk jinsi marhun boʻlmasa. Foniy oʻl, vasl istar oʻlsang, benavoligʻdin ne gʻam, Boʻlmasun hargiz mato’e dunyoi dun boʻlmasa. Ey Navoiy, tonma, gar der ul pariy majnun seni, Oshiq oʻlgʻaymu pariygʻa, ulki majnun boʻlmasa?! 25 Xotirim vayronligʻin bilgay birov hijronida, Ulki har soat birovni yoʻqlagʻay vayronida. Anglagʻay bekasligimni bir quyosh qilgʻan gumon, Tebranurda soya ham tebransa nogah yonida. Tiyra shomim shiddatin andin soʻrungkim, boʻlmagʻay Nur bir sham’i shabistondin saro boʻstonida. Kulbam ayvonin falak yiqqonni soʻr ul zordin Kim, anisi yoʻq, yiqilgʻur kulbasi ayvonida. Hajr Kan’onida sha’nimda oʻqir sabr oyatin Ulki, hajr oyatlari nozildur aning shonida. Eyki, aytursen falak bedodidin koʻrmay sitam, Davr ayogʻin solmagʻil qoʻldin falak davronida. Rahm etib ahbobqa gardun, Navoiy koʻrdi zulm, Qoʻshmadi goʻyo ani ahli muhabbat sonida. 26 Dahrkim, yor yoʻq mango anda, Bor esa dogʻi yoʻq vafo anda. Toza dogʻedurur koʻzum qondin Kim, boʻlubtur nihon qoro anda. Uyla zindon durur firoqki, yoʻq Men kebi kimsa mubtalo anda. Zaxmi koʻp koʻnglum oʻldi gʻam togʻi, Lolalar har taraf yaro anda. Dardinga jonu koʻnglum oʻldi vatan, Istagan topti munda yo anda. Ka’badin dayr sari chek menikim, Rind oʻlur kirsa porso anda. Furqat ichra Navoiy ul gulsiz Bulbuledurki, yoʻq navo anda. 27 Tushta koʻrdum yorni xandon raqibin oʻtruda, Rashkdin har lahza tish qirchillaturmen uyquda. Ul pariy vasli aro yodimgʻa kirsa furqati, Telbalar yangligʻ toʻkarmen ashk ayni kulguda. Koʻzgu jannat ravzanidurkim, tamosho qilgʻali Hur kelmish goʻyiyo, aksing emastur koʻzguda. Yulduz itkandek quyosh yogʻdusida, itti quyosh Orazing xurshidi chun qildi tulu’ ul yogʻduda. Soqiyo, bir jur’a tut, shoyadki yuzlangay nashot, Necha boʻlgʻay hajrdin ozurda koʻnglum qaygʻuda. Oʻzlukumni ashk eltib, oʻzdin andoq yotmen Kim, oʻzumni tonimon, aksimni ham koʻrsam suda. Chun Navoiy yor sari yuzlanur, qaygʻu qolur, Soya qolgʻandek keyin, xurshid boʻlgʻach oʻtruda. 28 Behi rangidek oʻlmish dardi hajringdin manga siymo, Dimogʻim ichra har bir tuxmi yangligʻ donai savdo. Mazallat tufrogʻi sarigʻ yuzumda bordur andoqkim, Behida gard oʻlturgʻon masallik tuk boʻlur paydo. Oqartib ishq boshimni, nnhon boʻldi sarigʻ chehram, Momugʻ ichra behini chirmagʻan yangligʻ kishi amdo. Yuzumda tigʻi hajring zaxmi har sari erur bevajh, Behini tigʻ ilan chun qat’ qilmoq rasm emas qat’o. Yuzum tufroqdadur har dam qurugʻon jism ranjidin, Behiga sarnigunlik shoxi za’fidin boʻlur goʻyo. Bu gulshan ichra behbud istagan doim behi yangligʻ, Kiyib pashmina, toatqa qadin ham asramoq avlo. Navoiy gar quyosh noranjidin behrak koʻrar, tong yoʻq, Behikim lutf qilmish mahdi ulyo ismat ud-dunyo. 29 Jismi bemorimgʻa bor ul nargisi shahlo balo, Joni xunxorimgʻa ham ul la’li ruhafzo balo. Dahr ichinda ofiyat netsunki, ichkach bir qadah, Yogʻdurur olamgʻa ul shoʻxi qadah paymo balo. Ne balodurkim, qutulmasmen balodin bir nafas Kim, manga yetmas dame ul shoʻxdin illo balo. Voykim, jonimgʻa koʻzu qoshu xattu xolidin, Yo adamdur, yo malolat, yo suubat, yo balo. Qasdima azm etti, vah, oʻlmaktin oʻzga chora ne Kim, erur ham jilva ofat, ham qadi ra’no balo. Sevgali ul shahni men munglugʻ, balo har dam yogʻar, Bor emish boʻlmoq gadoning dilbari mirzo balo. Ul balogʻa oʻrganibmen, oʻylakim jonim chiqar, Koʻrmasam boshimda bir soat meni shaydo balo. Jomi minoyi ilikdin qoʻyma, bu davrondakim, Yogʻdurur davr ahli uzra gunbadi mino balo. Ey Navoiy, farq aro qil mosivalloh daf’ikim, Keldi solik boshigʻa dunyovu mofiho balo. 30 Tigʻi zahr oludidin jismimda sar-tosar yara, Chashmai zahri gʻamidin ichmakimga har yara. Naylay oʻlmay, ey koʻzi qotilki, yuz ming yaradii, Jismi afgorim uza muhlikdurur aksar yara. Itlaring mehmonim oʻlsa, toʻ’ma yaram qonidur, Qotil oʻlgʻach, turfa koʻrkim, boʻldi jonparvar yara. Qon borurdin garchi jismim bogʻigʻa boʻlmish xazon, Turfaroqkim, qondin ochmish yuz guli ahmar yara. Yaragʻa qoʻygʻan momugʻlardin boʻlub boshimgʻa toj, La’lu yoqut aylamish ul tojgʻa zevar yara. Yogʻmagʻan boʻlsa tanimgʻa tiyri boroni firoq, Bir badanda kimga boʻlgʻay bu qadar bovar yara. Yara gar mahbubdin yuz muncha yetsa bok emas, Chun yetar ahbobdin, aylar meni muztar yara. Desang, ey soqiy, badal boʻlsun, qadah tut behisob, Kim toʻkar qonimni behad, kim erur bemar yara. Ey Navoiy, qaysi bir yarang oʻngʻalgʻay, negakim, Turgʻani birla erur bu notavon paykar yara. 31 Gulu gulzor sening bogʻi jamolinggʻa fido, Sarvu shamshod dogʻi toza niholinggʻa fido. Butubon mehrigiyah donasi ham sochilsa, Orazing gulshani ichra xatu xolinggʻa fido. Yoʻq mening, balki Xizr birla Masiho joni, Chashmai noʻsh aro jonbaxsh zulolinggʻa fido. Yangi oy, balki toʻlun oy demayin, balki quyosh, Toʻlin oyu quyoshing uzra hilolinggʻa fido. Ey koʻngul, vasli xayolini qilursen doim Ki, mening jonu jahonim bu xayolinggʻa fido. Tuttung, ey rindi xarobot, manga sogʻarkim, Ruh bodanggʻavu tan eski safolinggʻa fido. Ey Navoiy, labidin nukta soʻrarsen, yuz jon Boʻyla shirin soʻzu jonbaxsh maqolinggʻa fido. 32 Majnun boshini sajdadin olmas edi aslo, Gar Layli itining julidin topsa musallo. Naylay qora nargisni, boshimgʻa urayinmu Kim, boshima ofat keturur ul koʻzi shahlo. Yozgʻanda yuzung mushafini kotibi taqdir, Ishq oyatini qildi mening sha’nima imlo. Ul mugʻbacha goʻyoki chiqibtur yana usruk, Yoʻqsa ne uchun dayrda bor elga alolo. Doʻzaxni agar ishq oʻti birla qiziturlar, Dard ahligʻa uchmoqdin erur bas tamugʻ avlo. Maqsadni yigitlar gʻami ishqi aro ista, Yoxud qarilar himmatidin ayla tavallo. Vasligʻa yetushkung necha sa’b ersa, Navoiy, Gar qilsa karam tengri taborak va taolo. 33 Dardi hajrimgʻa ul ikki la’li xandondur davo Kim, oʻlar Iso damiyu obi hayvondur davo. Ne davo Iso damin fahm ayla, ne hayvon suyin, Hajr jonin olgʻon elga vasli jonondur davo. Ishq aro za’fim davosi sharbat ermas, ey hakim, Sharbati vasl etmayin hosil, ne imkondur davo. Hajr aro dardim davosin yor mushkul, deb emish, Rahm agar qilsa, aning ollida osondur davo. Darddin gʻamgin koʻngulda xona qilmish yuz mavod, Ey, qora koʻz, daf’igʻa bir nishi mujgondur davo. Zulfi zunnorigʻa chirmangʻan uzorin ochti yor, Zulmati kufr ichra elga nuri imondur davo. Gar mening bedilligʻim dardi davosin istasang, Ey Navoiy, bu marazgʻa koʻnglum olgʻandur davo. 34 Gulbarg uza qilmishsen to sabzai tar paydo, Kun koʻzgusida goʻyo zang etti asar paydo. La’ling gʻamidin suda gul yafrogʻi kelgandek, Ashkimda kelur har dam parkandi jigar paydo. Jismimdin oqib qoni, paykoni ayon boʻldi, Shox uzra boʻlur doim gul ketsa, samar paydo. Jon rishtasidek ermas koʻzlarga beling mar’i, Chobuklik uchun qilding bagʻlargʻa kamar paydo. Ul zulf savodida oʻldum yuzini koʻrmay, Vahkim, yoʻq edi muhlik shomimgʻa sahar paydo Davron gʻamidin koʻnglum maqbuz erur, ey soqiy, Basti uchun etkaysen ham boda magar paydo. Kilkida Navoiyning jon shirasi muzmardur, Har nayda qachon boʻlgʻay bu nav’ shakar paydo. 35 Qilur ishq yuz ming balo oshkoro, Vale borin aylar mango oshkoro. Balo, koʻrki, agʻyorgʻa koʻrguzur yor Nihon mehru bizga jafo oshkoro. Dedim: ishqni oshkor etmay, ammo Yoshurdum men, etti qazo oshkoro. Netib men nihon asrayin, ayting oxir, Tilar boʻlsa dardim xudo oshkoro. Jununum bu boʻlsa, gʻamim boʻlgʻusidur Nechakim yoshursam yano oshkoro. Qilur yuz jafo oshkoravu bir ham Vafo qilmas ul bevafo oshkoro. Yedim tiyr boroni hajringda ming zaxm Ki, boʻldi ne oʻqu ne yo oshkoro. Necha boda maxfiy, chu fosh oʻldi ishqim,. Tut emdi qadah, soqiyo, oshkoro Ki, to mast oʻlub ishq ramzida, tortay Navoiy kebi bir navo oshkoro. 36 Ey, sanga qomati diljoʻ ra’no, Tavru tarzing dogʻi asru ra’no. Paykaru qaddinga volihmenkim, Ul biri nozuk erur, bu ra’no. Ul pariy uchqusi ra’noliqdin, Odami muncha boʻlurmu ra’no. Qomating nozuku toʻbi nozuk, Sarv ra’novu tarongʻu ra’no. Ey musulmonlar, oʻlarmenkim, erur Asru ul sarvi sumanboʻ ra’no. Bevafodur bu chaman, koʻp boʻlmang, Ey, sapidor ila nojoʻ ra’no. Bil, Navoiyki, gʻizolingcha emas, Chin gulistonida ohu ra’no. 37 Zihi la’ling mayidin jongʻa yagʻmo, Koʻzungnung kufridin imongʻa yagʻmo. Buzugʻ koʻnglumga torojingni bas qil, Kishi solmaydurur vayrongʻa yagʻmo. Yuzung koʻz mardumining nurin oldi, Pariy solgʻan kebi insongʻa yagʻmo. Boʻlur har shoʻx yagʻmoyi asiri, Chu ul chobuk solur maydongʻa yagʻmo. Ajab hayron qolibmenkim, ne olgʻay, Solib ul koʻz meni hayrongʻa yagʻmo. Yuzung koʻrguz manga andin burunkim, Xazondin yetkay ul boʻstongʻa yagʻmo. Koʻzidin zulf agar toʻlgʻondi, tong yoʻq Ki, solmish turk Hindistongʻa yagʻmo. Junun dashtida ne axz aylagay ishq, Bukim solgʻay meni uryongʻa yagʻmo. Navoiy, anda chekti davr ayogʻi Ki, soldi jomi may davrongʻa yagʻmo. 38 Yor javlongahidin keldi sabo, Paykarim tufrogʻini qildi habo. Yuz samandi ayogʻigʻa qoʻyarim, Misli kah bargdurur kahrabo. Buki koʻksumni gʻaming qildi shikof, Xilqatim koʻnglakini qildi qabo. Boʻldi bagʻrim yarasi ila afan Ki, shamimidin erur biymi vabo. Boshima yogʻsa qilich ishqingda, Boʻlmasun boshim, agar qilsam ibo. Vahki, jonim bila oʻynar ul tifl, Shoʻxlugʻ lozimasi keldi sabo. Panja pashminagʻa urdumki, erur, Ey Navoiy, panahim oliy abo. 39 Ey, yuzung gulbargiga oshuftavu hayron sabo, Telbalardek gulshani koʻyungda sargardon sabo. Qoʻpmogʻi mumkin emastur, balki tebranmakligi, Topmasa jonbaxsh la’ling nuktasidin jon sabo. Sunbuli zulfin agar oshufta qilmaydur, nedur Kim, shabistongʻa esar har dam abirafshon sabo. Pora-pora jism aro ohim netib qolgʻay nihon, Boʻlmogʻ imkon yoʻq xasu xoshok aro pinhon sabo. Yordin keldi sabo kech kelmakin aylarga fosh, Koʻnglum ichra tez qildi shu’lai hijron sabo. Notavonlar ohi ul gul koʻyida har subhidam, Uyladurkim, gulsiton ichra esar har yon sabo. Subh chun esti sabo, ichkil qadahkim, boʻlmogʻung Senu koʻp esturgusi bu bogʻ aro davron sabo. Lolaruxlar ahdining mahkamligi mumkin emas, Sobit oʻlmoq lahzaye bir yerda ne imkon sabo. Tong emas, solsa Navoiy ohi koʻyungda gʻirev, Chun guliston sayrida zohir qilur afgʻon sabo. Be Xarfining Balolarining Bidoyati «Badoye’»din 40 Haq oʻzin qildi muhib, sen oyni mahbub, ey habib, Ul muhibqa sen kebi mahbub erur xoʻb, ey habib. Rogʻib erding ul muhib vasligʻa, chun shomi uruj Topting, ulkim xotiringgʻa erdi margʻub, ey habib. Bir sarimoʻ olam ahli boʻgʻzidin parvoyi yoʻq, Aylagan oʻznn sening hubbunggʻa mansub, ey habib. Boʻlsalar ahli muhabbat har kishining tolibi, Bizga sendursen iki olamda matlub, ey habib. Har kishi ahbobing ichrakim oʻzin aylar hisob, Bermayin jon ul muhibqa qayda mahsub, ey habib. Chun shafoat daftari sendin tutarmen koʻz, ne gʻam, Har qoʻlumgʻa bersalar mahsharda maktub, ey habib. Chun muhabbat ahligʻa toat hunardur, rahm qil Kim, Navoiy keldi ul xayl ichra ma’yub, ey habib. 41 Yor gulgun toʻn yenginmu yuzga aylabtur hijob, Yo yoshurmishtur quyosh ruxsorini gulgun sahob. Yoʻqki, ishq ahligʻa olamni qorongʻu qilgʻali Ul shafaqdin yopti xurshid uzra gulnori niqob. To qizil toʻn ichra boʻldi jilvagar mohim mening, Mehr etar har tun shafaq xunobi ichra iztirob. Qon yoshim aksimu ol etmish falak mir’otini Kim, boʻlubtur la’lgun atlasda soyir oftob. Toʻn kiyib gulrang, olamni guliston aylading, Bizga qism aylab xazoni hajr aro xori azob. Soqiyi gulchehra, gulgun boda beandoza tut Kim, bu gulshan ichradur xori malolat behisob. Ikki olamda, Navoiy, surxroʻlugʻ istasang, Ham nabi, ham oliy hubbigʻa durust et intisob. 42 Vahki, ul mugʻbacha, har damki chekar bodai nob, Qoʻzgʻalur arbadasidin bu koʻhan dayri xarob. Yoqa choku, oʻzi beboku belida zunnor, Bir ilikida pichoq, bir qoʻlida jomi sharob. Koʻzi islom elining jonin olurgʻa qotil, Zulfi taqvo elining boʻgʻzidin osmoqqa tanob. Yuzida kufr oʻtining shu’lasidin yuz ming nur, Sochida din xalalidin tushubon yuz ming tob. Oʻlturub dayr eshiki ollida tufrogʻ uzra, Durdi jomiki tomib, ruh topib ahli turob, Jonlaridin yub ilik barcha xarobot ahli, Oʻzni qutqargʻali har qaysigʻa bir sari shitob. Buyla holatda koʻzi tushti mangavu kulibon Yuz tuman lutfu karam birla bu nav’ etti xitob: «Kim ayo rindi vafo peshavu mehr andisha, Kelib ich bir qadahu chekma xumor ichra azob». Yugurub tushtum ayogʻigʻavu tufrogʻ oʻptum, Berdi may ilgima hayvon suyi ollida sarob. Chektimu hush yuzin koʻrmadim, andin soʻngra Tushmisham koʻyi xarobot ichida masti xarob. Ey Navoiy, angakim bor esa bu roh nasib, Ruhullohu taolo valahu husni maob. 43 Pariydek ulki erur xoʻblar aro mahjub, Hijob sizu men uldur bu telbaga matlub. Hayosi birla hijobida garchi volamen, Qilibturur meni ollida noladin majhub. Muhabbat ahligʻa noz etkuchidin ermish sa’b, Tariqi hilmu adab zohir etkuchi mahbub. Chu ishq gʻolib erur, ehtiyoj emas Layli Qilurgʻa ishvaki, Majnunni aylagay magʻlub. Kishiki, da’voi ishq ichra oʻzdin oldi hisob, Bu muddaoda agar oʻlmagay, emas mahsub. Fano yoʻlida sabukbor istasang oʻzni, Oʻzungdin ayla burun oʻzlukung yukin maslub. Navoiy, asru muaddabdur ul mahi maktab, Adab tariqi bila yozgʻasen anga maktub. 