Шер (ҳикоя) [Said Ahmad]

Ёшлик пайтларимда Қўзивой деган ўртоғим бўлгувчи эди. Буни қаранг, шу кўчадан ўтиб кета туриб ўшани кўргим келиб, самоварга кирдиму суриштирдим.
— Қайси Қўзивой, — дейишди самовардагилар ҳайрон бўлишиб.
— Мўминжон аканинг ўғлида.
— Э-ҳа, — деди қулоғига танга қистирган мўйловдор самоварчи. — Қўзивой деманг, Шервой денг. Шундоқ бўлиб кетган.
Ҳайрон бўлдим. Қўзи қўйнинг боласи, ювош нарса бўлади. Мўминжон ака ҳам, ўз отидан маълумки, қўй оғзидан чўп олмайдиган одам. Нега шу одамнинг не умидлар билан мўмингина бўлсин деб исм қўйган боласи бирдан шерга айланиб қолди? Менинг ҳайрон бўлаётганимни сезган самоварчи кулиб гап қўшди.
— Қўзивойни шер эмизган. Шер боққан.
У шундоқ дедию, самоварнинг тагига чўп тиқиб, ўз ишига овора бўлиб кетди. Ундан бошқа гап сўролмадим. Индамай чиқиб кетаётган эдим катта толнинғ тагига бир такси келиб тўхтади. Ундан қорин ташлаган, соқол мўйлов қўйган бир киши тушди. Тикилиб қарасам Қўзивой. Вой тавба, одам деган ҳам шунақа тўлишиб кетадими. Қўзивойнинг очиқ кўкрагидан ёли буралиб, буралиб чиқиб турибди. Башараси ҳам, кўкраги ҳам худди шерга ўхшайди. Шер дейишлари бежиз эмасга ўхшаб қолди. Ўхшайди, ўлай агар ўхшайди.
Ўзимни танитган эдим Қўзивой қучоғини очиб келиб, бағрига босиб кўришиб кетди. Вой бў! Одам боласида шунақа куч бўладими? Қовурғаларим қисирлаб кетди-ку! Шер деганича бор. Шер, Шер!
— Шер бўлиб кетибсан-ку,— дедим белимни силаб.
Бизнинг учрашувимизни кузатиб турган самоварчи яна гап қотди.
— Шернинг нормасини уриб тургандан кейин шер бўлади-да!
Унинг гапига тушунолмадим.
Самоварга кирдик. Қўзивой халтасидан бир бўлак сон гўштини олиб подносга ташлади.
— Қовурма-повурма қилиб ташла, ошнам келиб қоптилар. Қолганини битта-яримтага пулларсан.
Ўша куни кечгача қолиб кетдим. Қовурма жуда антиқа бўлган экан, гапнинг очиғини айтсам бунақа ширин гўштни умримда емаган эдим.
— Менга қара, Қўзи, қаерда ишлаяпсан? Нима иш қиласан?
— Сўрама, ошна, ишимнинг мазаси йўқ. Сенга ўхшаган оғайниларим катта-катта ишларда туриб, мен бечора қаёқдаги паст ишларда юрибман. Ҳайвонот боғига завхозман. Қаёқдаги ҳайвонлар орасида юрибман.
Унга ростданам раҳмим келди. Бир ўнг келиб қолса дурустроқ ишга ўтқазиб қўйишни ният қилиб қўйдим. Рост-да, гавдаси ҳам, кучи ҳам шерга тенг келадиган бир қадрдоним ҳайвонлар орасида юрса, яхшими!
Орадан ўн кунлар чамаси ўтиб болаларни ҳайвонот боғига олиб бордим.
Айланиб турли-туман ҳайвонларни томоша қилиб юрибмиз. Замбарғалтакка суяк-саёқларни солиб ғилдиратиб келаётган Қўзивойга кўзим тушиб қолди. У ғалтагини шер қамалган қафаснинг олдига келиб тўхтатди.
Шер ўладиган даражада озиб, чўп бўлиб кетибди. У Қўзивойга хўмрайиб қаради-да, кейин юзини тескари ўгириб олди.
Астойдил қарасам қафасдаги ростакам шер бир вақтлар мен билган Қўзивойга ўхшаб қопти. Ипдак ингичка Қўзивой расмона шерга айланиб кетибди. Назаримда Қўзивой қафасда-ю, шер бу ёқда турганга ўхшайди.
Энди билдим. Самоварчи билиб айтган экан.

Қўзивой шерга бериладиган гўшт-ёғларни еб ўзи шер бўлиб, шерни Қўзивой қилиб қўйибди.

