Шер (ҳикоя) [Said Ahmad]

Ёшлик пайтларимда Қўзивой деган ўртоғим бўлгувчи эди. Буни қаранг, шу кўчадан ўтиб кета туриб ўшани кўргим келиб, самоварга кирдиму суриштирдим.
— Қайси Қўзивой, — дейишди самовардагилар ҳайрон бўлишиб.
— Мўминжон аканинг ўғлида.
— Э-ҳа, — деди қулоғига танга қистирган мўйловдор самоварчи. — Қўзивой деманг, Шервой денг. Шундоқ бўлиб кетган.
Ҳайрон бўлдим. Қўзи қўйнинг боласи, ювош нарса бўлади. Мўминжон ака ҳам, ўз отидан маълумки, қўй оғзидан чўп олмайдиган одам. Нега шу одамнинг не умидлар билан мўмингина бўлсин деб исм қўйган боласи бирдан шерга айланиб қолди? Менинг ҳайрон бўлаётганимни сезган самоварчи кулиб гап қўшди.
— Қўзивойни шер эмизган. Шер боққан.
У шундоқ дедию, самоварнинг тагига чўп тиқиб, ўз ишига овора бўлиб кетди. Ундан бошқа гап сўролмадим. Индамай чиқиб кетаётган эдим катта толнинғ тагига бир такси келиб тўхтади. Ундан қорин ташлаган, соқол мўйлов қўйган бир киши тушди. Тикилиб қарасам Қўзивой. Вой тавба, одам деган ҳам шунақа тўлишиб кетадими. Қўзивойнинг очиқ кўкрагидан ёли буралиб, буралиб чиқиб турибди. Башараси ҳам, кўкраги ҳам худди шерга ўхшайди. Шер дейишлари бежиз эмасга ўхшаб қолди. Ўхшайди, ўлай агар ўхшайди.
Ўзимни танитган эдим Қўзивой қучоғини очиб келиб, бағрига босиб кўришиб кетди. Вой бў! Одам боласида шунақа куч бўладими? Қовурғаларим қисирлаб кетди-ку! Шер деганича бор. Шер, Шер!
— Шер бўлиб кетибсан-ку,— дедим белимни силаб.
Бизнинг учрашувимизни кузатиб турган самоварчи яна гап қотди.
— Шернинг нормасини уриб тургандан кейин шер бўлади-да!
Унинг гапига тушунолмадим.
Самоварга кирдик. Қўзивой халтасидан бир бўлак сон гўштини олиб подносга ташлади.
— Қовурма-повурма қилиб ташла, ошнам келиб қоптилар. Қолганини битта-яримтага пулларсан.
Ўша куни кечгача қолиб кетдим. Қовурма жуда антиқа бўлган экан, гапнинг очиғини айтсам бунақа ширин гўштни умримда емаган эдим.
— Менга қара, Қўзи, қаерда ишлаяпсан? Нима иш қиласан?
— Сўрама, ошна, ишимнинг мазаси йўқ. Сенга ўхшаган оғайниларим катта-катта ишларда туриб, мен бечора қаёқдаги паст ишларда юрибман. Ҳайвонот боғига завхозман. Қаёқдаги ҳайвонлар орасида юрибман.
Унга ростданам раҳмим келди. Бир ўнг келиб қолса дурустроқ ишга ўтқазиб қўйишни ният қилиб қўйдим. Рост-да, гавдаси ҳам, кучи ҳам шерга тенг келадиган бир қадрдоним ҳайвонлар орасида юрса, яхшими!
Орадан ўн кунлар чамаси ўтиб болаларни ҳайвонот боғига олиб бордим.
Айланиб турли-туман ҳайвонларни томоша қилиб юрибмиз. Замбарғалтакка суяк-саёқларни солиб ғилдиратиб келаётган Қўзивойга кўзим тушиб қолди. У ғалтагини шер қамалган қафаснинг олдига келиб тўхтатди.
Шер ўладиган даражада озиб, чўп бўлиб кетибди. У Қўзивойга хўмрайиб қаради-да, кейин юзини тескари ўгириб олди.
Астойдил қарасам қафасдаги ростакам шер бир вақтлар мен билган Қўзивойга ўхшаб қопти. Ипдак ингичка Қўзивой расмона шерга айланиб кетибди. Назаримда Қўзивой қафасда-ю, шер бу ёқда турганга ўхшайди.
Энди билдим. Самоварчи билиб айтган экан.

Қўзивой шерга бериладиган гўшт-ёғларни еб ўзи шер бўлиб, шерни Қўзивой қилиб қўйибди.