44 Labingdin xasta jonkim boʻldi betob, Emas betob, anga erur shakarxob. Yoshimdin obroʻyum bordi, bildim Ki, ravnaqsiz qilur oltunni siymob. Qoshing hajrida har na’liki kessam, Kelur payvasta, jono, shakli mehrob. Qilich bogʻi beling quchqon hasaddin Koʻzumga ajdaredur shakli qullob. Koʻzum ollidadur la’ling xayoli, Emas kirpiklarim ostida xunob. Firoq ilgi figʻon jon rishtasidin Chiqarur, tordin andoqki mizrob. Falak boshinggʻa qoplab it terisin, Sen ani jahldin deb kishu sanjob. Ajab yoʻq, odamiligʻni unutsang, Oʻzungni buyla it charmida asrob. Navoiy, ranj koʻrma, ogʻzin istab Kim, ul bir javharedur — asru noyob. 45 Shahd aro ogʻushta gulbargedurur ul ikki lab, Har soʻz andinkim chiqar, shirin esa, yoʻqtur ajab. Jonim ichra kirpigi nishi teshuk qilgʻan kebi Bilgurur ogʻzi, tabassum aylagach ul ikki lab. Ishqini jon rishtasi birla muqayyad ayladim, Ey xirad, ketkim, seni qayd etkali yoʻqtur sabab. Xoksorin ul quyosh yuzlik pariy malshun demish, Tengri bizga osmondin nozil etmish bu laqab. Koʻyida maqbul ulus hajrida bilmas kuymakim, Doʻzax ahlidin ne ogah ravzada ahli tarab. Topti Layli noqasi Majnun figʻonidin hudi, Mumkin ermas poʻyadin taskini aning, ey arab. Dayr aro har dam yiqilma vajd etib, ey shayxkim, Piri dayr ollida mustahsan emas har beadab. Koʻp achigʻlanma, agar boʻlsang ulustin talxkom, Ulcha qismingdur qazodin, kimga aylarsen gʻazab. Ey Navoiy, olma yor ollida yuz tufrogʻdin Kim, bu shar’ ichra muhabbat sajdasidur mustahab. 46 Boʻlmayin husn koʻngul topmadi ishq ichra tarab, Anga haqdin talabi ishqdurur husn talab. Dahr boʻstonida bir husn guli ochilmas, Bulbuli ishq agar boʻlsa navosiz, ne ajab. Otashin yuzga yetib, qayda koʻngul oʻrtangay, Boʻlmasa zulf kamandi anga bu ishda sabab. Talxliq birla berurmu kishi shirin jonin, Noz ila talx hadis aylamasa shirin lab. Bir quyosh mash’alidin jonima ur ishq oʻti, Yoʻq esa sham’i hayotimni oʻchirgil, yo rab. Soqiyo, ishq oʻti gar yoʻq, may oʻtin ravshan qil Ki, kul oʻlsun nafasi xoru xas, ranju taab. Koʻrgach-oʻq axtari husn, oʻlsa Navoiy, tong yoʻq Kim, oʻtub umr, tulu’ etti bu farrux kavkab. 47 Jamolin ayla ulus koʻzidin nihon, yo rab, Nihon oʻtumni aning koʻngligʻa ayon, yo rab. Ayogʻi chunki yetar ostoni tufrogʻigʻa, Boshimni aylagil ul xoki oston, yo rab. Agarchi emin emon bir zamon jafosidin, Chekardin ani manga bermagil amon, yo rab. Demonki, lutfini, javrini dogʻi mendin oʻgun Birov xayoligʻa oʻtkarma, nogahon, yo rab. Zamon-zamon chekibon ishq oʻti shu’lasini, Yorut koʻngulni ul oʻt birla har zamon, yo rab. Agarchi aylamasang yaxshi, yaxshi koʻrguzgil Meni anga nechakim bor esam yomon, yo rab. Navoiy ohini yetkur anga, vale qoʻyma Aning jamolida bu duddin nishon, yo rab. 48 Ey, jamoling gulshani xoʻbu visoling bogʻi xoʻb, Elga lutfung xoʻb esa, jonimgʻa zulmung dogʻi xoʻb. Maydin ul ruxsora gul-gul, bas muloyimdurki, bor Sof su uzraki bir-bir tushsa gul yafrogʻi, xoʻb. La’li koʻnglum holini soʻrgʻoch, tirildim hajr aro, Ne balo bor ermish aning la’lining soʻrmogʻi xoʻb. Dema bu olamda ul oy xoʻb yo jannatda hur, Koʻrmamishmen andagʻin, bori erur mundogʻi xoʻb. Mehrigʻa koʻkta shafaq xoʻb ermas andoqkim manga. Moviy terlik uzra ul oyning qizil shirdogʻi xoʻb. Tut yigitlikni gʻanimatkim, qarigʻach angladim Kim, yigitlar ishqi bor ermish, yigitlik chogʻi xoʻb. Zohido, sen boʻl riyo avji uza masnadnishin Kim, Navoiygʻa erur faqru fano tufrogʻi xoʻb. 49 Ey, firoqingdin manga gʻam roʻziyu mehnat nasib, Ohkim, hajringda oʻz shahrimda boʻlmishmen gʻarib. To gʻarib erdim, nasibim gʻam yemak erdiyu bas, Shahrim ichra dogʻi gʻam boʻlsa nasibim yo nasib. Gʻurbat ichra istar erdim kezibon yoru diyor, Chunki toptim, istamak gʻurbat erur behad gʻarib. Oʻz diyorimda buzugʻ koʻnglum ne yangligʻ toʻqtasun Kim, erur begona ham ahbob mendin, ham habib. Kim raqibim boʻlsa, baskim, yor aylar iltifot, Olam ahlin sogʻinurmenkim, menga boʻlmish raqib. Dahr aro, eykim, deding: aylab vafo, koʻrdum jafo, Kim vafo ahlidurur, bu soʻz anga bordur ajib. Ey Navoiy, yor vaslin topmasang, yoʻqtur ajab, Noʻsh yoʻq, lekin koʻrar yuz nish guldin andalib. 50 Yuzungda qironing erur bas ajoyib Ki, oy davrida halqa urmish kavokib. Ajab safhadur orazingkim, esirkab, Ani xat bila qilmadi tiyra kotib. Yuzung ollida har nafas tutma koʻzgu, Quyoshni qamar yopmoq ermas munosib. Erur suvrating zebi andoqki, boʻlgʻay Raqam aylagan suvrat oʻpmakka rogʻib. Kishi suhbatidin qoch, ey loʻ’bati Chin Ki, loʻ’batlaring-oʻq sanga bas musohib. Yigitlar ishi pardadarligʻdir, emdi Boʻladur koʻngul pardadarligʻlargʻa rogʻib. Navoiy, yigitlikni qoʻy, chun qariding, Qilib tavba, boʻl zuhdu taqvogʻa tolib. 51 Ishqing ixfosigʻa ne yangligʻ boʻlayin murtakib Kim, boʻlurmen, har kishi otingni tutgʻoch muztarib. Eyki, dersen: bormasun ul yuz sari koʻnglung qushi, Kim koʻrubtur sham’din parvona boʻlmogʻ mujtanib. Koʻrmagan mushkin sahob ichra payopay soiqa, Dudi ohimdin damo-dam shu’lalar koʻr multahib. Gah koʻzidin oʻlturur, gohi labidin jon berur, Shoʻxligʻdindur anga har dam burayi munqalib. Rindlar, iflosdin gʻam yoʻq, toʻkilgan bodadin Aysh etarsiz, chunki mugʻ dayrigʻa kirdi muhtasib. Itlaringga nisbatimni rost qilsam, qahf iti Odamilargʻa oʻzin qilgʻan kebidur muntasib. Markabing javlonida boshin Navoiy qildi goʻy, Ishq aro boʻldi ajab sargashtalikka murtakib. 52 Kuydi koʻnglum, shu’la oʻtlugʻ dostonidin tushub, Rost ul qushdekki kuygay, oʻt figʻonidin tushub. Boruram uryon tushub tan zaxmidin, nolon koʻngul Ul qalandardekki, qolgʻay zang yonidin tushub. Koʻyidin tushgan yiroq koʻnglum erur ovoraye, Kim erur devona, ayru xonumonidin tushub. Tigʻi bedoding bila borgʻon shahidi ishqning, Rustaxezi dahr aro har qatra qopidin tushub. Gʻunchasi rangin boʻlub la’li mayidin, uylakim, Oʻt tutashqay oshiqi koʻngliga jonidin tushub. Ruhi isyon tufrogʻidin avj topmas, uylakim, Bir malak jurm aylabon oliy makonidin tushub. Xoli hajridin Navoiy koʻngli ogʻrir, negakim, Ogʻrigʻay elning qora dogʻi nihonidin tushub. 53 Ishq nobud etti bizni volayu shaydo qilib, Qatl uchun har lahza muhlik boise paydo qilib. Ekkali gʻam tuxmi xayli dard ashkim saylidin Aylabon vayron chu koʻnglum kishvarin, yagʻmo qilib. Hushu aqlu nomu nangim shishasin sindurgʻali Nozanin siyminbarim koʻnglin qazo xoro qilib. Ishq kimni koʻrmasun deb odamiligʻdin nishon, Dilbarin aning pariy paykar, malaksiymo qilib. Ibtido aylab alifdin, muhr aylab dogʻdin, Ishq manshurin chu davron otima insho qilib. Topibon Farhod ila Majnun tariqi ofiyat, Ishq bedodi aro yerda meni rasvo qilib. Soqiyo, tut jomi ruhafzoki, muhlik hajrdin Kim, boʻlub mahzun ilojin sogʻari sahbo qilib. Ey, xush ul rindi xarobotiki, mast oʻlgʻon zamon Dahrgʻa hukmin surub, gardungʻa istigʻno qilib. Ishqi kofir, chun Navoiy telbani din mulkidin Xorij aylab, moyili dayru mugʻu tarso qilib. 54 Vah, ne balo ekinkim, ul chiqti samandin oʻynatib, Qoshlari yosini chekib, gʻamzasi oʻqlarin otib. Fitna qilurgʻa otlanib, goh chopib, gahi yonib, Har tarafekim aylanib, oʻzgacha la’b koʻrsatib. Tizginib, uylakim quyun, aylanib uylakim tutun, Raxshi solib chu dubdurun, xayli baloni qoʻzgʻatib. Elga ochib uzorini, gul kebi yuz bahorini, Dardu firoq xorini koʻkragim ichra oʻrnatib. Ishqi chu elga oʻt yoqib, ikki koʻzum suyi oqib, Har sarikim kula boqib, dard ila bizni yigʻlatib. Mugʻbacha ishqida meni tezrak itti piri dayr, Nechaki mast tashladi, koʻyi boshigʻa sudratib. Itti Navoiy oh ila, nolai umri koh ila, Chunki shahu sipoh ila sirrini elga anglatib. 55 Ul meni surmakka har dam xanjari hijron chekib, Men ayogʻidin boshim olmay, yoʻlinda jon chekib. Ul ichib el birla ruhafzo qadahlar oshkor, Men balo jomida zahri gʻussani pinhon chekib. Vasl ne mumkinki, to oshiqmen, ul qatlim uchun Oʻq chekib qosh yoyigʻa, men zaxmdin paykon chekib. Men chekib koʻz qonidin yuz uzra xatlar birga yuz, Nildin xatkim banogoʻshi aro jonon chekib. Zikrida ohim damo-dam uyladurkim, ahli zuhd Har zamon bir mad oʻqurda oyati Qur’on chekib. Davr bazmida ne maykim xalq noʻsh aylar, meni Qon yutargʻa ul aroda soqiyi davron chekib. Ul pariy borgʻach, Navoiy dasht sari qoʻydi yuz, Telbalar yangligʻ yaqosin chok etib, afgʻon chekib. 56 Ishq oʻti ichra har dam kul boʻlurmen oʻrtanib, Gah-gahi ham telba itlardek chiqarmen churkanib. Tobligʻ gisusigʻa chirmar meni sargashtani, Koʻrmaduk ikki quyun bir tor birla chirmanib. Mast boʻlsam, ostoning bas manga bosh qoʻygʻali, Ne hadimkim, takya qilgʻaymen, tizingni yostanib. Ishqdin koʻp ma’rifat xarj ayladi Majnun manga, Boʻlmasa majnun, qilurmu xarj, mendin oʻrganib. Men kimu gustox oʻpmak ilging, ey sultoni husn, Itlaringning chun kafi poyin oʻparmen iymanib. Yordin boʻlmas judo, jongʻa balo boʻlgʻan koʻngul, Qush bolosidekki, ayrilmas kichikdin oʻrganib. Hajr aro sargashtamen andoqki, to tutqum qaror: Ish yiqilmoqdur, bori olam boshimgʻa aylanib. Bevafodur chun jahon gulzori, ey koʻnglum qushi, Boʻlma bir gul volehi, bulbulgʻa nogoh oʻtkanib. Yorigʻa borsa, yuz ish boʻlsa, Navoiy tark etib, Lek qaytur vaqti har soat bir ishga kuymanib. 57 Ul pariy koʻnglum qushin sayd etti, zulfin dom etib, Yuzi birla xoli su donasidin rom etib. Soldi oʻt koʻnglumgʻavu orom tutti gʻayr ila, Shu’la yangligʻ soʻzlugʻ koʻnglumni beorom etib. Kofirekim dinim oldi, dogʻi kirdi qasr aro, Qal’ai Xaybargʻa kirdi, gʻorati islom etib. Bazm aro men oʻlsam, ul jon topsa, tong yoʻqkim, manga Tutti zahri hajr, oʻzi noʻshi tarab oshom etib. Ey kabutar, chun damim oʻrtar malak bolu parim, Sendin oʻlmas ishqim oʻtin yorgʻa paygʻom etib. Ul quyosh hajrinda, ey soqiy, shafaqgun may manga Tut labolab, lek davri charx zarfin jom etib. Yaxshi ot badnomlngʻ birla chiqargʻil oʻlgucha, Ey Navoiy, oʻzni yaxshi ot bila badnom etib. 58 Ichsangiz may suyidin, ishrat uyin obod etib, Jur’aye ham quygʻasiz tufroqqa, bizni yod etib. Soz eting avval gʻamimdin nagʻmakim, bir usl erur Uy imorat aylamak, xoro bila bunyod etib. To havoiymen ul oy hajrida andoqkim, bulut Toqqa har dam yuzlanurmen, yosh toʻkub, faryod etib. Va’dai vasl etsa ul Shirin sanam, gʻam togʻini Qozgʻamen, tirnogʻlarimni teshai Farhod etib. Ul quyundurmen fano dashtidakim, boʻldum adam, Har ne borimni boshimdin chuyurib, ozod etib. Har zamon koʻnglum qotigʻ ermas dema, ey siymbar, Yoshurun qolmas billur ichra nihon poʻlod etib. Voqif oʻlkim, dahr dehqoni sening qasdingdadur, Ismim aning gul qilib, otin munung shamshod etib. Maygʻa targʻib etmaking kofidurur, ey piri dayr, Mundin oʻzga ishni naylarsen manga irshod etib. Istama la’lin, Navoiykim, marazda emganur, Tab’ini sihhatliq el sharbat bila mu’tod etib. 59 Vafoni qildi koʻp ozurda ul oy, chun jafo aylab, Adam dashtida koʻnglumni vatan qilmish, jalo aylab Vafo andoqki qochti ul jafogardin, agar men ham Qocha olsam, yana ishqin havas qilmay, xato aylab. Demon davron aro yoʻqtur vafo aylab vafo koʻrgan Ki, yoʻqtur ming jafo tortib, qutulgʻan, bir vafo aylab Yiqilgʻan ishq aro, sihhat tama’ qilma Masihodin Ki, bu bemorligʻdin kimsa qoʻpqon yoʻq, davo aylab. Safoli faqr ol, jonu jahon naqdin berib, garchi Kishi Jamshid jomin sotqin olmaydur, baho aylab. Qutulsang bevafovashlar gʻamidin, ey koʻngul, shukr et, Yana chekma balo, oʻzni birovga oshno aylab. Bizing afsonamizdin nukta soʻrmang, ey xirad ahli, Nedinkim, bu junun fasli tuganmas, mojaro aylab. Manga yoʻq, oʻzgaga bori vafo qilgʻanni gar topsam, Boshigʻa evrulay, ollida jonimni fido aylab. Koʻngulkim, roʻzgorimni qorartib boʻldi ovora, Topilsa, kezduray davron aro, yuzun qora aylab. Gadolargʻa gahe lutf et, shaho, bu shukr uchunkim, haq Seni lutf aylabon shoh ayladi, bizni gado aylab. Navoiy, kimsa yoʻqkim, charx zulmidin zabun ermas, Navo jovid kimga berdi, bizni benavo aylab. 60 Un chekarmen ishq aro, bir nargisi jodu koʻrub, Bagʻlagʻan itdekki, faryod aylagay, ohu koʻrub, Vah, netib mashshotani ollinda koʻrgaymenki, yor Aksidin gʻayrat qilurmen, ollida koʻzgu koʻrub. Orazu xoling xayol etkach, yetishti novaking, Qildi ul qush mayl, goʻyo dona birla su koʻrub. Chekti bosh xatting labu xoling qoshida, vah, ne tong, Gar muloyim boʻlsa toʻti shakkaru hindu koʻrub. Lablari xandon boʻlur, koʻrgach koʻzumda yigʻlamoq, Koʻzlarim yigʻlar, labi jonbaxshida kulgu koʻrub. Nosiho, ne nav’ mayi jomini ogʻzimdin olay Kim, icharmen, mayda soqiy orazin oʻtru koʻrub. Gar Navoiy mufrit afgʻon etsa, jono, qilma ayb, Sen halok etgan koʻngul soʻngida yigʻlar oʻkurub. 61 Oʻrtanurmen, koʻngliga andin asar boʻlgʻaymu deb, Boʻlsa ta’sir, anga holimdin xabar boʻlgʻaymu deb. Telmururmen mungrayib ul bevafogʻa muttasil, Bir ham andin dardi holimgʻa nazar boʻlgʻaymu deb. Oʻrtanur, ey voiz, ohimning sharoridin sipehr, Ne soʻray, doʻzaxqa mundoq bir sharar boʻlgʻaymu deb. Sursa maydon ichra har chobuk, yugurmoqdur ishim Keyinicha, ul chobuki zarrin kamar boʻlgʻaymu deb. Telbalik koʻrkim, qucharmen bogʻ aro har sarvni, Birisi ul sarv qaddi siymbar boʻlgʻaymu deb. Dahr boʻstoni aro soʻr bogʻbondin, ey rafiq, Juz baliyat mehr naxligʻa samar boʻlgʻaymu deb. Ey Navoiy, nechakim qildim gadoligʻ, soʻrmadi, Yo rab, ul majnuni zor darbadar boʻlgʻaymu deb. 62 Ul pariy ishqida yoʻqkim meni devona kuyub, Yasagʻanlar ham oʻzin, oqilu farzona kuyub. Ishq oʻtidin kishi bir qatla kuyub boʻlsa xalos, Chun yana qaytibon ul shu’la sari, yona kuyub. Ishq koʻksumga chu oʻt soldi, koʻngul ham kuydi, Chugʻz ham oʻrtanib, ul oʻtqaki vayrona kuyub. Yuzidin oʻrtanibon talpinur ollida koʻngul, Sham’ ayogʻida urungʻan kebi, parvona kuyub. Eyki soʻrdungki, qachon kuydi buzugʻ koʻnglung uyi, Orazing barqi chaqilgʻonda, bu koshona kuyub. Oʻrtanib aqlu koʻngul, ishq chu aylab tugʻyon, Andakim barq tushub, oqilu farzona kuyub. Chun Navoiy chekib ul oy gʻamidin shu’lai oh, Oshno kul boʻlub ul oʻtdinu begona kuyub. 