Учинчи минора (ҳикоя) [Said Ahmad]

Учинчи минора (ҳикоя) [Said Ahmad]
Учинчи минора (ҳикоя) [Said Ahmad]
Гап-гаштакларда, тўю томошаларда Жуман бобо ҳамиша битта гапни такрорлайди:
— Мени шоширманглар, невара-чевараларимни нариги минг йилликка ўтқазиб қўяй, ана ундан кейин хайдамасанглар ҳам ўзим кетаман. Мен тенгилар кетиб бўлди. Куним сен мишиқиларга қолиб ўтирипти. Сенлар нимани кўрибсанлар, бошларингдан қандоқ савдолар ўтиптики, мен билан гаплашасанлар. Бу йил кузда, худо хоҳласа, тўқсон олтидан ҳатлаб ўтаман. Ҳисобчи бўлсанг, бир чўтга уриб кўр. Ҳар ўттиз йилга бир йилдан қўш, она қорнидалигимга ҳам битта тош ташла. Қанча бўпти? Баракалла, роппа-роса юз бўпти.
Даврада ўтирган ветврач Козимбой ёнидаги кишига, бармоғини чаккасига тираб, пармага ўхшатиб бураб кўрсатди. Жуман бобо буни пайқаб қолди.
Козимбой гапни чалғитмоқчи бўлди.
— Ўн тўққизинчи асрнинг тўрт йилини кўрипсиз, йигирманчи асрнинг тўқсон икки йилини кўряпсиз. Бо, яна йигирма биринчи асрни ҳам кўрмоқчимисиз? Иби, инсоф қане.
— Кўраман, — деди Жуман бобо. — Аммо сен кўрмайсан. Моллар орасида юриб молфаҳм бўлиб кетгансан. Одам боласининг кўнглида нима бор, билмай ўлиб кетасан. Шу ичишинг, шу чекишинг бўлса ёшимнинг иккидан бирига ҳам етмолмайсан. Мард бўлсанг, тур ўрнингдан. Минораи Калонга дам олмай чиқишга баҳс бойлашамиз.
— Бухорога бориб нима қиласизлар, ана, Вобкентнинг минораси кўриниб турипти. Шунга чиқа қолинглар, — дейишди даврадагилар кулишиб.
Жуман бобо гаарт ўрнидан турди. Уни калака қилмоқчи бўлган Козимбой турмади. Ҳазиллагадим, ҳазил қилдим, деб қўлини кўксига қўйиб, узр сўраган бўлди.
Чол қайтиб ўтирмади. Эшик томон юраркан, орқасига ўгирилди. Военком билан қўлга тушиб қолган келин аянгга ҳазил қил, аҳмоқ, дедию, чиқиб кетди.
Унинг дили оғриган эди. Шундай пайтларда дилини ёрадиган биттагина Мутаваккил деган жўраси бўлар эди. У ҳам кетди. Энди қаёққа боради. Кимга дардини тўкиб соладй.
У жимжит кўчадан бораркан, қадами секинлашди. Илгари бунақа имиллаб юрмасди. Дўстининг ўлимидан
кейин чўкиб қолди. Юрганда астарсиз чопонининг этаги икки ёнида қанотга ўхшаб пирпирарди. Соқоли тўзғиб, гоҳ ўнг, гох чап елкасини сийпаларди.
Жуман бобо битта-битта қадам ташлаб бораркан, кўп нарсаларни ўйлади. У яшаган умридан хижолатлик эмасди. Аммо бояги гап юрак-бағрини ўртаб юборди. Одамларга малол келмасидан бу дунёдан тезроқ кетиш керакка ўхшайди, деган гап хаёлидан ўтди. Қандоқ қилсин, дунёга қачон келишинг, қачон кетишинг ихтиёрингда эмас экан.
Жуман бобони Бухоронинг учинчи минораси деб аташарди. Биринчиси минг йил умр кўрган Минораи Калон, иккинчиси, ундан салгина ёш Вобкент минораси, учинчиси шофирконлик шу Жуман бобо эди.
У остона ҳатлаб ҳовлига кириши билан илгаригидек баланд овоз билан эмас, шикаста бир товушда, Истамбой, деб хотинини чақирди.
Қўлида элак билан Мўмина момо чиқди. У елкасига тушиб қолган рўмолини шошиб, бошига ташлади.
— Жой килиб бер, ётаман, — деди Жуман бобо.
— Завол пайтига-я, бо сизга нима бўлди, Истамбой,тобингиз қочдими?
Eр-хотин бир-бирларини тўнғич ўғилларининг номи билан чақиришарди. Истамбой ўн тўрт сшида оламдан ўтган. Аммо номи ота-она хотирасида бир умр қолиб кетганди.
