Badoyi ul-Vasat (III- qism) [Alisher Navoiy]

Badoyi ul-Vasat (III- qism) [Alisher Navoiy]

Lom-Alifning Lolaruxlarining Lobasi «Badoye’»din 573 Koʻnglum olgʻach ul pariy majnunu shaydo qildilo, Aqlu hushumni junun dashtida yagʻmo qildilo. Oʻzgacha zulmu taaddilar bila qonim toʻkar, Turfa erdi, turfa ishlar dogʻi paydo qildilo. Hurmati taqvo tutar erdi, vale mast otlanib, Boshima chopmoq bila olamgʻa rasvo qildilo. Ohkim chektim, koʻrub javlonini beixtiyor, Yoshurun ishqim ulusqa oshkoro qildilo. Bir qadah quymoq bila ogʻzimgʻayu xirqamgʻa ham, Xirqa maygʻa rahn oʻzumni boda paymo qildilo. Dayr aro jomi labolabkim ichurdi, holima Xonaqah ahli kelib bir-bir tamosho qildilo. Bexud oʻlgʻach, zulfi zunnorigʻa din naqdin berib, Ishq bozorida koʻnglum turfa savdo qildilo. Menmen emdiyu fano dayrida boʻlmoq mayparast, Mugʻbacha ishqi ulusqa sirrim ifsho qildilo. Gar vatan dayr ichra toptim, kimsaga yoʻq hech ayb, Dayr piridin Navoiy bu tamanno qildilo. 574 Munisi jon deganim ofati jon boʻldilo, Jonima bedodidin sheva figʻon boʻldilo. Dedi, koʻzung qonini vaslim ila turgʻuzay, Voyki, bagʻrim dogʻi hajrida qon boʻldilo. Gar yuzi may tobidin gul-gul erur qon yoshim, Yuz uza tim-tim tomib, lolasiton boʻldilo. Koʻzu koʻngul qonini yoshuray eldin dedim, Har biridin yuz sari yuzda nishon boʻldilo. Zuhd aro har mushkilimkim bor edi, ey faqih, Jomgʻa may quygʻoch-oʻq, barcha ayon boʻldilo. Kimki zamon ahlidin aylamadi ijtinob, Bir kun ani ham degung ahli zamon boʻldilo. Yaxshilar ichra vatan tutsa Navoiy, ne tong, Kimki yomonlar bila boʻldi, yomon boʻldilo. Yo Xarfining Yagʻmoyilarining Yuz Koʻrguzmaklari «Badoye’»din 575 Zulmu bedod aylab andoq buzmamish davron meni Kim, topa olgʻay oʻzi tuzmakka ham imkon meni. Tuzmakimdin charx ojizdur, nedinkim qilmamish, Lutfi tutqan chogʻda obod etgudek vayron meni. Kofiri ishq oʻlmisham, tong yoʻq, siyosatgoh sari, Boʻynuma zunnor bogʻlab, cheksalar uryon meni. Ashk mavjida ushalsa paykarim, vah, ne ajab Kim, urar bir togʻ uza har lahza ul toʻfon meni. Istadim koʻnglumga tigʻin, gʻarqa boʻldum qonigʻa, Chun men aning qonigʻa kirdim, tutubtur qon meni. Ashk bahri igrimiga tushmamishmen chiqqudek, Ishq ul daryoda qilmish asru sargardon meni. Koʻp suubat birla olma xalq jonin, ey ajal, Chunki men mushtoqmen, oʻltur kelib oson meni. Toli’imning quvvatin koʻrkim, baliyat toshlari Kimga koʻktin insa, aylar yer bila yakson meni. Ming balo zaxmi bila oʻldi Navoiy, qilsa xalq Ishq sari mayl, sudrab koʻrguzur har yon meni. 576 Ne may xushtur manga, ne gul kerakliktur, ne gulzore, Kerak maydin gul ochqon yorning gulzori ruxsore. Ne may xushtur manga, ne gul kerakliktur, ne gulzore, Kerak chun ul hayotim gulshanining sarv raftore. Junun tumorida zangoru shingarf aylama zoye’ Ki, daf’ aylar ani ul la’lu xat shingarfu zangore. Mening xud roʻzgorim tiyra boʻldi shomi hijrondin, Qiling subhi visoli shukrin, ey aysh ahli, siz bore. Ne sud emdi ayogʻimdin tikon chekmaklik, ey mushfiq Ki, toshlar birla koʻksumga qoqilmish hajr mismore. Nihoni yuz yaram bor hajr tigʻidinki, sharh etsam, Qilur ozurda bir olam elin har birning ozore. Aningdek mastligʻ uyqusidin ochqay Navoiy koʻz, Sabohi hashr ul ham yovar oʻlsa baxti bedore. 577 Necha koʻyidin chiqargʻa yoʻl sari boqib turay, Chiqsa el yoqin taloshib, men yiroqtin telmuray. Necha ul shoʻxi balo yuz ishva aylab har taraf, Men figʻondin boshima har dam balolar kelturay Necha el raxshi sovurgʻan gard ila koʻz yorutub, Men yiroqtin boshima tufrogʻlarni sovuray. Necha ul yuz oʻtidin el ravshan aylab sham’i vasl, Jon qushin ul oʻtqa men parvona yangligʻ koʻyduray. Necha bazmi aysh aro har kim boʻlub hamdam anga, Men yutub qop kulbai hijronda har dam oh uray. Vasli jomidin xumori hajr chun daf’ oʻlmadi, Oʻzni oʻlmastin burun mayxona sari yetkuray. Ey Navoiy, gar manga topshursa shoʻxi mayfurush La’li may, tutqoch mayi la’lin, evaz jon topshuray. 578 Oʻlukka jon berur chun nukta aytur la’li guyesi, Masiho mimidin goʻyo chiqar jonbaxsh anfosi. Qadi naxli hayotimdur, magar topmish havovu su, Dami Iso bila hayvon sunidin sarvi ra’nosi. Tilar munglugʻ koʻngul har lahza ishqing bir yangi dogʻin Gado yangligʻki, bir eski diram boʻlgʻay tamannosi. Erur ahbob bazmingda, meni mardud nettimkim, Yiroqtin ham muyassar boʻlmagʻay hargiz tamoshosi. Demang jismingda pechu roʻzgoring tiyra nevchundur, Bu holim bor to tushmish boshimgʻa zulfi savdosi. Xumori hajr ichinda sa’b ahvolimni ul bilgay Ki, ichkay andin ayru mayni shoʻxi bodapaymosi. Tikonlar hajr nishidin, chechaklar ashk qonidin, Ajoyib dasht emasmu, Olloh-Olloh, ishq sahrosi, Sarimoʻe emas ogah fano oyinidin ulkim, Jahon boru yoʻqidin bir sarimoʻ boʻlsa parvosi. Koʻngul mulki aro solik ne jam’iyat topa olgʻay, Agar har dam anga yetsa xavotir xayli yagʻmosi. Menu, mugʻ dayriyu jomi fano, zohidgʻa man’im yoʻq, Yachib kavsar suyidin, bogʻi jannat boʻlsa ma’vosi. Navoiy za’fi gʻolib erdi bu koʻy ichra ul aqshom, Agar oʻlmaydurur, ne erdi itlar shoʻru gʻavgʻosi. 579 Har necha javr qilsa noz ahli, Tortmay naylagay niyoz ahli. Ogʻzi ramziyu nutqi vaqtida Ajzgʻa qoyil oʻldi roz ahli. Koʻyi davrida benavo ushshoq, Tavf aro uylakim Hijoz ahli. Buzdi husn ahli koʻnglum andoqkim, Yogʻi mulkini turktoz ahli. Rishtai jonim uzdi mutribi bazm, Uzsa torin nachukki soz ahli. Menu ishqi majozi, eltur esa Yoʻl haqiqat sari majoz ahli. Sham’ yangligʻ Navoiy oʻrtansa, Tong emas, buyladur gudoz ahli. 580 Bogʻdin keldi nasimu gul isin kelturmadi, Ne tikonlarkim bu gʻam koʻnglum aro sindurmadi. La’li yodidinki yuttum dam-badam hasrat suyin, Olloh-Olloh, qaysi qonlarkim bu gʻam yutturmadi. Shomi hajrim tiyradur andoqki, kunduz ham boʻlub, Har nechakim ehtiyot ettim, quyosh bilgurmadi. Hajr zulmidin dedim aylay ajalgʻa dardi dil, Oqibat jonimgʻa rahm aylab, anga yetkurmadi. Vasl aro koʻp istadi jonimki bir dam tinmayin, Hajr to jonimni tandin olmadi, tindurmadi. Qaysi gul bedodi bir bulbul parin sovurdikim, Charx zulmi ham aning yafrogʻlarin sovurmadi. Ey Navoiy, bevafodur xoʻblar, boʻldi xalos, Ulki ba’zigʻa koʻngul, ba’zigʻa koʻz oldurmadi. 581 Demaki, qatlima ushshoqi notavon yaxshi Ki, buyla javrunga bir men kebi yomon yaxshn. Xush ulki, qatlgʻa ushshoq aro yomonlardin Ul oy meni sogʻinib dedikim, falon yaxshi. Kishiki vasl tilar, gʻurbat ixtiyor etsun, Ul orzugʻa burun tarki xonumon yaxshi. Aning visolida jonu koʻngul emas mahram, Gar ul muyassar oʻlur, gʻayrdin nihon yaxshi. Qadahni tashlaki, bas tashnalabmen, ey soqiy, Mening sumurmakima bahri begaron yaxshi. Ne ayb, mugʻbachagʻa dayr tomi uzra xirom, Yoreki qilsa quyosh jilva, osmon yaxshi. Ajab malohat emasmu yuzungakim, koʻrunur Senga, senga chu boqarmen zamon-zamon yaxshi. Agarchi kelmadi bemehr yor javri yomon, Chu yaxshi boqsang, erur yori mehribon yaxshi. Navoiyo, yomon eltur chu noladin ul gul, Ne sud, bulbul agar aylasa figʻon yaxshi. 