63 Xorlar bir gul gʻamidinkim koʻngulga butrashib, Har biri mujgonining bir zaxmi ichra oʻrnashib. Yo rab, andin sa’broq holat boʻla olgʻaymukim, Ikki hamdam bir-biridin ayrilurda yigʻlashib? Bu uqubatqa talofiy hajr daf’ oʻlgʻoch budur Kim, quchushqoylar alar bir-birga nogah uchrashib. Istagaymu huri jannat yonida kavsar suyin, Kimki yori birla bir kun boda ichti yondashib? Sarv qaddim ishqidin koʻp toʻlgʻanib, men koʻrgali Bogʻ arokim chiqti sarvu ishqi pechon chirmashib. Oʻlsa oʻldummu degay, ulkim sevar yori bila Qolsalar xilvat aro, agʻyor har yon tarqashib. Soqiyo, may birla sol jonimgʻa andoq shu’lakim, Ranju mehnat dudi chiqqaylar boshimdin toʻlgashib. Gʻam xazonida toʻkarmen ashklar, tortib gʻirev, Navbahor andoqki yogʻqaylar bulutlar kukrashib. Ey Navoiy, bevafo davr ahligʻa indurma bosh Kim, alar qoshida bosh indurgan el boʻynin qashib. 64 Kuysalar Farhodu Majnun ishqdin afsona deb, Zohir etmaslar manga ul nuktani, devona deb. Ishq ichinda munglarim deb, eyki, yigʻlatting meni, Jon fidong aylay, yana bir lahza yigʻlat, yona deb. Bir yoʻli ishq ahli orimenki, qoʻymaslar meni Jam aro bir yoʻli, aqlu hushdin begona deb. Soʻnggʻi uyqum shiddatin naql etma, rovi, zinhor, Kelturur boʻlsang anga uyqu kecha afsona deb. Men hamulmenkim, qovar majnun deb emdi tifllar Kim, tilar erdi ulugʻlar oqilu farzona deb. Tushti zulfi domigʻa koʻnglum qushi mayl aylagach, Ul taraf ruxsori koʻzgusin su, xolin dona deb. Tongla barcha yaxshilar boʻlgʻusi kavsar davrida, Men yomonni mahram etmang sokini mayxona deb. Naylab ul tovus paykarni tilay kulbamgʻakim, Chugʻz qoʻnmas, dam-badam yemrulgudek vayrona deb. Shohligʻdin or etar, chunkim Navoiy kirsa mast Dayr koʻyiga, surudu nagʻmai mastona deb. 65 May quyoshimu ichimda uyoqib, Yo falak mehr oʻti koʻnglumda yoqib. Hajr aro vasli dogʻi har ishin Aytib ahbobu mening ashkim oqib. Telbalik xushtur, agar sudrasalar Zulfi zanjirini boʻynumgʻa toqib. Tushubon yuz tuban el koʻz yoshidek Koʻz uchi birla chu har sari boqib. Hajr toshiyu salosil temuri Telbalik oʻtini koʻnglumga choqib. May bati dayrda uchmoq tilabon, Mastlar anda ovuch, baski, qoqib. Debki, marham yoqayin zaxminggʻa, Ul nekim desa, Navoiygʻa yoqib. 66 Qotil koʻzungki oʻlturur elni boqib turub, Boqmas manga, koʻzum nechakim tursa telmurub. Har qatla it kebi tusharam oʻzga raxnadin, Har lahza chun meni chiqarur koʻyidin surub. Singʻon qadah kebiki, oqar har taraf mayi, Qonlar oqib, chu gʻam toshi boshimni sindurub. Har bir boʻlub bir axtari nahse chu shomi hajr, Chun dudi ohim uchqunini koʻkka yetkurub. Ishqing bosh ursa zor tanimdin, emas ajab, Xoshok ichinda shu’lani boʻlgʻaymu yoshurub. Andoq latifdur tanikim, ichsa jomi may, Borur tanida qursogʻigʻa tegru bilgurub. Bulbul parin ne gulki sovurdi bu bogʻ aro, Day sarsari aning dogʻi bargini sovurub. Davron eliga kimki vafo noʻshi arz etib, Ul ham muqobilida jafo nishi yetkurub. Bukim qovar jafo bila, ey kosh, koʻyida Itlarga toʻ’ma qilsa, Navoiyni oʻlturub. Pe Harfining Parivashlarining Parvozi «Badoye’»din 67 Nechakim koʻnglumda bor ul dilraboning yodi koʻp, Bor aning yod etmaki ozroq, vale bedodi koʻp. Layliyu Shirinvashimning ishq dashtu togʻida Mencha bir yoʻq, garchi bor Majnun ila Farhodi koʻp. Xoʻblar vodiysida topilmas el koʻngli qushi, Ne uchunkim, bordurur bu beshaning sayyodi koʻp. Topmagʻay naxli qadingdek bir niholi xush xirom, Garchi boʻlgʻay bogʻbonning sarv ila shamshodi koʻp. Telba koʻnglumdin emon roziki, har tun koʻyida Itlarining ogʻritur boshin aning faryodi koʻp. Kirpigingga qatl ta’limin ajal bermish, valek Oʻzidin ustodroq etmish aning ustodi koʻp. Shayx ila ahli riyovu dayr piri birla rind Kim, fano ichra keraktur pirning irshodi koʻp. Umr qasrin necha kun tutqil gʻanimatkim, darigʻ Xush binodur — poydor ermas vale bunyodi koʻp. Davr ayogʻidur iloji, kimki davron ahlining Javridin ozurda boʻlmish xotiri noshodi koʻp. Tarqang, ey ushshoqkim, sayd etti bizni mugʻbacha, Dayr aro siz ham kezing, kufr ahlining avlodi koʻp. Tifllar oʻynar Navoiy birla majnun deb, magar Tifl ekanda ul dogʻi bu qavm ila oʻynodi koʻp. 68 Javr oʻqin xoki tanimgʻa urma koʻp, Koʻkka bu tufrogʻni sovurma koʻp. Ishqdin bastur manga oʻrtanmakim, Hajr barqi birla ham kuydurma koʻp. Yuziga, ey koʻz, chu yoʻq tobi nazar, Bas, aning sari boqib, telmurma koʻp. Noʻshi la’lingdin agar jon istadim, Bu gunoh uchun meni oʻlturma koʻp. Doimo rasmi muhabbat bor emish, Bizni ushbu jurm chun yozgʻurma koʻp. Vaslgʻa chun yoʻq nihoyat juz firoq, Bas, vafo ahlin qoshingdin surma koʻp. Hech ish oʻlmas ayru xoliq amridin, Iltijo maxluqqa kelturma koʻp. Ey gado, chun shayalilloh deding, oʻt, Aylabon ibrom boqib turma koʻp. Tut gadoligʻni, Navoiy, mugʻtanam, Shohlar ollinda bosh indurma koʻp. Te Harfining Torojgarlarining Tamoshosi «Badoye’»din 69 Taxtu johing kishvari mulki Skandar boʻldi, tut, Xizr umri ham bu mulk uzra muyassar boʻldi, tut. Buyla mulku umrdin soʻng jinu insu vahshu tayr Hukmu amringgʻa Sulaymondek musaxxar boʻldi, tut. Muncha hashmat topmogʻingdin soʻngra birovni qulung Joh ila muknatda Qoruncha tavongar boʻldi, tut. Poya yetti zinaligʻ taxtinggʻa, yetti charx oʻlub, Taxtpoʻshung zinati tarsi’ axtar boʻldi tut. Buyla taxt uzra boʻlub boshing uza xurshidi toj, Mundoq oltun toj uza Birjis gavhar boʻldi, tut. Bazmi ishqing bodasin kavsar deyin yo salsabil, Jomi Jam ul jonfizo sahbogʻa sogʻar boʻldi, tut. Har nekim zikr oʻldi, oxir chun solib ketkungdurur, Tengdurur, gar boʻlmadi tut, barchani gar boʻldi tut. Umrgʻa chun yoʻq vafo, tengri necha bu dahrcha Yona xalq aylab, sanga hukme muqarrar boʻldi, tut. Chun borursen, avlo ulkim, yoʻl yarogʻin aylasang, Qolibon aksar gunohing, dogʻi aksar boʻldi, tut. Sust himmatligʻ bila uchmogʻ ne mumkin, ey hakim, Hikmat avroqi iki egning uza par boʻldi, tut. Deb eding, soqiyki, vaqt oʻlgʻoch, tutay bir jomi may, Davrdin mir’oti avqotim mukaddar boʻldi, tut. Oʻlsa deb erding Navoiy, tirguzay vaslim bila Biltur oʻlganlar bila ani barobar boʻldi, tut. 70 Tutti koʻk feruzagun jomini shingarfi bulut, Soqiyo, nilufari jom ichra gulgun boda tut. Charx davri chun malolat boisidur, necha kun Charxdek jomu shafaqgun may bila oʻzni ovut. Topsa kunduz kavn shugʻlidin zamiring tiyralik, Kecha bori may quyoshidin zamiringni yorut. Chun unutqungdur sen elni, el seni, bori chekib Aysh jomin, bu unutmogʻlarni bir soat unut. Nosiho, chun umr oʻtar, qoʻykim, boʻlay ishrat bila, Aysh tarkin kim buyurdung, oʻktadur bu nav’ oʻgut. Gar zuloli vasl, ey solik, qilursen orzu, Xotiringni orzular oʻtidin avval sovut. Ey Navoiy, chiqti chun rangin bulut, rangin may ich Kim, sen oʻlmay qilgʻusi koʻp jilva bu rangin bulut. 71 Jon farah topti, labing javhari boʻlgʻach anga qut, Olloh-Olloh, ne mufarrih boʻlur ermish yoqut. Nola man’in qilasen, xotami la’l ogʻzima qoʻy, Bu nigin naqshi bila qoʻygʻil anga muhri sukut. Mayi la’ling ne ajab bodaki, kayfiyatidin Ruh loya’qilu andin xirad oʻlmish mabhut. Xanjaring tigʻida yuz koʻrdungu ashkim yogʻdi, Yomgʻur ermas ajab, oʻlgʻonda quyosh manzili Hut. Husn mulki uza, oyo, ne pariy erkinsen Ki, boʻlur sadqa sanga charx uza xayli malakut. Oʻzluki boqiyu zohid uradur lofi vusul, Foniy oʻlmay kishi topqaymu bu da’vogʻa subut. Jon halok oʻldi Navoiygʻavu tan zoru nahif, Ul oʻlukka yasamish ushbu soʻngakdin tobut. 72 Vahki, la’ling qildi bagʻrim tah-batah qon oqibat, Qatra-qatra koʻzdin ul qon boʻldi gʻalton oqibat. Bordingu ogʻzimgʻa qoʻydung muhr, afgʻon chekma deb, Bu ishingning muhri boʻldi dogʻi hijron oqibat. Furqating tigʻi buzugʻ koʻnglumni yiqti, ohkim, Sayli ofat birla yemruldi bu vayron oqibat. Koʻngluma qoshing xayoli boʻldi tanvin nunidek, Uyla nungʻa nukta boʻldi dogʻi pinhon oqibat. Oʻlmish erdim gʻam tuni, la’ling xayoli berdi jon, Zulmat ichra boʻldi paydo obi hayvon oqibat. Soqiyo, jom ayla doirkim, gʻanimatdur hayot, Tutqusidur chun ajal kosini davron oqibat. Ey Navoiy, yor vasli garchi bas dushvor edi, Foniy oʻlgʻach, buyla dushvor oʻldi oson oqibat. 73 Koʻzdin uchti ul pariy, vahkim, anga yetmakka bot, Kosh aningdek chiqsa dermen ikki egnimdan qanot. Novaking koʻnglumda gar itti hamul andoz ila, Ani topmoq istasang, jono, yana bir novak ot. Kosh sensiz oʻlsam erdi, ey parivash, qilma ta’n Kim, meni majnungʻa ortuqtur oʻlumdin bu uyot. Soqiyo, bexudmen andoqkim, qilurmen kasbi hush, Imtihongʻa doruyi behush agar jomimgʻa qot. Xonaqah shayxi ushatti sogʻarin, ey piri dayr, Sen karomat koʻrguzub, ragʻmigʻa tavbamni ushot. Ey tani xoki, ul oy ollida hukmi birdurur, Garddek chiq koʻkka yo tufrogʻdek yoʻlinda yot. Bir diramkim qalb boʻlgʻay, arzimassen, ey koʻngul, Har necha mehru vafo bozorida oʻzungni sot. Telbalar yuz pora koʻnglidek yasabsen bolu par, Garchi gʻaybatda pariygʻa hojat ermastur qanot. Chun Navoiy jonigʻa ofat erur loʻlivashe, Sogʻinur gʻuli biyobon, koʻrsa qoʻngʻrotu qiyot. 74 Boshim chu gardu koʻzum koʻr sensiz oʻlmadi bot, Qoshingda bosh koʻtarib, koʻz ochargʻa qoʻymas uyot. Erur maloyikai rahmat oʻqlaring jongʻa, Malak tanida, ajab yoʻq, agar uch oʻlsa qanot. Xizr suyiki erur zulmat ichra, tengmu boʻlur Labing bilaki quyoshdin chiqardi obi hayot. Habib ishqi aro buki oʻlmading, ey Xizr, Ichib hayot suyi, zoye’ aylading avqot. Quyoshqa kimki yuzung borida qilur sajda, Parastish aylamak angla iloh ollida Lot. Kirib quyosh kebi qoʻyma vujud gʻayrgʻa hech Ki, koʻnglum ichra xavotirdur uylakim zarrot. Navoiy oʻldi oʻqung hasratidin, ey chobuk, Inoyat ayla bir oʻq, sekretib aning sari ot. 75 Gʻaming qattigʻligʻin qilsam hikoyat, Eshitsa tosh, anga aylar siroyat. Koʻngul gʻam shomidin chiqmoqqa boʻldi, Boshogʻligʻ novaking sham’i hidoyat. Ne nav’ ollingda shavqumni qilay sharh Ki, husnungdek anga yoʻqtur nahoyat. Xayoling koʻnglum ichra muztaribdur Kim, ul vayrona issigʻdur bagʻoyat. Koʻzung qonimni ichmakka ne haddim Erur, ani iting ichsa, kifoyat. Dema bir yoʻldurur ishq ichra, ey shayx Ki, munda muxtalif keldi rivoyat. Navoiy qonin ul koʻz birla toʻktung, Tirik boʻlkim, budur ayni inoyat. 76 Tanimni qilsa gʻamzang yuz jarohat, Yotar har zaxmdin jonimgʻa rohat. Halovat topmayin jonim labingdin, Solur zaxmim aro tuz ul malohat. Jamoling subhi ochib erdi yuz gul, Quyosh sargʻardi, koʻrgach ul sabohat. Supurdum koʻz bila koʻyung fizosin Ki, jonlar jilvagohidur bu sohat. Boʻlur zohir labingdin qatl etar chogʻ, Oʻlukni tirguzurdek yuz fasohat. Chu sendin ayru ermas yor, nedur Uyin istab jahon qilmoq masohat. Qabih etti Navoiy haq jahonni, Elidin tutmagʻil koʻz juz qabohat. 77 Boshigʻa may chiqibon, boʻldi ul sitamgar mast, Yoʻq ahli husn aro bir uyla qotili sarmast. Nachukki sarv niholi nasimdin egilur, Xirom vaqtida ul nahli mohi paykar mast. Kabutar oʻynamogʻidin koʻngul qushi behud, Xuruj etar boʻlubon uylakim kabutar mast. Ne masti arbada gar senki, chiqsa bazmingdin, Buzar zamonani badmastligʻ bila har mast. Labing haloki agar bodanoʻsh, agar toib, Koʻzung xarobi agar hushyor erur, gar mast. Labing xayolidan ar mastmen, ne tongki, erur Bu may xayoli bila olam ahli aksar mast. Navoiy usruk agar qilsa arbada, tong yoʻq Ki, shayn oʻlur ishi, majnunni gar qilurlar mast. 78 Yo rab, ul oy husnining idrokin elga mubham et, Koʻz bila koʻnglumni ul sirri-xafigʻa mahram et. Koʻyiyu qaddu labi yodin manga q0ilgʻil fuzun, Jannatu toʻbi bila kavsar tamannosin kam et. Diyda koʻrmak istasa aning yuzidin oʻzga yuz, Qiyrlar birla bu ikki suqba javfin mahkam et. Gar koʻngul vaslidin oʻzga vasl surin istasa, Qism anga hijron siyah cholida doim motam et. Xotiri savdoi ar ul zulfdin oʻzga havas Qilsa, ani zulfdek oshuftaholu darham et. Ruh ul qad jilvasidin oʻzga qilsa orzu, Hajr oʻti ichra anga doʻzax azobin har dam et. Koʻnglum oʻldi hajr oʻtidin resh, ey soqiy, manga Bodai kofurgun durdidin olib marham et. Yoʻq chu olam bogʻida boʻyi vafo, ey piri ishq, Jilvagah bir jom ila koʻnglumga oʻzga olam et. Ishq jurmigʻa Navoiyni qovarsen, ey pariy, Qovma, javru zulm qil, devonavu rasvo ham et. 79 Harfi ishq oʻldi azaldin safhai jonimda sabt, Har ne andin oʻzga barcha lavhi nisyonimda sabt. Dedim: ey koʻnglumga oʻq urgʻon, nedur otting, degil, Dedi: boqkim, aylamishlar ani paykonimda sabt. Qaysi shahlar boshi qasring davrida bormish desam, Derki: boqqilkim, erur ul toqi ayvonimda sabt. Boʻlsa tobe’ Vomiqu Majnun, ne tongkim, aylamish Ishq tugʻrosin qazo kilki mening shonimda sabt. Ishq avroqida, eykim, oʻqiding yuz ming balo, Yuz tuman oncha erur avroq hijronimda sabt. Dardi ganji sharhini, eykim, tilarsen, qilmisham, Gʻussa nishi noʻgi birla kunji vayronimda sabt. Ne oʻqirsen qissada Ya’qub huzninkim, erur Oncha yuz bir oy gʻamidin baytul-ehzonimda sabt. Juzv-juzvimni ayiribkim parishon aylading, Bordur aning sharhi ajzoyi parishonimda sabt. Ishq tigʻi yarasidin oʻlganim tarixini, Ey Navoiy, nazm aylab, ayla devonimda sabt. 80 Vahki chiqdi otlanib bir mast loyaqil yigit, Sarvdek yeldin ot uzra har taraf moyil yigit. La’li noʻshi birla yuz yilligʻ oʻlukka ruh baxsh, Gʻamzaye nishidin Masihu Xizirgʻa qotil yigit. Tigʻi xunrezi ajaldek qatli om aylab valek, Soʻrsa har jonib nechukkim umr musta’jil yigit. Anglamonkim hurmu erkin, malakmu yo pariy Kim, bashar jinsida andoq koʻrmaduk hosil yigit. Koʻngli qotigʻliqdin elni oʻlturur, rahm aylamas, Olloh-Olloh kim koʻrubtur buyla sangin dil yigit. Zahri chashmu tigʻi qotil gʻamzayi hunrez ila, Kilgʻuchi elga tiriklik rasmini mushkil yigit. Gʻorati din qildiyu kofirligʻ irshod aylabon, Ahli kufr alfozi birla har zamon qoyil yigit. Qaribon qilma yigitlar suhbatin har dam havas Kim, qarini istamas bazm ahligʻa doxil yigit. Ey Navoiy, nega boʻldung telba deb koʻp soʻrmakim, Aqlu hushum qolmadi chiqqach bu loyaqil yigit. 