№	Mualifning boshqa asaralari
1	Alla (hikoya) [Said Ahmad] 2288
2	Azob (hikoya) [Said Ahmad] 1296
3	Azroil oʻtgan yoʻllarda (hikoya) [Said Ahmad] 1188
4	Азоб (ҳикоя) [Said Ahmad] 608
5	Азроил ўтган йўлларда (ҳикоя) [Said Ahmad] 602
6	Алла (ҳикоя) [Said Ahmad] 491
7	Bahor qizlari (hikoya) [Said Ahmad] 893
8	Bahor suvlari (hikoya) [Said Ahmad] 697
9	Begona (hikoya) [Said Ahmad] 1208
10	Bir yuz yetmish soʻmlik xurrak (hikoya) [Said Ahmad] 673
11	Birinchi muhabbat (intermediya) [Said Ahmad] 2076
12	Borsa kelmas darvozasi (hikoya) [Said Ahmad] 1403
13	Bosh ogʻrigʻi (hikoya) [Said Ahmad] 753
14	Boʻston (hikoya) [Said Ahmad] 694
15	Buqalamun bilan uchrashuv (hikoya) [Said Ahmad] 1035
16	Баҳор сувлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 530
17	Баҳор қизлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 463
18	Бегона (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
19	Бир юз етмиш сўмлик хуррак (ҳикоя) [Said Ahmad] 565
20	Биринчи муҳаббат (интермедия) [Said Ahmad] 586
21	Борса келмас дарвозаси (ҳикоя) [Said Ahmad] 498
22	Бош оғриғи (ҳикоя) [Said Ahmad] 496
23	Буқаламун билан учрашув (ҳикоя) [Said Ahmad] 476
24	Бўстон (ҳикоя) [Said Ahmad] 486
25	Dum (hikoya) [Said Ahmad] 617
26	Дум (ҳикоя) [Said Ahmad] 431
27	Farmonbibi qalʻasiga shturm. Bolshevikla... [Said Ahmad] 668
28	Фармонбиби қалъасига штурм. Болшевиклар ... [Said Ahmad] 573
29	Gap (hikoya) [Said Ahmad] 547
30	Gugurt (hikoya) [Said Ahmad] 953
31	Gul haqida hikoyalar [Said Ahmad] 2175
32	Гап (ҳикоя) [Said Ahmad] 577
33	Гугурт (ҳикоя) [Said Ahmad] 547
34	Гул ҳақида ҳикоялар [Said Ahmad] 496
35	Iqbol chiroqlari (hikoya) [Said Ahmad] 705
36	Iqror (hikoya) [Said Ahmad] 1600
37	Иқбол чироқлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 462
38	Иқрор (ҳикоя) [Said Ahmad] 440
39	Jajji hikoyalar [Said Ahmad] 751
40	Жажжи ҳикоялар [Said Ahmad] 542
41	Kataysa (hikoya) [Said Ahmad] 630
42	Kechikkan sevgi... (hikoya) [Said Ahmad] 1306
43	Kelinlar qoʻzgʻoloni (komediya) [Said Ahmad] 8369
44	Kiprikda qolgan tong (qissa) [Said Ahmad] 3658
45	Koʻzlaringda oʻt bor edi (hikoya) [Said Ahmad] 634
46	Kuyov (komediya) [Said Ahmad] 1652
47	Катайса (ҳикоя) [Said Ahmad] 491
48	Келинлар қўзғолони (комедия) [Said Ahmad] 829
49	Кечиккан севги... (ҳикоя) [Said Ahmad] 480
50	Киприкда қолган тонг (қисса) [Said Ahmad] 870
51	Куёв (комедия) [Said Ahmad] 558
52	Кўзларингда ўт бор эди (ҳикоя) [Said Ahmad] 432
53	Laylak keldi (hikoya) [Said Ahmad] 768
54	Lochin (hikoya) [Said Ahmad] 1110
55	Лайлак келди (ҳикоя) [Said Ahmad] 501
56	Лочин (ҳикоя) [Said Ahmad] 465
57	Mehribon (hikoya) [Said Ahmad] 715
58	Menga yetib kelmagan xat (hikoya) [Said Ahmad] 812
59	Meni kechiring (intermediya) [Said Ahmad] 1085
60	Mening doʻstim Babbayev! (hikoya) [Said Ahmad] 768
61	Moʻtti (hikoya) [Said Ahmad] 650
