Шер (ҳикоя) [Said Ahmad]

Ёшлик пайтларимда Қўзивой деган ўртоғим бўлгувчи эди. Буни қаранг, шу кўчадан ўтиб кета туриб ўшани кўргим келиб, самоварга кирдиму суриштирдим.
— Қайси Қўзивой, — дейишди самовардагилар ҳайрон бўлишиб.
— Мўминжон аканинг ўғлида.
— Э-ҳа, — деди қулоғига танга қистирган мўйловдор самоварчи. — Қўзивой деманг, Шервой денг. Шундоқ бўлиб кетган.
Ҳайрон бўлдим. Қўзи қўйнинг боласи, ювош нарса бўлади. Мўминжон ака ҳам, ўз отидан маълумки, қўй оғзидан чўп олмайдиган одам. Нега шу одамнинг не умидлар билан мўмингина бўлсин деб исм қўйган боласи бирдан шерга айланиб қолди? Менинг ҳайрон бўлаётганимни сезган самоварчи кулиб гап қўшди.
— Қўзивойни шер эмизган. Шер боққан.
У шундоқ дедию, самоварнинг тагига чўп тиқиб, ўз ишига овора бўлиб кетди. Ундан бошқа гап сўролмадим. Индамай чиқиб кетаётган эдим катта толнинғ тагига бир такси келиб тўхтади. Ундан қорин ташлаган, соқол мўйлов қўйган бир киши тушди. Тикилиб қарасам Қўзивой. Вой тавба, одам деган ҳам шунақа тўлишиб кетадими. Қўзивойнинг очиқ кўкрагидан ёли буралиб, буралиб чиқиб турибди. Башараси ҳам, кўкраги ҳам худди шерга ўхшайди. Шер дейишлари бежиз эмасга ўхшаб қолди. Ўхшайди, ўлай агар ўхшайди.
Ўзимни танитган эдим Қўзивой қучоғини очиб келиб, бағрига босиб кўришиб кетди. Вой бў! Одам боласида шунақа куч бўладими? Қовурғаларим қисирлаб кетди-ку! Шер деганича бор. Шер, Шер!
— Шер бўлиб кетибсан-ку,— дедим белимни силаб.
Бизнинг учрашувимизни кузатиб турган самоварчи яна гап қотди.
— Шернинг нормасини уриб тургандан кейин шер бўлади-да!
Унинг гапига тушунолмадим.
Самоварга кирдик. Қўзивой халтасидан бир бўлак сон гўштини олиб подносга ташлади.
— Қовурма-повурма қилиб ташла, ошнам келиб қоптилар. Қолганини битта-яримтага пулларсан.
Ўша куни кечгача қолиб кетдим. Қовурма жуда антиқа бўлган экан, гапнинг очиғини айтсам бунақа ширин гўштни умримда емаган эдим.
— Менга қара, Қўзи, қаерда ишлаяпсан? Нима иш қиласан?
— Сўрама, ошна, ишимнинг мазаси йўқ. Сенга ўхшаган оғайниларим катта-катта ишларда туриб, мен бечора қаёқдаги паст ишларда юрибман. Ҳайвонот боғига завхозман. Қаёқдаги ҳайвонлар орасида юрибман.
Унга ростданам раҳмим келди. Бир ўнг келиб қолса дурустроқ ишга ўтқазиб қўйишни ният қилиб қўйдим. Рост-да, гавдаси ҳам, кучи ҳам шерга тенг келадиган бир қадрдоним ҳайвонлар орасида юрса, яхшими!
Орадан ўн кунлар чамаси ўтиб болаларни ҳайвонот боғига олиб бордим.
Айланиб турли-туман ҳайвонларни томоша қилиб юрибмиз. Замбарғалтакка суяк-саёқларни солиб ғилдиратиб келаётган Қўзивойга кўзим тушиб қолди. У ғалтагини шер қамалган қафаснинг олдига келиб тўхтатди.
Шер ўладиган даражада озиб, чўп бўлиб кетибди. У Қўзивойга хўмрайиб қаради-да, кейин юзини тескари ўгириб олди.
Астойдил қарасам қафасдаги ростакам шер бир вақтлар мен билган Қўзивойга ўхшаб қопти. Ипдак ингичка Қўзивой расмона шерга айланиб кетибди. Назаримда Қўзивой қафасда-ю, шер бу ёқда турганга ўхшайди.
Энди билдим. Самоварчи билиб айтган экан.

Қўзивой шерга бериладиган гўшт-ёғларни еб ўзи шер бўлиб, шерни Қўзивой қилиб қўйибди.

