Pidboʻl (hajviya) [Anvar Obidjon] |
Ingliz otligʻ bir orolcha tarqatibdur, qarang, pidboʻl, Oʻynar ermish endi qoʻrqmay Rusiyo-la Farang pidboʻl.Gulmat Bu yoqdan koʻzoynagimning nurshishasini, u yoqdan televizoʻrning rasmoynasini chinglab artib, hademay Braziliya bilan Shotlandiya termalari oʻrtasida boshlanadigan oʻyinni koʻrishga shaylanib turganimda, tashqi eshik taqillab qoldi. Oʻrnimdan qoʻzgʻalib ulgurmasimdan, Topindiq ogʻaning oʻzi eshikni lang ochib, boshvoqsiz moldek xoʻshshayib ichkariga kirib keldi. Gʻarchli kavushini mahsidan xoli qilgach, maxsimchasiga ikki qoʻllab koʻrishdi. Oʻtirdik. Oʻlik–tirikka atalgan fotihadan keyin, dasturxonda tap-tayyor turgan non-choyni ermak qilishga oʻtib, orada hol-ahvol surishtirishgan boʻldik. U yoq-bu yoqdan picha gaplashib oʻtirganimizdan soʻng, betoqat boʻlayotganimni sezdi shekilli, Topindiq ogʻa nihoyat maqsadga oʻtdi. – Kelganimning sababi – sizga andakkina xizmatimiz bor, – deya yanada yumshabroq soʻzladi u. – Tuman hokimligiga yigʻlamsiraganroq bir ariza yozib bersangiz. Bilasiz, maktabning oldida bolachoqlarga u-bu sotib, nospuli qipturamiz. Soliqchilar shungayam tomoq taqillatishyapti-da. Idoramizdan patak olmasang, jarimaning tagida qolasan deydi. – Patenti uncha qimmat boʻlmasa kerak? – Gap patakdamas, bir yon bersam, keyin boshqa tomondan suqilishadi. Keling, soliqchilarning gʻildiragigayam bir bigiz tiqib koʻraylik-chi. Qarasam, baribir qoʻymaydigan. Yozib berishga rozi boʻldim. Faqat, shu topda bandligimni, arznomani ertaga ertalab oʻzim uyiga kiritib berishimni aytib, uzr soʻradim. Topindiq ogʻa e’tiroz bildirmadi. Men kallavaram gapni shu nuqtachada tugallab qoʻya qolsam, buning uchun hech kim ustimdan qaynoq suv quyib oʻtirmasdi. «Hozir yozib bersam ham boʻlardi-yu, saldan keyin futbol boshlanadi», degan izohim boshimga balo yogʻdirdi. Endigina fotiha tortishga taraddudlangan Topindiq ogʻa, bu soʻzimdan keyin yaxshiroq oʻrnashib olib, futbol degan narsa undan ham begona emasligini isbotlashga tushdi. – Pidboʻl desa, kenja oʻgʻlim chimildiqni tashlab chiqadigan xilidan, – iljayib moʻylov siladi Topindiq ogʻa. – Chet eldagi zoʻr kamandalar oʻynayapti deganiga dil ketib, oʻgʻlimga uch-toʻrt marta biqindosh boʻldim. Zap oʻyin ekan-da, bu pidboʻl bachchagʻar! Shu boshlandi – boshlandi. Jumla jumlaga ulanib ketaverdi. «Patent»ni «patak» deganidek, jamoalar nomini ham oʻta gʻalchalashtirib tilga olar, men gap «Pari-sen-Jermen», «Boloniya», «Galatasaroy», «Borussiya», «Lokomotiv» singari mashhur klublar ustida borayotganini zoʻrgʻalatdan anglab ulgurardim. – Paranglardayam qozoq mahalla borakan, – deya jiddiy ohangda soʻz qotdi Topindiq ogʻa. – Oʻsha mahallaning koʻzi oʻynagan yigitlari «Pari, seni jermen», deb maydonning chapiga yoyilishdi. Italiyolik parilar «Baloni ye», deb oʻng tarafga oʻtishdi. Oʻzlariyam pari desa degudek uzunsoch bachchalar ekan. Bunaqalarga pidboʻldan koʻra koʻproq toʻptosh yarashadi... Televizoʻrda oʻyin boshlandi. Goh Topindiq ogʻaning ogʻziga, goh rasmoynaga jalanglab, arosatda «yashash»ga oʻtdim. Topindiq ogʻaning ovozi futbol sharhlovchisinikidan oʻtkirroq edi: – Juda qattiq olishuv boʻldi. Bular «Pari, seni jermen», deb ularga tashlandi, ular «Baloni ye», deb bularga hezlandi. Oxir-oqibatda, qozoq mahallaliklar aytganini qilishib, parilarning boshini yeb ketishdi. Oʻgʻlim, bolaligiga borib, ikkiyu nol boʻldi, dedi. Biru nolligini bilib turgan boʻlsamam, koʻngliga valo indamadim. Fahmlashimcha, qozoqilar birinchi toʻpni oʻng tomondagi darvozaga urib toʻgʻri qilishdi. Oʻrtada ozgina choy ichib chiqishganidan keyin chapdagi darvozagayam toʻp kirgizishdi. Oʻziga urgani hisobga oʻtmasa kerak, a? Labbay? Men gapni choʻzib