62	Muhabbatning tugʻilishi (hikoya) [Said Ahmad] 716
63	Musicha (hikoya) [Said Ahmad] 2156
64	Менга етиб келмаган хат (ҳикоя) [Said Ahmad] 499
65	Мени кечиринг (интермедия) [Said Ahmad] 651
66	Менинг дўстим Баббаев! (ҳикоя) [Said Ahmad] 508
67	Меҳрибон (ҳикоя) [Said Ahmad] 422
68	Мусича (ҳикоя) [Said Ahmad] 496
69	Муҳаббатнинг туғилиши (ҳикоя) [Said Ahmad] 424
70	Мўтти (ҳикоя) [Said Ahmad] 419
71	Nomi yoʻq toʻy (hikoya) [Said Ahmad] 741
72	Номи йўқ тўй (ҳикоя) [Said Ahmad] 543
73	Odam va boʻron (hikoya) [Said Ahmad] 620
74	Oftob oyim (hikoya) [Said Ahmad] 4770
75	Onajonlar (hikoya) [Said Ahmad] 636
76	Oshqovoq, 2 (hikoya) [Said Ahmad] 1322
77	Ot bilan suhbat (hikoya) [Said Ahmad] 2321
78	Одам ва бўрон (ҳикоя) [Said Ahmad] 405
79	Онажонлар (ҳикоя) [Said Ahmad] 466
80	От билан суҳбат (ҳикоя) [Said Ahmad] 462
81	Офтоб ойим (ҳикоя) [Said Ahmad] 483
82	Ошқовоқ, 2 (ҳикоя) [Said Ahmad] 435
83	Paypoq (hikoya) [Said Ahmad] 1161
84	Poyqadam... (hikoya) [Said Ahmad] 758
85	Пайпоқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 510
86	Пойқадам... (ҳикоя) [Said Ahmad] 484
87	Qorakoʻz majnun (hikoya) [Said Ahmad] 8807
88	Қоракўз мажнун (ҳикоя) [Said Ahmad] 545
89	Rahmat, azizlarim! (hikoya) [Said Ahmad] 915
90	Раҳмат, азизларим! (ҳикоя) [Said Ahmad] 465
91	Sagʻana (hikoya) [Said Ahmad] 645
92	Sarob (hikoya) [Said Ahmad] 3200
93	Seni izlab (hikoya) [Said Ahmad] 853
94	Sinovchi ichuvchi (intermediya) [Said Ahmad] 611
95	Sobiq (hikoya) [Said Ahmad] 11898
96	Sobiq oʻgʻri (hikoyalar toʻplami) [Said Ahmad] 1074
97	Sobiq oʻgʻri - Boʻlishi mumkin hikoya [Said Ahmad] 794
98	Sud (hikoya) [Said Ahmad] 652
99	Sumbul (hikoya) [Said Ahmad] 560
100	Suvlar oqib ketdi (hikoya) [Said Ahmad] 656
101	Сароб (ҳикоя) [Said Ahmad] 485
102	Сағана (ҳикоя) [Said Ahmad] 427
103	Сени излаб (ҳикоя) [Said Ahmad] 469
104	Синовчи ичувчи (интермедия) [Said Ahmad] 531
105	Собиқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 693
106	Собиқ ўғри (ҳикоялар тўплами) [Said Ahmad] 473
107	Собиқ ўғри - Бўлиши мумкин ҳикоя [Said Ahmad] 464
108	Сувлар оқиб кетди (ҳикоя) [Said Ahmad] 466
109	Суд (ҳикоя) [Said Ahmad] 455
110	Сумбул (ҳикоя) [Said Ahmad] 406
111	Tabelchi (intermediya) [Said Ahmad] 532
112	Tamom, davomi yoʻq (hikoya) [Said Ahmad] 726
113	Taqdir, taqdir, muncha shafqatsizsan? (h... [Said Ahmad] 0
114	Ta’zim (hikoya) [Said Ahmad] 838
115	Ta’zim (hikoyalar) [Said Ahmad] 2081
116	Togʻ afsonasi (hikoya) [Said Ahmad] 514
117	Toʻlqinlar (hikoya) [Said Ahmad] 580
118	Toʻyboshi (hikoya) [Said Ahmad] 546
119	Turnalar (hikoya) [Said Ahmad] 1051
120	Tut pishigʻi (hikoya) [Said Ahmad] 585
121	Tuynuk (hikoya) [Said Ahmad] 467
122	Табелчи (интермедия) [Said Ahmad] 442
123	Тамом, давоми йўқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 484
124	Таъзим (ҳикоя) [Said Ahmad] 442