№	Mualifning boshqa asaralari
1	Alla (hikoya) [Said Ahmad] 2618
2	Azob (hikoya) [Said Ahmad] 1523
3	Azroil oʻtgan yoʻllarda (hikoya) [Said Ahmad] 1342
4	Азоб (ҳикоя) [Said Ahmad] 711
5	Азроил ўтган йўлларда (ҳикоя) [Said Ahmad] 695
6	Алла (ҳикоя) [Said Ahmad] 564
7	Bahor qizlari (hikoya) [Said Ahmad] 1007
8	Bahor suvlari (hikoya) [Said Ahmad] 794
9	Begona (hikoya) [Said Ahmad] 1463
10	Bir yuz yetmish soʻmlik xurrak (hikoya) [Said Ahmad] 774
11	Birinchi muhabbat (intermediya) [Said Ahmad] 2255
12	Borsa kelmas darvozasi (hikoya) [Said Ahmad] 1662
13	Bosh ogʻrigʻi (hikoya) [Said Ahmad] 846
14	Boʻston (hikoya) [Said Ahmad] 816
15	Buqalamun bilan uchrashuv (hikoya) [Said Ahmad] 1202
16	Баҳор сувлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 594
17	Баҳор қизлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 544
18	Бегона (ҳикоя) [Said Ahmad] 588
19	Бир юз етмиш сўмлик хуррак (ҳикоя) [Said Ahmad] 630
20	Биринчи муҳаббат (интермедия) [Said Ahmad] 709
21	Борса келмас дарвозаси (ҳикоя) [Said Ahmad] 579
22	Бош оғриғи (ҳикоя) [Said Ahmad] 588
23	Буқаламун билан учрашув (ҳикоя) [Said Ahmad] 545
24	Бўстон (ҳикоя) [Said Ahmad] 569
25	Dum (hikoya) [Said Ahmad] 771
26	Дум (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
27	Farmonbibi qalʻasiga shturm. Bolshevikla... [Said Ahmad] 742
28	Фармонбиби қалъасига штурм. Болшевиклар ... [Said Ahmad] 657
29	Gap (hikoya) [Said Ahmad] 624
30	Gugurt (hikoya) [Said Ahmad] 1079
31	Gul haqida hikoyalar [Said Ahmad] 2368
32	Гап (ҳикоя) [Said Ahmad] 652
33	Гугурт (ҳикоя) [Said Ahmad] 639
34	Гул ҳақида ҳикоялар [Said Ahmad] 591
35	Iqbol chiroqlari (hikoya) [Said Ahmad] 782
36	Iqror (hikoya) [Said Ahmad] 2030
37	Иқбол чироқлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 531
38	Иқрор (ҳикоя) [Said Ahmad] 521
39	Jajji hikoyalar [Said Ahmad] 990
40	Жажжи ҳикоялар [Said Ahmad] 629
41	Kataysa (hikoya) [Said Ahmad] 719
42	Kechikkan sevgi... (hikoya) [Said Ahmad] 1514
43	Kelinlar qoʻzgʻoloni (komediya) [Said Ahmad] 8595
44	Kiprikda qolgan tong (qissa) [Said Ahmad] 3824
45	Koʻzlaringda oʻt bor edi (hikoya) [Said Ahmad] 729
46	Kuyov (komediya) [Said Ahmad] 1832
47	Катайса (ҳикоя) [Said Ahmad] 563
48	Келинлар қўзғолони (комедия) [Said Ahmad] 1156
49	Кечиккан севги... (ҳикоя) [Said Ahmad] 564
50	Киприкда қолган тонг (қисса) [Said Ahmad] 967
51	Куёв (комедия) [Said Ahmad] 669
52	Кўзларингда ўт бор эди (ҳикоя) [Said Ahmad] 493
53	Laylak keldi (hikoya) [Said Ahmad] 859
54	Lochin (hikoya) [Said Ahmad] 1206
55	Лайлак келди (ҳикоя) [Said Ahmad] 585
56	Лочин (ҳикоя) [Said Ahmad] 551
57	Mehribon (hikoya) [Said Ahmad] 858
58	Menga yetib kelmagan xat (hikoya) [Said Ahmad] 962
59	Meni kechiring (intermediya) [Said Ahmad] 1332
60	Mening doʻstim Babbayev! (hikoya) [Said Ahmad] 951