Мўмина момо элакни қозиққа илиб уйга кирди. Эрига, овқат сйсизми, деди. Чол жавоб қилмагандаи кейин, чирокни ўчириб, чиқиб кетди.
Жуман бобони хаёл хали у ёққа, хали бу ёққа бошларди. Алла-паллагача тўлғониб, ухлолмади. Нариги айвонда мултфилм кўраётган невараларнинг овозларига қулок солиб стди.
Мўмина момо деразадан қаради.
— Истамбой, турмайсизми, шом бўлди. Обдастага об таҳорат қуйиб қўйдим.
Чол ўрнидан туриб, ташқарига чиқиб келди. Жойнамоз пойига чўккалади. Узоқ намоз ўқиди. Ўқиб бўлиб хам ўрнидан турмади. Хотини Мўминага, етти ўғлига, кудаларига, невараларига худодан умр тилади. Ўрнидан туриб ҳовли айланди. Ўғилларига атаб қурилган пешайвонли уйлар олдида бир-бир тўхтади. Невараларининг шовқинига қулоқ тутди. Чехраси ёришгандек бўлди. Қўйхонага кириб чироқни ёкди. Беш кун один туғилган икки қўзичоқнн кўтариб эркалатди. Совлиқ безовталаниб пишқирди. Чол уни хам силади. Уларга сув берди, хатпак татилади. Уйга кириб ечиниб ётди. Зум ўтмай, кўзп уйқуга кетди.
Тушига отаси киршгги. Ариқ бўиида туриб унн имлаб чақирармиш. Орқасида турган онаси, келма, келма деб, ишора қилармиш. Туш айланиб, боя отаси турган жойда Мутаваккил пайдо бўпти. У хам имлаб чақирармиш. Ана ундан кейин Истамбой пайдо бўпти. Ота, сизни соғиндим, қачон келасиз, деб сўрармиш. Жуман бобо, яқинда бораман, демоқчи бўлиб оғиз жуфтлармиш, аммо овози чиқмасмиш. Бир нима даранглаб, уйғотиб юборди. Очиқ қолган деразадан кирган мушук патнисни тушиб юборган экан.
Тонг ёришиб келарди. Сўфининг бомдод намозига чакириб, оллоҳу акбар, оллоҳу акбар, деган говуши эшитилди.
Жуман бобо кўнгил хиралик билан таҳорат олиб масжидга чиқиб кетди. Ҳеч ким билан гаплашмади. Намозни ўқиб оркасига қайтди. «Нима бўлди, отам чакиряпти, Мутаваккил ҳам, Истамбой хам чақиряити. Улганлар куни битган кишини чақиради. Нима, куним битдимикин?»
Ноиуштада эр-хотин бир-бирига гапирмай, жимгина ширчой ичишарди.
Жуман бобо бўшаган косаларни олиб кетаётган Мўминага ўтир, Истамбой, гапим бор, деб қайта ўтқазди.
— Меига қара, хотип, бу дунёда ишим битганга ўхшайди. Тадоригингни кўриб қўйсанг бўлармиди. Ниманг бор, ниманг йўқ, қараб қўй.
Мўмина момо эридан биротт марта бунақа гап эшитмаганди. Чол ўлимдан оғиз очмасди. Нима бўлди?
— Эсингизни еб кўйибсиз, Истамбой, нафасингизни иссиқ қилинг, яхши гапга ҳам, ёмон гапга ҳам фаришта
омин, дейди.
Чол салмоқлаб гап бошлади:
— Э, хотин, ўлмайдиган одам борми? Худонинг инояти билан шунча йил яшадим. Гапимни бўлма! Яхши-ёмон гапирган бўлсам, кўнглингдан чиқариб юбор. Тўққиз бача туғиб бердинг, минг раҳмат. Бир марта чертмадим. Оғзимдан ножўя гап чиқмади. Нимайики орзу қилган бўлсам, ҳаммасига етдим. Бировни дилини оғритмадим, бировни маҳрамига кўз ташламадим. Худонинг даргоҳига пок имон билан бораман.
Кампир ўйланиб қолди. Нимадир демоқчи бўлиб, бир-икки марта оғиз жуфтлади. Айтолмади. Чол буни сезиб турарди.
— Кандоқ гап айтмоқчисан? Тортинма, айт. Гуноҳим бўлса, тавба қилай...
Мўмина момо эрига узоқ қараб турди. Кейин журъатсизлик билан гап бошлади:
— Айт, дедингиз, айтай. Гуноҳингиз бор, Истамбой. Худо кечирмайдиган гуноҳингиз бор.