552 Yana hnjron oʻti jonimgʻa tushti Ki, aning tobidin qonim qurushti. Xumori hajrdin, ey soqiyi bazm, Qadahkim, chiqqaln jonim yovushti. Ilik ber, koʻzga surtay bushmas, ey shoʻx, Qafi poyingnikim oʻptum, ne bushti. Mening holimgʻa afgʻon chekti ahbob, Kecha koʻyungdakim itlar ulushti. Azalda rind xushhol oʻldi maydin Vale xilvat aro zohid tumushti. Safar ranji koʻnguldin chiqtikim, yor Meni koʻrgach, ravon istab koʻrushti. Navony hajr oʻti urgʻanda tugʻyon, Chu urdum bodadin su, oʻlturushti. 583 Qirqib erdi qoshin ul bodaparast xudroy, Toza chiqmish, ne ajab, gar desam ani yangi oy. Qirqqandin iki-uch kun oʻtubon boʻlmish edi, Uylakim xangi pay etkaylar iki dilkash yoy. Yopti qavvosi qazo har biriga mushkin qavs, Otqali kirpik oʻqin jon bila koʻnglum sari, voy Koshki xattigʻa yetkurmagan erdi poki Kim, bu toʻti boʻlur ul koʻzgu bila bolkushon. Loʻli oʻlmoq tong emas, bor esa shahlargʻa havas, Gar bu yuz koʻzgusiga ilgi boʻlur oshshasoy. Ne ajab, boʻlsa yerim kunji qalandarxona Kim, qalandarvash erur ul sanami beparvoy. Ey Navoiy, yetilib qoshi aning, shukr deykim, Husni qasrigʻa ayon boʻldn yana toqi namoy. 584 Muddailar betarahhum, yor beparvo, base, Ham alar koʻp zulm etarlar, ham bu istigʻno, base. Zulfi zanjirn magar boʻlgʻay ilojim, ey hakim Kim, dimogʻimni parishon aylamish savdo, base. Men oʻlar holatdayu motam edi ahbob aro, Buki aqshom qildi koʻyung itlari gʻavgʻo, base. Turfa menmen ishq dashti ichra, yoʻqsa anda bor Vomiqu Farhod ila Majnun kebi shaydo, base. Men kishi ermon junun ichra, yoʻq ersa koʻrguzur Odamiliq ul pariy paykar, malaksiymo, base. Ey sabo, koʻyida itti koʻnglumnikim, aylar emish Bul-ajabvashliqlar ul oshuftai rasvo, base. Xastamen davron jafosidin, keturgil bodakim, Nofi’ ermish ul marazgʻa sogʻari sahbo, base. Boda ichkim, charx rif’at ahlini koʻp qildi past, Pastlarni koʻmdi tufrogʻ ostigʻa dunyo, base. Ey Navoiy, gar desang koʻp injimay davr ahlidin, Har ne derlar yo qilurlar, qilmagʻil parvo, base. 585 Emas firoq tuni, ey koʻngul, naqora uni, Erur zamona uni holima firoq tuni. Bu tiyra shomim ila Nahsi anjumin har yon Firoq doʻzaxining bil sharoraliq tutuni. Ne nav’ etay meni sargashta vasl yoʻlin qat’ Ki, har zamon sovurur hajr dashtining quyuni. Tanimni za’f qilib subha toridek halqa, Birin-birin koʻrunub muhradek boʻgʻun-boʻgʻuni. Firoqning oʻti gar bot tutashsa, tong ermas Ki, ahli dard quruq jismidur aning oʻtuni. Hisob asradi din ahli qatlin ul kofir Ki, behisobdurur zulfi torining tuguni. Agarchi sarvgʻa gul qildi bogʻbon payvand Va lek sarv qadi gulruxumcha yoʻq yoʻsuni. Koʻngulni buzsayu sindursa ishq, bok ermas Ki, xoʻb emasturur aning tuzuklugu butuni. Chu xirqam oʻldi garav maygʻa, kiyma bodafurush Ki, dogʻi hajr qoʻyar har diram kebi yuruni. Zamona ahligʻa garchi oʻyunchiliqdur ish, Yengar ham oxir alarni zamonaning oʻyuni. Navoiy olmadi koʻz anbarin hilolingdin, Nedinkim ul tilabon koʻkta, yerda topti muni. 586 Olacha hoshiyaliq toʻn kiyib ul rashki pari, Ol etuk birla xirom etsa, erur kabki dari. Barcha gar umr charogʻin oʻchurur, xushdilmen, Gʻam tunidin meni qutqarsa nasimi sahari. Angla har qaysini ishq ahligʻa bir hajr oʻqicha, Chiqsa hajrim oʻtining har sari yuz ming sharari, Rutab la’likim erur qomati naxligʻa samar, Ne chuchuk meva emish naxli malohat samari. Gul ruxsoriki may suyi bila topti furugʻ, Suda gul aksimudur yo yuzida may asari. Doʻstlar, koʻksi shigofini tikardin ne osigʻ, Uyla majruhki, yuz poradur aning jigari. Yoʻl xatarliqdur, ilik chekma tavakkuldinkim, Yoʻq bu yoʻl solikinnng mundin ulugʻroq hunari. Ey xush ul rindki, to kelgayu ketgay bir dam, Boʻlmagʻay dayri fano ichra oʻzidin xabari. 587 Oncha koʻnglumdadurur gulshani hijron tikani Ki, nazar solmas anga gʻamzai novak fikani. Koʻzga sarrishtai tavfiq xati uldurkim, Sudralib yerga tishon keldi itingning rasani. Koʻz qorasin oʻyubon tashlagʻanim sa’b ermas, Onchakim solsa qorasin gʻami ishqing tugani. Gʻarqi may koʻnglak erur hushida yoʻq mastingda, Yo shahidingning erur qongʻa boʻyalgʻan kafani. Lolazoreki toʻkar jola, erur zoringning Dam-badam tish bila pargolalar etkan badani. Garm mehr oʻlgʻan ila zoli falak topma firib Kim, bu ayyoraning asru koʻp erur makru fani. Ey Navony, qaddinga soldi shikast uzra shikast, Chun sanga boʻldi vatan zulfi shikan barshikani. 588 Kosh boʻlsa har tugan jismimda javshan yafrogʻi Kim, oʻqi koʻnglumga yetkach, oʻtmasa tandin dogʻi. Ishq abvobin chekar daftarlarinda ahli dard, Buylakim, shingarfgun boʻldi shahidning tufrogʻi. Sunbulungga bir xitoye bandadur mushki Xoʻtan, Gar dalil istar esang, bordur libosi yorgʻogʻi. Goʻyo ul shoʻxning koʻnglin olibtur oʻzga shoʻx, Gar emas bedil, nedur eldin koʻngul oldurmogʻi. Va’da qilding ham vafo, ham qatl, parvo qilmading, Qil vafo va’danggʻa, yoxud burnagʻi, yo soʻngrogʻi. Eyki gul fasli yigitsen, bir nigorning dogʻi bor, Kelsa ilgingdin may ichkilkim, budur ishrat chogʻi. Zulfi savdosida bilmaslar Navoiy nuktasin Kim, junun guftoridur yoxud yilonning arbogʻi. 589 Koʻz bila koʻnglumga boʻlmish goʻyiyo vasling chogʻi Kim, koʻzumning uchmogʻi tez oʻldi koʻnglum solmogʻi. Dema koʻnglung mulki qay chogʻdin bu nav’ oʻlmish xarob, To bu kishvar ahligʻa tushti firoqing bulgʻogʻi. Ey koʻngul, qilma ayogʻi tufrogʻi haqqin qasam Kim, koʻzumning haqqidur aning ayogʻi tufrogʻi. Gʻam tuni koʻnglum xaroshia gar istarsen dalil, Iynak-iynak charx tahrikiyu anjum tirnogʻi. Qatl hangomi shahidingkim koʻtardi barmogʻin, Goʻyi aning oti mundindur shahodat barmogʻi. Dahr gulzorigʻa, ey koʻnglum qushi, mayl etmakim, Anda bulbul qonidin rangin erur gul yafrogʻi. Hajr aro qoʻydum diramdek dogʻlar koʻksin yorib, Vasl erur mumkin, Navoiyning chu koʻptur yormogʻi. 590 Uyqu hamsoyalarimdin ketarur hajr tuni, Gah boshim yerga urub, gah yurakim solmoq uni. Gʻam tuni tiyra dogʻi anjumi raxshon demakim, Yer yuzin tutti shararlar bila ohim tutuni. Meni sargashta emon vodiyi hijrondaki, bor Gʻussa tufrogʻiyu anduh yelining quyuni. Rishtai jonima har yon tugun andoqdurkim, Tori jismim aro farsuda soʻngaklar boʻgʻuni. Ishq rasvosi deb oʻzni tikar egniga tiroz, Dayr aro tushsa falak engiga xirqam yuruni. Dahr bogʻida nechuk vasl guli butsunkim, Hajr oʻqidur yogʻini, ashk suyidur juvuni. Gar Navoiy soʻngakiga tutashur koʻnglidin oʻt, Ne ajab, ishq oʻtidur ulu bu aning oʻtuni. 591 Ul quyosh oquydayu men muztaribmen har sari, Uylakim, fonusdin parvona qolgʻay tashqari. Sadqasi boʻlmoq erur maqsud men sargashtagʻa, Oquyi davrigʻa bukim aylanurmen har sari. Ichkari ul gul tuvurlugʻni koʻtarmaslar, netay, Ey sabo farroshi, bir lutf aylabon ul yon dari. Parda ketgach, men zaifi zorgʻa oson erur, Yoʻllaridin chigʻning solmoq oʻzumni ichkari. Oquy ichra har nedur, zohirdur ul yuz tobidin, Sham’ boʻlsa uyda, tashqardin boʻlur zohir bari. Gar falak xirgohi boʻlsa peshxonang, ne osigʻ, Umr xayli chunki kundin-kunga kelmas ilgari. Ey Navoiy, ul mahi xirgahnishin hifzi uchun Koʻzanak ermaski, har sari tikilmish koʻzlari. 