oʻtirmay, rasmoynaga jovdiraganimcha, telva-tezik bosh qimirlatdim. Nochorgina iljayib ham qoʻydim. – Ertasi kuni oʻrislarning «Loʻkillatuv» degan pidboʻlchilari oʻynashdi, – deya «futbolnomasini» davom ettirdi Topindiq ogʻa. – Ularga dushmon boʻlib, nemislarning «Bor rusiyangga» degan soʻlaqmonlari chiqdi. Bittasi Maskovni olaman desa, bittasi oʻzini nuqul Birlinga uradi... Koʻzim mushuksoatdagi singari ikki oraliqda tinsiz qatnab, suhbatni tinglayotgandek koʻrinishga tirishsam-da, Topindiq ogʻaning almov-jalmov gaplari tobora qulogʻimga chalinmay borayotgandi. Braziliyaliklar raqib darvozasini astoydil qamalga olib, butun fikru zikrim oʻyinga jamlangan pallada, Topindiq ogʻa yelkamga turtib, boʻsh piyolani uzatdi. – Sal garangroq koʻrinyapsiz? – koʻzlarimga zogʻlanib boqdi u. – Salomatlik joyidami? Yo boshga tashvish tushdimi? Zardam qaynab, unga oʻqrayib tikildim. – Sogʻligim zoʻr! Tashvishimam yoʻq! Shu gapga chalgʻidim-u, telesharhlovchining «Go-o-l!» degan hayqirigʻi yangradi. Braziliyaliklar qanday toʻp kiritganini koʻrolmay qoldim. – Iy! Choyni dasturxonga quydingiz... Aytdim-ku, sizga bir narsa boʻlgan. Balki, kelinposhsho bilan... – Keliningiz bilan juda qalinmiz! Apoq-chapoqmiz! Gʻashli yuragim battardan siqildi. Choyni piyolaga apil-tapil quyib, shoshib televizoʻrga yuzlandim. Shotlandlar burchak toʻpi tepishga hozirlik koʻrishayotgandi. – Bular toʻpni shunchaki shinavandalikka tepadi deb yurardim, – choyni xoʻrillatib simirarkan, meni yana pichoqsiz soʻyishga tutindi Topindiq ogʻa. – Keyin bilsam, oylikni katta olisharkan. Shu toʻgʻrimi? Soʻrrayganimcha, odatdagidek hafsalasiz bosh qimirlatdim. – Ayniqsa, turklar pulga yomon oʻrganishibdi, – afsusnamo gavda tebratdi Topindiq ogʻa. – Ulardagi «Gʻalatisolay» degan kamandada loʻlanglagan bir qirmochbosh bor. Shu bola oʻyinda ortiqcha ochofatlik qilvordi. Falon soʻmga toʻp uraman degan boʻlsa kerak, pulni vaqtida berishmaganmi, birdan vajohati buzildi-yu, yonidan yugurib oʻtayotgan oʻyinchining iligiga tepdi. Oʻrtada ularni kelishtirib yuradigan oqsoqol choʻntagidan qizil pul sugʻirib, ma zahringga deb unga koʻrsatdi. Qirmochbosh boriga shukur qilmasdan, buning kam deb jirillashga tushdi. Oqsoqolning duvonafe’li tutib, pulni qaytarib choʻntagiga soldi-qoʻydi. Keyin, bor, kimga arz qilsang qilaver, degandek qoʻlini siltadi. Qirmochbosh desangiz, oʻrtoqlariniyam yuz-xatir qilmay, shartta oʻyinni tashlab ketvorsa boʻladimi... Nihoyat, sabr kosam toʻldi. Chaqchayganimcha boqib, «pul bilan qizil qogʻozchaning farqiga bormagan odam futbolga aralashib nima qilasiz», deya zahrimni purkadim. – Qizil qogʻozcha? Bu nima degani boʻldi endi? Dunyodagi katta urushlar kimdir xaritani mushtlab, beixtiyor na’ra tortvorishidan boshlanadi. Topindiq ogʻa bilan it-mushuk boʻlib qolishimiz mumkinligini zarrachayam xayolga keltirmagan holda, unga bexos baqirib yubordim: – Bu – maydondan chiqib ket degani! Joʻna degani! Koʻzimdan yoʻqol degani! Telvizoʻrdagi ishqibozlar hayqirigʻiga qorishib yangragan yuzlab nogʻoralarning «gumbira-gum»i bu qichqirigʻimni koʻmib tashladi. Braziliyaliklar yana hujumga oʻtishdi, chamasi. 1998 |
№ | Eng ko'p o'qilganlar |
---|---|
1 | Gʻazallar, ruboylar [Zahiriddin Muhammad Bobur] 62808 |
2 | Yulduzlar mangu yonadi (qissa) [Togʻay Murod] 60798 |
3 | Gʻazallar [Nodira] 40619 |
4 | Guliston [Sa’diy] 37177 |
5 | Sobiq (hikoya) [Said Ahmad] 24894 |
6 | Hikmatga toʻla olam (gʻazal, ruboiy... [Sa’diy Sheroziy] 23924 |
7 | Мусульманские имена (част... [Ibn Mirzakarim al-Karnaki] 23541 |
8 | Yulduzli tunlar (I- qism) [Pirimqul Qodirov] 20091 |
9 | Vatanni suymak [Abdulla Avloniy] 18977 |
10 | Mehrobdan chayon (I- qism) [Abdulla Qodiriy] 14835 |