№	Mualifning boshqa asaralari
1	Alla (hikoya) [Said Ahmad] 2545
2	Azob (hikoya) [Said Ahmad] 1492
3	Azroil oʻtgan yoʻllarda (hikoya) [Said Ahmad] 1312
4	Азоб (ҳикоя) [Said Ahmad] 692
5	Азроил ўтган йўлларда (ҳикоя) [Said Ahmad] 669
6	Алла (ҳикоя) [Said Ahmad] 547
7	Bahor qizlari (hikoya) [Said Ahmad] 988
8	Bahor suvlari (hikoya) [Said Ahmad] 774
9	Begona (hikoya) [Said Ahmad] 1389
10	Bir yuz yetmish soʻmlik xurrak (hikoya) [Said Ahmad] 751
11	Birinchi muhabbat (intermediya) [Said Ahmad] 2215
12	Borsa kelmas darvozasi (hikoya) [Said Ahmad] 1549
13	Bosh ogʻrigʻi (hikoya) [Said Ahmad] 826
14	Boʻston (hikoya) [Said Ahmad] 799
15	Buqalamun bilan uchrashuv (hikoya) [Said Ahmad] 1175
16	Баҳор сувлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 580
17	Баҳор қизлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 533
18	Бегона (ҳикоя) [Said Ahmad] 570
19	Бир юз етмиш сўмлик хуррак (ҳикоя) [Said Ahmad] 615
20	Биринчи муҳаббат (интермедия) [Said Ahmad] 680
21	Борса келмас дарвозаси (ҳикоя) [Said Ahmad] 567
22	Бош оғриғи (ҳикоя) [Said Ahmad] 569
23	Буқаламун билан учрашув (ҳикоя) [Said Ahmad] 536
24	Бўстон (ҳикоя) [Said Ahmad] 548
25	Dum (hikoya) [Said Ahmad] 735
26	Дум (ҳикоя) [Said Ahmad] 486
27	Farmonbibi qalʻasiga shturm. Bolshevikla... [Said Ahmad] 724
28	Фармонбиби қалъасига штурм. Болшевиклар ... [Said Ahmad] 642
29	Gap (hikoya) [Said Ahmad] 608
30	Gugurt (hikoya) [Said Ahmad] 1050
31	Gul haqida hikoyalar [Said Ahmad] 2318
32	Гап (ҳикоя) [Said Ahmad] 637
33	Гугурт (ҳикоя) [Said Ahmad] 620
34	Гул ҳақида ҳикоялар [Said Ahmad] 574
35	Iqbol chiroqlari (hikoya) [Said Ahmad] 769
36	Iqror (hikoya) [Said Ahmad] 1895
37	Иқбол чироқлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 520
38	Иқрор (ҳикоя) [Said Ahmad] 505
39	Jajji hikoyalar [Said Ahmad] 965
40	Жажжи ҳикоялар [Said Ahmad] 608
41	Kataysa (hikoya) [Said Ahmad] 704
42	Kechikkan sevgi... (hikoya) [Said Ahmad] 1467
43	Kelinlar qoʻzgʻoloni (komediya) [Said Ahmad] 8556
44	Kiprikda qolgan tong (qissa) [Said Ahmad] 3802
45	Koʻzlaringda oʻt bor edi (hikoya) [Said Ahmad] 709
46	Kuyov (komediya) [Said Ahmad] 1775
47	Катайса (ҳикоя) [Said Ahmad] 548
48	Келинлар қўзғолони (комедия) [Said Ahmad] 1128
49	Кечиккан севги... (ҳикоя) [Said Ahmad] 545
50	Киприкда қолган тонг (қисса) [Said Ahmad] 955
51	Куёв (комедия) [Said Ahmad] 650
52	Кўзларингда ўт бор эди (ҳикоя) [Said Ahmad] 481
53	Laylak keldi (hikoya) [Said Ahmad] 840
54	Lochin (hikoya) [Said Ahmad] 1190
55	Лайлак келди (ҳикоя) [Said Ahmad] 569
56	Лочин (ҳикоя) [Said Ahmad] 536
57	Mehribon (hikoya) [Said Ahmad] 834
58	Menga yetib kelmagan xat (hikoya) [Said Ahmad] 932
59	Meni kechiring (intermediya) [Said Ahmad] 1313
60	Mening doʻstim Babbayev! (hikoya) [Said Ahmad] 916
61	Moʻtti (hikoya) [Said Ahmad] 719