81 Vah qayon bordi buzuq koʻnglumni zor etgan yigit, Javr tigʻi birla koʻksumni figor etgan yigit. Orazin ochqanda koʻnglumni ochib gul-gul valek, Kirpikidin onda yuzming xor-xor etgan yigit. Necha koʻnglum toatu taqvokim aylab ixtiyor, Jilva qilgʻach mast ani beixtiyor etgan yigit. Bizni ishq oyinida rasvoyi olam aylabon, Ofiyat ahli qoshida sharmisor etgan yigit. Ishq tarkidaki yuz tadbir etib koʻnglum nihon, Daf’igʻa yuz labu afsun oshkor etgan yigit. Meni salohu ofiyat ishqingda tark etgan qari, Sen jafoyu zulm qatlimgʻa shior etgan yigit. Tavba aylab erdim, ey zohid, netay tutti manga, Lolagun may ber, uzorin lolazor etgan yigit. Bilki ne ajzu niyoz oyinu rasm etgan qari, Qolgʻusi ne nozu istigʻnoyu sor etgan yigit. Nosiho tarki junun qilmas Navoiy kelmayin, Ishq dashtida ani devonavor etgan yigit. 82 Olami ishq ichra darding oʻtdurur, hajring ham oʻt, Dardi hajring soʻzidin koʻnglumda olam-olam oʻt. Dogʻi ishqing uyladurkim hirqatin oʻksutkali, Yoqsa boʻlgʻay ustiga aning nachukkim marham oʻt. Ne haroratdur, mayi ishqingda tokim ichmisham, Koʻkka dudimni chekar, koʻnglumga solib har dam oʻt. Shu’laye tushmish firoqingdin hazin koʻnglumdakim, Ashkdin toʻktim yeti daryo suyin, boʻlmas kam oʻt. Vah, ne muhlik hol erur jonimgʻa la’ling hajrida Kim, solur daf’igʻa anfosi Masihi Mar'yam oʻt. Bu kecha voqif boʻlung evlardin, ey hamsoyalar Kim, manga tushmish firoq otashgahidin mahkam oʻt. Hajr koʻnglum kishvarin bir oʻt bila kuydurdikim, Kildi ishq ahligʻa dudidin savodi a’zam oʻt. Dahr boʻstoni aro sunbul bila gul demakim, Charx zulmi solmish anda dud birla darham oʻt. Ey quyosh, naylab Navoiy kuymasinkim, bor anga Ishqing oʻt, husnung ham oʻt, lutfung ham oʻt, qahring ham oʻt. 83 Yor boʻlmoq tong emas men zori rasvo birla doʻst Kim, pariy gohi boʻlur majnuni shaydo birla doʻsx. La’lini sevdum, koʻzining qatlidin qaygʻurmogʻum, Ne gʻam oʻlmaktin, kishi boʻlsa Masiho birla doʻst. Zulfi savdosi, bu savdoyi boshinda koʻpturur, Boʻlsa savdo ahli, tong yoʻq, ahli savdo birla doʻst. Sarv qadliq, guljabinlik doʻstning hijronida Boʻlmogʻum ne gul bila, ne sarvi ra’no birla doʻst. Hajrdin olam qorongʻudur vale, gʻam yoʻq, gahe Jilva qilsa ul jamoli olamoro birla doʻst. Xizr yuz mehr ila tutqan jomi Jamdin yaxshiroq, Tutsa may durdini yuz toroju yagʻmo birla doʻst. Boʻlma dunyo doʻst, gar istar esang osudaliq, Lek har ne qilsalar, boʻl ahli dunyo birla doʻst. Ey Navoiy, necha dushman boʻlsa, yonma doʻstdin, Chun sanga boʻlmishtur ul yuz ming tamanno birla doʻst. 84 Chu qildi jilvagar ul shoʻxi noʻshlab suvrat, Meni zaifqa koʻrguzdi yuz ajab suvrat. Jamoli suvratini safhada koʻrub, ittim, Tushub jahonni kezarga qilib talab suvrat. Ne nav’ suvratidin koʻz olayki, ma’nidin Boʻlurgʻa bir xabar oʻlmish manga sabab suvrat. Nishot suvratidin topqamen dedim, vahkim, Muyassar oʻlmayin ul berdi yuz taab suvrat. Firoq anduhida, soqiyo, qadah tutkim, Bu koʻzgu ichra manga koʻrguzur tarab suvrat. Ul oy jamoli aro zulfidin ajab qoldim Ki, oy arosida qilmish ayon zanab suvrat. Navoiy oso dardu figʻon ilan menkim, Bulardurur manga zotiyu muktasib suvrat. 85 Koʻyi gardidin koʻzumni avval, ey hamdam, yorut, Soʻngra. marham aylabon koʻksum shikofin dogʻi tut Gar unutti yor bu mahzunni, vahkim, koʻngluma, Bor ani har dam sogʻnndirmoq desam, sen ham unut. Qaddu ruxsoridin ayru dudu oʻtdur, ey rafiq, Dema sarvu gul bila bir lahza koʻnglungni ovut. Zahri hajring birla chun yuz qatla qilding talxkom Noʻshi la’ling birla ham bir qatla ogʻzimni chuchut. Zulfi zanjiri jununum chorasidur, ey hakim, Aqldinmu erdi bu devonagʻa bermak oʻgut. Va’dai vasl ayladi ul oy, hamono kelgusi, Tigʻi hajridin shikof oʻlgʻon koʻngul bu soʻzga but. Asru vahshiydur mening mushkin gʻizolim, ey koʻngul, Chin kiyigi goʻyiyo bermish anga tuqqonda sut. Ey koʻngul, davron elining tarki tut yo har nafas Bagʻringga bir xanjari bedod yeb, xunoba yut. Olam ahli, demangiz emdi Navoiykim, meni Bir quyosh hajri havoni qilmish andoqkim bulut.. 86 Bahor el gulga moyil, bagʻrima yuz xor har soat, Yetib har xoridin koʻnglumga ming ozor har soat. Bu aqshom notavon koʻnglumdin, ey ahbob, oʻlung voqif Ki, holidin borur za’f aylab ul bemor har soat. Boʻlurmen uylakim, koʻrgan zamon vayron boʻlub koʻngli Boshimda yigʻlagʻay ham yoru ham agʻyor har soat. Emas vayronada har dam oʻlardek holatim, vahkim, Turubtur boshima yemrulgali devor har soat. Damo-dam za’fim andindurki, mujgoning xayolidin Jarohatligʻ koʻngulga sanchilur bir xor har soat. Jununum har dam afzun boʻlsa, ey hush ahli, tong yoʻqkim, Koʻzumga jilva aylar ul pariy ruxsor har soat. Mayi la’linggʻa ne kayfiyat erdikim, nasimidin Boʻlurlar mastu bexud yuz tuman hushyor har soat. Bu bazm ichra ne amnu ayshkim, har davr ayogʻinda Yiqar bir notavonni gunbadi davvor har soat. Fano dayrida gar may vajhi yoʻq, bas xirqavu daftar, Meni mayxonadin sudratma, ey xammor, har soat. Agar boshimgʻa yogʻsa tosh gardundin, tong ermaskim, Borurmen ul pariy koʻyiga Majnunvor har soat. Navoiy, to jahon ahligʻa sen vobasta, koʻngronma, Alar javridin oʻlsa xotiring afgor har soat. 87 Tanimgʻa berdi jon ul naxli qomat, Dema qomat ani, degil qiyomat. Vafogʻa mayl qilmas naxli qaddnng Ki, topmish javr aro koʻp istiqomat. Yuz ochma, garchi tutqay koʻrsa ma’zur, Meni ishqingda arbobi malomat. Ne gʻam gar yuz meningdek oʻlsa, yo rab Ki, boʻlsun ul masihodam salomat. Abad umricha bor ollida oʻlmak, Buyurma, ey nasihatgoʻ, nadomat. Nedur, ey shayx, ushatmoq sogʻarimni, Butun qil, bor esang ahli karomat. Navoiyni deding koʻyumdin oʻtma, Salomat boʻl, desang aylay iqomat. 88 Ey qoshing fitnavu ul nargisi shahlo ofat, Yoʻqtur ul ikkida juz fitnavu illo ofat, Ne qadu, ne koʻzu ne gʻamzaki, har dam andin Yo balodur manga, yo fitnadurur, yo ofat. Dema ra’no qad ila jilvasidin xolingni, Jilva jonimgʻa balo, ul qadi ra’no ofat. Manga ne ofiyat oʻlgʻayki, xayol etsam, erur Yuzini yuz saridin jonima paydo ofat. Muncha ofatki erur dahrda, sendin tushmish, Yoʻqsa olamda burun yoʻq edi muncha ofat. Soqiyo, bodaki, taqvoyu riyo ofatidin Yaxshiroq, boʻlsa manga sogʻaru sahbo ofat. Vahki, kirpiklarining ofati koʻnglumga kirib, Solmish ul kulba aro bu kecha gʻavgʻo ofat. Foniy oʻlgʻil, tilasang vaslki, bu yoʻlda erur Xirqavu daftaru tasbihu musallo ofat. Asl uldurki, sanamlar sori koʻz solmagʻasen, Ey Navoiy, tilasang koʻrmamak aslo ofat. Se Harfining Samin Gavharlarining Samarasi «Badoye’»din 89 Agar jahongʻa falakdin gʻame boʻlur hodis, Erur bu xastani gʻamnok aylamak bois. Magar oʻlar kuni Farhod birla Majnunning Balovu dardigʻa ishq ayladi meni voris. Firoq xirmani yigʻdim, visol tuxmin ekib, Zamona mazraida bormu men kebi horis. Iyodatimdin ul oy gar qoʻpar, chiqar jonim, Tirikmen ar boʻlur ul umr bir zamon mokis. Tariqi ishqu muhabbat mangayu Majnungʻa Aningdek oʻldiki, topmas sipehr anga solis. Sen ista fayzi fano dayr gungu lolidin Ki, ishq darsini bilmas mujodilu bohis. Erur Navoiyu ishq ichra ming balo, goʻyo Falak havodisi barcha anga boʻlur hodis. 90 Mening majnunlugʻumgʻa ishqu savdo gar erur bois, Va lekin bu ikkiga bir pari paykar erur bois. Dema bois nedurkim, talpinursen har kecha to subh, Tikilgan kirpikingdin jongʻa yuz nishtar erur bois. Koʻngulda otashin la’ling gʻami, ayb etma kuysamkim, Tutashmoqqa tanim xoshoki ul axgar erur bois. Oʻqungdin par chiqardim, koʻyunga qilsam havo, tong yoʻq Ki, uchmoq mayli qilmoqqa bu bolu par erur bois. Firoqing biymidin yuz qatla jon bergay edim, lekin Hayotimgʻa umidi la’li jonparvar erur bois. Chu mendin yuz evurdung, tong emas, boshinggʻa evrulsam, Bu sargardonligʻimgʻa gardishi axtar erur bois. Agar rahn oʻldi tasbihu rido mayxonada, ey shayx, Icharga dayr piri ilgidin sogʻar erur bois. Fano bahrigʻa choʻmmoqdin gʻaraz tolibqa vasl oʻldi Ki, gʻavvos oʻlmakiga gʻarq oʻlub, gavhar erur bois. Navoiy jismining za’figʻa bois boʻldi bedilliq, Vale bedilligʻin soʻrsang, anga dilbar erur bois. 91 Va’dai vaslidin etsa ul soʻzi shirin hadis, Garchi yolgʻon aytur, ani sogʻinurmen chin hadis. Istasam vaslini, der gʻam togʻi qoz tirnogʻ ila, Buyla hargiz qilmadi Farhod ila Shirin hadis. Chunki har bir nukta dersen, sochilur yoqutu la’l, Olloh-Olloh, kim deb erkin bu sifat rangin hadis. Bazmi ayshida hadisimni demang, ey doʻstlar Kim, erur gʻam mujibi nekim qilur, gʻamgin hadis. Gar takallumdin oʻlukni tirguzurlar xoʻblar, Barchasigʻa mahvashim goʻyo qilur talqin hadis. Ishq sirrin sharh qilmoqdin chu qosirdur bayon, Bas kerak oshiq demakni qilmasa oyin hadis. Darsi ishqingni, Navoiy, uyla der ushshoq aro Kim, degay ilm ahligʻa Sayid Jamoliddin hadis. Jim Xarfining Jamilalarining Jilvasi «Badoye’»din 92 Ey jahon mulki xiroji sanga bir gavhari toj, Mulklar shohi qoʻyub dargahinga toju xiroj. Tuzubon adl, koʻngul mulkini obod etting, Mulk ma’mur boʻlur, adlgʻa shah bersa rivoj. Tengriga gavhari zoting edi kulli maqsud, Sun’ daryosin azal subhi qilurdin mavvoj. Ehtiyoj aylabon izhor quyosh ra’yinggʻa, Xalq andoqki quyosh nuriga boʻlgʻay muhtoj. Paykaring tufrogʻigʻa xayli maloyik homil, Taxti izzu sharafinggʻa toʻquz aflok davvoj. Chun chiqib taxti xilofat uza haqdin, boʻlubon Hukmi gardankashiga mulkdin amri ixroj. Buyla mardud hadisin nega qilding maqbul Kim, tanazzulgʻa badal boʻldi sanga ul me’roj. Ne tagʻoful edikim, uyla aduv makr bila Xoksor etti seni, mulkunga solib toroj. Roʻzgʻoring qorarib zulmati isyon ichra, Zor eding, afv ilki tutmasa ollingga siroj. E’tiroz etma, Navoiyu fuzul oʻlmaki, haq Xalq etib sevdi, yana dard berib qildi iloj. El ne bilsun ne edi haqqa bu ishda hikmat, Mehr nurin ne bilur shapparaki tiyra mizoj. 93 Telba koʻnglum poʻyasigʻa anbarin banding iloj, Xasta jonim za’figʻa la’li shakarxanding iloj. Solib erdi choklar bagʻrimgʻa tigʻing har taraf, Boʻldi mujgon oʻqidnn har sori payvanding iloj. Muhlik oʻldi shavq, yo sur tigʻ, yo qil jilvakim, Bu ikidin oʻzga topmas orzumanding iloj. Hajr qatlidin meni tirguzdi la’li, ey Masih, Ojiz erding, sen nafas asra, gar oʻrganding iloj. Yuzu la’li hajridin bemor oʻlubmen, ey hakim, Umr zoye’ qilma, qilmas chunki gulqanding iloj. Dardi hajrim sa’b erur — kel, ey ajal, boshimgʻakim, Vasldin ayru emas ma’lum monanding iloj. Koʻnglung, ey bulbulki, yuz parkand erur, gar kelsa gul, Barg-bargidin topar parkand-parkanding iloj. Murshidesen bas ajab, ey ishqkim, matlubning Vaslidin ham istamas mehnatqa xursanding iloj. Ul pariy hijronida boʻlgʻon Navoiy nosihe, Aylay olgʻaymu junun magʻlubigʻa panding iloj. 94 Ey, soching oshuftasi yuz xayli savdoiy mizoj, Koʻrmaduk zanjir ham savdogʻa bois, ham iloj. Vasl ishida asru nozukluk tushubtur, ey koʻngul, Kim erur ham nozuk ul gulchehra, ham nozuk mizoj. Dardi hajrim arz qilsam, derki, sabr et, voykim, Zahr ila muhlik marazgʻa koʻrmaduk hargiz iloj. Tigʻ tortib tojvarlar, boshigʻa chun chopti raxsh, Tandin uchti, vahki, har yon boshu boshtin uchti toj. Zulmunga boʻlsam zabun yuz vajh ila, ne aybkim, Sen gʻanisen — men gado, sen shah — men ahli ehtiyoj. Tuz boʻyung oqu qoralik, dolu gul tundin erur, Uyla oʻqkim, obnoʻs oʻlgʻay anga payvand oj. Kishvari ishq ichra zolim shahdur ul sultoni husn Kim, koʻngullar mulkidin jon naqdini olur hiroj. Arsh qandili gumon qil shishadek sofiy koʻngul, Urmagʻil damkim, topar yeldin xalal ravshan zujoj.. Ohi muhlikdur, Navoiy koʻngli zaxmi islanib, El oʻlar, topsa havogʻa chun ufunat imtizoj. 95 Emas la’ling qatili jongʻa muhtoj, Koʻzungnung kofiri imongʻa muhtoj. Labing muhtojidur koʻnglum, nachukkim, Skandar chashmai hayvongʻa muhtoj. Chu maydon ichra surdung, bas bu ofat, Emas nazzora gar javlongʻa muhtoj. Tilar koʻnglum oʻzin ishqing shahidi Ki, bor ul gʻamzai fattongʻa muhtoj. Qochar koʻnglum qushi tan kulbasidin, Agarchi chugʻz erur vayrongʻa muhtoj. Yuzung qursi qamar, muhtoj anga men, Gado andoqki boʻlgʻay nongʻa muhtoj. Fano mayxonasida qil gadoligʻ, Desangkim, boʻlmayin sultongʻa muhtoj. Anga muhtojroq menmen, agarchi Erur koʻp gar boqar har yonga muhtoj. Navoiy jongʻa muhtoj ermas, ammo Erur yuz jon bila jonongʻa muhtoj. Chim Harfining Chobuklarining Chehrakushoyligʻi «Badoye’»din 96 Koʻzi qatl etti, koʻnglum ichra zulfi mubtalo boʻlgʻach Ki, qush bismil uchundur, bastai domi balo boʻlgʻach. Yetib munglugʻ koʻngul vasligʻa hech oʻz holini bilmas, Ajab ermas gado oʻzni itursa, podsho koʻrgach. Ne soʻrdung bir yoʻli nogah qorargʻan roʻzgorimni, Bu hol oʻldi bir oy hijronidin shomim qora boʻlgʻach. Qachon boʻldung demang begona aqlu, hushu taqvodin, Muni soʻrmogʻ ne hojat, ul parigʻa oshno boʻlgʻach, Maloyik xayli jonidin toʻla boʻldi falak javfi Jahonda ul pari vasligʻa jon naqdi baho boʻlgʻach. Ulusqa tiyri boroni baliyat yogʻdi, ul oyning Sipohi husn aro mujgoni novak, qoshi yo boʻlgʻach. Xijolatlar kelur Farhodu Majnun ruhigʻa har dam, Mening ishqim soʻzidin xalq ichinda mojaro boʻlgʻach. Zamon ahli vafosizliq bila gar qildilar qatlim, Farah topqay magar ruhum, alar da’bi vafo boʻlgʻach. Chu ketti bargu gul, bulbul navodin qoldn, koʻrgilkim Navoiydek emish ul dogʻi bebargu navo boʻlgʻach. 