592 Xasta jonim rishtasi koʻrganda hajr ozorini Gar uzuldi, qil anga payvand zulfung torini. Dema ogʻzin gʻuncha, qaddin sarvkim, el koʻrmamish, Sarvning raftorini yo gʻunchaning guftorini. Gulda xolu mehrda xat yoʻq, ne yangligʻ oʻxshatay, Mehru gulga xol ila xatligʻ iki ruxsorini. Yogʻmadi hargiz chu shabnam injusi gul bargidin, Anga tashbih etsa boʻlmas la’li gavharborini. Ne qilurdin qasdi sunbul, ne etar jon sandi dom, Aylamon monand alargʻa zulfining zunnorini. Charx qasrinda quyosh uzra koʻngul mayl aylamas Kim, gʻanimat tutmish aning soyai devorini. Sayridin paykonlaring koʻnglumda topmishdur sabot, Koʻzga ilmasmen falakning sobitu sayyorini. Davr sirri pardasin gar ochmamishsan, soqiyo, Boda tutkim, dey sanga bu pardaning asrorini. Ey Navoiy, daxl qilma, gar tilar ersang navo, Har necha xorij navo koʻrsang sipehr advorini. 593 Zihi naxli qaddingdin xijil sarv boʻstoni, Xat ichra labingdin munfail rohi rayhoni. Tushumga yuzung kirdi ham yaxshi toli’din, Koʻz ochtim, tulu’ aylab edi subhi nuroniy. Gʻaming dogʻi jonimgʻa labing xoli yangligʻdur Ne boʻldi surushsoq biz muni dogʻi, sen oni. Firoq ichra ruxsoring quyoshigʻa ber jilva Ki, bas tiyra aylabtur meni shomi zulmoni. Dema, yoshurun dogʻim sening ichingda yoʻqtur, Ichim yoru koʻr ulkim, erur naqdi pinhoni. Baqo chun emas mumkin, mudom oʻzni xush tutqil Ki, qaygʻurgʻali qilmas gari olami foniy. Navoiy, behisht ichra farogʻat yoʻlin soʻrdung, Namudoridur aning Hirining xiyoboni. 594 Siyosat etti soching mushk chun xato qildi Ki, borcha jismi qorarib teriga tortildi. Qadinggʻa qullugʻi ahdini nayshakar buzmish Ki, buyla bir-biridin bandi-bandi ayrildi. Boshinda toj zar oʻldi, ayogʻi ostida nat’, Chu sham’ xidmating aylarda poyasin bildi. Magarki koʻz yumub ochquncha noz oʻqin otting Ki, bir ajab tikoni koʻnglum ichra sonchildi. Koʻzi xadangi balo yogʻdururni fahm ettim Ki, raxshi na’lidin oʻtlar koʻzumga choqildi. Qadah keturgilu dam urma dahr sirridin Ki, mubham oʻldi bu soʻz har nechaki aytildi. Jigari kabobgʻa mayl etmagan esa ul mast, Navoiyo, nega bagʻringni har taraf tildi. 595 Sayllarkim toʻkar koʻzum yoshi, Soyining toshidur yado toshi. Da’vo etgaymu erdi qoshing ila, Boʻlmasa yoyning ikki boshi. Qahrdin chinki tushti manglayigʻa, Chinning ostida nun erur qoshi. Rangin ezmakka solmish obi hayot, Chehrang ochqanda sun’ naqqoshi. Qarigʻan chogʻda ayladi rasvo Meni, garchi kichiqdurur yoshi. Ne rafi’ oʻldi dayr toqiki, bor Mehr anga shamsa, koʻk anga koshi. Gar Navoiy qochar fano yoʻlidin, Ne ajab, chun yoʻq anda yoʻldoshi. 596 Jon mazraida boʻlsa, ne tong, dard xirmani, Ohimdin oʻldi chunki falak yel tegirmani. Xatting xayoli koʻnglum aro qildi yuz teshuk, Bu nav’ oʻlur buzugʻda qolin moʻr maskani. Koʻnglum yorur, chu nomasini koʻzdin olmasam, Uydekki, zeb kogʻaz ila topsa ravzani. Zaxmi dogʻi fatilagʻa oʻt tushti, ey rafiq, Dard uyining magar budurur sham’i ravshani. Basdur yuzu qadding, gulu savsan, yana nedurur Gulgun yilakning ustida takband savsani. Bulbulgʻa, ey gul ayla vafo toza-tozakim, Serobu toza doim emas dahr gulshani. Gʻamdin Navoiy oʻlgusidur, koʻnglin asragʻil, Chun sencha kimsa bilmadi dildorliq fani. 597 Intizoridin ul oyning koʻzki soldim har sari, Koʻz yumub ochquncha oʻtti koʻz yoshim andin nari. Yolinib ul koʻy iti birla borurmen koʻyiga, Vahki, ul koʻy ichra bormen men keyin, it ilgari. Dardu gʻam turmish yasovuldek koʻngul choki aro, Qoʻymamoqqa kelsa hushu sabr xayli ichkari. Koʻrmasangkim oʻtni su tez aylagay, bir-bir turur Koʻnglum ichra qatra-qatra su kebi paykonlari. Lab aro ogʻzing chuchuk til birla goʻyo anglasam, Shahdligʻ nishi bila gul bargini teshmish ari. Zohidu har lahza oʻlmak xonaqah fikridakim, To tirikmen chiqmagʻum dayri fanodin men bari. Ey Navoiy, dema har damkim qadahni quy toʻla, Mayni oxir quysa xud boʻlmas qadahdin tashqari. 598 Ne ishq ediki, adam ayladi vujudumni, Chu urdi soiqa, gardungʻa chekti dudumni. Ne nukta budu nabudumdin aytayinkim, ul Nabud qildi fano oʻti birla budumni. Agar shikof esa koʻksum yaqo kebi, ne ajab Ki, hajr bir-biridin uzdi toru pudumni. Bu yoʻlda sudu ziyondin takallum etmangkim, Tugatti ishqida savdo ziyonu sudumni. Chu ishq kufri aro belga bogʻladim zunnor, But ollida yana ayb aylamang sujudumni. Yuzung mushohadasi qilmish uyla mustagʻraq Ki, hajr salb qila olmas ul shuhudumni. Navoiy oʻzdin asar topmon oʻlgʻali oshiq, Ne ishq ediki, adam ayladi vujudimni. 599 Tilarmen islab-islab gʻabgʻabingni, Gah oʻpsam orazingni, gah labingni. Erur bu bir tamanno baski topsam, Yuzum surtarga na’li markabingni. Yuzu zulfin koʻrarga borgʻum, ey charx, Judo qilgʻil qamardin aqrabingni. Falakdin oʻtti gardi anbarolud, Chu maydon ichra surdung ashhabingni. Yuzi, ey charx, burqa’ ochti terlab, Bulutqa chirma oyu kavkabingni. Qadi borinda toʻbidin dema soʻz, Qil, ey zohid, biyikrak mashrabingni. Navoiy, yor rahm etkaymu, yo rab, Eshitsa muncha «yo rab-yo rab»ingni. 600 Tushta sarvu guldin islab birni, quchtum birini, Aylagil, ey sarvi gulrux, bu tushum ta’birini. Angladik oʻtluq yuzi, koʻnglum ne yangligʻ qildi su, Moʻm arokim koʻrmamishtur shu’laning ta’sirini. Doʻstlar, daf’i jununum gar tilarsiz, bogʻlangiz, Ul pariy koʻyida bu devonaning zanjirini. Suvratingdin ojiz ersa Moniy, ermastur ajab, Qayda naqqosh aylagay kilki qazo tasvirini. Vasl ila qilgʻil buzugʻ koʻnglum ilojinkim, Qilur Shoh adl etmak bila vayronalar ta’mirini. Ishqu may, ey shayx, azaldin sarnavisht ermish manga, Vah, netib xush koʻrmagaymen tengrining taqdirini. Ey Navoiy, dersen ul oy ishqini eldin yoshur, Oti mazkur oʻlsa, naylay holatim tagʻ’yirini. 601 Koʻksumda na’l boʻldi xadanging nishonasi, Koʻksum uyi erur aning omochxonasi. Paykonlaringki, til kebi koʻnglumdin urdi bosh, Goʻyo bir oʻtdur ulki, bulardur zabonasi. Koʻp soʻz yasadi Layliyu Majnun soʻzida xalq, Ermas nachukki husnungu ishqim fasonasi. Deb erdi bir bahona bila seni oʻlturay, Oʻlturdi, vahki, har dam aning bir bahonasi. Mehri ruxungda mehrigiyah sabzai xating, Goʻyoki xoling oʻldi hamul sabza donasi. Mugʻ dayri pirining qulimenkim, gʻam etsa qasd, Aylar xalos bir toʻla jomi mugʻonasi. Ishqing Navoiy aylar ulustin nihon, valek Fosh aylar elga zamzamai bexudonasi. 602 Sahar kuyar gʻami hajringda xasta jism xasi, Magar oʻtumni qilur tez subhning nafasi. Koʻngulga oncha xadanging tikildi har yondin Ki, boʻldi xasta koʻngul andalibining qafasi. Koʻngulki tolpinadur tanda, koʻyung istaydur, Qafasda sekresa qush, uchmoq oʻlgʻusi havasi. Ul oygʻa yetmasa qoʻl oʻtluq oh ila, ne ajab, Chinor kuysa, boʻlurmu quyoshqa dastrasi. Ne rind oʻlsa soching kufrida yetar zunnor, Jahon yuzidagi din ahligʻa aning marasi. Talab yoʻlidagʻi ovoralargʻa mujda dengiz Ki, yoʻlgʻa hodiy erur doʻst mahmili jarasi. Figʻonki xastalarin ul Masih tirguzubon Vale Navoiy dilxastani unutti base. 603 Vahki, hajring oʻti jismi notavonim oʻrtadi, Notavon jismimgʻa tushkan shu’la jonim oʻrtadi. Qoʻzgʻabon koʻnglum aloxonu alomon ayladi, Ne aloxonu alomon, xonumonim oʻrtadi. Barqi ishqing chunki tushti, xonumonim boʻldi kul, Turfa oʻt erdiki, paydovu nihonim oʻrtadi. Dema, ishqim nayladikim roʻzgoringdur qora, Oʻrtadi, ey qotili nomehribonim, oʻrtadi. La’li mahlul aylagandin oʻt yoqib xoshok ila, Hajri jonim kuydurub, jismimda qonim oʻrtadi. Boʻlmasa nomu nishonim, ayb qilmangkim, firoq Roʻzgor avroqida nomu nishonim oʻrtadi. Shomi hajrida shafaq koʻrsang, Navoiy, bil yaqin Kim, falakni shu’lai ohu figʻonim oʻrtadi. 