Чол қошларини кериб унга қаради. Манглай ажинлари қават-қават бўлиб кетди. «Наҳот худо кечирмайдиган гуноҳ қилгаи бўлсам. Бу кампир нима деб алжияпти». Шу ўтиришида чолпинг хаёли дуиёии икки айланиб келди. Яшаб ўтқазган тўқсон олти йилни бир-бир элакдан ўтказди. Олти ёшидан сурув кетида чанг ютиб, чўл ксзди. Кирчиллаган қиш чилласида, офтоб олов пуркаган саратонда қўйлар билан бирга ётиб, бирга турди. Отарида туғиладигат1 қўзилар орасида ақлни лол қолдирадиган «Антиқа», «Сур», «Шероз» териларини бошқа чўнонларга ўхшаб бекитмади. Совхозга топширди.
Кампир умрида бириичи марта эрининг кўзига тик қаради:
— Сиз тўққиз бача кўриб... худодан тилаб-тилаб олган биттайи-битта қизингиз билан юз кўрмас бўлдингиз. Бу гуноҳ эмасми? Ҳасан-Ҳусан ттевараларингиз бу йил саккизга киради. Бирои марта бориб кўрдингизми? Бача бечорлар Шофирконда герой бобомиз бор, деб махтаниб юришармиш.
Мўмина момо тўққиз йилдирки, эрини инсофга келтиролмасди. Ҳозир мавриди келиб ичидаги дардларини тўкиб солди:
— Қизингиз ғар бўлмапти, ўғри бўлмапти, Ҳамробойиинг духтарига ўхшаб ўқишдан қорнини дўппайтириб келмапти...
Жумаи бобо икки тиззасига шапиллатиб уриб, ўрнидан туриб кетди.
Бундан тўккиз йил муқаддам Жуман бобо тўшакка ётиб қолган тенгдош дўсти уста Мутаваккилни кўргани борди. Унинг икки оёғи пгол бўлиб, кўчага чиқолмай қолганди. Киевда ўқийдиган ўғли почтадан аравача юборипти. У борганда аравачада юригани машқ қилаётган экан. Жуман бобо аравачани тортиб гузарга олиб чикди. Иккови чойни эрмак қилиб, ўтган-кетганлардан гаплашиб ўтиришди. Тенгдош бўйинса дўстларини эслашди.
Бирин-кетин ҳаммаси кетиб бўлган. Бу «одам тўймас» дунёда тенгқурлардан икковипша шўппайиб колишипти.
— Жуманбой жўрам. - деди Мутаваккил. — Сен билан адашмасам. саксон етти йплдан бсри жўрачилик қиламан. Орамизга бирон марта бўлсин совуқчилик тушмади. Гинахонлик қиладиган бирон гап айтишмадик. Бизку, кетамиз, аммо орқамизда қоладиган бачаларимиз бир-биридан узоқлашиб кетишмасмикин? Шундоқ бўлмасин десанг, кел, қудачилик қилайлик. Қизинг Истатнисони келин қилай. Уқлим Луқмонбой 6у йил ўқишни тугатиб
келади. Тўй қилайлик.
Мутаваккилнинг ўғли эс-ҳушли йигит бўлганди. Куёвинг борми, десанг, бор дегулик.
— Э, дўстим ўнта қизим бўлса, ўптасини ҳам қўлингга топшираман. Истатнисо таътилга келсин, қўл-оёғини боғлаб остонангга ташлаб кетганим бўлсин.
Икки қуда обдон эзилиб ганлашишди. Тўй режасини ҳам тузиб қўйишди. Кечга томон Жуман бобо арава тортиб Мутаваккилни уйига элтиб кўйди.
Мутаваккил шу кўчага чиққанча қайтиб чиқмади. Ётиб қолди. Дўхтирлар Бухоро шифохонасига олиб кетишди. Икки оёғи қорасон бўлган экан, кесмаса, айниган қон тананинг бошқа томонларига хам ўтиб кетиши мумкин экан, кесишди. Тўрт кундан кейин олдига одам қўйпшди. Жуман бобо борганда у кўкка бокиб қимирламай ётарди. Кўзини аранг очиб уига каради. Нимадир демоқчи бўлди, айтолмади. Лаби сал-пал қимирлагандек бўлди.
Орадан бир ҳафта ўтиб уни тупрокка қўйишди.
Мутаваккил у билан бирга узок ттўл босган жўраларининг энг сўнггиси эди. Эиди бу ёруғ жаҳонда Жуман бобонинг бир ўзи колди.
Бу орада қизи Истатнисо дўхтирлик ўқишини тугатиб, қайтиб келмади. Бирга ўқиган тошкентлик йигит билан дон олишиб қопти. Ота-оналарини, ака-укаларини янгаларини тўйга айтиб телеграмма юборипти. Жуман бобо ҳеч кимни тўйга юбормади. Бундай қизим йўқ. Уни танимайман, деди. Мўмина момо йиғлади, ялиниб ёлворди, бўлмади.