97 Turra margʻulin ochib ruxsori mah siymogʻa soch, Tun savodi anbarin mehri jahon orogʻa soch. Sarvi gulroʻyim qilur gulgashti gulzor, ey nasim, Dam-badam sarigʻ, qizil gul, ul guli ra’nogʻa soch. Yigʻlama, ey koʻzkim, ul oy boʻlgʻusidur mehmon, Gar socharsen yuz guhar, ul gavhari yaktogʻa soch. Yordur sham’i shabistonim bu aqshom, ey sipehr, Axtaringning durlarin bu bazmi mehrosogʻa soch. Tashnagʻa ber fayz, ey abri karamkim, yoʻq osigʻ, Gar suni yuz qatla daryodin olib, daryogʻa soch. Dayr aro din ahlining koʻngliga zulfi boʻldi qayd, Bulajab zunnordur, ul dilbari tarsogʻa soch. Zuhd elin may birla rasvo aylading, ey mugʻbacha, Jur’aye ham netti rahm aylab meni rasvogʻa soch. Yoʻq u dunyoda vafo, ey sarsari dashti fano, Gardi nisyon sovurub, dunyovu mofihogʻa soch. Ey Navoiy, umri jovid aylar ersang orzu, Bas hayoting naqdini ul la’li ruhafzogʻa soch. 98 Toʻlgʻadi sabrim, qoʻlin zohir qilib dildor kuch, Garchi nozukdur va lekin bor anga bisyor kuch. Ishq uylarni yiqar, oshiqqa kin qilmoq nedur, Moʻr xayligʻa qachon pil aylamish izhor kuch. Qosh agar budur, sening yoyingni chekmak sa’b erur, Kimsa ilgida chu maqdur ermas ul miqdor kuch. Koʻzlaring bedodi jon birla koʻngulga tong emas, Ne ajab, din ahligʻa gar koʻrguzur kuffor kuch. Za’f aro ul koʻydin sudrar qoʻlum tortib raqib, Banddin oyirgʻudekdur qilsa nohanjor kuch. Soqiyo, men xastadin badmastligʻ ermas ajab, Koʻrguzur koʻprak zaif elga mayi xammor kuch. Ishq aro andoq zabundurmenki, aylarlar manga Ham gado, ham shoh kuch, ham yoru ham agʻyor kuch. Sogʻ ekanda hajr aro kuch birla oʻzni asraram, Lek may ichkanda aylar yigʻlamoq bisyor kuch. Kuch bila oʻlturdi ul zolim Navoiy xastani, Necha torta olgʻay oxir bir zaifi zor kuch. 99 Chiqti bogʻlab yana ul kofiri xunrez qilich, Mast har sari surar raxsh, chekib tez qilich. Qilichin koʻrdumu jonimgʻa tarab yuzlandi, Turfadur qon toʻkub oʻlmoq, tarabangez qilich. Qatra qonlarki, tomar tigʻidnn, uchmoq gulidur Ki, shahidin qilur ul gʻamzagʻa xunrez qilich. Har qayon tigʻ solur, koʻnglum osigʻligʻdur anga, Buyla qatl ahlida kim koʻrdi dilovez qilich. Lam’ayi tigʻi dema, barq choqilgʻan kebikim, Goʻyiyo keskali ilgidin etar xez qilich. Ishq aro ajzini koʻrgilki, oʻlarga Farhod Xasmi fartut tilin ayladi Parvez qilich. Shah Navoiy tilidek tigʻ ila koʻp mulk ochti, Tortmish ochqali Bagʻdod ila Tabriz qilich. 100 Chiqti jon, qoshima jonon kirgach, Kim halok oʻlgʻon ekin jon kirgach? Keluringga yasadim koʻnglum uyin, Yasalur kulba, chu mehmon kirgach. Oʻzni asrarmenu koʻnglum chekar oh, Nogah ul sarvi xiromon kirgach. Ohdin shu’la yetishkandek erur, Oʻqidin koʻngluma paykon kirgach. Yuz junun shu’basi aylar paydo, Ul pariy koʻngluma pinhon kirgach. Dahr uyi ichra iqomat tilama, Chiqmamoq anda ne imkon, kirgach. Borma koʻyiga, Navoiyki, qochar Yor, sen telbai uryon kirgach. He Harfining Haromiylarining Husn Oroyligʻi «Badoye’»din 101 Zihi taqaddumung odamgʻa bas hadisi sahih, Bu nukta kuntu nabiyan ishoratida sarih. Azalda vaslingu hajring magar nasib oʻldi Ki, jon toparni Xizir oldi, jon berurni Masih. Soʻzungni xoni nubuvvatqa tengri tuz yasadi, Zihi kamoli malohat, zihi kalomi malih. Chu sep chekib «ana afsax» taronasin qochirib, Alarki da’vo ila soʻz ochib, deb oʻzni fasih. Demak shariati bayzoni mehrga rojih, Quyoshni zarragʻa qilgʻan kebidurur tarjih. Yuzung sabuhi azal bodasidin andoqknm, Ne subhgʻa bu sabohat, ne mehr muncha sabih. Navoiy oʻldi nihon ishKing ichra, tirguz ani, Necha nihon tutayin, ayladim oʻlub tasrih. 102 Bu koʻhan dayrda ich shomu saboh, Rohati ruh tilar boʻlsang, roh. Chun quyosh lolasi tong gulshanidin Chiqti, tut lola masallik aqdoh. Anga tegruki shabistoni sipehr, Yetkirur ruh dimogʻigʻa riyoh. Yana ul vaqtqachakim, xurshid Koʻk biyobonida boʻlgʻay sayyoh. Qoʻyma mugʻ dayrida jom ilgingdin, Dayr piri chun ani qildi muboh. Roʻzgoring buzugʻ etkan esa charx, Sen kimu aylamak ani isloh. Koʻp girih tushti Navoiy ishiga, Sen kushode ber anga, yo fattoh. 103 Ey, xatu jonbaxsh la’lingdin nishon Xizru Masih, Balki bu ikki uyotidin nihon Xizru Masih. Xat labing uzra, labing yuz uzradur qilgʻon kebi Obi hayvonu quyosh uzra makon Xizru Masih. Ul yoshungʻoy zulmat ichra, bu falakdin yonmagʻay, Koʻrsalar xattu labingni nogahon Xizru Masih. Gar Masihu Xizr koʻzdin gʻoyib oʻlmishlar, ne tong, Sabzavu obi hayotingdur hamon Xizru Masih. Goʻyiyo Ruhul quds ya’ni damingdin yetti fayz Kim, muabbad topti umru berdi jon Xizru Masih. Yoʻq daming, balkim nasimi gulshaning aylar sahi Boʻlsalar muhlik marazdin notavon Xizru Masih. Xattidin la’ligʻa yettim, la’lidin toptim hayot, Ul ikav boʻldi manga, ey xasta jon, Xizru Masih. Soliki foniy tavajjuhdin taraddud aylamas, Yotsalar mahviy shuhud boʻlgʻan zamon Xizru Masih. Dayr piri qoʻldabon, tirguzdi maydin mugʻbacha, Ey Navoiy, bu ikavni qil gumon Xizru Masih. 104 Boda keltur, chun quyoshtin chekti maxfiy jom subh Kim, erur jomi nishot ichmakka xush hangom subh. Oshkoro bodai gulrang ichmak xushturur, Chun nihon aylar kavokib gullarin gulfom subh. Siymbarlarkim, sabohat birla tutqaylar qadah, Ne balo xushtur tulu’ etkanda siym andom subh. Sargʻarib ashkin toʻkub, mendek yaqo chok aylamish, Bir nihoni mehr ila to boʻldi beorom subh. Vahki, ul subh uzoru shomi zulf anduhidin Yigʻlaram to subh shom, afgʻon tuzub to shom, subh. Dahr gulzorida har tun chekkali jomi sabuh, Yetkurur tong bulbuli faryodidin paygʻom subh. Subhi vasl ummididin oʻldn, Navoiy shomi hajr, Anga ne sud, oʻzgalarga hosil etsa kom subh. 105 Istamon may boʻlsa xurshidi jahonoro qadah, Tutmasa bazm ichra ul shoʻxi qadahpaymo qadah. Yor chun tutti qadah, ichmon demak boʻlmas, valek To ne hol oʻlgʻum yana ichkach meni shaydo qadah. Hajr anduhida oz may tutmas, ey soqiy, meni Bazm ahlidin toʻlaroq tut manga amdo qadah. Bir quyosh hajridin andoq menki ichkum sipqarib, Tutsalar, solib shafaqgun may, sipehroso qadah. Hajr daf’in chun tabibi ishqdin soʻrdum, dedi: Kim erur yo vasl, yo jon tarki qilmoq, yo qadah. Bu fano dayrida zohir boʻldi anfosi Masih Kim, ichib tutti manga ul dilbari tarso qadah. Chun xumor ilgimni qildi ra’sha, jono, ogʻzima Netti oʻz ilging bila tutsang solib sahbo qadah. Su xumor ahli icharlar, ul ham oʻlgʻandin zarur, Ichmagum hayvon suyin, ey Xizr, topqum to qadah. Chun xarobot ichra mast oʻldum ichib, ey mayfurush, Rindlar birla solib gʻavgʻo meni rasvo qadah. Shahna bazmigʻa ne hosil, gar kirib oshub ila, Chekmasam shohid bila mutrib, qilib yagʻmo qadah. Cheksalar, tongla tutub Bogʻi jahonoro sari, Dayr aro topib surohi, aylabon paydo qadah. Vah, ne hol oʻlgʻay alargʻakim, Navoiydur debon, Tanibon chorlab, manga lutf aylasa mirzo qadah. Xusravi Gʻoziyki, jomi Jam anga boʻlsun nasib, To quyoshtin koʻrguzur bu torami a’lo qadah. 106 Ey sening koʻyung harimi tufrogʻi yuz pok ruh, Solqinidin sovrulub ul nav’kim xoshok ruh. Ruh agar yuz vajh ila tufrogʻing oʻlsa, ne ajab, Lutf aro jisming bila chun teng emas yuz pok ruh. Xilqatim bogʻida ul gul hayfkim, bordur manga Zor tan, majruh jon, mahzun koʻngul, gʻamnok ruh. Ul quyosh qasrigʻa mayl aylar tanimdin chiqsa jon, Kimsa oʻlgandekki, boʻlgʻay ozimi aflok ruh. Jon fido boʻlsun sangavu ruh sadqangkim, emas Jon chuchuk la’lingdegu qadding kebi cholok ruh. Moʻmin oʻl ajsod hashrigʻavu da’vo qilma koʻp Kim, azobu ne’matin tongla qilur idrok ruh. Tigʻi ishqidin Navoiygʻa ne dahshat, negakim Telbadur jonu fidoidur koʻngul, bebok ruh. Xe Harfining Xoʻblarining Xiromi «Badoye’»din 107 Jafo tariqida andin erur jahongʻa rusux Ki, qildi mehru vafo rasmu royini mansux. Jahongʻa chunki vafo boʻlmasa, ajab ermas Ki, boʻlsa ahli jahongʻa dogʻi jafoda rusux. Sogʻinma barcha pishigʻ soʻzni ta’b etar oshom, Boʻlur muqayniyu hozim chu ikkisi matbux. Kamoldin neki oʻtti, yana topar nuqson Ki, koʻp yashab, kirar atfol chergasiga shuyux. Durusht xoʻy qilur elni chirk dunyoliq, Nechukki, qilgʻay irik jam’ boʻlsa uzvida shoʻx Chu sifla ganj topar, mujibi haloki erur Ki, hayzadur mushuk ilgiga chun tushar maslux. Navoiyo, tila faqru riyoe eldin qoch Ki, odamilar erur oʻzga, dogʻi oʻzga masux. 108 Qotilekim, anga ermas kishi aslo gustox, Toʻldi qonimki, boʻlubmen meni shaydo gustox. Ey koʻngul, oʻzni yostlab mast tilarmen har kun, Aylasam la’lidin oʻpmakni tamanno gustox. Bu mahol amredurur, chunki taxayyul birla Qila olmon iki la’lini tamosho gustox. Men siyahroʻz kimu vasliki, hargiz kunduz Boʻla olmasmen aning koʻyida paydo gustox. Xatti davrigʻa, ne tong, evrula gar olmas Xizr Kim, bu jur’atda emas gunbadi xazro gustox. Ul pari dahshati ishqidin eta olmon anga Telbalik birla ham oʻzni, meni rasvo gustox. Xonaqoh ichra tutub savm, su ichmak boʻlmas, Boʻl xarobotiyu chek sogʻari sahbo gustox. Fayzi qudsiy tilasang koʻnglungga boʻlgʻay zohir, Ahli botin qoshida soʻz dema aslo gustox. E’tidol ista, Navoiyki, fano dayri aro Ulki yoʻl topmadi, yo kohil erur, yo gustox. 109 Dilrabolar gar koʻngul olmoqda durlar asru shoʻya, Lek dildorim erur bu shoʻxlardin ayru shoʻx. Shoʻxlardin ba’zi olsa jonu ba’zi bersa jon, Sen qilursen ikkisin, vah, sen kebi boʻlgʻaymu shoʻx Shoʻxluqtin har dam ul tifl aylar oʻzga nav’ noz, Koʻngli istar ne qilur xoʻbeki, boʻlsa tifl shoʻx. Gah kirar koʻzdin koʻngulga, gah koʻnguldin jon aro, Tutmasa orom, tong yoʻq, nozanin, boʻldi chu shoʻx. Shoʻxlar ichra biri koʻnglum olibdur voykim, Desalar, de qaysi shoʻx olmish, dey olmonkim, bu shoʻx. Gar namozim sahv boʻlsa har dam, ey zohid, ne tong Kim, erur mohimki, ang oʻlturubtur oʻtru shoʻx. Ey Navoiy, bir zamon koʻnglung emas osuda, kosh Koʻnglung olgʻan boʻlmagʻay erdi bu yangligʻ asru shoʻx 110 Garchi ul shirinlab ichgan may erur bisyor talx, Lek men ichgan mayi hajri yuz oncha bor talx. May necha talx ersa, hijron sharbaticha talx emas, Zahri qotil, onglamon, boʻlgʻaymu ul miqdor talx. Achchigʻ-achchigʻ dam-badam shoʻrobam etmang aybkim, Qildi ayshim hajr ila bir shoʻxi shirinkor talx. Hajri zahri ichkanimdinmu ekin, oyo bukim, Nabiz soqit boʻlmishu ogʻzim erur bisyor talx. Naylay oʻlmaykim, hayotim sharbatin men telbaga Qildi hijron zahri birla ul pari ruxsor talx. Koʻp chuchukluktin ochigʻliq anfa’ oʻldi ishq aro, Sharbati attor erur shirin, mayi xammor talx. Talx may birla meni mast ayla, ey soqiyki, bor Hajr aro umrum, gar oʻlsam lahzaye hushyor, talx. Dinim ahvoligʻa ochigʻ yigʻlaramkim, mugʻbacha Noʻsh etar dayr ichra har dam jomi mugʻkirdor talx, Yor shirin la’lidin har lahza aylar noʻshxand, Ishqidin har dam Navoiy garchi yigʻlar zor talx. 111 Meni havosida devona ayladi ul shoʻx, Jununu ishq ila afsona ayladi ul shoʻx. Parin kebi chiqibon hushu aql gʻorat etib, Nihon oʻlub, meni devona ayladi ul shoʻx. Ushatti shishavu, jomu qadahni bazm ichra, Oʻyun tariqini tiflona ayladi ul shoʻx. Quloq solingki, xarobot ichra gʻavgʻodur, Magar azimati manxona ayladi ul shoʻx. Qadahgʻa xirqam etib rahi, vahki, subhamni Qimor aylagali dona ayladi ul shoʻx. Chu oldi oʻynagʻali naqdi hushu sabrimni, Yana topilmadilar — to ne ayladi ul shoʻx. Qilib Navoiyi ovorani jaloi vatan, Balovu dardgʻa hamxona ayladi ul shoʻx. 112 Har nechakim sanga jafoda rusux, Men jafokashgadur vafoda rusux. Bandi zulfungni kimki qilsa havas, Anga vojibdur ibtiloda rusux. Yuzi mir’otin orzu qilgʻan Kerak etsa ayon safoda rusux. Soqiyo, ber qadahki, hijrondin Jongʻadur dard ila anoda rusux. Sidq aro piri dayr rosixdur, Lek zohidgʻadur riyoda rusux. Qilma ishq ichra da’vo, ar qilsang, Zohir etkil bu mojaroda rusux. Ey Navoiy vusul agar tilasang, Ishq aro fosh qil fanoda rusux. 113 Sochingki, yur chogʻida bordi har taraf bir shox, Su ichra sunbuli tardur anga mukarrar shox. Demanki sunbuli tarkim, suda erur aksi Ki, suda sunbuli tar koʻrguzur muanbar shox. Magarki sunbulunga chirmashur taxayyuli bor Ki, zohir etti tarogʻ sandali sarosar shox. Chamanda qilgʻusi gulgasht goʻyiyo ul sarv Ki, ochti soya uchun har taraf sanavbar shox. Yoshil yengingki sarigʻ dakladin koʻrundi, ne tong, Xazon daraxti boʻlur ham birorta axzar shox. Karam qil, el panahing ichra kirsakim, xushtur Chamanda meva dogʻi bersa soyagustar shox. Navoiy, ongla yaqinkim, hayot rishtasidur, Qoʻlunggʻa kirsa aning iqdi zulfidin har shox. Dol Harfining Diloromlarining Davroni «Badoye’»din 114 Qani sening kebi mahbubi oqibat mahmud Ki, zilli otifating boʻlsun el uza mamdud. Jamol aro mutajalli yuzungda partavi zot, Kamol aro mutalolo oʻzungda nuru jud. Vujudung ikki jahon xilqatidin oʻldi murod, Nachukki zoting oʻlub ikki kavidin maqsud. Ne jud erur, ne vujud elga zoting ollinda, Sanga chu keldi musallam vujud birlan jud. Nubuvvat avjida koʻp tole’ oʻldi kavkabi sa’d, Biri sen oydek emas erdi axtari mas’ud. Chu sen mushohada shomi shuhud qozgʻondek, Kishi ne bildiki, shohid kim erdi — kim mashhud. Navoiy, oʻlsa gunah dudi birla noma siyoh, Gʻami yoʻq, oʻttin erur chun shafoating mav’ud. 115 Xoʻblar bazmida jam’ oʻlmoqqa bor ul oy mujid, Husnin izhor aylamakka istar atrofida zid. Gar jamol ahli jafo bobida bor ahli kamol, Lek ijodi jafo qilmoqqa sensen mujtahid. Erni shavqida sovugʻ ohu isigʻ koʻnglumdin ashk Goh qon yangligʻ ravon, gah la’l yangligʻ munjamid. Qahr yo lutf ulcha andin kelsa minnat jonima, Menkim oʻldum boʻlgʻali munkir anga yo mu’taqid. Ostoning takyagohimdurki, taxti joh erur, Lek darboning madorosigʻa ermon mustanid. Dilbarim andoqki keldi husn mulki ichra fard, Shukrkim, men dogʻi ahli ishq aromen munfarid. Ishqi komil gulshani ichra guli ra’no nedur, Bilhaqiqat boʻlmasa ma’shuqu oshiq muttahid. Doʻstlugʻ kim qilsa, dushmanliq topardin dahr aro, Boʻlmamish goʻyo muhabbat ahli hargiz mun’aqid. Istaram, koʻrgach ani, afgʻonlar aylab oʻlgamen, Soqiyo, bir jom ila boʻlgʻil Navoiygʻa mumid. 