604 Gul ne boʻlgʻaykim, yuzung hajrida koʻrgaymen ani, Solsalar kulbamgʻa, xas yangligʻ supurgaymen ani. Bazmidin boʻlsa nasibim bir soʻngak, to umr bor Islagaymen, yoʻqki it yangligʻ koʻmurgaymen ani. Jon chiqar holatda keldi yoru taskin topti jon, Emdi nomahram deb istarmen iturgaymen ani. Koʻnglum oʻtidin yorut mehring charogʻin, ey sipehr, Sarsari ohimdin ul damkim uchurgaymen ani. Lablaring hajrinda gar xud boda huro la’lidur, Mumkin ermasturki, ogʻzimgʻa yeturgaymen ani. Uyla hijrondin tilarmen bexud oʻlmoq, ey rafiq Kim, falak jomin toʻla tutsang, sumurgaymen ani. Ey Navoiy, telba koʻnglum itti, emdi istamon, Necha togʻu dashtdin istab keturgaymen ani. 605 Yoʻqki, yomgʻurdin meni holimgʻa davron yigʻlagʻay, Koʻrguzub gulgun bulut istar magar qon yigʻlagʻay. Anjum ermaskim, erur aflok ashki donasi, Har tun ahvolimgʻa baskim charxi gardon yigʻlagʻay. Chok bagʻrim qonu dogʻin koʻz yoshim daf’ etmadi, Lola naf’idur, nechakim abri nayson yigʻlagʻay. Koʻz qurubtur ashkdin ul oy havoiy ishqida, Bas qilur oxir bulut chun ulcha imkon yigʻlagʻay. Parda ichra yigʻlab ashkim, vahki, pinhon qolmadi, Sham’ fonus ichra eldin qayda pinhon yigʻlagʻay? Mu’tabar ermas, agar zarq ahli koʻp toʻkkay sirishk Kim, musha’bid oz diram istab farovon yigʻlagʻay. Hajr tigʻidin ne gʻam har dam Navoiy yigʻlasa, Kimki boʻldi pora-pora bagʻri, oson yigʻlagʻay. 606 Gar bahor el topsa boʻstondin gulu rayhon isi, Kelur ul rayhon ila guldin manga hijron isi. Menki bir guldin jahon bogʻida boʻe topmadim, Naylayin, qilsa muattar dahrni boʻston isi. La’li hajrinda nihon ashkim soʻzin agʻyor aro Desa boʻlmaskim, kelur ul nav’ soʻzdin qon isi. Qaydakim jonbaxsh la’lidin Masihoso kalom Surdi, ul yerdin kelur yuz qaridin soʻng jon isi. Jon isi tutti jahonni, men borurmen koʻyiga Kim, tilar el jon isi, men istaram jonon isi. Ey gado, olam eliga shayalillah demakim, Bu chamandin kelmadi hargiz guli ehson isi. Chun Navoiygʻa kelur hijron isi har dam, ne sud, Gar bahor el topsa boʻstondin gulu rayhon isi. 607 Tan qora tufrogʻ oʻlub, oh oʻti oxir boʻlmadi, Garchi xas kul boʻlgʻach, andin shu’la zohir boʻlmadi. Husnunga mehr etti da’vo, zulfdin chiqqach yuzung, Tun hijobigʻa kirib majlisqa hozir boʻlmadi. Dema koʻksung chokini yopqilki, koʻp yoptim valek Choklik koʻnglak aning chokiga sotir boʻlmadi. Orzu aylarmen oʻpsam, deb koʻzumni har zamon Kim, sening yuzungdin oʻzga yuzga nozir boʻlmadi. Oʻrtamakta furqating shogirdidur doʻzax, valek Pesha aylab kasb ustodicha mohir boʻlmadi. Vah, ne manzildur fano koʻyikim, anda yetmayin Kimsa ikki kavndin osuda xotir boʻlmadi. Ey Navoiy, qaygʻu yetsa charxdin, ich bodakim, Ketmadi davron gʻami, to jomi doir boʻlmadi. 608 Kecha kelgumdur debon ul sarvi gulru kelmadi, Koʻzlarimga kecha tong otquncha uyqu kelmadi. Lahza-lahza chiqtimu chektim yoʻlida intizor, Keldi jon ogʻzimgʻayu ul shoʻxi badxoʻ kelmadi. Orazidek ondin erkanda gar etti ehtiyot, Roʻzgorimdek ham oʻlgʻanda qorangʻu kelmadi. Ul parivash hajridinkim yigʻladim devonavor, Kimsa bormukim, anga koʻrganda kulgu kelmadi. Koʻzlaringdin necha su kelgay, deb oʻlturmang meni Kim, bori qon erdi kelgan, bu kecha su kelmadi. Tolibi sodiq topilmas, yoʻqsakim qoʻydi qadam Yoʻlgʻakim avval qadam, ma’shuqi oʻtru kelmadi. Ey Navoiy, boda birla xurram et koʻnglung uyin, Ne uchunkim boda kelgan uyga qaygʻu kelmadi. 609 Nozuk harir agar taningga hoyil oʻlmagʻay, Koʻrsa jamod mumkin emas moyil oʻlmagʻay. Chun toru pudi lutfda jon rishtasidurur, Tong yoʻqturur, agar taningga hoyil oʻlmagʻay. La’ling xayoli jon aro bir naqsh tuttikim, Obi hayot ila yuvsalar, zoyil oʻlmagʻay. Osori hajr agar budururkim, koʻrar koʻngul, Doʻzax alomati bu sifat hoyil oʻlmagʻay. Qildim kumush bilaklaridin boʻsai savol, Mendek jahonda xomtama’ soyil oʻlmagʻay. Isboti juzvi loyatajazzo qilib xirad, Ogʻzing vujudi nuktasiga qoyil oʻlmagʻay. Yilliq ibodat ermish ayogʻingda sajdaye, Boshin Navoiy olmagʻusi to yil oʻlmagʻay. 610 Chehra oʻti birla koʻnglum xonumonin oʻrtadi, Otashin gul ishqi bulbul oshyonin oʻrtadi. Ishq koʻnglum bogʻin asrab toza, oxir soldi oʻt, Bogʻboni mastdekkim, boʻstonin oʻrtadi. Otashin la’lingda xol ermaski, qoʻymish toza dogʻ, Har bahona aylabon ushshoq jonin oʻrtadi. Ishq oʻtidin zor koʻnglum ichra solding soʻzi hajr Kim, bu yangligʻ birta kuygan notavonin oʻrtadi. Soʻzi ishqim daftarigʻa har kishikim soldi koʻz, Oʻrtanib Farhodu Majnun dostonin oʻrtadi. Ishq zuhdum xayligʻa oʻt solsa, tong yoʻqkim, bu barq Dahr aro koʻp buyla taqvo korvonin oʻrtadi. Xonaqahgʻa soldi oʻt kirgach Navoiy dayr aro, Hirfavardek ganjkim topti, doʻkonin oʻrtadi. 611 Ohkim, nomehribonim azmi bedod ayladi, Bir yoʻli mehru vafo rasmini barbod ayladi. Qoʻrqaram, ahli vafo ohi anga qilgʻay jafo, Bu jafolarkim vafo ahligʻa bunyod ayladi. Boʻlmadi noshod oxir dam gunah boʻlgʻay debon, Begunah ahbobni mundoqki noshod ayladi. Bir dam nchra tund sayle qahr ila qildi xarob, Har vafo qasriki, yillar ani obod ayladi. Dam urargʻa topmadi had kimsa to ushshoq uchun, Shahna aylab gʻamzasin, kirpikni jallod ayladi. Tindi abnoyi zamonning ixtilofi tab’idin, Kimki oʻz tab’ini bekaslikka mu’tod ayladi. Koʻngli mulkin istar obod, vah, buzar xayli firoq, To Navoiy azmi mulki Astrobod ayladi. 612 Gar yana bir qatla oʻz vaslinggʻa yetkursang meni, Istasam hajring, bihildurmen gar oʻltursang meni. Ul eshikdin kirgum uy toshini itdek aylanib, Bu eshikdin tosh ila yuz qatla gar sursang meni. Qolgʻusi bir dogʻ koʻyungda kulumdin yodgor, Yozgʻurib hijron gunohi birla kuydursang meni. Orzudur ostoning tufrogʻida oʻlmakim, Toza jon topqum, gar ul tufroqqa topshursang meni. Garchi jurmum koʻp, xusho ul jurmkim, tahqiq uchun Soʻrgʻali gah-gohi oʻz qoshinggʻa keltursang meni. Tarki jon ettim, boshim boʻlgʻusiyu ul oston, Sen bilursen, lutf qilsang, xoh yozgʻursang meni. Ka’bai koʻyiga yuz qoʻydum, bu yoʻldin yonmagʻum, Ey Navoiy, har nechakim yoʻldin ozgʻursang meni. 613 Chu ul huri parivash jilva aylar vaqt, noz etkay, Malak xayli koʻrub andoq baloni ihtiroz etkay. Taolalloh, ne istigʻnodur ul husn ichrakim, nozin Yuz oncha aylagay, oshiq necha arzi niyoz etkay. Yorutqay el koʻzin barqi jamoling lam’asi har dam, Vale men xasta koʻnglining ishin soʻzu gudoz etkay. Koʻpu ozim fidosidur aning, ya’niki shavqu sabr, Agarchi ul sanam koʻp javr qilgʻay, rahm oz etkay. Oʻzin pok aylamay oshiqki, yor ollinda qoʻygʻay bosh, Erur ul nav’, zohidkim tahoratsiz namoz etkay. Koʻp oʻlmish bul-ajabliq ishq aro ul jumladin bir bu Ki, shohi Gʻaznaviy mahkum boʻlgʻay, hukm Ayoz etkay. Chu haq nuri yuzungda zohir oʻldi, bebasar ulkim, Haqiqat rasmi bor erkanda ishqingni majoz etkay. Toriqtim xonaqahdin, xushturur mayxonakim, anda Ayoqchi jomi may tutgʻay, mugʻanniy nagʻma soz etkay. Chu solsam eski xirqamni, xarobot ahli, tong ermas Ki, har bir-bir yurunni andin egniga tiroz etkay. Erur hisni hasin matlubu zikri boʻlgʻali emin, Xavotir xayli solik koʻngliga chun turktoz etkay. Navoiy yor ila boʻlsa, haramdur anga dayr ichra, Agar mayli Ajam qilgʻay, gar ohangi Hijoz etkay. 