Чол эса эрта саҳардан чиқиб кетганича Жилвон чўлларида тентираб кунини ксч киларди. Баъзан Вардонзе қалъасига бориб вайроналар устида кун ботишга караб ўтирарди. Чўғдек қизариб ботаётган қуёш унинг дардларини ҳам оловли баркашига солиб ботаётгандек бўларди.
Бухорои шарифга тенгдош бу қалъани Вардон худотлар давлати тиклаган. Бунда кимлар бўлмади, нималар бўлмади? У Қутайбани ҳам, элакчи Торобийни ҳам, жомакор сафидлар етакчиси Муқаннани ҳам, мўрмалаҳдек ёпирилган Чингпзхоп лашкарларини ҳам, тўп, замбараклар судраб келган шафқатсиз Фрунзени ҳам ва ниҳоят қишлоқма-қишлоқ юриб одам отган Куйбишевни хам кўрган.
Чол ҳар гал Вардонзега келганда шаштидан тушар, 6у қалъа олдида инсон умри бир оний эканига иқрор бўлар, тани совиб, фикри тиниқлашиб уйига қайтарди.
Мутаваккилнинг ташлаб кетганига, Истатнисонинг Тошкентда қолиб кетганига ҳам тўққиз йил бўлди. Дунёнинг тўхтатиб бўлмас таншишларию янгидан янги жумбоқлари эскисининг устига кул тортади. Аста-секин хиралашиб, хотира деб аталмиш гўшанинг бир пучмоғида кўмилиб кетади. Аммо Жуман бобо Мутаваккилни унутолмасди. Ҳар жума намоздан кейин қабристонга бориб, гўри тепасида қуръон тиловат қилар, ваъдасида туролмаган дўстингни кечир, деб пичирларди.
Бугун негадир ҳаммаёқ жимжит. Ҳар куни эрталаб отасига салом бериб ишга кетадиган ўғиллари кун пешиндан оғдики, кўринишмайди. Келинлар бурчак-бурчакда пичирлашади. Мўмипа бугун сигирни ҳам соғмаяпти. Маъраб, ҳовлиии бошига кўтараман дейди. Товуқлар донсиз қолган. Пима бўлди? Тинчликми?
Кўча йўлагидан ҳассага таяниб учта оқсоқол кирди. Мўмина уларни ичкарига бошлади. Жуман бобо пойгакда тиз чўкиб, уларнинг оғзига тикилди. Чоллар гапни нимадан бошлашларини билмай, сен айт, сен айт, дегандек бир-бирларига қарашарди. Улар аввал об-ҳаводан, кейин 6у йил кузнинг яхши келганидан, ҳукумат СЖКни таъқиқлаб, зап иш қилганидан гапиришди.
Жуман бобонинг тоқати тоқ:
— Чайналмасдан ганираверинглар, нима бўлди? —деди ташвишли бир оҳангда.
Чоллардан бири унга эмас, жўмрагидан ҳовур чиқаётган чойнакка қараб гап бошлади:
— Сизга худо сабр-тоқат берсин. Қандоқ қиласиз. Дунёнинг ишлари шу экан. Бир келмоқнинг бир кетмоғи ҳам бор, дейдилар. Истатнисо омонатини топширипти.
Жуман бобонинг боши эгилди, бели букилиб, букилиб, охири соқоллари тиззасини қордек босди.
Бутун олам бирдан сукутда колгандек, жимжит. Шундай жимлик чўкдики, бандидан узилган баргшшг ерга қўнгани хам эшитилди. Жуман бобонинг баданидаги хар бир мўй оғир занжир бўлиб уни пастга тортарди...
Бундан бир йил олдин Истатнисо билан Раҳмонжонни харбий комиссариат чақириб, дўхтирлар етишмаяпти, деб уларни Афғонистонга жўнатган эди. Бу гапдан фақат Жуман бобонинг тўнғич ўғлигина хабардор эди.
Буни на онасига, на отасига билдирган. У ойда бир марта Тошкентга бориб, жиянларидан хабар олиб турарди.
Бугун эрталаб Тошкснтга иккита тунука тобут кслди. Бирида Истатнисонинг, яна бирида Рахмонжоннинг жасади бор эди. Жуман бобошшг икки ўғли шитоб билан Тошкентга жўнаб кетишди. Қудалар маслахат билан икковига ёнма-ён гўр қазитмоқчи бўлиб туришган экан. Истатнисонинг акалари бунга кўнишмади. Синглимизни туғилган юртига дафн қиламиз, дедилар. Маслаҳат билан Рахмонжон Тошкентда, Истатнисо Шофирконда дафн қилинадиган бўлди. Бугун пешин намозида Рахмонжонга жаноза ўқилди. Дуои фотихадан кейин Истатнисонинг тобути солинган автобус Бухоро томонга йўл олди...
