Bayonnoma (hajviya) [Mixail Zoshchenko]

Bayonnoma (hajviya) [Mixail Zoshchenko]

Navbatchi militsioner peroni siyohdonga botirdi-da, dedi: – Jim-m, oʻrtoqlar... bir boshidan gapiring... kim kimni turtdi? – Uni manavi turtdi, – dedi bir kampir, odamlar oralab stol yoniga kelarkan. – Uni oʻsha turtdi... Hu-u, shaytoni la’in, – dedi. Xola koʻrsatgan qop orqalagan kishi indamay turar va tez-tez pishillardi. Uning yonida jabrlanuvchi va bir nechta guvohlar turishardi. Jabrlanuvchi yelka qisgancha xijolatli alfozda mingʻirlardi: – Men nima qipman?.. Hech nima... Guvohlar... – Uni oʻsha turtdi, – takrorladi xola. – Turtib, keyin nima deydi, deng: hu-u, iblisning modasi dedi. Men tramvayda qarama-qarshi oʻtirgandim, deng. Smolenskoye qishlogʻiga, jiyanimnikiga ketayotib edim. – Jim-m... – dedi navbatchi, – birpas sabr qiling, xola. – Sabr qil, emish, – ranjidi xola. – Nega sabr qilarkanman-a? Kuppa-kunduz kuni odamlarni turtadigan vaqtlar oʻtib ketgan. Turta-turta turtilib boʻldik. – Birpas jim tursangiz-chi, – dedi navbatchi, peroni yana siyohga botirarkan. – Kimsiz oʻzi? – Menmi? – soʻradi xola. – Guvohlarmiz biz... Jiyanimnikiga ketayotgan edik... Kunduz kuni turtkilashlariga chidab boʻlarkanmi. Qoʻyib bersang, oʻlgunicha turtgan boʻlarmidi... – Sabr qiling, xola, – dedi militsioner, – sizni turtishmabdi-ku... Sizga savol berishadi. Hozircha birpas jim tursangiz. – Meni turtishmagan boʻlsayam... – Jim-m... Sizni turtishdimi? – soʻradi militsioner jabrlanuvchidan. – Meni... – dedi jabrlanuvchi. – Xoʻsh, nima qipti... Hech nima. Xoʻp, turtishibdi. Shunga shunchami. Tramvayda boʻp turadi-ku. Guvohlarning talabi bu – militsiyaga oʻzlari boshlab kelishdi. – Avf eting, pardon, – dedi guvohlardan biri. – Men ham koʻrdim... Bunga yoʻl qoʻyib boʻlmaydi... Bayonnoma tuzish kerak... – Aytyapman-ku, – yana bidirlay ketdi xola, – bayonnoma, albatta, bayonnoma tuzish kerak... Oʻrtoq militsioner esa menga oʻqrayadi... Naq markazgacha boraman... Kuppa-kunduz kuni-ya, bunga yoʻl qoʻyib boʻlmaydi... Militsioner uchinchi marotaba peroni siyohga botirdi-da, bayonnoma yozishga tutindi, familiya... jinsi... sobiq unvonlarni soʻrab oldi. Nav-batchi militsioner uzoq vaqt yozdi, harflarni dona-dona qilib qatorlashtirdi. Keyin soʻradi: – Qayerda boʻldi bu voqea? Qaysi joyda? – Tramvayda, – dedi xola, – tramvayda. Aytyapman-ku, tramvayda, deb, oʻrgulay... Smolensk qishlogʻiga jiyanimnikiga ketayotgan edim... – Joyi, koʻchaning nomini ayting. – Semyonovsk koʻchasidan ketayotgandik... – Uf-f, – dedi militsioner, peroni qoʻyarkan. – Semyonovsk, dedingizmi? Bizning tuman emas bu. Bu, grajdanlar, ikkinchi tuman. Oʻsha yoqqa boringlar... – Qanaqasiga? – savol bera ketishdi guvohlar. – Yozuv-chizuv qilib boʻlingan boʻlsa, nima farqi bor... – Ikkinchi tumanga boringlar, dedim-ku. – Agar meni oʻldirishganida-chi? – Qayerda oʻldirishgan? – Qayerda boʻlardi... Semyonovsk koʻchasida-da... – Ikkinchi tumanga borishingiz kerak. – Boramiz ham! – figʻoni falakka chiqdi xolaning. – Boramiz ham. Buni shunday qoldirib boʻlmaydi... Jabrlanuvchi qani? Jabrlanuvchi koʻrinmasdi. U yuz bergan gʻala-gʻovurdan foydalanib, juftakni rostlab qolgandi. Shu vaqtgacha jim oʻtirgan qop koʻtargan kishi norozi ohangda gʻoʻngʻilladi. – Sen-chi, sen, – dedi u, xolaga yuzlanarkan, – sen nega dumingni likillatasan? – Kim likillatyapti? – nagʻmasini boshladi xola, savatini yana stol ustiga qoʻyarkan. – Kim likillatyapti, deyapman? – Sen likillatyapsan. Shu gʻalvani oʻzing boshlading, iblisning modasi... Xolaning vajohati oʻzgardi. – Oʻrtoqlar, bu nimasi, – dedi u, – haqoryat qilyapti-ku, axir. – Mana endi mumkin, – dedi militsioner, peroni toʻrtinchi bor siyohdonga botirar ekan. – Voqea bizning tumanda roʻy berdi. Bayonnoma yozamizmi? – Ma’zur tutasiz, – mingʻirladi xola, – bayonnoma deganingiz nimasi? Oʻrtoq militsioner, xudo xayringizni bersin... Nima uchun... Biz tinchgina, jim suhbatlashyapmiz... Xola savatini oldi-da, yoʻlak tomon yurdi. Guvohlar asta-sekin tarqalishdi. Qop koʻtarganning bir oʻzi qoldi. U zarurat boʻlmasa-da, ancha vaqtgacha militsionerdan ikkinchi tuman qayerda ekanligini soʻrab-surishtirdi, soʻng qoʻlini siltab, ma’yus pishillagancha chiqib ketdi.

Muallif: Mixail Zoshchenko