125	Таъзим (ҳикоялар) [Said Ahmad] 615
126	Тақдир, тақдир, мунча шафқатсизсан? (ҳикоя) [Said Ahmad] 0
127	Тоғ афсонаси (ҳикоя) [Said Ahmad] 435
128	Туйнук (ҳикоя) [Said Ahmad] 437
129	Турналар (ҳикоя) [Said Ahmad] 461
130	Тут пишиғи (ҳикоя) [Said Ahmad] 424
131	Тўйбоши (ҳикоя) [Said Ahmad] 397
132	Тўлқинлар (ҳикоя) [Said Ahmad] 436
133	Uchinchi minora (hikoya) [Said Ahmad] 1064
134	Учинчи минора (ҳикоя) [Said Ahmad] 446
135	Xazina (hikoya) [Said Ahmad] 1139
136	Xomtalash (hikoya) [Said Ahmad] 684
137	Xotin (hikoya) [Said Ahmad] 645
138	Xotinboz chumchuq (hikoya) [Said Ahmad] 1101
139	Xurrak (hikoya) [Said Ahmad] 559
140	Хазина (ҳикоя) [Said Ahmad] 535
141	Хомталаш (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
142	Хотин (ҳикоя) [Said Ahmad] 462
143	Хотинбоз чумчуқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 446
144	Хуррак (ҳикоя) [Said Ahmad] 478
145	Yoʻgʻon tepa (hikoya) [Said Ahmad] 559
146	Yoʻlda (hikoya) [Said Ahmad] 705
147	Йўлда (ҳикоя) [Said Ahmad] 418
148	Йўғон тепа (ҳикоя) [Said Ahmad] 475
149	Yalpiz hidi (hikoya) [Said Ahmad] 1423
150	Ялпиз ҳиди (ҳикоя) [Said Ahmad] 481
151	Yelim (hikoya) [Said Ahmad] 572
152	Yer uygʻondi (hikoya) [Said Ahmad] 555
153	Елим (ҳикоя) [Said Ahmad] 457
154	Ер уйғонди (ҳикоя) [Said Ahmad] 372
155	Yuk (hikoya) [Said Ahmad] 481
156	Юк (ҳикоя) [Said Ahmad] 462
157	Zumrad (hikoya) [Said Ahmad] 612
158	Зумрад (ҳикоя) [Said Ahmad] 449
159	Oʻn sakkiz yoshing (hikoya) [Said Ahmad] 771
160	Oʻrik domla (hikoya) [Said Ahmad] 947
161	Ўн саккиз ёшинг (ҳикоя) [Said Ahmad] 481
162	Ўрик домла (ҳикоя) [Said Ahmad] 421
163	Gʻildirak (qissa) [Said Ahmad] 847
164	Ғилдирак (қисса) [Said Ahmad] 437
165	Sher (hikoya) [Said Ahmad] 1202
166	Chevara (hikoya) [Said Ahmad] 545
167	Chiroqni oʻchir (hikoya) [Said Ahmad] 546
168	Chol kuyov bilan kampir kelin (hikoya) [Said Ahmad] 871
169	Choʻl burguti (hikoya) [Said Ahmad] 1704
170	Choʻl oqshomlari (hikoya) [Said Ahmad] 654
171	Chuchvara (hikoya) [Said Ahmad] 625
172	Чевара (ҳикоя) [Said Ahmad] 403
173	Чироқни ўчир (ҳикоя) [Said Ahmad] 434
174	Чол куёв билан кампир келин (ҳикоя) [Said Ahmad] 537
175	Чучвара (ҳикоя) [Said Ahmad] 529
176	Чўл бургути (ҳикоя) [Said Ahmad] 470
177	Чўл оқшомлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 521

№	Eng ko'p o'qilganlar
1	Gʻazallar, ruboylar [Zahiriddin Muhammad Bobur] 61126
2	Yulduzlar mangu yonadi (qissa) [Togʻay Murod] 46263
3	Gʻazallar [Nodira] 40057
4	Guliston [Sa’diy] 34823
5	Hikmatga toʻla olam (gʻazal, ruboiy... [Sa’diy Sheroziy] 22022
6	Мусульманские имена (част... [Ibn Mirzakarim al-Karnaki] 21218
7	Yulduzli tunlar (I- qism) [Pirimqul Qodirov] 17110
8	Vatanni suymak [Abdulla Avloniy] 16943
9	Mehrobdan chayon (I- qism) [Abdulla Qodiriy] 13717
10	Alkimyogar (roman) [Paulo Koelo] 13471