614 Mening baxtim yuzi gʻam kochidin ul kun qora boʻldi Ki, koʻnglum ul koʻzi, qoshi qoragʻa mubtalo boʻldi. Qutulmish erdi oshigʻliq balosidin koʻngul, ketmish Ul oy koʻyiga, bilmon, yona anga ne balo boʻldi. Qoshu kipriklaring koʻnglum uyin qildi kamonxona, Aliflardin oʻqu har na’l anga bir halqa yo boʻldi. Buzulgʻan xasta koʻnglumdin oʻqin zinhor chekmangkim, Ul uyga bu sutun, ul notavongʻa bu aso boʻldi. Labinggʻa qaysi til birla fido dey xasta jonimni, Anga jonim fidokim, joni la’linggʻa fido boʻldi. Ajab muhlik emasmu ishq dashti, ey musulmonlar Ki, bir moʻrigʻa har kun tu’ma ikki ajdaho boʻldi. Fano istar esang, tut dayr piri ilgidin jome, Nedinkim xonaqah shayxi ishi zarqu riyo boʻldi. Vujudum foniy aylab oldi din bir mugʻbacha, tong yoʻq, Agar zunnor bogʻlab, maskanim dayri fano boʻldi. Navoiy, gʻussadin maxlas tilarsen, mastu bexud boʻl Ki, davron dardu ranjigʻa davo bu boʻldi, to boʻldi. 615 Bir kun meni ul qotili majnunshior oʻlturgusi, Usruk chiqib, javlon qilib, devonavor oʻlturgusi. Gar za’f ila ojizligʻim koʻngliga rahme solsa ham, Boshimgʻa yetkach, sekretib beixtiyor oʻlturgusi. Vasli aro gar oʻlturur, jonimgʻa yuz ming shukr erur, Chun qolsam andin bir zamon, hijroni zor oʻlturgusi. Oshiq boʻlurda bilmadim, men notavoni xastakim, Hajr oʻlsa, gʻam kuydurgusi, vasl oʻlsa yor ulturgusi. Maydon aro, ey ahli din, kirmang tamoshosigʻakim, Yuz koʻrmayin ul kofiri chobuksuvor oʻlturgusi. La’ling zakoti may tutub tirguzmasang, ey mugʻbacha, Dayr ichra men dilxastani ranji xumor oʻlturgusi. Derlar Navoiy qatligʻa gul-gul ochibtur orazin, Koʻrguncha ani, voykim, bu xor-xor oʻlturgusi. 616 Gar alamimgʻa chora yoʻq, boʻlmasa boʻlmasun, netay, Var gʻamima shumora yoʻq, boʻlmasa boʻlmasun, netay. Ranjima yoʻq esa adadi xost bu ersa naylayin, Dardima gar kanora yoʻq, boʻlmasa boʻlmasun, netay. Jam’ emas ersa xotirim, jam’ oʻlurigʻa, zohido, Hojati istixora yoʻq, boʻlmasa boʻlmasun, netay. Yordin elga komlar, buki mening sari gahi Koʻz uchidin nazzora yoʻq, boʻlmasa boʻlmasun, netay. Mash’ali vasl ila ulus shomi munavvaru mening, Baxtima bir sharora yoʻq, boʻlmasa boʻlmasun, netay. Qismi azalgʻa shodmen, buki falak rioyati, Holima oshkora yoʻq, boʻlmasa boʻlmasun, netay. Dedim, erur Navoiy oʻz dardigʻa chorasiz, dedi, Gar alamimgʻa chora yoʻq, boʻlmasa boʻlmasun, netay. 617 Vahsh xaylin dasht aro men telbai mahzun sari, Om gʻavgʻosi xayol et shahr aro Majnun sari. Ham borurda, ham yonarda oʻtkudekdur charxdin, Chiqsa ul oy hajrida ohim oʻti gardun sari. Sham’igʻa parvona maylidekdurur koʻnglum qushi, Borsa nogah ul qadu ruxsori otashgun sari. Turfa koʻrkim, nosihim Farhod ila Majnun erur, Bul-ajab holimgʻa boqib togʻ ila homun sari. Har tun afzun boʻlgʻan ohim oʻtigʻa jonim sipand Kim, gazande yetmagay ul husni roʻzafzun sari. Soqiyo, kup kunjidin tut bizga la’li nobkim, Bu borinda mayl boʻlmas ganji Afridun sari. Ey Navoiy, majma’ul bahrayn boʻlgʻay oshkor, Mayl qilsa sayli ashkim nogahon Jayxun sari. 618 Ashk xunobidin oʻlmish koʻzlarim ummon kebi, Qon yosh aritmogʻdin ilgim panjai marjon kebi. Koʻnglum oʻtidin qizorgʻan har taraf paykonlaring, Su boʻlub emdi tomarlar zaxmlardin qon kebi. Tanni gar doʻzax oʻti kuydursa, jonni oʻrtamas, Qilmagʻil hech oʻtni, yo rab, shu’lai hijron kebi. Ishq dashtida quyun chekmas figʻon, vah, boʻlmasun, Xoksori bodpaymoye bu sargardon kebi. Sabzai xat yopqan ogʻzing oʻpsam, ey gul, ne ajab, Tufrogʻimdin gʻuncha butsa zaxmliq paykon kebi. Dahr bogʻinda necha kunkim tiriksen, aysh qil Kim, yana topmoq emas ma’lum bu boʻston kebi. Ey Navoiy, ishqimu husni erurlar onchakim, Men anga hayronmenu ul dogʻi men hayron kebi. 619 Bir pariy paykar gʻami oshuftahol etmish meni, Elga ahvolim demaktin gungu lol etmish meni. Men havoyini, ne tong, koʻrguzsalar bir-birgakim Egma qoshing fikri andoqkim hilol etmish meni. Oshkor etmas edim ishqin, vale oʻtkan kecha Boda zoʻr aylab, yigʻi bee’tidol etmish meni. Yor koʻyi ichrakim tufrogʻ ila teng boʻlmisham, Ishq gʻavgʻosi bu yangligʻ poymol etmish meni. To tanimgʻa oʻt tutashmish, barqdekdur hay’atim, Furqating to za’fdin andoqki nol etmish meni. Oʻt solurmen oh ila olamgʻa men kim, zuhd kim, Zohidi afsurda oyo ne xayol etmish meni. Dashti vahshigʻa anis oʻlsam Navoiydek, ne tong, Ul pariy savdosi chun Majnun misol etmish meni. 620 Hijron kuni har xastaki jonongʻa yoʻluqti, Qil uyla tasavvurki, oʻluk jongʻa yoʻluqti. Zulfung qora qaygʻusida jonongʻa yoʻluqqan, Zulmat ichida chashmai hayvongʻa yoʻluqti. Qochti koʻngul ashkimdinu ohim aro tushti, Yomgʻur suyidin qochtiyu toʻfongʻa yoʻluqti. Majnungʻa yoʻluqti, manga gʻam dashtida itkan Majnun demakim, gʻuli biyobongʻa yoʻluqti. Hayronligʻima hayrati mendin dogʻi oshti, Ishq ahlidin ulkim meni hayrongʻa yoʻluqti. Davronda kamol ichra quyoshtin biyik oʻldi, Har zarraki bir komili davrongʻa yoʻluqti. Ishq ahli ishi topti bori vasl ila chora, Bechora Navoiy gʻami hijrongʻa yoʻluqti. 621 Kimki bir koʻngli buzugʻning xotirin shod aylagay, Oncha borkim, Ka’ba vayron boʻlsa, obod aylagay. Garchi xalq ozodasimen, yor agar bandam desa, Andin ortuq anglakim, bir banda ozod aylagay. Yordin har kimki bir soʻz der, tuganmasdin burun, Istaramkim, avvalidin yona bunyod aylagay. Yor hijronidin oʻlgumdur, bu nav’ ermish sazo Ul kishigakim, biravga oʻzni mu’tod aylagay. Necha sabr avroqi yozgʻay koʻnglumu bir oh ila Sarsari ishqing yetib, borini barbod aylagay. Shayxdin zuhdi riyoyi kasb oʻlur, yo rab, qani Dayr pirikim, fano rasmini irshod aylagay. Odam avlodida kamdur odamiliq shevasi, Odam ermas, ulki mayli odamizod aylagay. Ne balodurkim, falak har kimga cheksa tigʻi kin, Yongilib avval mening jonimgʻa bedod aylagay. Besha ichra devlar maqtuli oʻlsun, ey pariy, Gar Navoiy yona azmi Astrobod aylagay. 622 Tigʻi hijroning kirib koʻnglumni gʻamnok ayladi, Ichkaridin koʻkragimni sar-basar chok ayladi. Ayladi men zori mahzunni balovu javrkash, Ulki dildorimni mundoq mastu bebok ayladi. Husn aro ulkim nasibing qilmadi juz poklik, Xotirim lavhini gʻayring naqshidin pok ayladi. Zor jismim lam’ai husnungdin oʻrtanmak ne tong, Chunki ishq ul birni oʻt, bu birni xoshok ayladi. Dam urub, gardimni yetkur koʻyiga, ey subhi vasl Kim, tanimni hajr bepoyon tuni xok ayladi. Ma’rifat naxlidin ul orif hamono topti bar Kim, tafakkur birla fahmi moarafnok ayladi. Nosiho, ul husndin qilmas Navoiy man’ini, Har kishikim ishq atvorini idrok ayladi. 