116 Oʻzin shakkar desa la’linggʻa monand, Kilay tishlab ani parkand-parkand. Labing oʻpmakka haddim yoʻq, boʻlubmen Taxayyul birla oʻpmaklikka xursand. Meni chun ul parivash telbaratti, Ne sud, ey nosih, emdi telbaga pand. Magar tengriga odam xilqatidin Murod erdi seningdek turfa farzand. Labingning shakkari aylab tabassum, Guli xandongʻa koʻrguzdi shakarxand. Jahon ra’nosigʻa berma koʻngulkim, Anga oldurmamish koʻnglin xiradmand. Navoiy naylabon sendin uzulgay, Chu topting rishtai jonigʻa payvand. 117 Koʻngulning xonumonin berdi barbod Gʻami ishqingki, xonumoni obod. Meni yod aylamakni chun unuttung, Unutub, nettn gohe anlasang yod. Firoqing kunjida tun-kun erurmen Gʻamingdin shodu mendin ham gʻaming shod. Senga sayd oʻlgʻali uryon boʻlubmen, Qachon yuldi tiriklay qushni sanyod. Koʻngul jinsi bashardin asrab oxir, Meni devona qildi bir parizod. Sen ich maxsuslar vaslida maykim, Meni hajr etti qon yutmoqqa mu’tod. Vafoligʻ tuz bu gulshan ichra yoʻqtur, Agar nasrinu gul yo sarvu shamshod. Ne shayxi xonaqah maydin qilur man’ Ki, qilmish dayr piri bizga irshod. Navoiy, yor faryodinggʻa yetmas, Aning forigʻligʻidin ayla faryod. 118 Yor vaslidin uzub erdim meni shaydo umid. Shoh lutfi qoʻymadi shaydo koʻngulni noumid. Oʻrtar erdi hajr navmid erkanimda, voykim, Shavq oʻti kul qilgʻudekdur boʻlgʻali paydo umid. Bir nazardin gar boʻlur jonim gahe osuda, bas, Mundin ortuq vaslidin yoʻqtur manga qat’o umid. Hayrat aylarlar mening holim koʻrub ahli junun, Aqldin, vah, qayda tutgʻaymen meni rasvo umid. Yoʻq ajab, gar odamiyligʻdin chiqib devonamen, Chun manga bor ul pari paykar, malaksiymo umid. Hajr navmid erkanimda oʻrtar ummidimda shavq, Vahki, yo navmidligʻ aylar halokim, yo umid. Ham jafo, ham javr umidi borduru ham lutfu mehr, Har jihatdin yoʻqturur andin manga illo umid. Hajr dardigʻa davo bexudlugʻ ermish, soqiyo, Bu balo ichra tutarmen sogʻarn sahbo umid. Ey Navoiy, gʻarqi bahri vahdat oʻlsam, ne ajab, Menki koʻz daryosidin tuttum duri yakto umid. 119 Domi zulfu donai xolidin etsa yor sayd, Yoʻq xaloyiqkim, maloyik boʻlgʻusi bisyor sayd. Ul koʻzi sayyod agar jon qasdi aylar saydgʻa, Ollida oʻlgay boʻlub jon birla minnatdor sayd. Olloh-Olloh, ne balo ul husn erur mardum firib Kim, ani koʻrgach boʻlur ham yoru ham agʻyor sayd. Saydgahda qochmas andin saydkim, jon bergaln Sekrebu oʻynab, nishotu zavq etar izhor sayd. Saydi gulrang oldi xirman-xirman ul gul xirmani, Lolazori dahraro kim koʻrdi bu miqdor sayd. Xushtur oʻlsam itlariga toʻ’ma, ne imkoni bor, Shoh fitrokiga yetmak bir zaifi zor sayd. Har kishi nafs itligidin aylasa oʻzni xalos, Vahsh xaylin aylar ul dasht uzra Majnunvor sayd. Jomi zarrin tutki, boʻlmas mehr koʻrguzmak bila, Kimsaga zarrin gʻizoli charxi kajraftor sayd. Ey Navoiy, gar desang ming zulm birla oʻlmayin, Bevafolar makri birla boʻlmagʻil zinhor sayd. 120 Buki har yondin koʻkartibdur yuzumni koji dard, Jism uyi toqini oltun birla qildim lojuvard. May yuzungda gullar ochti, qilma faryodimni man’, Bulbul afgʻoni ne tong, ochildi chun gulshanda vard. Bul-ajabligʻlardurur ishq ichrakim, zohir qilur, Mehrdek oʻtluq koʻnguldin day yelidek ohi sard. Gʻam toshi xoki tanimdin har sari eltur gʻubor Boshima tufrogʻ sovurmogʻdin emas tegramda gard, Ul quyosh zulfi xamidin chiqsa ohim toʻlgʻanib, Bir quyun bil anikim, davri erur gardun navard Eyki, istarsen oʻzungni fard ul oy ishqida, Avval aning gʻayri yodidin oʻzungni ayla fard. Ey Navoiy, dardligʻ nazmingni dard ahli bilur, Dardsiz dogʻi boʻlur, ani oʻqugʻoch, axli dard. 121 Ey jamoling qoshida lol xirad, Ishqing oshubigʻa pomol xirad. Andakim sen qilibon jilvai husn, Hush oʻlub zoyilu badhol xirad. Ishq Masih ayladi, garchi bor edi Ilm ashkoligʻa hallol xirad. Chiqmadi tuz yoʻlidin ishq ahli, Nechakim ayladi izlol xirad. Ishqqa aql zalil oʻlmasa, koʻr, Ne qolur, chunki ketar dol xirad. Ich mayi ishqu Navoiy, mast oʻl, Kelturur boʻlsa koʻp ashkol xirad. 122 Unla hijron toshlarin yogʻdurdi charxi tezgard Kim sipehr avjigʻacha xoki tanimdin chiqti gard. Yor ila ahbob mendin anruyu men barchadin, Yoʻq ajab, gar barchaning dardicha boʻlsa menda dard. Hajr toshidin koʻkardi paykarim yoxud bu rang Ayladi uryon tanimni, baski chektim ohi sard. Kahkashoidin chekma saf anjum sipohin shomi hajr, Men oʻlubmen, ey falak, hojat emas qilmoq nabard. Ashku ohimdii natija boʻldi qonligʻ toza dogʻ, Goʻyi ul suyu havodin ochilur bu nav’ vard. Ey koʻngul, gar xud xazon fasli emas, hijron kuni, Nega bogʻ ahligʻadur titratmavu ruxsori zard. Xalqning qaydi Navoiyni parishoi ayladi, Kimki jam’iyat tilar, qilmoq keraktur oʻzni fard. 123 Qading deb sarvni jon boʻlsa xursand, Ajab yolgʻondur, ammo rostmonand. Shakar chun qildi shirinlikni da’vo, Eshitkach lablaring qildi shakarxand Koʻngul jonimgʻa yetmish erdi, yuz shukr Ki, qildi itlaring parkand-parkand. Iti bagʻrim yegandin oʻlsa, aylang, Kesib bagʻrin, kesuk bagʻrimgʻa payvand. Bu nav’ ar zulfi savdosi olur hush, Erur sa’b, ey hakim, oʻlmoq xiradmand. Talab yoʻlinda avval foniy oʻlgʻil Ki, yoʻq bu yoʻlda oʻzlukdin ogʻir band. Navoiygʻa yana koʻp pand berma, Kel, ey nosih, eshit sen dogʻi bir pand. 124 Ishq oʻzluk nafyi aylar, zuhd ila taqvo ne sud, Chun vujudung manfi oʻldi, kibru istigʻno ne sud. Sudu sarmoyang nechun nobud qildi bir yoʻli, Sen pishurmak har zamon bir oʻzgacha savdo ne sud. Telbarab eldin chiqib, yoʻlinda jon berding valek Rahm qilmas ul pari pankar malaksiymo, ne sud. Oshiq oʻldung vaslidin sud istabon, oyo firoq Qoʻymadi naqshi vujudungdin asar paydo, ne sud. Ishq daryosigʻa sud ummididin kirding valek Boʻlmadi oxir nasibing ul durri yakto, ne sud. Yor erur jon ichra, sen gʻofil vale istab ani, Kecha-kunduz yel kebi boʻlmoq jahonpaymo ne sud. Sud qildi ulki ichti vasl bazmi ichra may, Bizga soqiy tutmadi bu sogʻari sahbo, ne sud. Istasang faqr, oʻrta olam sud ila sarmoyasin, Koʻnglunga to evurulur dunyovu mofiho, ne sud. To Navoiy ishq bozorida savdoiy erur. Juz ziyon ne topti bir sarmoya ul rasvo, ne sud. 125 Garchi yor etmadi hargiz meni noshodni yod, Lek aning yodi bila koʻnglum erur har dam shod. Zulfidin surdi koʻngullarni koʻzi arbadasi, Domdin koʻrmadn el saydni surmak sayyod. Qomating bandasidur sarv vale xidmat aro Koʻrubon rostligʻin ani qilibsen ozod. Qatlima chiqti etak belga urub, tigʻ chekib, Qon tegardin ayab erkin etagin ul jallod? Chunki Shirin koʻzi behad qoradur, bas necha mil Toshni surma nedin ayladi oyo Farhod. Oʻzgalarga ichur, ey soqiyi davron, mayi vasl Kim, manga zahri firoq ichmak oʻlubtur mu’tod. Muncha faryod Navoiydin emas hajr tuni Kim, qilur har kecha faryodidin el ham faryod. 126 Ruxsori jonibida ul xoli anbarolud, Oʻt goʻshasida goʻyo anbar tushub qilur dud. Bahri gʻam ichra ashkim koʻngliga rahm soldi, Daryo musofirimen — gardundin aylagan sud. Bazmi gʻamida shahmen, sarigʻ yuzumda qon yosh, Bu la’lrang boda, ul sogʻari zarandud. Koʻnglum gadoligʻ aylar, ogʻzingni garchi topmas, Yoʻq va’da birla ani qilsang ne boʻldi xushnud. Kelkim, yoʻlungda tufroq, boshinggʻa sadqa boʻlsun Ham jismi dardparvar, ham joni ranj farsud. Nobudu bud fikrin mahv et zamirdinkim, Ne bud qolgʻusidur oxir sanga, ne nobud. Sarxush taronagustar boʻlmishsen, ey Navoiy, Soqiy, sen emdi tut may, mutrib, sen emdi tuz ud. 127 Toʻsh-toʻshumdin dushmanu yoʻq doʻstdin qat’o umid, Kilma, yo rab, doʻstdin dushmanni mendek noumid. Ushbu muhlik varta ichra garchi eldin qolmamish Hech umidim, qat’ qilmon doʻstdin ammo umid. Ula girdobi balo ichra tushubturmenki, bor Necha dersen biym, ammo yoʻqturur paydo umid. Jon fido qildim — meni navmid qildi vaslidin, La’lidin jon istar elga yoʻqturur illo umid. Soqiyo, muhlik gʻamimgʻa shodligʻ imkoni yoʻq, Ne tutay sendin yana jomi nishot afzo umid. Yor vaslidin vafo koʻz tutmasam, ayb etmakim, Umru davlatdin vafo tutmaydurur dono umid. Ne visolu ne umidi vasl, vah, oʻlmay netay, Ey Navoiy, koshki yo vasl boʻlsa yo umid. 128 Ham ayogʻida oʻtuk, ham boshida dastori tund, Oshiq oʻlturmak uchun boshtin ayogʻi bori tund. Tundliq man’in ne nav’ aylay angakim, oʻzganing Bir ishi bor ersa, bor aning bari atvori tund. Dahrni raxshi agar zeru zabar istar, ne tong Kim, erur ham oʻynamogʻi tundu ham raftori tund. Ul kishi har lahza bilgay oʻlmakim kayfiyatin Kim, boʻlur har dam anga bir kofiri xunxori tund. Ey sabo, tund erdi badmastim kecha boʻston aro, Subhidam uyqugʻa bormish — esmagil ul sori tund. Dayr pirin tund agar qilmish xumor, ey mugʻbacha, Jomini quygʻil toʻlo, anda mayi xammori tund. Ey Navoiy, dahr komi yoʻq esa, tund oʻtmagʻil, Anda yuz kom arzimas bir dam boʻlurgʻa bori tund. Zol Harfining Zavil Hayotlarining Zufununlugʻi «Badoye’»din 129 Junun daf’igʻa qildim yuzda qon yoshtin ayon ta’viz Ki, yozgʻonda kerak shingarf birla za’faron ta’viz. Boʻlubtur toza qonligʻ dogʻu tirnogʻ xatlari birla Tanim ul nav’kim, koʻrgan kishi qilgʻay gumon ta’viz. Dema ta’vizkim, afsuni savdo erdi koʻnglumga Ki, oshti shu’lai ishqu junun yozgʻan zamon ta’viz. Manga yozing duokim, ul parini koʻrgamen nogah, Yozarlar chun pariy koʻzga ayon boʻlgʻan zamon ta’viz. Jununumdin pariroʻyumgʻa ham savdo asar qilsa, Bitidiklar koʻzi koʻnglum qushidin toʻksa qon ta’viz. Meni ishq aylamish devona, ey roqiy, ne sud etkay, Necha qilsang bayon afsun, necha qilsang ayon ta’viz. Navoiy ishq asrorin yoznb, boʻynigʻa osibdur, Tasavvur qilmagʻaysen, ey rafiqi mehribon, ta’viz. 130 Labing hukmi erur qonimgʻa nofiz, Demay qonimgʻakim, jonimgʻa nofiz. Nekim kofir koʻzung farmoni boʻlgʻay, Erur ul dinu imonimgʻa nofiz. Erur, har zulmkim amr aylagungdur, Oʻqungdek jismi uryonimgʻa nofiz. Koʻngul mahkumi amringdurki, hukmung Erur bu mulki vayronimgʻa nofiz. Shah oʻlsam, bandamen ollida hosho Ki, boʻlgʻay hukm jononimgʻa nofiz. Koʻngul ittiki, zulmung bor edi ul Aloxonu alomonimgʻa nofiz. Navoiyni labing qatl etsa, tong yoʻq Ki, aning hukmidur qonimgʻa nofiz. 131 Ey, labing bodasigʻa ruhu ravon ichra nufuz, Qaysi ruhu ne ravon, javhari jon ichra nufuz. Mayi ishq uyladurur tezki, ichkanga qilur Juzvi-juzvi aro har qatrai qon ichra nufuz. Qoʻydi oʻlmakka koʻngul jism ila jonim, goʻyo Zahri hajr ayladi paydovu nihon ichra nufuz. Dahr bogʻidin esar royihai ishq, magar Ayladi ohim oʻti tab’ zamon ichra nufuz. Otashin nevchun erur la’lu mufarrih yoqut, Bodai ishq agar qilmadi kon ichra nufuz. Ichtilar koʻp mayu fosh aylamadi, qilgʻandek Meni ovorai benomu nishon ichra nufuz. Gar Navoiygʻa erur ruhu ravon mast, ne tong Ki, mayi ishq qilur ruhu ravon ichra nufuz. Re Harfining Ra’nolarining Rustahezi «Badoye’»din 132 Sipehr osebidin solim qutulmogʻliq ne imkondur Ki, mehre dashtu tigʻu kulgusi barqi duraxshondur. Munungdek mehr koʻrgach, shod oʻlub kulgan zihi gʻofil, Bu yangligʻ kulgu sari mehr solgʻan asru nodondur. Tengiz koʻnglida andoq mehrdin yuz shu’ladur paydo, Qiyo bagʻrida mundoq kulgudin ming dashna pinhondur. Hijoridin qiyodur anga yuz ming tigʻ ila ojiz, Hubobidin tengiz yuz ming koʻz ilan anga hayrondur. Chekib qavsi quzahdin yo koʻngullar qasdigʻa, aning Yogʻin haddi xadangu qatra sular anda paykondur. Bu yoy birla aningdek oʻqni yogʻdurgʻoch, xaloyiqning Hayoti qasrida har sari qilmoq raxna osondur. Hayot ichra baqo chun mumkin ermas Nuh boʻlsinkim, Oʻlar holatda tugʻmay oʻlgan oʻgʻli birla yaksondur. Baqo sarchashmasi zulmatda derlar, yoʻqki, ul zulmat Skandar ohi oʻtidin yigʻilgʻon dudi hirmondur. Navoiy, oʻrtabon oʻzluk qadam bu yoʻlgʻa qoʻy, ya’ni Ki, har hamrohkim boʻlgʻay tajarrud moni’i yondur. 133 Menki hijron dashtigʻa kirdim quyundek beqaror, Ohu vovayloki, ham sargashtamen, ham xoksor. Sanchilib uryon tanimgʻa har taraf yuz ming tikan, Har tikanni kuydurub koʻnglum oʻtidin bir sharor. Qaydadur Majnunki, bergay pandu chun fahm etmasam, Yigʻlagʻay holimgʻa bagʻri ogʻrigʻandin zor-zor. Yo qani Farhodkim, gʻam togʻini tirnogʻ ila Qozgʻanimdin, teshavu togʻidin oʻlgʻay sharmisor. Bilsam erdi bir zamonligʻ hajr dardi shiddatin, Yuz yil oʻlsa vasl davri, qilmas erdim ixtiyor. Doʻstlar, mehru muhabbatning niholin ekmangiz Kim, boʻlur ermish anga anduhi hijron bargu bor. Ey sabo, kelmish Navoiy xasta jonidin batang, Eltibon yor itlarining ollida qilgʻil nisor. 