... Чоллар юзларига фотиҳа тортиб, ўринларидан туришди. Жуман бобо харчанд уринса хам ўрнидан туролмади. Икки киши қўлтиғидан олиб турғазиб кўйди.
Кўп яшаган, кўпни кўрган, бахту бахтсизликларни, тўю азаларни кўрган Жуман бобо шу топда ўзини эплолмай мувозанатини йўқотган эди.
Ҳовли одамга тўлиб кетган. Қуда-кудағайлар, қариндош-уруғлар, хамқишлоклар кўча эшиги олдида жимгина ер чизиб ўтиришарди. Ичкаридан хотин-халажнинг айтиб йиғлаши эшитилди. Оқсоколлардан бири ҳовлига кириб, хой, тобут эшикдан чиқмай, йиғлаб бўлмайди, деб уларни тинчитиб чикди. Барибир Мўмина белини бойлаб ҳовлининг у бошидан бу бошига юриб йиғларди.
Автобус кечаси ўн бирларда келди.
Аллакайдан пайдо бўлган военком тобутни очишга рухсат бермади.
— Тобути билан кўмилади. Ким очса жавобгарликка тортилади.
Рухсат бўлганда ҳам очиб бўлмасди. Рухланган қалин тунукани факат электр пайванд аппаратида кесиш мумкин эди.
— Вой, мусофирликда ўққа учган болам. Темир кафан кийган болам.
Мўминанинг бу фарёди одамларнинг юрак-бағрини ўртаб юборди. Ҳамма баравар ув тортди.
Истатнисонинг Ҳасан-Ҳусан ўғиллари ҳеч қачон келмаган ҳовлида, ҳсч қачон кўрмаган одамлар орасида ҳайрон қараб турардилар. Улар гўдак эди. Бир кунда ҳам отасидан, хам онасидан ажралганини, энди етим бўлиб қолганларини ҳали билмасдилар. Уларнинг болалик онгида эртами, кечми улар қайтиб келадигандек эди. Энди бир умр ота билан онани қўмсаб яшашлари-ни, пюдлик ва аламли дамларда энг яқин хамдард кишилари бўлмаслигини идрок қилмасдилар.
Тобутни ичкари уйга олишди. Мўмина тобутни қучоқлаб фарёд урарди.
— Болагинам, тўққиз йил дийдорингдаи бенасиб бўлганим етмасмиди. Чиқ, чиқ, бу темир кафандан. Жамалак сочларингни бир силай. Жонсиз танангни бағримга босай.
Келинлар уни суяб ташқарига олиб чиқипди. У остонада бел боғлаб турган нораста икки неварасини бағрига босиб фарёд урди.
Жуман бобо айвоп даханида кўксини хассага бериб қимирламай ўтирарди. Уиинг ўғиллари тобутни бузиб очамиз, деб болта кўтариб келишди. Военком билан икки солдат йўлларини тўсиб, болтани олиб қўйди. Бу оқшом хонадонда ҳеч ким ухламади. Жуман бобо икки етим неварасини тўнига ўраб, кўзларини юмганча қимирламай ўтирарди, ҳадеб ўзини ўзи қарғарди.
Йиғи-сиғи, дод-фарёд билан Шофиркон тонги ёришди. Офтобнинг оловли кўли Вобксит минораси пештоқини шам қилиб ёқди.
Кўча эшиги олдига қўйилган курсиларда кексалар ўтиришарди. Ёш-яланг қўл қовуштириб тик турипти. Кимдир ювилмаган, кафанланмаган мурдага жаноза лозимми, деб сўраб қолди. Масжид мутавалиси жавоб қилди:
— Муҳорабада қурбон бўлганлар шаҳид кетадилар. Уларнинг жасадлари ҳаво билан, офтоб билан ювилади. Буни таяммум дсйдилар. Истатнисо тўппа-тўғри биҳиштга тушади. Ҳур-ғулмонларга қўгаилиб кетади.
Қабристондан қайтаётганлар орасида Жуман бобо кўринмасди. Ҳар кимнинг ўз гуноҳи ўзи билан. Балки Жуман бобо қизини кечирганда, кел, деб эшигини очганда бундай бўлмасмиди. Энди Мўминанинг бетига қандай қарайди? Ахир у нимага бундай бўлганини билади-ку! Ундан қаёққа қочиб қутулади?
У қалъа томон оғир юк орқалагандек букчайиб борарди. Неча юз йиллар олдин қулаб кстган минг йиллик дарахтларнинг тошга айланган илдизларига тирмашиб харобалар тепасига чикди. Бу жойдан бутун воха кафтда тургандек кўринарди.
Офтоб ўчяпти. Кўм-кўк осмонда сузиб юрган пахтадек юмшоқ булутлар ёнаётгандек ловулларди.