623 Chun ilik bermaski oʻpsam, ul sitamkor ilgini, Bir kishi ilgin oʻpaykim, oʻpkay ul yor ilgini. Chun ayogʻi tufrogʻin oʻpkuncha topmon e’tibor, Soʻyasa ham nogah, oʻparga ne hadim bor ilgini. Jon sotarmen xoki poyinggʻa, nedinkim, ahli bay’ Tuttururlar sotquchi birla xaridor ilgini. Zulfidin, tong yoʻq, kalimullohdek etsa ajdaho Kim, yadi bayzodin aylabtur namudor ilgini. Soʻrgʻali kelsa Masihim boshima domankashon, Ul etakdin kim olaolgʻay bu bemor ilgini? Dogʻu qondin bordurur ulkim ochilmish lolazor, Hajring ayyomida cheksang oshiqi zor ilgini. Ey Navoiy, bilki, hijron dashtidin boʻlmas xalos, Sayr aro matlub agar tutmas talabgor ilgini. 624 Biravki ishq bila qildi muttaham bizni, Ne nav’ yoʻq deylikim, etti muhtaram bizni. Gʻamingda bir-iki dam qoldi, jonni botroq ol, Hayot vahmidin oʻlturma dam-badam bizni. Koʻngul ne mujda berursenki, bazm aro tuno-kun Hariflar aro yod etmish ul sanam bizni. Demangki, tigʻ surub, boshimizni soldi quyi Ki, qildi hajrda sharmanda ul karam bizni. Firoq muhliku vasl ichra shodligʻ muhlik, Firoqi oʻlturur ermish, visoli ham bizni. Icharda durdi may aylab sinuq safolni jom, Boʻlur bu joh ila davr ahli desa Jam bizni. Navoiy ayladi hijronda nolayu faryod, Xarob qildi ul ohangi zeru bam bizni. 625 Vahki, savdodur dimogʻimda, parishonligʻ dogʻi, Telba koʻnglum ichra oʻz holimgʻa hayronligʻ dogʻi. Gar meni olam eli bedodi buzdi, bok yoʻq, Olamedur bu buzugʻ olamda vayronligʻ dogʻi. Xonumonim gah balo togʻi, gahe gʻam dashtidur, Buyla kim koʻrdi aloxonligʻ, alomonligʻ dogʻi. Qatlim aylab qonimakim kirdilar koʻzu koʻngul, Ikkisi dushmandururlar jonima, qonligʻ dogʻi. Yor kelgumdur debon bordiyu kelmas, vah, yana Bevafoligʻ zohir etti, ahdi yolgʻonligʻ dogʻi. Hajrida oʻlturmadim oʻzni agar koʻrsam yuzin, Infiolim dogʻi sud etmas, pushaymonligʻ dogʻi. Furqati dashtida ham sargashta, ham ovoramen Kim, quyunlugʻdur ishim, gʻuli biyobonligʻ dogʻi. Dahr elining zulmi gar budurki yetti jonima, Qilmayin anda vatan billahki, mehmonligʻ dogʻi. Ey Navoiy, sen xud itting, kimsa sendek itmasun, Shohidin hirmonligʻu mohidin armonligʻ dogʻi. 626 Komi la’lingning xayolidin koʻngul qozgʻonmadi, Tushta su ichkan bila lab tashna hargiz qonmadi. Oh sargardon koʻnguldinkim, ul oy koʻyi sari Borgʻali bir ham bizing sari yana aylonmadi. Koʻr, ne oʻt boʻlgʻaykn oʻrtandim, qayonkim solding oʻt, Yolgʻiz ul oʻtdinki men kuydum, koʻngul oʻrtonmadi. Hajr aro oʻlmakni xoʻy ettimki, chun toptim visol, Oʻlmak etkach orzu ollinda jon emgonmadi. Hajr oʻlturgon qiyomat dogʻi qoʻpmas, koʻrmadik Uyqukim, gʻavgʻoye rustahez ila uygʻonmadi. Oʻlmak osondur, koʻngul uzmak biravdin sa’b erur, Ey xush ulkim, koʻngli bir badmehr ila oʻrgonmadi. Gar Navoiy za’fi tebranguncha bor erdi, valek Hajr oʻqi koʻksigakim tegdi, yana tebronmadi. 627 Ne chogʻligʻ toshkim Farhod ushotti, Falak borin yigʻib boshimgʻa otti. Mening afsonam erdi bul-ajabroq, Necha Majnun soʻzin roviy uzotti. Taharruk qilmadi hajr aqshomi charx, Sirishkimdin magar bolchiqqa botti. Oʻlum sardobasi erdiki, gardun Manga orom uchun maskan yasotti. Firoq ollinda erdi shahd yangligʻ, Mazoqimkim oʻlum zahrini totti. Koʻp erdi ishq bozorida savdo, Meni gardun vale olamgʻa sotti. Navoiy la’li serobing gʻamidin Yurak qonini koʻz yoshigʻa qotti. 628 Barcha bazm ahligʻa lu’batboz ishining hayrati, Kelturub hayrat manga har lahza ul Chin lu’bati. Chun qarigʻon chogʻda men lu’batqa boʻldum shefta, Vah, ne tong, atfol la’bining boshimgʻa mehnati. Shayx pandidin ne osigʻkim qilur lu’batni man’, Menki, jonimni olur bir shoʻx lu’bat hasrati. Garchi lu’bat birla but bir-birdin ermaslar yiroq, Vahki, lu’batlar aro ul but erur jon ofati. Ham ani lu’bat deyin, ham but deyin, nevchunki bor Zotida but husniyu husnida lu’bat ziynati. Charx zolikim oʻzin lu’batdek oroyish berur, Qochqil andinkim, emas lu’bat, erur haq la’nati. To Navoiy boʻldi lu’bat sari vola, vahki, bor Barcha lu’batbozlar hangomasigʻa ulfati. 629 Ey xush ulkim, bagʻrima bir lolaruxdin dogʻ edi Kim, havosinda sabodek jilvagohim bogʻ edi. Oʻtqa yogʻin gar berur taskin va lekin shavqida Koʻz yoshimning yogʻini oʻtlugʻ koʻngulga yogʻ edi. Maydek ikki la’lu ul mushaf kebi yuzdin koʻngul Usruk erdi ikki soat, gar zamone sogʻ edi. Toʻtiyolardin koʻzum aylab edi qat’i nazar, Surmasi chun chobukum maydonidin tufrogʻ edi. Rindlar, tavbam ne tongkim, umr oʻtub isyon bila, Doʻsti oliy dargahigʻa azm aylar chogʻ edi. Barqi rahmat choqilurda togʻ emas xoshokcha, Tavba vaqti gʻam yoʻq, ar jurmum nechukkim togʻ edi. Vaqt chun yetti, Navoiy haqqa qildi bozgasht, Garchi zoli charx ishi yuz lobayu ming logʻ edi. 630 Dasht aro dermenki Majnunni oʻzumga uchratay, Hush andin oʻrganib, devonaligʻni oʻrgatay. Zuhdu taqvo ahli pandimgʻa agar jam oʻlsalar, Gʻam emas, bir oh barqidin borisin butratay. Bogʻ gulgashtida beinsofligʻdur, gar desam Sarvni qaddinggʻa, gulni orazinggʻa oʻxshatay. Ul gul uygʻonmas quyosh chiqquncha, har tun necha men Nolai shabgir ila tong qushlarini uygʻotay. Ul pariyvash tifl maxtabdin toriqmish, piri dayr Qoʻyki, bir dam ani majnunlugʻlar aylab oʻynatay. Boʻlsalar Farhodu Majnun bul-ajab holimni deb, Goh ani kulduray, gohi bu birni yigʻlatay. Deb emishsen bir xadang otqum Navoiy koʻngliga, Toʻqta onchakim, qarori yoʻq koʻngulni toʻqtatay. 631 Oʻqungkim jismi uryonimgʻa yetti, Tanimdin oʻtmayin jonimgʻa yetti. Bulut gar zohir etti barq ila ra’d, Qachon bu oʻtlugʻ afgʻonimgʻa yetti. Chamanda jilva aylab naxl hosho Kim, ul sarvi xiromonimgʻa yetti. Qochib chiqsam, ne tong, gʻam togʻi uzra, Balo sayli chu vayronimgʻa yetti. Dedim, nevchun sabo keldi parishon? Dedi, zulfi parishonimgʻa yetti. Bir oʻqkim elga otti ul qoshi yo, Yuz oʻq bu joni qurbonimgʻa yetti. Navoiy, bagʻrimu koʻnglum oʻtidin Tutashti, chunki bir yonimgʻa yetti. 632 Havo xushdurur, tut qadah, yor, axi, Qadahni oʻzung burna sipqor, axi. Chu sipqarding, ani yona qil toʻla, Ulugʻroq topib jom zinhor, axi. Oʻzung birla teng tutma sogʻar manga, Sen ozodasen, men giriftor, axi. Hiloliy qadah birla sen boda ich, Manga jom tut charxikirdor, axi. Gʻamimdin boʻlur charx javfi toʻla, Muni ham qil andin namudor, axi. Mayi sof ham tutmasang, yaxshidur, Gʻamim daf’igʻa durdi xammor, axi. Zamon javri birla zamon ahlidin Zamone bu bedilni qutqar, axi. Manga gar bu nav’ aylasang yorliq, Sanga doim oʻlsun xudo yor, axi. Navoiy jahondin kechib ista yor, Sanga buyla gʻurbatda ne bor, axi. 633 Kelsa yoru boʻlmasa hamrah raqibi tiyra roy, Qilmasa gard imtizoji obi hayvonimni loy. Kelsa yoru hamrahi boʻlsa raqib, ozurdamen, Kelmasa yoru raqibi kelsa sarvaqtimgʻa, voy. Yor chun yolgʻuz qoshimgʻa kelmaki mumkin emas, Choraye yoʻqtur, agar shabgun bulutdin chiqmas oy. Gar ikovlon kelsalar ham bok emastur, negakim, Bu bir etsa gʻamfizoliq, ul bir oʻlgʻay gʻamzudoy. Dahr bogʻida tikandin ayru chun gul butmadi, Gar tikan jonkohdur, ammo erur gul jonfizoy. Vasl sofi gar yoʻq, ey soqiy, manga tut jur’aye, To quyay bir dam baloyi hajring ustiga loy. Ey Navoiy, yuziga yuz surtmak qilma havas, Qoni’ oʻl, boʻlsang eshiki tufrogʻigʻa chehrasoy. 