61	Moʻtti (hikoya) [Said Ahmad] 735
62	Muhabbatning tugʻilishi (hikoya) [Said Ahmad] 918
63	Musicha (hikoya) [Said Ahmad] 2420
64	Менга етиб келмаган хат (ҳикоя) [Said Ahmad] 572
65	Мени кечиринг (интермедия) [Said Ahmad] 750
66	Менинг дўстим Баббаев! (ҳикоя) [Said Ahmad] 593
67	Меҳрибон (ҳикоя) [Said Ahmad] 488
68	Мусича (ҳикоя) [Said Ahmad] 589
69	Муҳаббатнинг туғилиши (ҳикоя) [Said Ahmad] 515
70	Мўтти (ҳикоя) [Said Ahmad] 488
71	Nomi yoʻq toʻy (hikoya) [Said Ahmad] 890
72	Номи йўқ тўй (ҳикоя) [Said Ahmad] 623
73	Odam va boʻron (hikoya) [Said Ahmad] 699
74	Oftob oyim (hikoya) [Said Ahmad] 4990
75	Onajonlar (hikoya) [Said Ahmad] 752
76	Oshqovoq, 2 (hikoya) [Said Ahmad] 1470
77	Ot bilan suhbat (hikoya) [Said Ahmad] 2519
78	Одам ва бўрон (ҳикоя) [Said Ahmad] 481
79	Онажонлар (ҳикоя) [Said Ahmad] 556
80	От билан суҳбат (ҳикоя) [Said Ahmad] 537
81	Офтоб ойим (ҳикоя) [Said Ahmad] 552
82	Ошқовоқ, 2 (ҳикоя) [Said Ahmad] 503
83	Paypoq (hikoya) [Said Ahmad] 1264
84	Poyqadam... (hikoya) [Said Ahmad] 853
85	Пайпоқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 579
86	Пойқадам... (ҳикоя) [Said Ahmad] 557
87	Qorakoʻz majnun (hikoya) [Said Ahmad] 13890
88	Қоракўз мажнун (ҳикоя) [Said Ahmad] 711
89	Rahmat, azizlarim! (hikoya) [Said Ahmad] 1024
90	Раҳмат, азизларим! (ҳикоя) [Said Ahmad] 522
91	Sagʻana (hikoya) [Said Ahmad] 735
92	Sarob (hikoya) [Said Ahmad] 3550
93	Seni izlab (hikoya) [Said Ahmad] 1046
94	Sinovchi ichuvchi (intermediya) [Said Ahmad] 681
95	Sobiq (hikoya) [Said Ahmad] 24065
96	Sobiq oʻgʻri (hikoyalar toʻplami) [Said Ahmad] 1271
97	Sobiq oʻgʻri - Boʻlishi mumkin hikoya [Said Ahmad] 970
98	Sud (hikoya) [Said Ahmad] 743
99	Sumbul (hikoya) [Said Ahmad] 659
100	Suvlar oqib ketdi (hikoya) [Said Ahmad] 749
101	Сароб (ҳикоя) [Said Ahmad] 604
102	Сағана (ҳикоя) [Said Ahmad] 499
103	Сени излаб (ҳикоя) [Said Ahmad] 535
104	Синовчи ичувчи (интермедия) [Said Ahmad] 596
105	Собиқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 1010
106	Собиқ ўғри (ҳикоялар тўплами) [Said Ahmad] 602
107	Собиқ ўғри - Бўлиши мумкин ҳикоя [Said Ahmad] 537
108	Сувлар оқиб кетди (ҳикоя) [Said Ahmad] 542
109	Суд (ҳикоя) [Said Ahmad] 530
110	Сумбул (ҳикоя) [Said Ahmad] 478
111	Tabelchi (intermediya) [Said Ahmad] 627
112	Tamom, davomi yoʻq (hikoya) [Said Ahmad] 815
113	Taqdir, taqdir, muncha shafqatsizsan? (h... [Said Ahmad] 0
114	Ta’zim (hikoya) [Said Ahmad] 1100
115	Ta’zim (hikoyalar) [Said Ahmad] 2321
116	Togʻ afsonasi (hikoya) [Said Ahmad] 639
117	Toʻlqinlar (hikoya) [Said Ahmad] 672
118	Toʻyboshi (hikoya) [Said Ahmad] 629
119	Turnalar (hikoya) [Said Ahmad] 1225
120	Tut pishigʻi (hikoya) [Said Ahmad] 664
121	Tuynuk (hikoya) [Said Ahmad] 529
122	Табелчи (интермедия) [Said Ahmad] 496