134 Har kishikim, yer yuzinda bir seningdek mohi bor, Tong emas, yer-koʻkni gar tutquncha ashku ohi bor. Ne ajab, koʻnglum adam koʻyi sari azm aylasa, Xossakim ogʻzing xayolidek aning hamrohi bor. Poku ogah boʻlsa koʻnglum xalq javridnn, ne gʻam, Yorning chun tab’i poku xotiri ogohi bor. Yorni koʻnglumda jon yangligʻ nihon qilgʻay edim, Aybi koʻnglumning budurkim, nolai jonkohi bor. Ishq koʻyida qora tufroqcha yoʻq jon qiymati, Yoʻl yarogʻin dogʻi topmas, ulki molu johi bor. Men kebi hijronda jon bermaktin oʻzga naylagay, Dilbarimdek kimki bir begonavash dilxohi bor. Ishq vodiysidin anrukim erur moʻr ajdaho, Koʻrmaduk shahkim, gado ollinda shayallohi bor. Ey musulmonlar, erur koʻnglumda bir kofir gʻami Kim, erur boiski, taqvo jonibi ikrohi bor. Ey Navoiy, hajr bedodu jafosidin ne gʻam, Har gadokim, xusravi Gʻoziydek aning shohi bor. 135 Bukim, koʻngulning ul oysiz ne sa’b holati bor, Ul anglagʻayki, birav hajridin malolati bor. Quyiga tushmish aning zulmi tigʻidin boshim, Hanuz tigʻi yuzidin magar xijolati bor. Quloq duriyu yuzi ikki axtar etti qiron Ki, olam ichra base fitnagʻa dalolati bor. Sabo debon xabar ul guldin, elni tirguzdi, Masihcha desa boʻlgʻay aning risolati bor. Koʻngulni zulm ila buzdung, bale boʻlur ma’mur Shaheki, mulkida ehson bilan adolati bor. Qadah quyoshi bila ravshan ayla xotirni, Chu anglasangki, falak zulmidin zalolati bor. Navoiy istamas el ishqin anglagʻay, bukim Oʻz-oʻzi birla junun ahlidek maqolati bor. 136 Bu tiyrai qotilki, oti hajr tunidur, Ohim tutunidur dema, dogʻim tutunidur. Jism ichra yuzung hajrida ming dard xadangi, Goʻyo koʻngul otashkadasining oʻtunidur. Soʻngakdin emas rishtai jismimda boʻgʻunlar Ul torda ranjim adadining tugunidur. Ul shoʻx simo’ ichra uchurmoqqa koʻnguldin Hushu xiradu sabrni ofat quyunidur. Uyqu keturur su uni, lek uyquni olgʻon Elning koʻzidin sayli sirishkimnnng unidur. Oʻynay-oʻynay toʻksa ul oy qonim, emas tong Kim, barcha bular charxi muloib oʻyunidur. Yuz pora boshimni iti rad qildi, Navoiy Bilmaski, soʻngaklarda borining butunidur. 137 Ul quyoshkim, koʻnglum ichra hajrining ozoridur, Jonim olsa ham, koʻngul jon birla minnatdoridur. Naylab ul qotildin oʻlgʻaymen xalos, ey ishqkim, Jonim afgori, tanim bemori, koʻnglum zoridur. Hajr oʻti paykoni zaxmin men kebi bilmas kishi Kim, ichim boshtin-ayoq ul nishning afgoridur. Hajraro joning olay der, koʻr ne boʻlgʻay javrkim, Bu manga ul shoʻxdin mehru vafo izhoridur. Qof agar yuzdur adadda, Qof togʻi mehnatim Shiddati a’dodining yuzdin biri miqdoridur. Telba koʻnglum istasa Farhodu Majnun sihhatin, Oqil el ragʻmi anga hushu xirad osoridur. Kir xarobot ichra, ey zohid, tilar boʻlsang bihisht Kim, mayi kavsar zuloli kulbai xammoridur. Ne ajab gulshan erur davronki, dudi ohdin Sunbuliyu ashk qoni saylidin gulzoridur. Gar Navoiydek soʻzung fahm etmadim, ey porso, Afv qil, bir dam xayolim bodanoʻshum soridur. 138 Ishqdin, vahkim, manga har lahza hole yuzlanur Kim, buzulgʻon koʻngluma andin malole yuzlanur. Yorga oʻzni taxayyul birla maxsus aylabon, Ul xususiyat aro har dam xayole yuzlanur. Chun xayol ilgida boʻldi notavon koʻnglum asir, Boshigʻa har lahza savdoi muhole yuzlanur. Vasl savdosidin oʻtkarsam emas mumkin debon, Xotiri ichra aning ham ehtimole yuzlanur. Mahvashimni soʻzga tortarmen taxayyul kunjida, Har soʻzumga kim javob aytur, savole yuzlanur. Istamon aning xayolin dogʻi qilgʻaymen malul, Bas qilurmen, garchi har dam qilu qole yuzlanur. Vaslini aning xayoli birla qilmasmen badal, Garchi har soat manga sohib jamole yuzlanur. Chiq bu gulshandinki, past istar boshingni yer kebi, Onda har damkim sanga sarkash nihole yuzlanur. Ey Navoiy, yor zulfu qomatidin boʻlgʻusi, Gar parishon xotiringgʻa e’tidole yuzlanur. 139 Za’fliq jismim qachon nozuk belingga chirmanur, Zulfung ikki tori goʻyo bir-biriga toʻlgʻanur. Qomatinggʻa sarv taqlid aylabon topti shikast, Bu sazodur, gar giyah sarvi sihigʻa oʻtkanur. Zulfunga hamsarliq etmak oʻzda topmas, nechakim Sunbuli mushkin quyundek oʻz-oʻziga aylanur. Voqif erkin ishq oʻtining soʻzidin husn ahlikim, Sham’ agar parvonani oʻrtar, oʻzi ham oʻrtanur. Oʻynamoq birla solur davrongʻa raxshi qoʻzgʻalon, Har qachonkim bazmdin ul shoʻx sarxush otlanur. Bu chamanda tortibon bulbul tong otquncha figʻon, Ishq darsin goʻyiyo gul daftaridin oʻrganur. Dema sargʻardi Navoiyning yuzi ishq ichrakim, Buyla oltunni qilurgʻa poymoling qozgʻanur. 140 Yordin hijron chekar ushshoqi zor, ey doʻstlar, Necha tortay hajr, chun yoʻq menda yor, ey doʻstlar. Yor ishqin asragʻil pinhon, debon sa’y etmangiz, Vah, ne nav’ etgum yoʻq nshni oshkor, ey doʻstlar, Ishq birla gar birov lofi vafovu ahd urar, Ishvagarlar ahdigʻa yoʻq e’tibor, ey doʻstlar. Aylamang bekasligimni ta’n, bir kun bor edi Menda ham bir nozanin chobuksuvor, ey doʻstlar. Yorsiz vayronda qon yigʻlarmen oxir, siz qiling Yor birla gashti bogʻu lolazor, ey doʻstlar. Yorsiz ifrot ila gar yigʻlasam, ayb etmangiz Kim, erur bu ish manga beixtiyor, ey doʻstlar. Doʻstluq aylab tutung gah-gah labolab jomkim, Qasdi jon qilmish manga dardi xumor, ey doʻstlar. May ichingkim, dahr eli ichra koʻp istab topmaduq Ahdu paymonida boʻlgʻon ustuvor, ey doʻstlar. Yoringiz vaslin gʻanimat anglabon shukr aylangiz Kim, Navoiy oʻldi bekaslikda zor, ey doʻstlar. 141 Vasldin, vahkim, damo-dam elga jominoʻsh bahr, Bizga sogʻar-sogʻar aning furqati bazmida zahr. Ul koʻzu qoshdin agar qoʻzgʻolsa olam, tong emas Kim, biridur ofati davron, biri oshubi dahr. Vah, netib sabru shikebim mulki vayron boʻlmasun, Ikki koʻzdin Dajlayu Jayhundek oqib ikki nahr. Xoslargʻa lutfung oʻldi om, yuz afgʻonki, men Omdinmenkim, mening jonimgʻa qilding xos qahr. Otlanib chiqti magar ul mast zolimkim, yana Tushti olam kishvarigʻa fitnavu qoʻzgʻoldi shahr. Mehrdin yuz qilsakim, gardun arusi Zoldur, Rustam ani aqd qilsa, naqdi jon bergusi mahr. Ey Navoiy, yor yodinda malak mahram emas, Faqr odobi aro tajviz qilma zikri jahr. 142 Vahki, zolim ishq jonimgʻa yana bedod etar, Qatl umidi birla gʻamgin xotirimni shod etar. Zuhdu taqvo buzdi obod aylamak birla meni, Shukrkim, ishqu junun buzmoq bila obod etar. Bazmi ayshi ichra gʻavgʻo uyladurkim, tashqari Kim, quloq solur agar, devonaye faryod etar. Necha tartib aylasam sabru saloh avroqini, Sarsari ishqu junun yetkach, borin barbod etar. Ishq koʻyida koʻngul holi parishonroq boʻlur, Ofiyat mulkidagi jam’iyatin chun yod etar. Ul quyosh hijronida bu zarrai sargashtagʻa Ishq zulmi bas emaskim, charh ham imdod etar. Ishq aro yolgʻuz mening holim koʻrub har dam sipehr, Vomiqu Farhodu Majnun holin istishhod etar. Vah, netib, ey xonaqah shayxi, tutay zuhdu riyo, Dayr piri chun manga faqru fano irshod etar. Ey Navoiy, ani bil ozoda olam ahlidin Kim, oʻzin olam eli gʻavgʻosidin ozod etar. 143 Labki xandon qilibon qoshu koʻzin oʻynatadur, Oʻynay-oʻynay meni bechorani qon yigʻlatadur. Koʻrgach ul oyni, yaqindurki figʻonlar qilgʻay, Lek bexudlugʻ ila koʻnglum oʻzin toʻxtatadur. Tortmoq mumkin emas oʻqini koʻnglumdinkim, Yana oʻq har nafas aning yonigʻa oʻrnatadur. Baxtim uygʻonmas agarchi faza’im dard ahlin Oʻlum uyqusigʻa borgʻonlar esa uygʻotadur. Koʻzum ashkin bu jihatdin desa boʻlgʻay xunob Kim, bu su oqsa, bagʻir ham anga qonin qotadur. Sabru orom sipohin nechakim yigʻsam, ishq Gah ani sindiradur, goh muni butratadur. Gʻarazi buki, habibimgʻa qul oʻlgʻay Yusuf, Husn bozorida har nechaki oʻzin sotadur. Oʻxshamaydur mening ollimda, agarchi dehqon Sarvi gulroʻyuma sarvu gulini oʻxshatadur. Ishq ani kelturadur xasta Navoiy tarafi, Novaki gʻamzani ul shoʻx qayonkim otadur. 144 Chiqib ishq oʻti koʻksum chokidin, boshimdin oshibdur, Bu eskirgan yogʻochqa oʻz ichidin oʻt tutoshibdur. Junun ahligʻa ul oy tori zulfi orzusidin Base, sarrishtai savdoki bir-birga uloshibdur. Qamar yuzinda mushtu kochdin koʻrdum asar har yon, Hamono ul quyosh badmast boʻlgʻonda taloshibdur. Qoʻngul chokiga gʻam tuxmin xating fikri toʻla qilmish, Zaxira, koʻrki, xayli moʻr maskan ichra toshibdur. Sabo mashshotasi, lutf aylabon gulgun toʻnin kiydur Ki, ra’no sarvigʻa gulbargdin xil’at yaroshibdur. Falakning pardai zaylin bukim qildi shafaq gulrang, Magarkim yer yuzidin koʻz yoshim xunobi toshibdur. Meni Majnun tanin tirnogʻlarning zaxmidin koʻrgan Degay Layli iti har yon qoʻtur jismini qoshibdur. Koʻngulkim, asru tavsan erdi zuhd oyinida, koʻrgil Ki, ishqing roizidin ne zabunlardek yuvoshibdur. Navoiy turklarning tarki tutsa, ayb qilmangkim, Anga bir turkmon mahvash gʻami mahkam doʻloshibdur. 145 Kimki olam bogʻida bir sarvi gulruxsori bor, Bogʻ sayridin farogʻi, sarvu guldin ori bor. Gul bila mayni netar devonayekim, koʻnglida Bir parivash la’lidin may, husnidin gulzori bor. Gul nasimu atridin mumkin emas topmoq iloj, Kimki bir gulchehra xori hajridin ozori bor. Jon yetib ogʻzimgʻa oʻlgum, bir nafas tengri uchun, Ey Masihim, kel beri, ey muddai, sen nori bor. Koʻzlariga xori mehnatdur gul, ulkim gul chogʻi Guljabinlar koʻzlari yangligʻ iki bemori bor. Dema bulbul zulmigʻa gul bogʻlamish bel, goʻyiyo Charx zulmidin aning ham bogʻlagʻan zunnori bor. Qoldi xurramliq falakdin tashqari, koʻr, ey rafiq Kim, qazo naqqoshining ne gardishi pargori bor. Faqr yoʻlinda ogʻirroq yuk erur vobastaliq, Ey koʻngul, tarki taalluq aylabon ul sori bor. Ey Navoiy, oʻzni maqbul istasang, tufroq boʻl Kim, erur mardud, ulkim boshida pindori bor. 146 Turrangki, tobi yuzda oʻtumgʻa vasiladur, Ul sham’ shu’lasi aro mushkin fatiladur. Olsa koʻzung hiyal bila koʻnglumni, ayb emas, Bor ul fusungareki, ishi makru hiyladur. Ashhablaringki, rishtagʻa tortildi dahr aro, Solmoqqa rustaxez ajoyib taviladur. Layli qabilasi oʻti qaydin koʻrunsa shom, Majnunni kuydurur, bu ne oʻtluq qabiladur. Kirsang fano tariqigʻa, devonavor kir, Ul vajhdinki, aql bu yoʻlda aqiladur. Eykim, jahon salitasini aylading nikoh, Bilgilki, xasmkushdur, agarchi jamiladur. La’linggʻa jonin etsa Navoiy fido, ne tong Andin olurgʻa kom bu ishlar vasiladur. 147 Binafsha atri bila el tarabni yod etadur, Qadah keturki, egib qadni xayrbod etadur. Chaman sahifasida sabza demakim, gardun Tarab soʻzini yashil xat bila savod etadur. Kishiki gʻuncha aro jola koʻrsa ishratdin, Habib ogʻzida kulmakni e’tiqod etadur. Sabuh may chekib oltun piyolada, nargis Koʻzining uyqusigʻa mujibi kushod etadur. Xush ulki, lola kebi la’lu jom aro manni Ziyoda quymoq ila ishratin ziyod etadur. Zamona boisi gʻamdur, zamone ahli xirad Qadah kuchi bila gʻamgin koʻngulni shod etadur, Piyola davrini xush tutki, juz nadomat emas Anga natijaki, davrongʻa e’timod etadur. Ne kelsa ollinga, tut sahlkim, jafo koʻrar ul, Biravki dahr inodin koʻrub inod etadur. Aning murodi murodimdurur, agarchi murod Anga budurki, Navoiyni nomurod etadur. 148 Gʻamzang ul sayyodkim, gulshan aro oromi bor, Xol birla zulfdin ham donasi, ham domi bor. Xattining navrasta jannat sabzasidek holati, Qaddining navras niholi umrdek andomi bor. Sarv uza gul butmadi hargiz, qani ul shoʻxkim, Sarvi ra’nodek qad uzra orazi gulfomi bor. Pora-pora bagʻrim uzra tinmasa, tong yoʻq, koʻngul, Shu’laning axgar uza bir dam qachon oromi bor. Vasl subhin to abad koʻz tutmasun ushshoq aro, Kimki hijronim tunidek bir qorongʻu shomi bor. Shukrlar qildik, manga boqib birovkim yoridin Kunda bir qatla nazar solgʻuncha chogʻliq komi bor. Qatl qilsa, yoʻq ajab, din ahlini kofir koʻzung, Muncha islom olibon eldin qachon islomi bor. Subh icharga boda rangi uylakim toji xurus, Gʻaflat ahligʻa xurus afgʻonidin paygʻomi bor. Itlaring singʻon safolidin Navoiy ichsa durd, Oʻldurur Jamshidu ilginda jahonbin jomi bor. 149 Ulki solgʻay shu’la a’zosigʻa oʻtlugʻ ohlar, Qayda bilgay kuymakin zarbaft kiygan shohlar. Bagʻridin qon tomgʻuchi ushshoq zaxmin bilmagay, Tigʻidin qon tomgʻuchi berahm oliy johlar. Shiddatin Farhod qilgʻay fahm, yoʻq Parvezkim, Dardni xokilar anglar, yoʻq falak dargohlar. Jonu koʻnglum kirdilar gʻam dashtigʻa gum boʻlgʻali, Men ham ettim azm, chun azm ettilar hamrohlar. Boʻlsalar ogahki, bir gʻamginni hijron oʻlturur, Fikr etar holigʻa hijron dardidin ogohlar. Vah, ne bilgay hajr zanjirida dilxohim nedur, Halqa urgʻon bazm ayshi davrida dilxohlar. Ey Navoiy, shohlargʻa chun gadolar fikri yoʻq, Eltkil ham tengri dargohiga shayallohlar. 150 Xatti to bosh chekti, koʻnglin may bila xushhol etar, Husni xat istab, yuz avroqin hamono ol etar. Lekin el oʻtni ayogʻ birla oʻchurgondek bosib, Xattinnng xayli yuzining shu’lasin pomol etar. Xat chiqardi ul pariy yuziga yoʻqkim egniga, Vah, ne pardur buki, andin elni forigʻbol etar. Xat emaskim, qildi husni kishvarin zeru zabar Kim, bu yangligʻ yuzni mashq avroqidin timsol etar. Husni xattin sabzi poʻsh oʻlmoqqa norozi edim, Koʻr: ne hol oʻlgʻayki, ul kisvatni emdi shol etar. Husni zohirdin ne hosil, ey xush ulkim, har nafas Shohidi ma’ni yuzidin oʻzni farruxfol etar. To savodi xattini koʻrmish Navoiy, za’fdin Jismini kilk anda mehnat oʻqlaridin nol etar. 151 Shomi hijronim aro jismi chu nolim chirmashur, Zulfi savdosida andoqkim xayolim chirmashur. Ishq darsi ichra sursam nukta savdo ahlidin, Turrasi tobigʻa chun yesam, savolim chirmashur. Chirmashay deb zulfigʻa yuz pech urarmen har kecha, Chun dimogʻ ichra bu savdoi muholim chirmashur. Men quyun misli emon sargashta savdo dashtida, Balki taqlidimni aylay deb misolim chirmashur. Zulfiyu qaddini koʻr, ey bogʻbon, koʻp demakim, Ishqi pechonim bila ra’no niholim chirmashur. Mushkul ar qolgʻay asar mehru muhabbat ahlidin, Buylakim, ul xaylgʻa bu charxi zolim chirmashur. Ey Navoiy, koʻnglum istar zulfi torin, zulfidek Har dam ul savdoiyi oshufta holim chirmashur. 