62	Muhabbatning tugʻilishi (hikoya) [Said Ahmad] 894
63	Musicha (hikoya) [Said Ahmad] 2358
64	Менга етиб келмаган хат (ҳикоя) [Said Ahmad] 557
65	Мени кечиринг (интермедия) [Said Ahmad] 735
66	Менинг дўстим Баббаев! (ҳикоя) [Said Ahmad] 577
67	Меҳрибон (ҳикоя) [Said Ahmad] 474
68	Мусича (ҳикоя) [Said Ahmad] 571
69	Муҳаббатнинг туғилиши (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
70	Мўтти (ҳикоя) [Said Ahmad] 475
71	Nomi yoʻq toʻy (hikoya) [Said Ahmad] 853
72	Номи йўқ тўй (ҳикоя) [Said Ahmad] 607
73	Odam va boʻron (hikoya) [Said Ahmad] 683
74	Oftob oyim (hikoya) [Said Ahmad] 4938
75	Onajonlar (hikoya) [Said Ahmad] 709
76	Oshqovoq, 2 (hikoya) [Said Ahmad] 1438
77	Ot bilan suhbat (hikoya) [Said Ahmad] 2488
78	Одам ва бўрон (ҳикоя) [Said Ahmad] 469
79	Онажонлар (ҳикоя) [Said Ahmad] 538
80	От билан суҳбат (ҳикоя) [Said Ahmad] 525
81	Офтоб ойим (ҳикоя) [Said Ahmad] 539
82	Ошқовоқ, 2 (ҳикоя) [Said Ahmad] 493
83	Paypoq (hikoya) [Said Ahmad] 1247
84	Poyqadam... (hikoya) [Said Ahmad] 838
85	Пайпоқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 565
86	Пойқадам... (ҳикоя) [Said Ahmad] 543
87	Qorakoʻz majnun (hikoya) [Said Ahmad] 12559
88	Қоракўз мажнун (ҳикоя) [Said Ahmad] 685
89	Rahmat, azizlarim! (hikoya) [Said Ahmad] 1002
90	Раҳмат, азизларим! (ҳикоя) [Said Ahmad] 512
91	Sagʻana (hikoya) [Said Ahmad] 720
92	Sarob (hikoya) [Said Ahmad] 3440
93	Seni izlab (hikoya) [Said Ahmad] 1023
94	Sinovchi ichuvchi (intermediya) [Said Ahmad] 667
95	Sobiq (hikoya) [Said Ahmad] 21545
96	Sobiq oʻgʻri (hikoyalar toʻplami) [Said Ahmad] 1236
97	Sobiq oʻgʻri - Boʻlishi mumkin hikoya [Said Ahmad] 938
98	Sud (hikoya) [Said Ahmad] 726
99	Sumbul (hikoya) [Said Ahmad] 641
100	Suvlar oqib ketdi (hikoya) [Said Ahmad] 731
101	Сароб (ҳикоя) [Said Ahmad] 590
102	Сағана (ҳикоя) [Said Ahmad] 486
103	Сени излаб (ҳикоя) [Said Ahmad] 525
104	Синовчи ичувчи (интермедия) [Said Ahmad] 584
105	Собиқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 949
106	Собиқ ўғри (ҳикоялар тўплами) [Said Ahmad] 585
107	Собиқ ўғри - Бўлиши мумкин ҳикоя [Said Ahmad] 523
108	Сувлар оқиб кетди (ҳикоя) [Said Ahmad] 529
109	Суд (ҳикоя) [Said Ahmad] 519
110	Сумбул (ҳикоя) [Said Ahmad] 466
111	Tabelchi (intermediya) [Said Ahmad] 604
112	Tamom, davomi yoʻq (hikoya) [Said Ahmad] 798
113	Taqdir, taqdir, muncha shafqatsizsan? (h... [Said Ahmad] 0
114	Ta’zim (hikoya) [Said Ahmad] 1064
115	Ta’zim (hikoyalar) [Said Ahmad] 2195
116	Togʻ afsonasi (hikoya) [Said Ahmad] 617
117	Toʻlqinlar (hikoya) [Said Ahmad] 655
118	Toʻyboshi (hikoya) [Said Ahmad] 613
119	Turnalar (hikoya) [Said Ahmad] 1197
120	Tut pishigʻi (hikoya) [Said Ahmad] 652
121	Tuynuk (hikoya) [Said Ahmad] 518
122	Табелчи (интермедия) [Said Ahmad] 487
123	Тамом, давоми йўқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 546