Жуман бобо икки қўлини баланд кўтариб, аллоҳга нола қилди:
— Э, худо, мунча қаҳрингга оласан? Нега мени ўлмайдиган дардга мубтало қилдинг?! Илон-чаёнлар чакса ҳам ўлмайдиган, бўрию шоқоллар даф қилмайдиган, ўтда ёнмас, сувда чўкмас қилиб яратдинг. Ўз боласини остонадан қувган гуноҳкор бандангман. Даргоҳингга сиғиниб келдим. Омонатингни ол! Дунёга тўймаган норасталар умрини нега менга юлиб берасан? Ахир мен ёшимни яшаб бўлдим. Яшайвериб зерикиб кетдим. Ўзингдан тилаб олган ёлғиз қизим у дунёга мендан дили оғриб кетди. Бунга қандоқ чидайман? Тонгла машҳарда унга қандоқ кўринаман? Энди кетай, бу ёруғ жаҳонда бошқаларга жой бўшатай.
Кўм-кўк осмон жим. Булутлар жим. Унинг илтижоларига на кўк, на ер жавоб қиларди.
Олисда ҳарир туман ортида салкам минг йил яшаган Вобкент минораси кўриниб турарди. Гўё у:
— Юр, узоқ асрларга яна бирга кетайлик, — деб чорлаётганга ўхшарди.

Чол қалъадан ҳорғин қайтиб келаркаи, атрофни қоронғулик пардаси ўраб, нилдек осмонда бирин-кетин юлдузлар кўз оча бошлаган эди.
Mualifning boshqa asaralari
1 Alla (hikoya) [Said Ahmad] 2289
2 Azob (hikoya) [Said Ahmad] 1297
3 Azroil oʻtgan yoʻllarda (hikoya) [Said Ahmad] 1189
4 Азоб (ҳикоя) [Said Ahmad] 609
5 Азроил ўтган йўлларда (ҳикоя) [Said Ahmad] 603
6 Алла (ҳикоя) [Said Ahmad] 492
7 Bahor qizlari (hikoya) [Said Ahmad] 895
8 Bahor suvlari (hikoya) [Said Ahmad] 698
9 Begona (hikoya) [Said Ahmad] 1209
10 Bir yuz yetmish soʻmlik xurrak (hikoya) [Said Ahmad] 673
11 Birinchi muhabbat (intermediya) [Said Ahmad] 2077
12 Borsa kelmas darvozasi (hikoya) [Said Ahmad] 1403
13 Bosh ogʻrigʻi (hikoya) [Said Ahmad] 753
14 Boʻston (hikoya) [Said Ahmad] 695
15 Buqalamun bilan uchrashuv (hikoya) [Said Ahmad] 1036
16 Баҳор сувлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 530
17 Баҳор қизлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 464
18 Бегона (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
19 Бир юз етмиш сўмлик хуррак (ҳикоя) [Said Ahmad] 566
20 Биринчи муҳаббат (интермедия) [Said Ahmad] 586
21 Борса келмас дарвозаси (ҳикоя) [Said Ahmad] 499
22 Бош оғриғи (ҳикоя) [Said Ahmad] 497
23 Буқаламун билан учрашув (ҳикоя) [Said Ahmad] 477
24 Бўстон (ҳикоя) [Said Ahmad] 486
25 Dum (hikoya) [Said Ahmad] 617
26 Дум (ҳикоя) [Said Ahmad] 431
27 Farmonbibi qalʻasiga shturm. Bolshevikla... [Said Ahmad] 669
28 Фармонбиби қалъасига штурм. Болшевиклар ... [Said Ahmad] 574
29 Gap (hikoya) [Said Ahmad] 548
30 Gugurt (hikoya) [Said Ahmad] 954
31 Gul haqida hikoyalar [Said Ahmad] 2175
32 Гап (ҳикоя) [Said Ahmad] 577
33 Гугурт (ҳикоя) [Said Ahmad] 547
34 Гул ҳақида ҳикоялар [Said Ahmad] 497
35 Iqbol chiroqlari (hikoya) [Said Ahmad] 706
36 Iqror (hikoya) [Said Ahmad] 1600
37 Иқбол чироқлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 462
38 Иқрор (ҳикоя) [Said Ahmad] 441
39 Jajji hikoyalar [Said Ahmad] 753
40 Жажжи ҳикоялар [Said Ahmad] 542
41 Kataysa (hikoya) [Said Ahmad] 630
42 Kechikkan sevgi... (hikoya) [Said Ahmad] 1306