152 Oʻlmasam bu kecha, ranju dardi gʻavgʻosi nedur! Itlaringning ham boshim uzra alolosi nedur! Hajr shomi tiyralik birla meni devonani Chun halok etti, yana boshinda savdosi nedur! Gʻam tuni jonim uqubatlar bila gar olmasa, Oʻrnidin tebranmay anjumning tamoshosi nedur! Jism uyi vayron boʻlub, sabru qaroru aqlu hush Qolmadi bir, emdi ahli ishq yagʻmosi nedur! Telba koʻnglim ittingu jonimni barbod aylading, Yona kelding, ey malomat, dashti rasvosi nedur! Xilqatimni ishq nobud ettiyu chekmas ilik, Emdi bilmonkim, aning oyo tamannosi nedur! Savtu harf ichra chu sigʻmas ishq sirri, ey faqih, Qilu qol ahlining oyo lovu illosi nedur! Chun azalda har ne qismat boʻldi, koʻrmay chora yoʻq, Xalq oʻz komin oʻzidekdin tavallosi nedur! Ey Navoiy, ishq aro chun yoʻqtur imkoni visol, Telba koʻnglum xotirida muncha vasvosi nedur! 153 Har qachonkim xotirimgʻa ul koʻzu qosh evrulur, Ham qoshimgʻa chin tushar, ham koʻzuma yosh evrulur. Ul oy otqon toshni koʻksumga soldim, chokidin Surtsam har yon ilik, koʻksumga ul tosh evrulur. Men nihonmen, za’f birla vahmdin oʻlturdi rashk, Gulshani koʻyidakim bodi sabo fosh evrulur. Ey junun arbobi, sargardonligʻim afsonasin Goʻsh qilmangkim, eshitkandin ani bosh evrulur. Bas ulugʻ toatdur ul but suvratin qilmoq nazar, Chun aning naqshin koʻrub, xotirgʻa naqqosh evrulur. Kelki, bu dayri koʻhan vaz’igʻa hayrondur base Kim, tun anda siymgun yuz naqsh xuffosh evrulur. Naqdi jon birla Navoiy azm etar mayxonagʻa, Har qachonkim koʻngliga ul shoʻxi qallosh evrulur. 154 Shikanji turrasidinkim girih yozilmaydur, Binafshayedurur, ammo hanuz ochilmaydur. Koʻzung jafo aro andoqdururki, bilmas oʻzin, Gʻarib usruk erurkim, oʻzini bilmaydur. Chu hur husnin etar vasf hozini jannat, Sening jamolinga goʻyo nazzora qilmaydur. Damim bahori bulutida dard kojidin Koʻzumga hech nafas yoʻqki, oʻt choqilmaydur. Erur mulk aro ishqim soʻzi, tutung ma’zur Ki, bu fasona hanuz el aro yoyilmaydur. Takabbur aylama, dehqon, dekim, bu gulshanda Qachon gule ochilibturkim, ul sochilmaydur. Oʻlar Navoiyi bedilki, xalqning koʻngli Topildi, lek aning ovorasi topilmaydur. 155 Bu kecha sham’u subh yoqo chok qildilar, Goʻyoki oʻlmakimni firoqingda bildilar. Ishqim zuhuri Vomiqu Majnungʻa urdi xat, Gar ishq daftarida burunroq bitildilar. Koʻyida ittilar yana jonu koʻngul qochib, Har qatlakim koʻp istab alarni topildilar. Ushshoqi hajr chohidin oʻlgʻon zamon xalos, Koʻyida moʻr xayli masallik yoyildilar. Tavhid nuktasida xamush oʻldi piri dayr, Jam’iki sharh qildilar ani, yongildilar. Shahdur gadoyi maykada, yoʻq-yoʻq, gʻalat dedim, Shahni gadolar anda qachon koʻzga ildilar. Tuz qoʻy, Navoiyo, oyogʻing ishq koʻyida Kim, anda ashk suyidin el koʻp toyildilar. 156 Oʻn sakiz ming olam oshubi agar boshindadur, Ne ajab, chun sarvinozim oʻn sakiz yoshindadur. Desa boʻlgʻaykim, yana ham oʻn sakiz yil husni bor, Oʻn sakiz yoshinda muncha fitnakim boshindadur. Oʻn sakiz yil dema, yuz sakson yil oʻlsa, uldurur Husn shohi, ul balolarkim koʻzu qoshindadur. Hayrat etmon husni naqshidaki, har hayratki bor, Barchasi ezid taolo sun’ naqqoshindadur. Tan anga siymu ichinda tosh muzmar koʻnglidin, Aqlgʻa yuz hayrat ul oyning ichu toshindadur. May ketur, ey mugʻki, yuz hayrat aro qolmish Masih, Bul-ajablarkim, bu eski dayr xuffoshindadur. To Navoiy toʻkti ul oy furqatidin bahri ashk, Har qachon boqsang, quyosh aksi aning yoshindadur. 157 Necha tortay vasl uchun men zori mahzun intizor, Vahki, koʻzdin toʻkti selobi jigargun intizor. Demakim, ul oygʻa koʻp mushtoqsen yo muntazir, Ishtiyoqim benihoyat, andin afzun intizor. El mushavvashdur seni koʻzlarda andoqkim vuhush, Dasht aro tortar zamon Layligʻa Majnun intizor. Yo quyoshimni yetur boshimgʻa, yoxud jonim ol, Koʻp manga yetkurma, ey bemehr gardun, intizor. Ey sahobi hajr, qilma subhi umrum tiyrakim, Ul quyoshtin ayru tortibmen uzun tun intizor. Boshima bir qatla yet, gar xud erur oʻlturgali, Oʻldi tortardin chu bu zori jigarxun intizor. Ishq shahri muntazirdurlar Navoiy qatligʻa, Ul ikiga tortqondek togʻu homun intizor. 158 Doʻstlar, men telba ahvoligʻa yigʻlang zor-zor, Kim soladur gah-gah oʻt koʻnglumga tushkan xor-xor. Istamas boʻlsa sabo bir-bir koʻngul jam’ aylamak, Nega zulfungni parishonligʻdin aylar tor-tor. Sen quyosh birla munosibsen oʻyunda, xoʻblar Ikki-ikki chunki kirgaylar, otoshib yor-yor. Qoʻrqaramkim, boʻlmagʻay ozurda nozuk qomating, Egninga xush-xushki solmish chugʻdi anbarbor bor. Halqa-halqa boʻynuma solmish tanobi zulfini, Jurmi ishqimgʻa magar hukm ayladi dildor dor. Ishq erur andoq murabbiykim, qilur yetkach asar, Bulbul oʻlgʻay, ochsa yuz bir sarvi gulruxsor-sor. Ey Navoiy, boʻldi ul but kofiri otashparast, Ne ajab, vah-vah, gar ursa joninga zunnor nor. 159 Ul ne ra’no qomatu ruxsori farruxfoldur Kim, havas idrokidin lolu xirad bexoldur. Jon oʻlardin, dogʻi gʻamzang oʻltururdin toʻymadi, Olloh-Olloh, ul ne maqtulu bu ne qattoldur. Aql pirikim malak xayligʻa erdi muqtado, Ul pari ishqi aro bozichai atfoldur. Huru toʻbi kelmasa ollinggʻa, ermas aybkim, Ne bu ham qaddingdurur, ne ul sanga timsoldur. Chun nishiman qildi husnung bogʻida koʻnglum qushi, Oʻzga gulshangʻa qilurdin mayl forngʻboldur. Vahki, chiqti shahsuvorim sekretib maydongʻa mast, To ne dinlar naqdi raxshi ollida pomoldur. Bas manga muncha sharafkim, bergamen nisbat anga Holima andin agar idbor, agar iqboldur. Kir xarobot ichra, ey hamdamki, davron ahlidin Ranji gunogun davosi jomi molomoldur. Deding, oʻlturgum Navoiyniyu aylarsan hiyal, Ul xud oʻldi intizor ichra, bu ne ihmoldur. 160 Yana bu oqshom buzugʻ koʻnglum, base, badholdur, Tan buzugʻ zindonida jon ham xarob ahvoldur. Roʻzgorim tiyralikdin yuzu xoling hajrida, Roʻzgori xirakash ruxsori uzra xoldur. Axtari idborim aning barcha nahsiyat bila Toli’imning avji uzra kavkabi iqboldur. Piri aqlimkim, manga man’i junun aylar edi, Bir parivash koʻyida bozichai atfoldur. Notavon jismim junun dashtidakim boʻlmish xayol, Dema Majnun jismidinkim, ruhidin timsoldur. Jannati koʻyungda tan soyirdurur, koʻnglum itib, Shukr, ul uchmogʻda jismim emdi forigʻboldur. Koʻnglum oldi ishqu itti aqlu sabru din, bu dam Ul buzugʻ mulk ichra zolim shahgʻa istiqloldur. Bevafolar oʻt, vafo ahli erur tufrogʻkim. Charxdin ul sarkash oʻldi, bu dogʻi pomoldur. Ey Navoiy, yor hajri dardida oʻlmakdur ish, Chun tirilgung yoʻqtur, istarga bu ne ihmoldur. 161 Tushumga kirdi jannat ichra huru toʻbiyu kavsar, Magar koʻyida topqum orazu, qaddu labidin bar. Men ettim ishqi tarkin ham ul etti vaslidnn va’da, Ne andindur manga bovar, ne mendindur anga bovar. Yuzi koʻzguga, xatti yuzga ziynat berdi kim koʻrmish Qamargʻa subhdin ravnaq, quyoshqa shomdin zevar. Yuzinda xaymudur yo manglayidin qatra, vah, koʻrgil Ki, guldinmu oqar shabnam, quyoshdinmu tomar axtar?! Labida nutqu nutqida latofat koʻrki, ne yangligʻ Sudur yoqut aro mudgʻam, hayot ul su aro muzmar. Yuzinda partavu ul partav ichra la’lini koʻrkim, Oʻt uzra shu’la koʻrguzdi va lekin shu’lada axgar. Xumori hajru dardi ishqdin muztarmen, ey soqiy, Karam aylab, oʻtumgʻa su quy, ammo jonima ozar. Zamondin ahli yo ahli zamondin istagan ehson, Yonar oʻtdin tilarkim su chiqargʻay, xordin gavhar. Tilar Laylini Majnun, dilbarin miskin Navoiy, vah, Kerak bulbulgʻa gul, devonagʻa yori pariy paykar. 162 Vahki, men bedilgʻa ne ul nomusulmondin xabar, Ul musulmonkim xabargʻa bordi, ne andin xabar. Qosidu jononadin yoʻqkim xabarsizmen bukun Kim, ne qosiddin, ne jonon, balki ne jondin xabar. Yoʻq manga andin xabar, doim soʻrub ahvolini, Qayda bir soʻrmay anga men zori hayrondin xabar. Masti noz ul, notavonmenkim keturgay, eltkay Yo anga mendin xabar, yoxud manga andin xabar. Vah, ne kun boʻlgʻayki, ul gʻoyib safardin keldi deb, Istabon mendin sevinchi, yetsa har yondin xabar. Hajr agarchi jondin itti bexabar, koshi oʻlgʻamen Bexudekim, boʻlmagʻay jonimgʻa hijrondin xabar. Davr ayogʻin, soqiyo, andoq toʻla tutkim manga, Qolmagʻay ne ahli davrondin, ne davrondin xabar. Ey xush ulkim, keldi andoq mastur bordi mastkim, Topmadi mutloq ne kelgandin, ne borgʻondin xabar. Ey Navoiy, kim soʻrar boʻlsa meni ovorani, Dasht uza soʻrgʻay magar gʻuli biyobondin xabar. 163 Ey falak, hijron gʻamidin xotirim noshod erur, Gʻayri vasl ar saltanat bersang, manga bedod erur. Bas necha mujrimgʻa bir jallodi gʻamzang xaylidin, Bir yozugʻluq zor koʻnglumga necha jallod erur. Noz ila gulshangʻa chun kirding — niholi qaddinga Banda boʻlgʻon sarvinozu savsani ozod erur. Dam-badam yetmaydur ersa ishq zulmi koʻngluma, Har dam ul mazlumi mehnatkashka ne faryod erur. Necha yigʻsam sabr avroqiyu toat xirmanin, Sarsari ishqing yetishkach, sarbasar barbod erur. Noʻsh etib jomi fano, qoʻysam riyo, ayb etmakim, Dayr piridin manga, ey shayx, bu irshod erur. Dard mulki, gʻam sipohi gʻussa naqdin arz etib, Ey Navoiy, ishq eliga arz isti’dod erur. 164 Ohim gʻamingda gunbadi axzarni kuydurur, Har uchquni falakda bir axtarni kuydurur. Otashkada oʻtida samandar topar hayot, Koʻnglum oʻti valek samandarni kuydurur. To qomatinggʻa ne uchun oʻxshatti bogʻbon, Ohim samumi sarvu sanovbarni kuydurur. Bir oʻtdurur tanimdakim, aning harorati Koʻnglakni kul qilur, dogʻi bistarni kuydurur. Derlarki, ogʻiz oʻt desa kuymas, vale bu oh Chun sabt boʻlsa, xomayu daftarni kuydurur. La’ling xayoli koʻngluma oʻt soldi, vah, koʻrung, Ne tez erur bu bodaki, sogʻarni kuydurur. Soqiy, gʻam ichra oʻldi Navoiy — piyola tut Kim, gʻussalardin ushbu oʻt aksarni kuydurur. 165 Koʻnglum oʻtin zohir etsam, barcha olam oʻrtanur, Shu’lasin gar tortsam, toʻqquz falak ham oʻrtanur. Momugʻ uzra yoyibon kofur qoʻymang dogʻima Kim, momugʻ dogʻi tutoshur ham bu marham oʻrtanur. Gar gʻaming soʻzokidin kuyar koʻngul, ermas ajab, Har koʻngul ichraki tushti shu’lai gʻam, oʻrtanur. Ayb emas, har lahza ohim shu’la cheksakim, koʻngul Bir yuzi oʻtluq firoqi ichra har dam oʻrtanur. Ishqing oʻti uchqunidin jismim andoq kuydikim, Barq xoshok uzra tushsa, bu sifat kam oʻrtanur. Qaynabon koʻz chashmasidin ashk, jismim oʻrtadi, Yetsa joʻshon su qayu uzv uzra, mahkam oʻrnatur. Ey Navoiy, koʻnglum oʻti uzra su quy bodadin Kim, koʻngul ul oʻtqa yetmas boʻlsa bu nam, oʻrtanur. 166 Zulfung ochilib, orazi diljoʻ bila oʻynar, Hindu bachaye shoʻxdurur, su bila oʻynar. Ul shoʻx koʻngul lavhin etib tiyra nafasdin, Bir tifldur alqissaki, koʻzgu bila oʻynar. Oʻynay-oʻynay bogʻladi uyqumni fusundin, To gʻamzasi ul nargisi jodu bila oʻynar. Tong yoʻqki, koʻzung boʻlsa koʻngul birla muloib, Majnungʻa ajab yoʻq, agar ohu bila oʻynar. Bir loʻliyi bozigar erur chambar ichinda, Xolingki, oʻshul halqai gesu bila oʻynar. Zohid bila nafs etsa tamasxur, ne ajabkim, It sayd qilur vaqtda tulku bila oʻynar. Mugʻ dayrida mast oʻlsa Navoiyni koʻrungkim, Bir olma kebi gunbadi minu bila oʻynar. 167 Tilab yuzungni koʻngul hajrdin farogʻ istar, Qorongʻu tunda nachukkim kishi charogʻ istar. Bihisht borida doʻzax sori qilur ohang, Habib koʻyi turub, ulki gashti bogʻ istar. Saloh koʻnglakini yirtib, oh oʻtin yorutub, Koʻngul firoqim aro koʻksum uzra dogʻ istar. Sochingni islabon oshuftamen, zihi savdo, Birovki mushkdin osoyishi dimogʻ istar. Hayot bodasidin nash’a dogʻi hayf anga Ki, lablaring mayi davrida oʻzni sogʻ istar. Bu naqd jannat arodur, birovki dayr ichida May ichsa, mugʻbachalar ilgidin ayogʻ istar. Qoʻyung Navoiyi bedilni, qilsa koʻyiga azm Ki, koʻngli itmish aning — aylamak soʻrogʻ istar. Ne tong, agar oʻqi vayron koʻngulga rogʻibdur: Qurugʻ nihol buzugʻ bogʻ aro munosibdur. Sirishk qatralari tiyra kulbam ichra, magar Balo sipehri aro nahsvash kavokibdur. Qoshingdagʻi girih ul yuzni koʻrgali qoʻymas, Jamol mulkida sulton ulu bu hojibdur. Koʻngul uyi chu sanamlardin oʻldi butxona, Magarki, ishq bu butxona ichra rohibdur. Talabda shevanu gʻavgʻo erur mening aybim, Yoʻq ersa barcha ulus xoʻblargʻa tolibdur. Ne ixtiyor ulus bozi yerga mundoqkim, Nujum lu’bati birla falak muloibdur. Navoiy ittiyu koʻyida kimsa demadikim, Bu koʻy itlari ichra birisi gʻoyibdur. 169 Forigʻu ozoda bylmas mubtalolardin xabar, Shoh koʻnglida qachon boʻlgʻay gadolardin xabar. Hajr vodiysinda kim topqay meni ovorani, Dam-badam soʻrgʻay magar dardu balolardin xabar. Ul vafosiz oldi koʻnglumniyu yuz koʻrguzmadi, Istasam ani, soʻrarmen bevafolardin xabar. Gʻunchadek qonligʻ koʻngul gum boʻldi ul gul koʻyida, Ey sabo, tut goh-gohe ul arolardin xabar. Chun xabar yoʻqtur qorargʻan roʻzgorimdin manga, Qayda topqaymen koʻzu qoshi qoralardin xabar. Ulki mastu bexabar der, ishqi jomidin meni, Goʻyiyokim, anglamaydur porsolardin xabar. Tut Navoiy holidin gohe xabarkim, ayb emas, Gar navozish ahli tutsa benavolardin xabar. |
| № | Eng ko'p o'qilganlar |
|---|---|
| 1 | Gʻazallar, ruboylar [Zahiriddin Muhammad Bobur] 62484 |
| 2 | Yulduzlar mangu yonadi (qissa) [Togʻay Murod] 58307 |
| 3 | Gʻazallar [Nodira] 40527 |
| 4 | Guliston [Sa’diy] 36752 |
| 5 | Hikmatga toʻla olam (gʻazal, ruboiy... [Sa’diy Sheroziy] 23375 |
| 6 | Мусульманские имена (част... [Ibn Mirzakarim al-Karnaki] 23215 |
| 7 | Sobiq (hikoya) [Said Ahmad] 22338 |
| 8 | Yulduzli tunlar (I- qism) [Pirimqul Qodirov] 19610 |
| 9 | Vatanni suymak [Abdulla Avloniy] 18699 |
| 10 | Mehrobdan chayon (I- qism) [Abdulla Qodiriy] 14513 |
Tush.UZ - Tushlar tabiri