124	Таъзим (ҳикоя) [Said Ahmad] 489
125	Таъзим (ҳикоялар) [Said Ahmad] 690
126	Тақдир, тақдир, мунча шафқатсизсан? (ҳикоя) [Said Ahmad] 0
127	Тоғ афсонаси (ҳикоя) [Said Ahmad] 476
128	Туйнук (ҳикоя) [Said Ahmad] 494
129	Турналар (ҳикоя) [Said Ahmad] 540
130	Тут пишиғи (ҳикоя) [Said Ahmad] 505
131	Тўйбоши (ҳикоя) [Said Ahmad] 453
132	Тўлқинлар (ҳикоя) [Said Ahmad] 498
133	Uchinchi minora (hikoya) [Said Ahmad] 1141
134	Учинчи минора (ҳикоя) [Said Ahmad] 499
135	Xazina (hikoya) [Said Ahmad] 1825
136	Xomtalash (hikoya) [Said Ahmad] 748
137	Xotin (hikoya) [Said Ahmad] 697
138	Xotinboz chumchuq (hikoya) [Said Ahmad] 1239
139	Xurrak (hikoya) [Said Ahmad] 636
140	Хазина (ҳикоя) [Said Ahmad] 633
141	Хомталаш (ҳикоя) [Said Ahmad] 566
142	Хотин (ҳикоя) [Said Ahmad] 509
143	Хотинбоз чумчуқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
144	Хуррак (ҳикоя) [Said Ahmad] 529
145	Yoʻgʻon tepa (hikoya) [Said Ahmad] 631
146	Yoʻlda (hikoya) [Said Ahmad] 792
147	Йўлда (ҳикоя) [Said Ahmad] 472
148	Йўғон тепа (ҳикоя) [Said Ahmad] 515
149	Yalpiz hidi (hikoya) [Said Ahmad] 1513
150	Ялпиз ҳиди (ҳикоя) [Said Ahmad] 529
151	Yelim (hikoya) [Said Ahmad] 635
152	Yer uygʻondi (hikoya) [Said Ahmad] 617
153	Елим (ҳикоя) [Said Ahmad] 513
154	Ер уйғонди (ҳикоя) [Said Ahmad] 439
155	Yuk (hikoya) [Said Ahmad] 539
156	Юк (ҳикоя) [Said Ahmad] 515
157	Zumrad (hikoya) [Said Ahmad] 686
158	Зумрад (ҳикоя) [Said Ahmad] 504
159	Oʻn sakkiz yoshing (hikoya) [Said Ahmad] 891
160	Oʻrik domla (hikoya) [Said Ahmad] 1046
161	Ўн саккиз ёшинг (ҳикоя) [Said Ahmad] 549
162	Ўрик домла (ҳикоя) [Said Ahmad] 462
163	Gʻildirak (qissa) [Said Ahmad] 1053
164	Ғилдирак (қисса) [Said Ahmad] 515
165	Sher (hikoya) [Said Ahmad] 1365
166	Chevara (hikoya) [Said Ahmad] 613
167	Chiroqni oʻchir (hikoya) [Said Ahmad] 605
168	Chol kuyov bilan kampir kelin (hikoya) [Said Ahmad] 996
169	Choʻl burguti (hikoya) [Said Ahmad] 1906
170	Choʻl oqshomlari (hikoya) [Said Ahmad] 721
171	Chuchvara (hikoya) [Said Ahmad] 712
172	Чевара (ҳикоя) [Said Ahmad] 463
173	Чироқни ўчир (ҳикоя) [Said Ahmad] 494
174	Чол куёв билан кампир келин (ҳикоя) [Said Ahmad] 646
175	Чучвара (ҳикоя) [Said Ahmad] 590
176	Чўл бургути (ҳикоя) [Said Ahmad] 538
177	Чўл оқшомлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 581

№	Eng ko'p o'qilganlar
1	Gʻazallar, ruboylar [Zahiriddin Muhammad Bobur] 62381
2	Yulduzlar mangu yonadi (qissa) [Togʻay Murod] 57573
3	Gʻazallar [Nodira] 40476
4	Guliston [Sa’diy] 36522
5	Hikmatga toʻla olam (gʻazal, ruboiy... [Sa’diy Sheroziy] 23273
6	Мусульманские имена (част... [Ibn Mirzakarim al-Karnaki] 23157
7	Sobiq (hikoya) [Said Ahmad] 21549
8	Yulduzli tunlar (I- qism) [Pirimqul Qodirov] 19502
9	Vatanni suymak [Abdulla Avloniy] 18631
10	Mehrobdan chayon (I- qism) [Abdulla Qodiriy] 14451