43 Kelinlar qoʻzgʻoloni (komediya) [Said Ahmad] 8370
44 Kiprikda qolgan tong (qissa) [Said Ahmad] 3659
45 Koʻzlaringda oʻt bor edi (hikoya) [Said Ahmad] 635
46 Kuyov (komediya) [Said Ahmad] 1652
47 Катайса (ҳикоя) [Said Ahmad] 491
48 Келинлар қўзғолони (комедия) [Said Ahmad] 829
49 Кечиккан севги... (ҳикоя) [Said Ahmad] 481
50 Киприкда қолган тонг (қисса) [Said Ahmad] 870
51 Куёв (комедия) [Said Ahmad] 559
52 Кўзларингда ўт бор эди (ҳикоя) [Said Ahmad] 434
53 Laylak keldi (hikoya) [Said Ahmad] 768
54 Lochin (hikoya) [Said Ahmad] 1111
55 Лайлак келди (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
56 Лочин (ҳикоя) [Said Ahmad] 466
57 Mehribon (hikoya) [Said Ahmad] 715
58 Menga yetib kelmagan xat (hikoya) [Said Ahmad] 813
59 Meni kechiring (intermediya) [Said Ahmad] 1087
60 Mening doʻstim Babbayev! (hikoya) [Said Ahmad] 768
61 Moʻtti (hikoya) [Said Ahmad] 650
62 Muhabbatning tugʻilishi (hikoya) [Said Ahmad] 716
63 Musicha (hikoya) [Said Ahmad] 2157
64 Менга етиб келмаган хат (ҳикоя) [Said Ahmad] 500
65 Мени кечиринг (интермедия) [Said Ahmad] 651
66 Менинг дўстим Баббаев! (ҳикоя) [Said Ahmad] 509
67 Меҳрибон (ҳикоя) [Said Ahmad] 422
68 Мусича (ҳикоя) [Said Ahmad] 496
69 Муҳаббатнинг туғилиши (ҳикоя) [Said Ahmad] 425
70 Мўтти (ҳикоя) [Said Ahmad] 420
71 Nomi yoʻq toʻy (hikoya) [Said Ahmad] 741
72 Номи йўқ тўй (ҳикоя) [Said Ahmad] 544
73 Odam va boʻron (hikoya) [Said Ahmad] 621
74 Oftob oyim (hikoya) [Said Ahmad] 4771
75 Onajonlar (hikoya) [Said Ahmad] 636
76 Oshqovoq, 2 (hikoya) [Said Ahmad] 1324
77 Ot bilan suhbat (hikoya) [Said Ahmad] 2321
78 Одам ва бўрон (ҳикоя) [Said Ahmad] 406
79 Онажонлар (ҳикоя) [Said Ahmad] 466
80 От билан суҳбат (ҳикоя) [Said Ahmad] 463
81 Офтоб ойим (ҳикоя) [Said Ahmad] 483
82 Ошқовоқ, 2 (ҳикоя) [Said Ahmad] 436
83 Paypoq (hikoya) [Said Ahmad] 1162
84 Poyqadam... (hikoya) [Said Ahmad] 758
85 Пайпоқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 510
86 Пойқадам... (ҳикоя) [Said Ahmad] 484
87 Qorakoʻz majnun (hikoya) [Said Ahmad] 8807
88 Қоракўз мажнун (ҳикоя) [Said Ahmad] 546
89 Rahmat, azizlarim! (hikoya) [Said Ahmad] 916
90 Раҳмат, азизларим! (ҳикоя) [Said Ahmad] 466
91 Sagʻana (hikoya) [Said Ahmad] 646
92 Sarob (hikoya) [Said Ahmad] 3202
93 Seni izlab (hikoya) [Said Ahmad] 853
94 Sinovchi ichuvchi (intermediya) [Said Ahmad] 611
95 Sobiq (hikoya) [Said Ahmad] 11898
96 Sobiq oʻgʻri (hikoyalar toʻplami) [Said Ahmad] 1074
97 Sobiq oʻgʻri - Boʻlishi mumkin hikoya [Said Ahmad] 794
98 Sud (hikoya) [Said Ahmad] 653
99 Sumbul (hikoya) [Said Ahmad] 561
100 Suvlar oqib ketdi (hikoya) [Said Ahmad] 656
101 Сароб (ҳикоя) [Said Ahmad] 485
102 Сағана (ҳикоя) [Said Ahmad] 429
103 Сени излаб (ҳикоя) [Said Ahmad] 470
104 Синовчи ичувчи (интермедия) [Said Ahmad] 531
105 Собиқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 694
106 Собиқ ўғри (ҳикоялар тўплами) [Said Ahmad] 474
107 Собиқ ўғри - Бўлиши мумкин ҳикоя [Said Ahmad] 465
108 Сувлар оқиб кетди (ҳикоя) [Said Ahmad] 467
109 Суд (ҳикоя) [Said Ahmad] 455