634 Soʻra kelmadi yor bemorini, Bu ish qildi bemorroq yorini. Koʻngulsizlik anduhidin, vah, ne gʻam, Kishi koʻrsa yonida dildorini. Aningkim qadin tubiy etti xudoy, Bihisht etti gulzor ruxsorini. Ne had koʻnglaking istamaklik, valek Yaram tikkali bir aning torini. Musavvirgʻa jonim fido aylasa, Ezib la’l ul lab namudorini. Yuzung davrida goʻyo naqqoshi sun’ Quyosh birla teng tutti pargorini. Koʻngulni firoq uyla zor ettikim, Magar vasl daf’ etkay ozorini. Xumor oldi jon, ey koʻngul, ishq de, Chu koʻrsang fano dayri xammorini. Navoiygʻa javr etma, koʻr lutf ila Tani zorini, joni afgorini. 635 Poklar koʻnglidur ul orazi mahvash sari, Rostlar mayli ham ul qomati dilkash sari. Koʻnglum ul yon chekadur, negaki Majnun koʻngli Yo pariy sari chekar, yoʻqsa pariyvash sari. Zulf ochib, bizni mushavvash qilib oʻtti, lekin Iltifot etmadi bir dam bu mushavvash sari. Xalq maydon aro har sari boqib, vahki koʻzum Rokibi mahvash ila markabi abrash sari. Oncha naqsh oʻynadi aflok mening birlankim, Boqa olmon yana bu saqfi munaqqash sari. Axtari nahsdurur muhtasib, ar boda toʻkar, Zuzanb der, kishi solsa nazar ul fash sari. Jonni bir dov ila gar xasta Navoiy oʻynar, Ul muqammir sifat, albatta, erur gʻash sari. 636 Bizga yetmas erdi bir nomehribon dardu gʻami Kim, fuzun ham boʻldi yori mehribonning motami Ikki yor erdi manga — nomehribonu mehribon, Mehribon bordi, qolib nomehribon dardu gʻami. Bordi ulkim bor edi ham mahramu ham mehribon, Jon berib boʻlmon bu bir nomehribonning mahrami. Har jarohatkim urar nomehribonim bagʻrima, Mehribonim bu jarohatlarning erdi marhami. Vahki, ming zaxm ursa jongʻa emdi bu nomehribon, Yoʻq ilojigʻa koʻngulning mehribonu hamdami. Mugʻtanamdur, ul pariy bor ersa ham nomehribon, Dahr aro chunkim topilmas mehribonvash odami. Mehribonim chiqsa olamdnn, Navoiy, chora yoʻq, Yordin ham hushturur nomehribonligʻ olami. 637 Yor borgʻan chogʻda bormish bedilin oʻlturgali Keldiyu kelgan emish oʻlturganin kuydurgali. Olloh-Olloh, ey hayotim, ul borishqa bu kelish Kim, biri kuydurgali boʻlgʻay, biri oʻlturgali. Xoh oʻltur, xoh kuydurkim sanga berdim rizo, Rozi ermasmen vale, jono eshikdin surgali. Itlarin aning ayab boshimni qilmon tu’ma ham, Ishq yuz turluk baliyat boshima kelturgali. Xoni vaslingdin ulusqa bahra yetkurgilki, men Yaxshimen soyil kebi hasrat yebon telmurgali. Dahr elidin ihtiroz et, ey koʻngulkim, men dogʻi Muhtarizdurmen vafosizligʻlari bilgurgali. Ey Navoiy, ishq bizni garchi rasvo ayladi, Ul ne qilsa, pardai kitmongʻa ani churkali. 638 Ulus qoʻzgʻalur, goʻyo yorim yetishti, Ulus ofati, gul uzorim yetishti. Yana gard koʻzga erur toʻtiyo rang, Hamonoki chobuksuvorim yetishti. Tomar qatra-qatra koʻzum yoshi gul-gul, Magar boisi xor-xorim yetishti. Jahonga agar oʻzga zeb oʻlsa, tong yoʻq, Jahon zebi birla nigorim yetishti. Ne tong, nolada qolmasa ixtiyorim Ki, zulm ichra beixtiyorim yetishti. Ochilsa nishotim guli, yoʻq ajabkim, Buzugʻ bogʻima navbahorim yetishti. Xush ulkim, Navoiy yetishkach, dedi yor Ki, ovorai beqarorim yetishti. 639 Ohki, ishq ayladi shaydo meni, Soldi junun koʻyiga savdo meni. Ishq ila savdo boʻlubon muttafiq, Ayladilar dahrda rasvo meni. Dasht aro Majnun demayinkim, vuhush, Keldilar aylarga tamosho meni. Kimniki ishq istadi qatl etkali, Hajr ravon ayladi paydo meni. Kimki meni oʻlturur, ul tirguzur, Yoʻqsa qochar, koʻrsa Masiho meni. Dayr emas erdi yerim, ozgʻurub, Soldi buyon bir buti tarso meni. Voyki, oʻlturgali qilmas pisand, Ishq yana kimsani illo meni. Soqiyi gulchehradin oshuftamen, Demaki, mast ayladi sahbo meni. Yor Navoiyni tilab, ey koʻngul, Yo seni oʻlturgusidur, yo meni. 640 Gulshan ichra jilvai noz etsa jonon qomati, Tufrogʻ oʻlgʻan soyadek sarvi xiromon qomati. Nozanin qadding tiriklik gulshanining naxlidur, Sarvu tubi sendek oʻlmoqning ne imkon qomati. Sarvdek uksuni axzar birla Layli qaddidur, Tokdek yuz xam bila Majnuni uryon qomati. Garchi qomat cheksalar, elga boʻlur mayli namoz, Vahki, din qasdi qilur ul nomusulmon qomati. Vasl shomi ravshan oʻldi partavi ruxsoridin, Yoʻq ajab, desam erur sham’i shabiston qomati. Dahr elidek egridurlar shoʻxlar boshtin ayoq, Tik nazarda tuz ekin ul ahdi yolgʻon qomati. Ey Navoiy, xoʻblar qaddida yoʻqtur e’tidol, Nega oʻxshar sarvdin undurrak inson qomati. 641 Vahki bir gʻoyib xayolidin parishonmen, base, Hush mendin gʻoyib, oʻz holimgʻa hayronmen, base. Ul quyosh bordi buzub koʻnglumni, sen ham, ey sipehr Bir yoʻli buzma meni, nevchunki vayronmen, base. Ollida jon bermadim vasli zamonin qizgʻonib, Furqatida ul tiriklikdin pushaymonmen, base. Lahza-lahza buki yigʻlarmen gʻamidin talx-talx, Ayb emaskim, mubtaloi dardi hijronmen, base. Togʻ ila vodiyda, ey Farhodu Majnun, siz toping Ofiyatkim, men aloxonu alomonmen, base. Vasli komin sabru somondin toparlar, vahki men Hajr oshubi aro besabru somonmen, base. Yordin qosid kelur derlar, firoqu vasldin Ne xabar kelturmakin bilmay harosonmen, base. Dinu donish ahligʻa ber tavba, ey nosihki, men Mast tun-kun dayr aro beboku nodonmen, base. Ey Navoiy, dashti vahshi ichra boʻlsam, shod boʻl Kim, kirib hush ahligʻa bu vaqt insonmen, base. 642 Ne kun oʻlgʻayki, nigorim kelgay, Bogʻi umrumda bahorim kelgay. Umr bogʻida bahor uldurkim, Sarv qad lola uzorim kelgay. Oʻlmagaymen yoʻlida, gar boshima Sekretib shahsuvorim kelgay. Ul gado jonigʻa oʻt tushkaykim, Olgʻali sham’i mazorim kelgay. Koʻyida itti koʻngul, vah, qachon ul Masti devona shiorim kelgay. Qani maykim, chu ichib mast oʻlsam, Koʻkka tuz boqqali orim kelgay. Ey Navoiy, tilamon huru pariy, Shoyad ul bazmda yorim kelgay. 643 Yuzi xurshididin koʻzlar qamoshti Va lekin tobidin jonlar tutoshti. Bu xurshid uzra maydin gullar oʻlgʻon, Gul uzra qatralar yangligʻ yaroshti. Sochi savdosida oshufta qissam Tasalsul birla bir-birga uloshti. Ajalni jon olurda yengdi hajring, Nechakim ul muning birla oʻchoshti. Qoʻlini toʻlgʻadi ishqing xiradning, Agarchi ul munung birla taloshti. Falaktin nolani, tong yoʻq, oshurmoq, Falak zulmi chu bizga haddin oshti. Shafaqdin koʻk yuzi gulgun emaskim, Firoqingdin Navoiy qoni toshti. 