123	Тамом, давоми йўқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 559
124	Таъзим (ҳикоя) [Said Ahmad] 502
125	Таъзим (ҳикоялар) [Said Ahmad] 701
126	Тақдир, тақдир, мунча шафқатсизсан? (ҳикоя) [Said Ahmad] 0
127	Тоғ афсонаси (ҳикоя) [Said Ahmad] 491
128	Туйнук (ҳикоя) [Said Ahmad] 507
129	Турналар (ҳикоя) [Said Ahmad] 551
130	Тут пишиғи (ҳикоя) [Said Ahmad] 521
131	Тўйбоши (ҳикоя) [Said Ahmad] 466
132	Тўлқинлар (ҳикоя) [Said Ahmad] 513
133	Uchinchi minora (hikoya) [Said Ahmad] 1156
134	Учинчи минора (ҳикоя) [Said Ahmad] 508
135	Xazina (hikoya) [Said Ahmad] 1863
136	Xomtalash (hikoya) [Said Ahmad] 760
137	Xotin (hikoya) [Said Ahmad] 712
138	Xotinboz chumchuq (hikoya) [Said Ahmad] 1273
139	Xurrak (hikoya) [Said Ahmad] 650
140	Хазина (ҳикоя) [Said Ahmad] 655
141	Хомталаш (ҳикоя) [Said Ahmad] 584
142	Хотин (ҳикоя) [Said Ahmad] 519
143	Хотинбоз чумчуқ (ҳикоя) [Said Ahmad] 515
144	Хуррак (ҳикоя) [Said Ahmad] 544
145	Yoʻgʻon tepa (hikoya) [Said Ahmad] 648
146	Yoʻlda (hikoya) [Said Ahmad] 810
147	Йўлда (ҳикоя) [Said Ahmad] 486
148	Йўғон тепа (ҳикоя) [Said Ahmad] 524
149	Yalpiz hidi (hikoya) [Said Ahmad] 1531
150	Ялпиз ҳиди (ҳикоя) [Said Ahmad] 545
151	Yelim (hikoya) [Said Ahmad] 651
152	Yer uygʻondi (hikoya) [Said Ahmad] 631
153	Елим (ҳикоя) [Said Ahmad] 524
154	Ер уйғонди (ҳикоя) [Said Ahmad] 458
155	Yuk (hikoya) [Said Ahmad] 552
156	Юк (ҳикоя) [Said Ahmad] 527
157	Zumrad (hikoya) [Said Ahmad] 698
158	Зумрад (ҳикоя) [Said Ahmad] 519
159	Oʻn sakkiz yoshing (hikoya) [Said Ahmad] 919
160	Oʻrik domla (hikoya) [Said Ahmad] 1075
161	Ўн саккиз ёшинг (ҳикоя) [Said Ahmad] 567
162	Ўрик домла (ҳикоя) [Said Ahmad] 472
163	Gʻildirak (qissa) [Said Ahmad] 1066
164	Ғилдирак (қисса) [Said Ahmad] 530
165	Sher (hikoya) [Said Ahmad] 1417
166	Chevara (hikoya) [Said Ahmad] 629
167	Chiroqni oʻchir (hikoya) [Said Ahmad] 619
168	Chol kuyov bilan kampir kelin (hikoya) [Said Ahmad] 1020
169	Choʻl burguti (hikoya) [Said Ahmad] 1973
170	Choʻl oqshomlari (hikoya) [Said Ahmad] 734
171	Chuchvara (hikoya) [Said Ahmad] 728
172	Чевара (ҳикоя) [Said Ahmad] 478
173	Чироқни ўчир (ҳикоя) [Said Ahmad] 507
174	Чол куёв билан кампир келин (ҳикоя) [Said Ahmad] 669
175	Чучвара (ҳикоя) [Said Ahmad] 609
176	Чўл бургути (ҳикоя) [Said Ahmad] 552
177	Чўл оқшомлари (ҳикоя) [Said Ahmad] 598

№	Eng ko'p o'qilganlar
1	Gʻazallar, ruboylar [Zahiriddin Muhammad Bobur] 62717
2	Yulduzlar mangu yonadi (qissa) [Togʻay Murod] 59984
3	Gʻazallar [Nodira] 40603
4	Guliston [Sa’diy] 37051
5	Sobiq (hikoya) [Said Ahmad] 24065
6	Hikmatga toʻla olam (gʻazal, ruboiy... [Sa’diy Sheroziy] 23725
7	Мусульманские имена (част... [Ibn Mirzakarim al-Karnaki] 23414
8	Yulduzli tunlar (I- qism) [Pirimqul Qodirov] 19900
9	Vatanni suymak [Abdulla Avloniy] 18937
10	Mehrobdan chayon (I- qism) [Abdulla Qodiriy] 14692