110 Сумбул (ҳикоя) [Said Ahmad] 407
111 Tabelchi (intermediya) [Said Ahmad] 532
112 Tamom, davomi yoʻq (hikoya) [Said Ahmad] 727
113 Taqdir, taqdir, muncha shafqatsizsan? (h... [Said Ahmad] 0
114 Ta’zim (hikoya) [Said Ahmad] 839
115 Ta’zim (hikoyalar) [Said Ahmad] 2081
116 Togʻ afsonasi (hikoya) [Said Ahmad] 515
117 Toʻlqinlar (hikoya) [Said Ahmad] 581
118 Toʻyboshi (hikoya) [Said Ahmad] 546
119 Turnalar (hikoya) [Said Ahmad] 1052
120 Tut pishigʻi (hikoya) [Said Ahmad] 586
121 Tuynuk (hikoya) [Said Ahmad] 468
122 Табелчи (интермедия) [Said Ahmad] 442
123 Тамом, давоми йўқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 484
124 Таъзим (ҳикоя) [Said Ahmad] 443
125 Таъзим (ҳикоялар) [Said Ahmad] 616
126 Тақдир, тақдир, мунча шафқатсизсан? (ҳикоя) [Said Ahmad] 0
127 Тоғ афсонаси (ҳикоя) [Said Ahmad] 436
128 Туйнук (ҳикоя) [Said Ahmad] 437
129 Турналар (ҳикоя) [Said Ahmad] 461
130 Тут пишиғи (ҳикоя) [Said Ahmad] 424
131 Тўйбоши (ҳикоя) [Said Ahmad] 398
132 Тўлқинлар (ҳикоя) [Said Ahmad] 437
133 Uchinchi minora (hikoya) [Said Ahmad] 1064
134 Xazina (hikoya) [Said Ahmad] 1140
135 Xomtalash (hikoya) [Said Ahmad] 685
136 Xotin (hikoya) [Said Ahmad] 646
137 Xotinboz chumchuq (hikoya) [Said Ahmad] 1102
138 Xurrak (hikoya) [Said Ahmad] 560
139 Хазина (ҳикоя) [Said Ahmad] 535
140 Хомталаш (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
141 Хотин (ҳикоя) [Said Ahmad] 462
142 Хотинбоз чумчуқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 447
143 Хуррак (ҳикоя) [Said Ahmad] 478
144 Yoʻgʻon tepa (hikoya) [Said Ahmad] 559
145 Yoʻlda (hikoya) [Said Ahmad] 706
146 Йўлда (ҳикоя) [Said Ahmad] 419
147 Йўғон тепа (ҳикоя) [Said Ahmad] 476
148 Yalpiz hidi (hikoya) [Said Ahmad] 1423
149 Ялпиз ҳиди (ҳикоя) [Said Ahmad] 482
150 Yelim (hikoya) [Said Ahmad] 573
151 Yer uygʻondi (hikoya) [Said Ahmad] 555
152 Елим (ҳикоя) [Said Ahmad] 458
153 Ер уйғонди (ҳикоя) [Said Ahmad] 373
154 Yuk (hikoya) [Said Ahmad] 481
155 Юк (ҳикоя) [Said Ahmad] 463
156 Zumrad (hikoya) [Said Ahmad] 613
157 Зумрад (ҳикоя) [Said Ahmad] 449
158 Oʻn sakkiz yoshing (hikoya) [Said Ahmad] 771
159 Oʻrik domla (hikoya) [Said Ahmad] 947
160 Ўн саккиз ёшинг (ҳикоя) [Said Ahmad] 482
161 Ўрик домла (ҳикоя) [Said Ahmad] 422
162 Gʻildirak (qissa) [Said Ahmad] 848
163 Ғилдирак (қисса) [Said Ahmad] 438
164 Sher (hikoya) [Said Ahmad] 1203
165 Шер (ҳикоя) [Said Ahmad] 468
166 Chevara (hikoya) [Said Ahmad] 545
167 Chiroqni oʻchir (hikoya) [Said Ahmad] 547
168 Chol kuyov bilan kampir kelin (hikoya) [Said Ahmad] 872
169 Choʻl burguti (hikoya) [Said Ahmad] 1706
170 Choʻl oqshomlari (hikoya) [Said Ahmad] 655
171 Chuchvara (hikoya) [Said Ahmad] 626
172 Чевара (ҳикоя) [Said Ahmad] 404
173 Чироқни ўчир (ҳикоя) [Said Ahmad] 435
174 Чол куёв билан кампир келин (ҳикоя) [Said Ahmad] 537
175 Чучвара (ҳикоя) [Said Ahmad] 529
176 Чўл бургути (ҳикоя) [Said Ahmad] 470
177 Чўл оқшомлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 522
Tavsiya qilamiz
Яндекс.Метрика