644 Bogʻ aro goʻyo sabo solmish edi jonon isi Kim, yetishkach gul isi, men toptim andin jon isi. La’li koʻnglum qatlini qilmoqqa boʻldi nuktasanj, Ey koʻngul, dam asrakim, keldi bu soʻzdin qon isi. Yuzu xattining nasimidin chu toptim toza jon, Vah, ne jonimgʻa kerak emdi gulu rayhon isi. Bordi ul yon zor koʻnglum, bermagay tashvish anga, Zaxmi islangan koʻngulning yetsa nogohon isi. Ogʻziyu dur tishlaridin ruhuma aytur xabar, Kelsa nogah jola toʻlgʻan gʻunchai xandon isi. Gʻuncha atrin xushlamasmen menki, koʻnglum bogʻida Dark etarga oʻrganibmen zangligʻ paykon isi. Xoli savdosin dema koʻnglung nega fosh ayladi Kim, yoshurgʻon birla boʻlmas mushkning pinhon isi. Muhtasib gar ahli fahm oʻlsa, yiqilgʻay mast oʻlub, Koʻp ushatqondaki aylar bodaning tugʻyon isi. Guldin ul gulrux isin topqach Navoiy ochti koʻz, Uylakim, Ya’qub koʻnglakdin maxi Kan’on isi. 645 Boshni gar yerga qoʻya olmon, boqib mohim sari, Boshima tufrogʻ sovurmoqqa boray shohim sari. Tun aro anjum tutunda uchqun anglar, solsa koʻz Kimsa, koʻnglum oʻtidin boʻlsa ayon, ohim sari. Men koʻnguldin rashk elturmen, koʻngul mendin hasad, Istasa koʻnglumki, qilsam azm dilxohim sari. Ul quyosh sari borurda soya hamrohimdurur, Rashkdin boqmon keyin bir qatla hamrohim sari. Jon labing shavqidin ogah boʻlgʻali aylar Masih, Jon berur chogʻda tavajjuh joni ogohim sari. Ey koʻngul, ul husn ganjidin gadoligʻdur ishim, Garchi yoʻq parvoyi aning shayalilohim sari. Husni bogʻidur nazargohim, Navoiy, zinhor Solmagʻil gohi nazar bogʻi nazargohim sari. 646 Bu sababdin yorumish goʻyo Xuroson kishvari Kim, chiqibdur boxtardin oftobi xovari. Boxtargʻa tegru xovardin yoritmoq juz quyosh, Ravshan ermas barcha gar xud boʻlsa mohu Mushtariy. Qaysi mohu Mushtariy ulkim quyosh bir lam’adur, Nuridin, vah, buyla kim koʻrmish saodat axtari. Ul ne yuzdurkim, yozarda vasfini yuz ming quyosh Safha gar yetkursa yuz yilda tuganmas daftari. Husnini aning quyosh tashbihi qilmoq uyladur Kim, degaylar xoʻbliqda devga oʻxshar pariy. Boʻlsa husni yuz quyoshcha, ishqim oʻtidin erur, Bir sharar yuz ming tamugʻning shu’la birla axgari. Ey Navoiy, sen kebi oshiq magar loyiq ekin, Har kishikim, dilbaringdek boʻlsa aning dilbari. 647 Istamon koʻnglumni aylarda xayol ul mohni Kim, taxayyul birla sayr aylar, netar hamrohni. Koʻnglum istarni tilarmen boring, ey oyu quyosh, Sizni koʻngli istamas, ulkim tilar dilxohni. Oʻqi zaxmin tan aro ul yuz xayoli yorutur, Uylakim, Yusuf jamoli ravshan etkay chohni. Jonu aqlu hushtin kechkil deding, qildim qabul, Tark eta olmon, netay nazzorai gah-gohni. Gʻarqa boʻldi notavon jismim sirishkim bahrida, Garchi su necha terang boʻlsa, choʻmurmas kohni. Oshiq ersang koʻrmagil, ey shah, gadolarni haqir Kim, baloligʻ ishq farq etmas gadoyu shohni. Ey Navoiy, yor eshigi poklarga qibladur, Qilmagʻil koʻz qonidin ogʻishta ul dargohni. 648 Za’fliqdur, dedilar, ul buti mah siymoni, Jon fidoyu tan anga sadqa, koʻngul qurboni. Ulki jonimdurur, ul boʻlsa bu yangligʻ ranjur, Qayda boʻlgʻay meni bedilgʻa hayot imkoni. Koʻr nedek hullai gulrang uza yotmish bemor, Yo erur davrida qatl aylagan elning qoni. Doʻstlar, ollida otimni tuta olmasangiz, Naqdi jonimni boshigʻa evurung pinhoni. Bargi gul uzra degay shahd yopushmish koʻrgan, Buki tutmishdur uchuq ul labi shakkarxoni. Sadaqa, chunki balolarni rad aylar, yo rab, Jon anga sadqa qilay manga bagʻishla oni. Ey Navoiy, yana dam urmakim, ul oy der emish Kim, kecha uyquga qoʻymas meni it afgʻoni. 649 Ne diloromeki, soʻrgʻay dardi holimdin gahe, Ne dil afgoreki, qaygʻurgʻay malolimdin gahe. Sarsari ohimgʻa oʻt tushsin, xusho, mushkin nasim Kim, berur erdi xabar navras niholimdin gahe. Ey Xoʻtan jayranlari, netkay bu majnun koʻngluma Nafxaye yetkursangiz mushkin gʻazolimdin gahe. Tiyra nahsiyat durur kulbamda, ani, ey sipehr, Ravshan etkil axtari farxunda folimdin gahe. Turfa koʻrgilkim, labi zikrin toparmen jon aro, Aylasam gʻoyib maozalloh xayolimdin gahe. Telba koʻnglum itti, lekin ul pariyga yod ber, Ey sabo, devonai bee’tidolimdin gahe. Fikr etarmen vaslini gohi, vale kirganda hush, Asru koʻp sharmandamen fikri maholimdin gahe. Ul quyoshtin mehru, mendin tiyralik, vah, istaram Yer yorilsa, yerga kirsam imfiolimdin gahe. Ey Navoiy, zulmi koʻp ersa, pushaymonmen yana, Oʻzni ozod istasam ul shoʻxi zolimdin gahe. 650 Yoyib orazda mushkin xollarni sunbulung domi, Koʻngulning qushlari ul domu su donaning romi. Chamanda sarvu gul boʻlgʻay, ne sarvu qaysi gul vah-vah, Qachon boʻlgʻay chamanning sen kebi sarvi gulandomi. Ne yangligʻ subhi vaslidin tutay ummidi ravshanligʻ, Sahardin chun erur novmid hajrimning qora shomi. Dema parvona, de Jibril, agar bir gʻam tuni nogah Kishiga bersa bir sham’i shabiston vasli paygʻomi. Koʻngul za’fi kam oʻlmas furqatingda, vah, oʻngalgʻaymu Marizekim, qilur har dam baliyat zahri oshomi. Ayogʻimgʻa tikan sinjobu xoro xulla, tong ermas Bu damkim bogʻlamishmen Ka’bai koʻyining ehromi. Bu yoʻlda garmroʻlarning tong ermas gar choqin yangligʻ, Jahonpaymoligʻ etsa, yorutub olamni har gomi. Fano dayri dogʻi zunnor ila buttin uyatligʻdur, Riyoyi shayxning afsurda dini botil islomi. Navoiy fardu behush oʻlgʻanin demang qachondindur, Hamondinkim, ani mast etti vahdat jomidin Jomiy. Mustazod Ne voʻsmavu ne kesmadur ul zulfi sumansoy, ne gʻamzai jodu, Mashshota sanga zoli falakdur magar, ey oy, xurshid anga koʻzgu. Qosh yosi bila kirpik oʻqin har sari otsang, imkoni xato yoʻq, Har kimsaki, boʻlgʻay anga bu nav’ oʻqu yoy, tuz boʻlgʻusi qobu. Masjid yoʻlin asrab necha din ahli yoʻluqsa, rahzanliq etarsen, Tengri yoʻlini asramoq, ey kofiri xudroy bu nav’ boʻlurmu? Gar istamadi subhi ummidimni yoshurgʻay mehnat qora shomi, Har yon sochilib, bas, ne uchun boʻldi sumansoy ul turrai hindu. Hijron tunining tiyraligʻin kavkabi ashkin daf’ aylasa, tong yoʻq, Anjum sipahi koʻprak erur anjumanoroy, tun boʻlsa qorongʻu. Gʻam dashtini qat’ aylabon ul koʻygʻa yetmon, koʻrmon ani tush ham. Kim boʻlsa haram shavqi bila bodiyapaymoy, koʻzdin oʻchar uyqu. Ul shoʻx Navoiyni, dedikim, qilayin qatl bir koʻz uchi birla, Ey voyki, bir ham anga koʻz solmadi, ey voy, qatl ushbudur, ushbu. Muxammaslar 1 Sharbati yuhyil izom erni mayi nobindadur, Surai «vashshams» tafsiri yuzi bobindadur, Sharhi mozogʻulbasar nargislari xobindadur, Laylatul me’rojning sharhi sochi tobindadur, Qoba qavsayn ittihodi qoshi mehrobindadur. Ul qadi toʻbidin ortuq yuzi rizvondin jamil, Kim berur jon la’li har kim boʻlsa koʻzidin qatil, La’li rashkidin figʻon aylab, qilib ashkin sabil, Koʻp yugurdi ravzada aynan tusammo salsabil, Topmadi ul choshnikim, shakkari nobindadur. Jon berur erdi Xizr suyi xaloyiqqa sarih, Iso oʻluk tirguzur erdi deb alfozi fasih, La’lidin tokim-takallum qildi ul shoʻxi malih, Xizrning ayni yoshunmish koʻkdin inmas ham Masih, Netsun ul, mu’jiz bu dam yoquti serobindadur. Xattidin boʻldi xijil sunbul bila mushki tator, Qomatigʻa sarv ila shamshoddin yuz qatla or, Farrux ermas orazi navroʻzidek iydu bahor, Zulfigʻa qadru barot oʻxshar vale yuz farqi bor, Soʻz aning yonindagʻi xurshidu mahtobindadur. Har gado egnida boʻlsa eski toʻn yo choki jayb, Bilmay asli niyatin qilmoq gʻalatdur shakku rayb, Ey Navoiy, chun sanga ma’lum emastur sirri gʻayb, Lutfini mayxonada oshufta koʻrsang, qilma ayb Kim, bu majnun ixtiyori zulfi qullobindadur.

Muallif: Alisher Navoiy